საინტერესო კაცი - ჩაიკოვსკის ნათესავი ვლადიმირ ვოლკოვის გაკვეთილები დეზინფორმაციაზე:

ვლადიმერ ვოლკოფფი
(1932 - 2005)

1932 - 2005). დაიბადა 1932 წელს პარიზში,რუსი ემიგრანტების ოჯახში. იყო პ.ი.ჩაიკოვსკის ნათესავი 
//Внучатый племянник//. სწავლობდა კლოდ ბერნარის ლიცეუმში პარიზში, შემდეგ სორბონაში კლასიკური ლიტერატურის სპეციალობით. ფილოლოგიის ლისენსიატი. ასწავლიდა ინგლისურ ენას. ალჟირის ომის დროს მსახურობდა საფრანგეთის კონტრდაზვერვაში //1957-1962//. ფილოსოფიის დოქტორი ლიეჟის უნივერსიტეტში //დისერტაცია ესთეტიკის სფეროში, 1974//. პროფესორი, ასწავლიდა ფრანგულ და რუსულ ლიტერატურას და ენებს საფრანგეთში და 1960-ანი წლებიდან ამერიკის შეერთებულ შტატებში.

1978 წლიდან მარტო მწერალია. არის 50-ზე მეტი წიგნის ავტორი. წერდა რომანებს და ნოველებს.... ამავე დროს იკვლევდა ინფორმაციის სფეროში მანიპულაციის თემას...                
ჯარში სამსახურისას მან ერთხელ მოისმინა მოხსენება ფსიქოლოგიური ომის შესახებ. ამხანაგებს შორის მარტო ვოლკოვი დაინტერესდა ამ კურსით. მისი ამხანაგები მასხრად იგდებდნენ ასეთ საქმიანობას, ვოლკოვი კი მაშინვე დაინტერესდა ამ საკითხებით.მისი ოჯახური მემკვიდრეობა მას უფრო ყურადღებიანს ხდიდა კომუნიზმის და საბჭოელების მიერ გამოყენებული მანიპულაციების ტექნიკათა მიმართ.კვლევათა გაგრძელებისას   ვოლკოვმა აღმოაჩინა მუჩილის //Mucchilli// წიგნი ,,ძირგამომთხრელი საქმიანობა" //"La subversion"//, სადაც ძირგამომთხრელი ომი მოკლედ გადმოცემულია 3 პუნქტით:

1. მოწინააღმდეგე ერის დემორალიზაცია და მისი შემადგენელი ჯგუფების დეზინტეგრაცია. 
2. ხელისუფლების, მის დამცველთა, მის ფუნქციონერთა,მის წარჩინებულთა დისკრედიტაცია.
3. მასების ნეიტრალიზაცია რათა ისინი არ გამოვიდნენ  არსებული წყობის დასაცავად იმ დროს როდესაც პატარა უმცირესობამ გადაწყვიტა ძალაუფლების აღება ძალადობის გარეშე. 
                  
ამ ლოღიკით მასების დადამბლავება ჯობია მათ მობილიზაციას //იხ.ლენინის პროფესიული რევოლუციონერები, პროლეტარიატის ავანგარდი//.
   
მისმა რომანმა "გადაბირება" //"Le retournement"//,რომლის მთავარი თემაცაა საბჭოთა ჯაშუშობა საფრანგეთში,  დიდი წარმატება მოიპოვა. შემდეგ მან დაწერა რომანი "მონტაჟი", რომლის მთავარი თემაცაა დეზინფორმაცია.
         
მკითხველების თხოვნით მან დაწერა დეზინფორმაციის შესახებ ტექსტების ანთოლოგია  "დეზინფორმაცია ომის იარაღი".
   

ვლადიმირ ვოლკოვი,
დეზინფორმაციის მოკლე
ისტორია ტროას ცხენიდან
ინტერნეტამდე,
მანიპულირებული
საზოგადოებრივი
აზრი.

რომანში "მონტაჟი" ვოლკოვი მიუთითებს სუნ ძუზე და ძველი ჩინეთის ამ სტრატეგოსის მიზანზე- ომის მოგება ომის გარეშე. ციტატები: " ომში საუკეთესო პოლიტიკაა სახელმწიფოს ხელუხლებლად დაპყრობა, მისი მოსპობა არის ცუდი საქმე და მეტი არაფერი". "ომის ხელოვნების მცოდნენი მტრის ჯარს იმორჩილებენ ბრძოლის გარეშე. ისინი იღებენ ქალაქებს შეტევის გარეშე და სახელმწიფოს ამხობენ ხანგრძლივი ოპერაციების გარეშე".
          
