წერილი ლენინს მისი სიკვდილით დასჯილი უფროსი ძმის თანამებრძოლისგან:

ალექსანდრ ილიჩ 

ულიანოვი

ევრაზიის უბედურებათა ისტორიიდან:
 წერილები მმართველებს განსაკუთრებული ლიტერატურულ-ეპისტოლარული ჟანრია. ამ ტრადიციას რუსეთში ოპრიჩნიკთა ტერორის დროს საფუძველი ჩაუყარა პირველმა რუსმა დისიდენტმა უკანმოუხედავად გაქცეულმა ანდრეი კურბსკიმ.

 მისი საქმე,როგორც სხვა რამის გამო ლაპარაკობდა ლენინი,არ გაქრა. გერცენი «პოლარული ვარსკვლავის» ფურცლებიდან მიმართავდა იმპერატორს. «შენ გაიმარჯვე,გალილეველო»,-ეს გლეხთა განთავისუფლებაზეა... კროპოტკინი წერდა ლენინს,კოროლენკო-ლუნაჩარსკის. ორივე წერდა იმაზე თუ როგორ არ შეიძლება რევოლუციის მოწყობა. რასკოლნიკოვმა გაკეთებული დააჯამა სტალინისადმი მიწერილ წერილში. ლენინი და სტალინი ივანე მრისხანისგან და ყბედი ლუნაჩარსკისგან განსხვავებით როგორც წესი ხმას არ იღებდნენ.

დუმილიც რიტორიკული პასუხის ფორმაა. მაგრამ ჩვენ ამ შემთხვევაში დაინტერესებული ვართ წერილების ავტორებით და არა ადრესატებით.
საბედნიეროდ ისინი არ ყოფილან ცოტა. უბრალოდ არქივები დიდხანს არ იღებდნენ ხმას.

გამოცემისათვის მომზადებული პირველი წერილის ავტორი იყო ტაშკენტის უნივერსიტეტის მთავარი ბიბლიოთეკარი მიხაილ ივანოვიჩ სოსნოვსკი (1863-1925). თვითონ მის მიერ ნათქვამს უფროს ულიანოვთან მისი სიახლოვის შესახებ შეიძლება დავუმატოთ ის რომ ის ახლო იყო კოროლენკოსთანაც (ორივე პოლტავიდან იყვნენ).

კოლიმის ოკრუგში ხანგრძლივი გადასახლების შემდეგ ნაროდოვოლელი სოსნოვსკი დაბრუნდა სამშობლოში. იქ ის აირჩიეს ქალაქის სათათბიროს ხმოსნად და პოლტავის ქალაქის თავის ამხანაგად (მოადგილედ). ტაშკენტში გადასული სოსნოვსკი რევოლუციის შემდეგ აირჩიეს ესერთა პარტიის თურქესტანის სამხარეო კომიტეტის თავმჯდომარედ....

უცნობი წერილი ფსბს არქივში შემთხვევით აღმოაჩინა არქივის ერთ-ერთმა თანამშრომელმა.

თვითონ სოსნოვსკიზე წერილის გაგზავნის ფაქტმა როგორც ჩანს იმოქმედა: ბერიკაცი გაუშვეს ჩეკას ჯურღმულებიდან და ის თავისუფალი გარდაიცვალა.

ვლადიმირ ილიჩ ულიანოვს (ლენინს)

     პატივცემულო ამხანაგო!

თქვენ ეხლა რა თქმა უნდა ბევრი წერილი მოგდით მთელი რუსეთიდან და ჩემს წერილს არ ექნება სხვა წერილებზე მეტი მნიშვნელობა...

მაგრამ ჩემი რევოლუციური წარსული-მე კი ახლოს ვიყავი თქვენს ძმასთან,ალექსანდრ ილიჩთან, ჩვენ ერთად ვამზადებდით თავდასხმას ალექსანდრე მესამეზე,მაძლევს თქვენთვის წერილის მოწერის უფლებას. ალეკსანდრ ილიჩი მახსოვს როგორც ნათელი,სულით და სხეულით წმინდა ახალგაზრდა რომელიც მთელი არსებით ეძლეოდა იმას რისიც სწამდა. ოჯახმა ორივეს გადმოგცათ ჯიუტი დაჯერებულობა და სიმტკიცე.

