2.22.2012

მიწიერ ჯოჯოხეთში გავლილებზე


სოზერკო არტაგანეს ძე
მალსაგოვი
ინგუში სოზერკო არტაგანის ძე მალსაგოვი, მეფის და შემდეგ მოხალისეთა არმიის ყოფილი ოფიცერი. ერთ-ერთი პირველი გაიქცა სოლოვკების საკონცენტრაციო ბანაკიდან, და შემდეგ წავიდა საბჭოთა კავშირიდან.

 1927-1939 წლებში ცხოვრობდა პოლონეთში და მსახურობდა პოლონეთის კავალერიაში//იაზლოვეცის ულანების მე-14 პოლკი ლვოვში,ულანების მე-10 პოლკი ბელოსტოკში,ცხენოსან მსროლელთა მე-8 პოლკი ხელმნოში//.

 მეორე მსოფლიო ომის დასაწყისს შეხვდა პომორიეში როგორც ესკადრონის მეთაური. 1939 წელს ჩავარდა ტყვედ და როგორც პოლონელი ოფიცერი გაიყვანეს გერმანიაში ომის ტყვეთა ბანაკში. ტყვეობიდან გაიქცა და იბრძოდა დივერსიულ რაზმებში საფრანგეთის ტერიტორიაზე როგორც პოლონური წინააღმდეგობის მონაწილე.

ომის შემდეგ მალსაგოვმა მიიღო პოლონური არმიის სამხედრო ლტოლვილის სტატუსი
//მისი მონაწილეობა პოლონურ წინააღმდეგობაში დაადასტურა თვითონ გენერალმა ანდერსმა.//.

 ინგუში სოზერკო მალსაგოვის სახელი შეტანილია "პოლონეთის თავისუფლებისთვის მებრძოლთა ანთოლოგიაში" // წიგნი პოლონურად თარგმნეს 2007 წელს//. პოლონელმა დოკუმენტალისტებმა ფილმში სოლოვკებზე "სიძულვილის აკადემია" //1994//. მას მიუძღვნეს ერთი ეპიზოდი. 

ფრანსუა პაოლი, ფრანგული გაზეთი «Le Figaro», 11.06.2011 10:53
სოლოვკების საკონცენტრაციო ბანაკიდან ს.ა.მალსაგოვის ლეგენდარული გაქცევის 86-ე წლისთავისთვის //1925 წლის მაისი// ფრანგულმა გამომცემლობა Francois Bourin Editeur -მა გამოსცა წიგნი ზოგადი სათაურით "გულაგის წყაროებთან. სოლოვკების აღწერა"

წიგნში წარმოდგენილია პირველი დოკუმენტური მოწმობა ჯერ კიდევ ლენინურ გულაგზე. ესაა ყოფილი მეფის ოფიცერი და სოლოვკების ტყვე სოზერკო მალსაგოვის მოწმობა. ის ფინეთში გაიქცა 1925 წლის 25 მაისს.

აქვეა ასევე ყოფილი თეთრი ოიცრის და შემდეგ ოგპუს თანამშრონელი ნიკოლაი კისელევ-გრომოვის მონათხრობი. ის 1927-1930 წლებში მსახურობდა ბანაკების საინფორმაციო-საგამომძიებლო განყოფილებაში და გასამხედროებული დაცვის შტაბებში და ისიც გაიქცა ფინეთში.

მალსაგოვის მოწმობა სათაურით "სოლოვკები,წამებათა და სიკვდილის კუნძული" პირველად გამოქვეყნდა რიგაში 1925 წელს ემიგრანტულ ჟურნალში "Сегодня". შემდეგ ის ლონდონში ინგლისურად გამოიცა წიგნად, მას ერქვა «An island hell».

კისელევ გრომოვის მოწმობა სათაურით "სიკვდილის ბანაკი საბჭოთა კავშირში. კომუნისტური ტერორის მსხვერპლთა დიდი საძმო საფლავი" 1936 წელს გამოქვეყნდა შანხაიში.