"ომის მთელი ხელოვნება ეფუძნება მოტყუებას, გაბრიყვებას".
              
სუნ ძუ და მის კვალზე ვოლკოვი აყალიბებენ შემდეგ რჩევებს:
        
1. სახელი გაუტეხეთ ყველაფერს რაც კი კარგია მტრის ქვეყანაში.
2. მოწინააღმდეგე ქვეყნის ხელმძღვანელი ფენების წარმომადგენლები ჩაითრიეთ უკანონო საქმიანობაში, შეარყიეთ მათი რეპუტაცია და შეაზიზღეთ ისინი მათ თანამოქალაეებს.
3. მოწინააღმდეგე ქვეყნის მოქალაქეებს შორის გაავრცელებთ უთანხმოებები და დაპირისპირებები.
4. აამხედრეთ ახალგაზრდები ასაკოვანთა წინააღმდეგ. მასხრად აიგდეთ თქვენი მოწინააღმდეგეების ტრადიციები //ვოლკოვი უმატებს: გააჩაღეთ ომი სქესებს შორის//.
5. მოწინააღმდეგეში წაახალისეთ ჰედონიზმი და ყველაფრის მოყირჭება, ყველაფრით გადაქანცულობა. 

ვოლკოვის შენიშვნით ძირგამომთხრელი საქმიანობა ვერ გააჩენს არაფრიდან ამ ტიპის სისუსტეებს. საჭიროა მოწინააღმდეგეში სისუსტის ყველა ფორმის მონახვა და ყველა ძლიერი ხალხი, სამაგიეროდ, თავს არიდებს ამ არაპირდაპირ სტრატეგიას, არ ხდება ესოდენ იოლად ამ ხრიკების მსხვერპლი.

2.იმაზე რაც არაა დეზინფორმაცია.

იმის ახსნამდე თუ რა არაა ინფორმაცია უნდა კარგად განსაზღვროთ თუ რაა ინფორმაცია "ინფორმაციის საზოგადოების" ხანაში. სამხედრო ინფორმაციას განასხვავებს ცნობისგან. ინფორმაცია არის ის რაც შეკრებილია დაუმუშავებლად. ცნობად ის გადაიქცევა წყაროს სანდოობის მისი ფილოსოფიური, პოლიტიკური და რელიგიური ორიენტაციების, ინფორმაციის სანდოობის შემოწმების და დადგენის შემდეგ.
         
ყოველ ინფორმაციას თუ ცნობას ყავს თავისი გამცემი და მიმღები. მაშ უნდა გაირკვევს თუ რატომ გასცემს გამცემი ინფორმაციას თუ ცნობას. რატო გადასცემს გამცემი ინფორმაციას მაინც და მაინც ამ მიმღებს და რატომ იღებს ან ისმენს ამ ინფორმაციას თუ ცნობას მიმღები. ყველა ადამიანს აქვს თავისი სუბიექტურობა და ამასაც უნდა გაეწიოს ანგარიში.
             

დეზინფორმაცია ომის იარაღია, ბაზისური
ტექსტები წარმოდგენილია ვლადიმირ
ვოლკოვის მიერ

ამას მივყევართ დასკვნამდე რომ ობიექტურობა ამ სფეროში არ არსებობს. ისინი ვინც ამბობენ რომ იძლევიან ობიექტურ ინფორმაციას ან იდიოტები არიან და ან მატყუარები.
           

A.  დეზინფორმაცია არაა პროპაგანდა, როდესაც ეწევიან პროპაგანდას ვიცით რომ ეს პროპაგანდაა. ცნობილია თუ ვინ და ვისთვის ეწევა პროპაგანდას. მისი მიზანია დარწმუნება ისე თითქოს მიმართავს გონებას, მაგრამ სინამდვილეში მიმართავს ემოციებს.

B. დეზინფორმაცია არაა რეკლამა. რეკლამის მიზანია რაღაცის გაყიდვა და არა ვიღაცის მოტყუება. ის მიმართავს ადამიანის გაუცნობიერებელ მისწრაფებებს და არაცნობიერს. რეკლამას უნდა ადამიანის მოხიბლვა კოკა კოლით ან კლინტონით.

C. დეზინფორმაცია არაა ინტოქსიკაცია რომელიც მიზნად ისახავს მხოლოდ ლიდერების თუ ბელადების მოტყუებას და მათთვის ცუდი, მათი დამღუპველი გადაწყვეტილების შთაგონებას. 

3. რა არის დეზინფორმაცია?