ჩვენს წრეში ალბათ ის გრძნობდა ყველაზე ძლიერად მუშათა მოძრაობის მომავალ დიდ მნიშვნელობას. და პროგრამაში შეტანილი იყო შესაბამისი მითითება.

1887 წელს, სულიერი დაცემის ხანაში, ჩვენთვის ძვირფასი იყო მუშათა კლასის იმედი. ის გაიზარდა ინტელიგენციასთან ერთად და მისი ხელმძღვანელობით დაამარცხა ძველი წყობა.

რუსეთმა იცის თუ ვინაა დამარცხებული. გზა უკან მოჭრილია.

უზარმაზარი მნიშვნელობა აქვს გამარჯვებულის ვინაობას...გაიმარჯვა ხალხმა თუ ხალხის სახელით ბატონობს და ცდილობს ახალი მომავლის შექმნას მხოლოდ ინტელიგენცია,მისი ფრაქცია,სექტა?

მე ვამტკიცებ უკანასკნელს: ხალხი ისევ არარაობაა,უხმოა,დათრგუნულია. ძალაუფლება უზურპირებულია.

ბატონობს სექტა,ბატონობს მეცნიერულად უკვე შერყეული,თავის იდეოლოგიაში საკუთარი თავის მოწინააღმდეგე დოგმა.

დოგმამ მოკლა სოციალიზმი. სოციალიზმის მომხიბლაობაა პიროვნების გახსნის სისრულეში,მის გაფურჩქვნაში.

ეხლა კი სოციალიზმი სამუდამოდ დაკავშირებულია პიროვნების თავისუფლების,მისი აზრის,მისი უფლებების ნერონული მეთოდებით დათრგუნვასთან....

გამარჯვებისთვის სექტამ პროლეტარიატის მასებს მიუგდო აშკარად განუხორციელებელი ლოზუნგები  «მშვიდობა და პური», «ძირს ომი», « ყველაფერი თქვენია», «ძირს ინტელიგენცია», და ა.შ.

სექტამ გამოიხმო სული რომელსაც თვითონაც ვეღარ იმორჩილებს.


ეს სულია ხარბი მისწრაფება მატერიალური არსებობის ყველა მოთხოვნილების დაკმაყოფილებისკენ ( სულიერი მოთხოვნები მასებს ჯერ არ ესმით)-უკიდურესი და ღრმა  ინდივიდუალიზმის სული-პიროვნების ამაღლების ამოცანის დამახინჯება.

ეს ეწინააღმდეგებოდა დოგმასაც, მაგრამ გაკეთდა გამარჯვების გულისთვის.

თქვენ ძლიერები ხართ. თქვენი ძალაუფლება დიდია. თქვენთან იარაღით ბრძოლა უნაყოფოა იმიტომ რომ ლოზუნგებით იარაღთაბ ბრძოლა არ შეიძლება...

მაგრამ რომელი «ხალხი» განახორციელებს ამ ახალ წყობას? ის რომელშიც თქვენ ცდილობთ პიროვნების,თავისუფლების დათრგუნვას? ხალხი-არარაობა?

 წმინდა ინკვიზიცია, განათლებული დესპოტები, არაკჩეევი თქვენზე ძლიერები იყვნენ. მათ არ ჰქონდათ ნგრევა («რაზრუხა»).

მაგრამ მათ მოახერხეს მხოლოდ თავისი «სამწყემსი ფარის» გარყვნა, დამცირება, სულიერად მოკვლა.

ცხოვრება დოგმაზე უფრო ფართოა და ამარცხებს მას. რად დაუჯდება რუს ხალხს თქვენი ცდები? ეს საშინელი საკითხია რუსეთისთვის...

გარყვნა ხდება ორივე ფრონტზე- და შეხედეთ რა გამყიდველობაა და როგორი ფლანგვა!...