ის დამოკიდებულია სამ პარამეტრზე:

• 1. დეზინფორმაცია ცდილობს საზოგადოებრივი აზრის მოტყუებას და შეცდომაში შეყვანას, სხვა შემთხვევაში ის ინტოქსიკაცია იქნებოდა.
• 2.  ის იყენებს უწესო საშუალებებს, სხვა შემთხვევაში ის იქნებოდა პროპაგანდა.
• 3.  მისი მიზნები პოლიტიკურია, სხვა შემთხვევაში ის იქნებოდა რეკლამა.

მაშ დეზინფორმაცია არის საზოგადოებრივი აზრის მოტყუება პოლიტიკური მიზნით და უწესოდ დამუშავებული ინფორმაციით.

4. როგორ ხდება დეზინფორმირება?

მეთოდის დონეზე ის გავს რეკლამას.

• A.   უნდა განისაზღვროს ის ვისთვისაცაა გამიზნული ოპერაცია, ანუ მოსატყუებელი სუბიექტი.
• B.   უნდა იყოს მომტყუებელი, კგბს თუ სხვა ასეთის აგენტი.
• C.   საჭიროა ბაზრის შესწავლა. რა ცნობით და როგორ უნდა მოვატყუოთ ის ვისი მოტყუებაც გვსურს.
• D.  უნდა განისაზღვროს დეზინფორმაციის გავრცელების საშუალებები //ტელევიზია, პრესა, პეტიცია, ინტერნეტი, ინტელექტუალი, და ა.შ.//.
• E. უნდა განისაზღვროს დეზინფორმაციის ამტაცებელ გამავრცელებლები
  //სასარგებლო იდიოტები თუ დაქირავებული აგენტები ტელევიზიაში, წერილობით პრესაში, არტისტები, მსახიობები, მწერლები და ა.შ.//.
• F.   უნდა განისაზღვროს რეზონატორები. ყალბი ინფორმაციით აღელვებული ხალხი რომლებიც გულწრფელად და დაუფიქრებლად ავრცელებენ მას იდეოლოგიურად თუ სხვაგვარად.
• G. უნდა განისაზღვროს მოსატყუებელ-გასაბრიყვებელი სუბიექტი. შეიძლება გვინდოდეს მოწინააღმდეგე ქვეყნის მთელი მოსახლეობის, მოტყუება. შეიძლება გვინდოდეს ამ მოსახლეობის ნაწილის, მაგალითად მასწავლებელთა მოტყუება. შეიძლება გვინდოდეს მესამე მხარის მოტყუება. ასე მაგალითდ 1950-ანი წლების ბოლოს ჩატარდა ოპერაცია სვასტიკა, რომლითაც მსოფლიოს ატყუებდნენ გერმანიაში ნაციზმის აღორძინების შესახებ.
  
  
  

  

  ვლადიმირ ვოლკოვი,დეზინფორმაცია
  აშკარა,ცხადი დანაშაულია

  დეზინფორმაციის ერთ-ერთი ფორმაა დიაბოლიზაცია რომლის მიზანიცაა მოწინააღმდეგის ან მის ბელადთა სახის მოსპობა-დამახინჯება, ყალბი დოკუმენტების, ფოტოების თუ სხვა კონტექსტში ჩასმული ფოტოების გავრცელება. ერთხელ ასე აჩვენეს დახოცილი სერბების ფოტოები და ისინი გაასაღეს დახოცილ კოსოვართა ფოტოებად. 
  
  ანტაგონისტებს ყოფენ კარგ და ცუდ ანტაგონისტებად. ასე ვთქვათ კარგი ანტაგონისტების მიერ ჩადენილ დანაშაულებს მალავენ და არ აკრიტიკებენ და ლანძღავენ ცუდ ანტაგონისტებს. დეზინფორმატორისთვის სასარგებლო მანიქეიზმია.
  
  5. როგორ ხდება დეზინფორმირება?

• a. ფაქტებს უარყოფენ ან ხმარობენ კითხვით თუ ეჭვის ფორმას როდესაც მათ ახსენებენ. რჩეული ფორმულებია: "ამბობენ რომ... მაგრამ ლაპარაკია სერბულ ან ნეონაცისტურ ან პალეოკომუნისტურ  თუ... წყაროზე". ასე დაუყოვნებლივ ახდენენ ნამდვილი ინფორმაციის დისკრედიტაციას და საეჭვოდ აცხადებენ მას. 
  b. ცვლიან ფაქტებს.
• c.ერთმანეთს ოსტატურად ურევენ ტყუილს და მართალს.
• d. ცვლიან მოქმედების მოტივს, მაგალითად, აშშ-ს და ნატოს აგრესია სერბეთის წინააღმდეგ წარმოდგენილი იყო ჰუმანიტარულ მისიად და არა კლასიკურ სამხედრო ოპერაციად. ერაყში ომის მიზანი შეინიღბა საერთაშორისო სამართლის არგუმენტაციით //ეტყობა რომ ეს საინტერესო  ნაშრომი მაინც რუსის დაწერილია//.
• e. ცვლიან გარემოებებს ან არ ახსენებენ მათ. ამ ხერხს ხშირად იყენებენ იზრაელ-პალესტინის კონფლიქტზე ან ჩრდილოეთ ირლანდიაში სამოქალაქო ომზე ლაპარაკისას. 
• f.  ნამდვილ ინფორმაციას ახრჩობენ უმნიშვნელო ინფორმაციის ზღვაში.
• g. იყენებენ არაკატეგორიულ მინიშნებას, მაგ: "ჩვენი წყაროების თანახმად იქ უნდა მოეწყოთ სასაკლაოები.."
• h. ინფორმაციის დროს, ახალ ამბებში მოწინააღმდეგეს უთმობენ ძალიან ცოტა დროს.
• i. ზოგჯერ მოწინააღმდეგეებს უთმობენ თანაბარ დროს, მაგრამ მედიათა მოსაწონ მხარეს წარმოადგენენ მჭერმეტყველი პროფესორით და მედიათა მიერ დაგმობილ მხარეს ლოთი იდიოტი უსაქმურით.
• j. ამბობენ რომ ორივე მხარე ერთნაირადაა პასუხისმგებელი. პალესტინელები ისვრიან კენჭებს და იზრაელელები ტანკებს და მედია ამბობს რომ კონფლიქტი გადაუჭრელია,რომ ორივე მხარეა ცუდი. კონფლიქტი კი ასე გრძელდება უფრო ძლიერის სასარგებლოდ.
• k.  ამბობენ ფაქტის მხოლოდ ნახევარს. აი კოსოვოს კრიზისის მაგალითი: “სერბებმა გამოიყენეს გაზები”. მინიშნებაა იმაზე რომ სერბებმა გამოიყენეს საბბრძოლო ან სხვა მკვლელი გაზები. სინამდვილეში პოლიციამ მანიფესტაცია დაშალა ცრემლსადენი გაზით.

6. როგორ უნდა მოვიქცეთ დეზინფორმაციის პირისპირ?

• 1. პირველ რიგში საჭიროა მოკრძალება. არ უნდა გამარტივდეს რთული რეალობები. თავისუფალი, ავტონომიური ადამიანი ღრმად ისტორიულად, გენეალოგიურად, არქეოლოგიურად განიხილავს მსოფლიოს პოლიტიკურ რეალობებს.
• 2. ყველა შემთხვევაში საჭიროა უნდობლობა. საჭიროა მედიას მიერ გავრცელებული ინფორმაციების შემოწმება, არ უნდა ვენდოთ განმეორებებს და სისტემატურ მიმართვებს ემოციებისადმი.
• 3. ჩვენ თვითონ უნდა მოვნახოთ ინფორმაცია. უნდა გავეცნოთ ნაშრომებს ხალხებზე, რეგიონებზე, დიდ საინფორმაციო საშუალებებში აღწერილ ვითარებებზე. სერიოზული პირადი კულტურა ადამიანს აძლევს ჟურნალისტურ გაზვიადებათა და გამარტივებათა დაუყოვნებლივ აღმოჩენის საშუალებას.
• 4. უნდა ვიკითხოთ ღიად იდეოლოგიური ნაშრომები და პრესა რომლებიც აჩვენებენ მასობრივი ინფორმაციის დიდ საშუალებათა მიერ მიჩქმალულ სინამდვილეს. მაგრამ ისინიც უნდა ვიკითხოთ გონივრულად და ფრთხილად რათა არ დავიჯეროთ სხვანაირი და ასევე არასამარისი გამარტივებები.
• 5.უნდა შეიქმნას ალტერნატიური ანალიზის წრეები... I

ჩაიკოვსკის ნათესავი // Внучатый племянник П. И. Чайковского//ვლადიმირ ვოლკოვი.