"დაუბრუნეთ ლენინი ვილჰელმს!",
დემონსტრაცია პეტროგრადში,
1917 წლის აპრილი

მაგრამ არის უარესიც: ადამიანის პიროვნების სიიაფე «დოგმისთვის»- სიცოცხლე არარაობად ხდება მთელი «ხელისუფლების» თვალში- დახვრეტები ყველაზე ცინიკურად გადაიქცა გულგრილ,თავისი მასით და დადგმით თავზარდამცემ მკვლელობებად. 

ხელისუფლება ჩვენს თვალწინ იქცევა ბანდიტთა ორგანიზაციად... რამდენი მსხვერპლი გჭირდებათ კიდევ ცდის სისრულისთვის? ნუთუ მსხვერპლი ცოტა იყო?

ხალხისთვის მისი უფლებების დაბრუნების დროა,  ხალხის პატივისცემის სწავლის დროა. ხალხისთვის თვითგამორკვევის მისი უფლების დაბრუნების დროა...

ნუ ეუბნებით რუს ხალხს უარს დამფუძნებელ კრებაზე, მხოლოდ ის დაამშვიდებს მას, მხოლოდ ის იქნება რუსი ხალხისთვის ავტორიტეტი.

ნუ ართმევთ რუს ინტელიგენციას ხალხისთვის მუშაობის,თავისუფლად აზროვნების,თავისუფლად ლაპარაკის,ბეჭდვის და რუსეთის ჩიხიდან გამოსაყვანად გაერთიანების უფლებებს.

ესერების პარტიისადმი კუთვნილების გამო რამდენიმე ამხანაგთან ერთად ვზივარ როგორც «მძევალი» ტილიან ხვრელში. «გამარჯვებულები» მწამლავენ ლანძღვა-გინებით,მასხრად აგდებით, როდესაც საჭირო იქნება დახვრეტის პერსპექტივით....

    მიხ. სოსნოვსკი
    ტაშკენტი,დილეგი,4.1.1921

 главная / о сайте / юбилеи / анонсы / рецензии и полемика / дискуссии / публикуется впервые / интервью / форум

Я.В.Леонтьев, к.и.н.
(МГУ им. М.В.Ломоносова)
ВЛАСТЬ ПРЕВРАЩАЕТСЯ В ОРГАНИЗАЦИЮ БАНДИТОВ
Письмо Ленину от соратника его казненного брата

Опубликовано: "Новая газета". 30 января - 2 февраля 2003 г. № 7 (840).

Письма к правителям - это особый литературно-эпистолярный жанр. Начало этой традиции на Руси во времена опричного террора заложил наш первый диссидент-невозвращенец Андрей Курбский. Его дело, как говаривал, хотя и по другому поводу Ленин, не пропало. Герцен со страниц "Полярной звезды" не только жег глаголом сердца простых смертных, но и обращался к императору. "Ты победил, Галилеянин!" - это об освобождении крестьян... Кропоткин писал Ленину, Короленко - Луначарскому. Оба - о том, как не надо делать революцию. Раскольников подвел итоги сделанному в письме Сталину. Ленин и Сталин в отличие от Грозного и краснобая Луначарского, по обыкновению, отмалчивались.

Молчание - это тоже форма риторического ответа. Но нас в данном случае интересуют не адресаты, а авторы. К счастью, их было не так уж мало. Вот только архивы долго хранили молчание. Автором первого из подготовленных к публикации писем был главный библиотекарь Ташкентского университета Михаил Иванович Сосновский (1863-1925). К сказанному им самим насчет близости со старшим Ульяновым можно добавить о его многолетних дружеских отношениях с Короленко (оба были родом из Полтавы). Отбыв длительную ссылку в Колымском округе, народоволец Сосновский вернулся на родину. Здесь его избирали гласным городской думы и товарищем (заместителем) полтавского городского головы. Перебравшись в Ташкент, после революции Сосновский был избран председателем Туркестанского краевого комитета партии эсеров... Неизвестное историкам обращение к Ленину случайно было обнаружено в Центральном архиве ФСБ одним из его сотрудников. В отношении самого Сосновского оно, скорее всего, возымело действие: старик был выпущен из чекистских застенков и умер на свободе.