 Волков Владимир Николаевич
(Волкофф) (Vladimir Volkoff)
(1932 - 2005)

Родился в 1932 г. в Париже в семье русских эмигрантов. Внучатый племянник П. И. Чайковского. Учился в лицее Клода Бернара в Париже, затем в Сорбонне по специальности "классическая литература". Лиценциат филологии. Преподавал английский язык. Во время алжирской войны служил во французской контрразведке (1957-1962). Доктор философии в университете Льежа (диссертация в области эстетики) (1974). Профессор. Преподавал французскую и русскую литературу и языки во Франции и с 1960-х гг. в течение 11 лет в США. Начиная с 1978 г. полностью посвящает себя писательской деятельности. Автор более 50 книг. Среди написанных им романов и новелл: “Тройной агент” (сатира на алжирскую войну, 1962), “Священнопредатель” (отношения православной церкви и органов разведки, 1972), “Перевербовка” ("Le retournement") (“метафизический триллер” о религиозном обращении офицера КГБ, 1979), “Волнения моря” (самые громкие происшествия первой половины ХХ века, четырехтомник,1980), "Монтаж" (1982), “Профессор истории” (о духовном наследии, 1985), “Американские рассказы” (1986), “Царские люди” (трилогия о смутном времени в России, 1989-1995), “Похищение” (о войне в Боснии, 2000), “Заговор” (об Америке, России и событиях в Чечне). Занимался изучением темы манипуляций в области информации, посвятив ей несколько своих книг, среди которых “Монтаж”, “Дезинформация как орудие войны”, “Учебник политкорректности”, “Дезинформация с помощью изображений”. Писал также под псевдонимом “Лейтенант Икс” (молодежная серия “Ланселот”). Удостоен ордена Почетного Легиона и ордена Искусств и Литературы. Лауреат Международной премии мира (1989), литературных премий Французской академии (1982), Шатобриана и Жюля Верна. Скончался 14 сентября 2005 г. в г. Перигор (Франция).

известный французский писатель русского происхождения Владимир Волков

Опубликовано 16.09.2005 04:04

Программу ведет Дмитрий Волчек. Принимает участие корреспондент Радио Свобода Дмитрий Савицкий.

Дмитрий Волчек: В своем доме в Перигоре скончался известный французский писатель русского происхождения Владимир Волков. Слово корреспонденту Радио Свобода Дмитрию Савицкому.

Дмитрий Савицкий: Невысокий, крепко сбитый, с военной выправкой, он говорил резко, задиристо и ощущение у собеседников создавалось такое, что седой этот человек в любой момент готов вызвать вас на дуэль. Известность к нему пришла в 1979 году, после выхода в издательстве «Жульяр» его, как он это называл «метафизического триллера» - «Перевербовка». До «Перевербовки» в Париже были опубликованы две его книги того же жанра «Тройной агент» и «Священнопредатель». Уже по названиям его книг можно было понять или по крайней мере предположить род его деятельности: разведка, контрразведка. А по содержанию - («Священнопредатель» - рассказывает об отношениях православной церкви и все той же разведки, а «Перевербовка» - о религиозном обращении офицера КГБ) - о происхождении и взглядах.

Да, Владимир Николаевич Волков, о кончине которого сообщил вчера его последний издатель, Пьер-Гийом де Ру (монакское издательство «Ла Роше») был офицером разведки, монархистом и православным. Он родился в Париже (усмешка судьбы!) 7 ноября 1932 года в семье белоэмигрантов первой волны и был внучатым племянником Петра Ильича Чайковского. Степень доктора философии он получил в университете Льежа; он так же был лиценциатом филологии. Во время алжирской войны Волков служил во французской армии; к этому же времени относится его специализация в области разведки, контршпионажа и дезинформации. В семидесятых и восьмидесятых годах Владимир Николаевич Волков преподавал французскую и русскую литературу в университетах Франции и США. Несмотря на успех «Перевербовки», свою преподавательскую деятельность он не оставил.

После «Перевербовки» в Париже в 1980 году вышел роман «Волнения моря»; в 1985 - «Профессор Истории»; в 1986 - «Американские рассказы»; между 1989 и 1995 были написаны «Царские люди», а в 2000 году - «Похищение» о войне в Боснии. Последняя книга Волкова «Заговор», посвящена Америке, России и чеченской войне. Добавим совсем иной жанр: военно-политический, две книги - «Дезинформация - оружие войны» и «Дезинформация, пойманные в поличным».

В России была издана книга его рассказов, «Ангельские Хроники», как пишет один рецензент - «... текст, представляющий не совсем обычный взгляд на роль ангелов в человеческой истории путем смешения теологии и шпионажа».

Волков до самого последнего времени скрывал, что в издательстве «Альба-Мишель» в серии «Ланселот» он издает под псевдонимом «Лейтенант Икс» приключенческие книги для молодежи (шпионы, похищения, убийства, героические поступки).

Владимир Николаевич Волков был кавалером ордена Почетного Легиона и - Искусств и Литературы, лауреатом международной премии Мира, и Пушкинской медали Академии российской словесности.

Вместе с несколькими другими офицерами французской армии, в марте 1999 года он выступил против операции войск НАТО в Югославии, заявив: "Мне стыдно, что я француз".

Что касается выбора языка, он говорил следующее: "Я считаю себя одинаково и французом, и русским. Но я предпочитаю писать по-французски, несмотря на то, что могу писать и по-русски, и по-английски».

В сообщение для прессы Пьер-Гийом де Ру не указывает причину смерти Волкова, отмечая лишь, что он скончался в своем доме в Перигоре в возрасте 72 лет.

Библиография (книги):

1. Le retournement. - Paris: Jilliard; L'Age d'homme, 1979. 
2. Lecture de l'Evangile selon saint Matthieu. - Paris: Jilliard; L'Age d'homme, 1985. 345 p. 
3. Vladimir, le soleil rouge. - Paris: L'Age d'homme. (Русский перевод - Владимир Красное Солнышко. - Paris: L'Age d'homme, 1983. 223 с.). 
4. Pourquoi je suis moyennement democrate. - Paris: Ed. de Rocher. 
5. Alexandre Nevsky. - Paris: Le Lombard. 
6. Ангельские хроники. - СПб.: Амфора, 2002. 343 с. 
7. Lecture de l'Evangile selon saint Jean. - Lausanne: L'Age d'homme, 2004. 

Составлено по источникам:
Русская мысль. 2005. № 35. 22-28 сентября.
Volkoff V. Le retournement. - Paris: Jilliard; L'age d'homme, 1979.
Русский архипелаг: Галерея русского мира.
Голубева-Монаткина Н. И. Русская эмигрантская речь во Франции конца XX века: Тексты и комментарии. - М.: УРСС, 2004. С. 388-396.

Les leçons de Vladimir Volkoff sur la désinformation

Intervention de Philippe Banoy

lors de la 10ième Université d’été de “Synergies Européennes”, Basse-Saxe, août 2002.

I. Volkoff et la subversion

Vladimir Volkoff, fils d’immigrés russes en France, est principalement un romancier prolixe, qui s’est spécialisé dans le roman historique, dont les thèmes majeurs sont la Russie et la guerre d’Algérie, et dans le roman d’espionnage.

Lorsqu’il servait à l’armée, il a entendu, un jour, une conférence sur la guerre psychologique. Pour la petite histoire, il fut le seul, parmi ses camarades, à avoir apprécié ce cours. Ses compagnons tournaient ce genre d’activité en dérision. Volkoff, lui, s’est aussitôt découvert un intérêt pour ces questions.

Son héritage familial le  prédisposait à être attentif aux vicissitudes du  communisme et aux techniques mises au point par les Soviétiques en matières de manipulation. Poursuivant ses investigations, Volkoff  découvre le livre de Mucchilli, intitulé La subversion, où la guerre subversive se voit résumée en trois points:

• 1. Démoraliser la nation adverse et désintégrer les groupes qui la composent.
• 2. Discréditer l’autorité, ses défenseurs, ses fonctionnaires, ses notables.
• 3. Neutraliser les masses pour empêcher toute intervention spontanée et générale en faveur de l’ordre établi, au moment choisi pour la prise non violente du pouvoir par une petite minorité. Selon cette logique, il convient d’immobiliser les masses plutôt que de les mobiliser (cf. : les révolutionnaires professionnels de Lénine, avant-garde du prolétariat).

Après le succès de son roman Le retournement, dont le thème central est l’espionnage soviétique en France, Volkoff est engagé par le SDECE pour écrire un autre roman, sur la désinformation cette fois et avec la documentation que le service avait rassemblée. Volkoff commence par réfléchir, puis accepte cette mission. Résultat: son livre intitulé Le montage. Il connaît vite un succès important. Sollicité par ses lecteurs, qui veulent savoir sur quoi repose ce livre, il publie Désinformation, arme de guerre, une anthologie de textes sur le sujet. Rappelons  que Volkoff, dans Le montage, fait référence à Sun Tzu et à l’objectif du stratège de l’antiquité chinoise : gagner la  guerre avant même de la livrer. Citations : «Dans la guerre, la meilleure politique, c’est de prendre l’Etat intact; l’anéantir n’est qu’un pis aller». «Les experts dans l’art de la guerre soumettent l’armée ennemi sans combat. Ils prennent les villes sans donner l’assaut et renversent un Etat sans opérations prolongées». «Tout l’art de la guerre est fondé sur la duperie». Sun Tzu, et à sa suite, Volkoff, formule ses commandements :

• 1. Discréditez tout ce qui est bien dans le pays de l’adversaire.
• 2. Impliquez les représentants des couches dirigeantes du pays adverse dans des entreprises illégales. Ebranlez leur réputation et livrez-les, le moment venu, au dédain de leurs concitoyens. 
• 3. Répandez la discorde et les querelles entre citoyens du pays adverse.
• 4. Excitez les jeunes contre les vieux. Ridiculisez les traditions de vos adversaires [Volkoff ajoute : Attisez la guerre entre les sexes].
• 5. Encouragez l’hédonisme et la lassivité chez l’adversaire.