Владимиру Ильичу Ульянову (Ленину)

Уважаемый товарищ!

Много писем, несомненно, теперь идут к Вам со всей России - и мое, среди них, для Вас, вероятно, будет иметь не большее значение, чем и другие... Но право свое на обращение к Вам я основываю на своем революционном прошлом, на близости с братом Вашим, Александром Ильичем, с которым в одном кружке мы вели дело покушения на Александра III.<...> Александра Ильича вспоминаю как светлого, всю душу отдающего тому, во что веровал, чистого духом и телом юношу... Черты упорной настойчивости и твердости - вероятно, общее у Вас с ним наследие семьи...<...> Предчувствие близкой крупной роли рабочего движения в нашем кружке имело в нем, б.(ыть) м.(ожет), самого яркого представителя. И в программу было внесено соответствующее указание. В 1887 году, в эпоху упадка духа, так дорога была всем нам надежда на поднимающий голову рабочий класс. Он вырос и вместе с интеллигенцией, и под ее руководством, победил старый строй. Кто побежден - Россия знает. Возврата нет. Кто победитель - вопрос громадного значения... Народ ли победил или - его именем властвует и пытается творить новое будущее одна интеллигенция, фракция, секта ее? Я утверждаю последнее: народ опять ничтожен, безгласен, подавлен. Власть узурпирована. Властвует секта, властвует догма - научно уже подорванная, противоречащая сама себе в своей идеологии. Догма убила социализм. Его обаяние - в полноте раскрытия личности, ее расцвете. Отныне же он навсегда связан с нероновскими методами подавления свободы личности, ее мысли, ее прав примата над государственностью. <...> Ради победы секта бросила в массы пролетариата заведомо неосуществимые лозунги ("мир и хлеб", "долой войну", "все - ваше", "долой интеллигенцию" и т.д.). Она вызвала того духа, овладеть которым уже не может и сама. Этот дух - жадное стремление к беспредельному удовлетворению всех запросов материального существования (духовные еще массам непонятны), - дух крайнего и глубокого индивидуализма - извращение задачи подъема личности. Это противоречило и догме, но было сделано ради победы. Вы сильны. Власть ваша велика. Борьба с вами оружием бесплодна, потому что с лозунгами оружием бороться нельзя. <...> Но какой же "народ" осуществит этот новый строй? Тот, в котором вы стремитесь совершенно подавить личность, свободу? Народ-ничтожество? Святая Инквизиция, просвещенные деспоты, Аракчеев - были сильнее вас. У них не было "разрухи". Но все они добились только развращения, унижения, духовной смерти своих "пасомых". Жизнь шире узости догмы - и побеждает ее. Какой ценой, что будут стоить русскому народу ваши опыты - это вопрос для России страшный... Развращение ведь идет на оба фронта - и посмотрите, какая продажность, сколько растрат!.. Но есть и худшее: дешевизна для "догмы" человеческой личности - жизнь становится ничтожеством в глазах всей "власти" - расстрелы циничнейшим образом превращаются в хладнокровные, ужасающие массой и обстановкой убийства, власть на наших глазах превращается в организацию бандитов. <...> Сколько же еще жертв нужно вам для полноты опыта? Неужели их еще было мало? Довольно же! Пора вернуть народу его державные права, пора научиться уважать его. Пора вернуть ему его право на самоопределение. <...> Не отказывайте же русскому народу в Учредительном Собрании - только оно успокоит его, будет для него авторитетом. Не отказывайте и русской интеллигенции в праве работать для народа - свободно мыслить, говорить, печатать, объединяться для того, чтобы совместно найти исход из того тупика, в который попала Россия. Вместе с несколькими товарищами я сижу, как "заложник", арестованный за принадлежность к партии С.Р., во вшивой дыре, отравленный руганью, издевательствами "победителей" и перспективой расстрела, когда потребуется. <...>

Мих. Сосновский
Ташкент Ар.(естный) Дом. 4/I 1921

socialist.memo.ru – Российские социалисты и анархисты после Октября 1917 года