Comme le fait remarquer Volkoff, la subversionne peut faire surgir du néant ce type de faiblesses. Comme dans toute pensée de l’action indirecte, il faut savoir détecter, chez l’adversaire, toutes formes de faiblesse et les encourager. Tout peuple fort, en revanche, échappe à cette stratégie indirecte; il n’est pas aussi facilement victime de ces procédés.

2. De ce que n’est pas la désinformation

Avant d’expliquer ce que n’est pas l’information, il convient de formuler une mise en garde et de bien définir ce qu’est l’information à l’âge de la “société de l’information”. Le militaire distingue l’information, d’une part, et le renseignement, d’autre part. L’information est ce qui est recueilli à l’état brut. Le renseignement, quant à lui, est passé par un triple tamis : a) l’évaluation de la source (est-elle fiable ou non fiable, est-elle connue ou inconnue, quelles sont ses orientations philosophiques, politiques, religieuses, etc.?); b) l’évaluation de l’information (est-elle crédible ou non?); c) le recoupement de l’information. Dans toute information ou pour tout renseignement, il y a un émetteur et un récepteur. Les questions qu’il faut dès lors se poser sont les suivantes : Pourquoi l’émetteur émet-il son message? Pourquoi le récepteur est-il visé par l’émetteur et pourquoi écoute-t-il son message? L’officier de renseignement, en charge du recoupement, doit savoir que chacun est marqué par sa subjectivité. Il doit pouvoir en tirer des conclusions. Ce qui nous amène à constater que l’objectivité, en ce domaine, n’existe pas. Ceux qui prétendent donner une information objective sont soit idiots soit malhonnêtes.

A. LA DÉSINFORMATION N’EST PAS DE LA PROPAGANDE.

Quand on fait de la propagande, on sait que c’est de la propagande. On sait qui émet et on sait qui est visé. La propagande est claire. Elle vise à convaincre en semblant s’adresser à l’intelligence mais, en réalité, elle vise les émotions.

B. LA DÉSINFORMATION N’EST PAS DE LA PUBLICITÉ.

Le but de la publicité n’est pas de tromper mais de vendre. Le mensonge n’est qu’un moyen d’influencer le consommateur. Elle s’adresse aux pulsions et à l’inconscient des gens. La propagande feint de convaincre, alors que la   publicité cherche à séduire, et son but est clair : “achetez Loca-Laco” ou “votez Clinton”.

C. LA DÉSINFORMATION N’EST PAS DE L’INTOXICATION.

Elle ressemble à la désinformation puisqu’elle vise, via des informations, à tromper et à manipuler subtilement une cible. Mais l’intoxication ne vise que les chefs, pour les amener à prendre une mauvaise décision, qui doit causer leur perte.

3. Qu’est ce que la désinformation?

La désinformation dépend de trois paramètres:

• 1. Elle vise l’opinion publique, sinon elle serait de l’intoxication.
• 2. Elle emploie des moyens détournés, sinon elle serait de la propagande.
• 3. Elle a des objectifs politiques, intérieurs ou extérieurs, sinon elle serait de la publicité.

Ce qui nous conduit à la définition suivante : la désinformation est une manipulation de l’opinion publique, à des fins politiques, avec une information traitée par des moyens détournés.

4. Comment la désinformation est-elle conçue?

Au niveau de la méthode, nous relevons une analogie avec la publicité.

• A. On doit définir qui est le bénéficiaire de l’opération : c’est celui pour qui l’opération est montée.
• B. On doit disposer de celui qui va réaliser l’opération : l’agent (CIA ou KGB).
• C. On doit procéder à une étude de marché : quel message va-t-on utiliser  pour arriver au but et comment toucher la cible?
• D. On doit déterminer les supports : la télévision, la presse, une pétition, internet, un intellectuel, etc.
• E. On doit déterminer les relais : les “idiots utiles” et les agents payés dans les sphères de la télévision, de la presse écrite, des pages de la grande toile, les artistes, les acteurs, les écrivains, etc.
• F. On doit déterminer les caisses de résonnance : tous les individus qui, touchés par l’information fausse, la répandent en toute bonne foi, la lancent et la propagent sur un mode idéologique ou autre.
• G. On doit déterminer la cible : elle peut être la population du pays adverse dans son ensemble; elle peut aussi viser une partie de la population (par exemple, les enseignants) voire des pays tiers (p. ex. : l’opération “swastika” à la fin des années 50, pour faire croire à une résurgence du nazisme en Allemagne).

La diabolisation est une forme de désinformation, car elle vise à détruire l’image de l’adversaire (ou de ses chefs) par des méthodes pseudo-objectives. Quelles sont-elles? Quelques exemples : a) Diffuser de faux  documents “officiels”; b) diffuser de fausses photos ou de vraies photos décontextualisées (exemples récents : un cliché de morts serbes avec une légende qui les désigne comme “kosovars”); c) fabriquer de fausses déclaration ou un montage; d) diviser les antagonistes en “bons” et en “mauvais”, en donnant à ce manichéisme des airs “objectifs”; dans la foulée, on passe sous silence les crimes des “bons”, et on s’abstient de toute critique à leur égard. 

5. Comment la désinformation se pratique-t-elle ?

• a. On nie le(s) fait(s) ou on utilise le mode interrogatif ou dubitatif quand on les évoque. Les  formules privilégiées sont : “On dit que... mais il s’agit d’une source serbe, ou néo-nazie, ou paléo-communiste, ou...”. On discrédite ainsi immédiatement l’information vraie que l’on fait passer pour peu “sûre”.
• b. On procède à l’inversion des faits.
• c. On procède à un savant mélange de vrai et de faux.
• d. On modifie le motif d’une action, par exemple, l’agression des Etats-Unis et de l’OTAN contre la Serbie a été présentée non pas comme une action militaire classique mais comme une “mission humanitaire”. Pour l’Irak, la volonté de faire main basse sur les réserves pétrolières du pays est camouflée derrière une argumentation reposant sur le “droit international”.
• e. On modifie les circonstances ou on ne les dit pas. Ce procédé est souvent utilisé dans les informations relatives au conflit israélo-palestinien ou à la guerre civile en Irlande du Nord.
• f. On noie l’information vraie dans un nuage d’informations sans intérêt.
• g. On utilise la méthode de la suggestion, conjuguée au conditionnel. Exemple : “Selon nos sources, il y aurait eu des massacres...”.
• h. On accorde une part inégale à l’adversaire dans les temps consacrés à l’information. Un exemple récent : on a accordé trois minutes d’antenne à Le Pen au second tour des Présidentielles françaises du printemps 2002, ainsi qu’à Chirac, mais, avant cette distribution “égale” du temps d’antenne, on a présenté pendant vingt minutes des manifestations anti-Le Pen.
• i. On accorde parfois la part égale en temps, en invitant les deux camps à s’exprimer : le premier camp, qui est dans les bonnes grâces des médias, est représenté par un universitaire habitué à parler sur antenne; l’autre camp, auquel les médias sont hostiles, est alors représenté par un chômeur alcoolique.
• j. On estime que chaque camp a une part égale en responsabilité. Dans le cas du conflit israélo-palestinien, les Palestiniens lancent des pierres, les Israéliens ripostent avec des chars. Le conflit est jugé insoluble : les deux camps sont de “mauvaise volonté”. Ainsi le conflit perdure au bénéfice du plus fort.
• k. On présente l’information en ne disant que la moitié d’un fait. Exemple pris pendant la crise du Kosovo : “Les Serbes ont utilisé des gaz”. Sous-entendu : des “gaz de combat” ou des “chambres à gaz”. En réalité, la police serbe avait dispersé une manifestation avec des gaz lacrymogènes.

6. Comment réagir face à la désinformation ?

• 1. Il faut d’abord rester modeste et ne pas prétendre simplifier à outrance des réalités complexes. L’homme libre, l’esprit autonome, pose un jugement historique (généalogique, archéologique), profond, sur les réalités politiques du monde.
• 2. Il faut, dans tous les cas de figure, rester méfiant. Il faut systématiquement recouper les informations, s’interroger sur la plausibilité d’une information médiatique, se méfier des répétitions et des appels systématiques à l’émotion.
• 3. Il faut s’informer soi-même, lire des ouvrages élaborés sur les peuples, les régions, les régimes, les situations incriminées dans les grands médias. Une culture personnelle solide permet de repérer immédiatement les simplifications journalistiques et médiatiques.
• 4. Il faut lire des ouvrages et des journaux ouvertement idéologiques, non conformistes, qualifiés de “marginaux”, car ils expriment des vérités autres, mettent en exergue des faits occultés par les grands consortiums médiatiques. Lire ces ouvrages et cette presse doit évidemment se faire de manière intelligente et critique, pour ne pas tomber dans des simplifications différentes et tout aussi insuffisantes.
• 5. Il faut créer et animer des cercles alternatifs d’analyse, afin de ne pas laisser “sous le boisseau” les vérités que l’on a glânées individuellement par de bonnes lectures alternatives.