ეხლანდელი პარიზული გამოცემის სპონსორმა პიერ ბერჟემ,ცნობილმა ისტორიკოსმა, საბჭოთა კავშირში ტოტალიტარიზმის ისტორიის სპეციალისტმა,მალსაგოვის და კისელევ-გრომოვის მონათხრობთა წინასიტყვაობისა და კომენტარების ავტორმა ნიკოლა ვერმა და მთარგმნელებმა გალინა აკერმანმა და ნატალია რუტკევიჩმა ერთი გარეკანის ქვეშ გააერთიანეს ორი დოკუმენტური მოწმობა: პატიმარი მალსაგოვის და ბანაკის მცველი კისელევ-გრომოვის მონათხრობები.

ესაა ორი მოწმობა საბჭოთა კავშირში საკონცენტრაციო ბანაკების სისტემის ჩასახვის შესახებ. "მტრებთან"მოპყრობის მისი სისტემა დარჩა დღესაც. ესაა ბოლშევიკური კოშმარის ჩვენება სხვადასხვა კუთხიდან....

1920-ანი წლების დსწყისში ჩეკისტებმა გადაწყვიტეს პოლარული წრის იქით არსებულ კუნძულ სოლოვკებზე არსებულ მონასტერში ციხის მოწყობა. არქიპელაგი მალე გადაიქცევა რეპრესიული სისტემის მოდელად,გულაგის პროტოტიპად. ..

წიგნში შეკრებილია ერთის მხრივ პატიმარისა და მეორეს მხრივ ბანაკის მცველის მონათხრობები...

პირველი მოთხრობა "კუნძული ჯოჯოხეთში" დაწერა სოზერკო მალსაგოვმა. კავკასიის განთავისუფლებისთვის მებრძოლი ეს ოფიცერი 1924 წელს ჩაიყვანეს სოლოვკებში. ის ყვება იმას რაც გაიგო სხვა პატიმრებისგან თვითონ ბანაკის და გამოსასწორებელ-რეპრესიული სისტემის შექმნის შესახებ, პატიმართა შეხედულებებზე,


ბანაკის ფუნქციონირებაზე და იმაზე თუ როგორ ეპყრობოდნენ პატიმრებს. კერძოდ ქალებზე რომლებიც გაკახპდნენ იმიტომ რომ არ დახოცილივნენ შიმშილისგან ან აუტანელი სამუშაოსგან. ის ხატავს ბანაკის მმართველი დაუნდობელი ჩეკისტების პორტრეტებს. ტექსტის ბოლო ნაწილში ის ყვება 1925 წელს ფინეთში მის გაქცევაზე.

ნიკოლაი კისელევ-გრომოვის "მსხვერპლთა საფლავები და წითელი ტერორი".ავტორმა,თეთრმა ოფიცერმა,სიცოცხლე გადაირჩინა იმით რომ გადავიდა ბოლშევიკების მხარეს და გახდა ზედამხედველი საკონცენტრაციო ბანაკში. მისთვის ეს იყო გარემოებათა დამთხვევა და არა შეგნებული არჩევანი. ის სოლოვკებში მუშაობდა 1927 წელს და მრავალი წელი გაატარა ზედამხედველის თანამდებობაზე.

ის კერძოდ ყვება ფილმის გადაღებაზე და გორკის ვიზიტზე სოლოვკებში,მისთვის "პოტიომკინის სოფლების" შექმნაზე. ის დაწვრილებით აღწერს ზედამხედველებისა და ჩეკისტების ყოფის დეტალებს,მუშაობის საშინელ პირობებს,პატიმრების მონური შრომის გამოყენებას. უეჭველი მწერლური ნიჭით დაჯილდოებული,ის დაწვრილებით გადმოსცემს პატიმრების და მათი ჯალათების საუბრებს.

ორივე მოთხრობა ავსებს ერთმანეთს და წარმოადგენს წვლილს გულაგის გენეზისის გაცნობიერებაში.

სოზერკო მალსაგოვი კავკასიელია,თეთრი არმიის ოფიცერი. ის ენდო გამოცხადებულ ამნისტიას, რის შემდეგაც დაიჭირეს და 1924 წელს გაიყვანეს სოლოვკებში. ის შემდეგ წელს გაიქცა სოლოვკებიდან და თავისი მოთხრობა გამოაქვეყნა რიგაში 1925 წელს.

ნიკოლაი კისელევ-გრომოვი ოგპუს ბრძანებით გადაასახლეს სოლოვკებში როგორც ზედამხედველი,ჩრდილოეთის ბანაკების ინსპექტორი. ის გაიქცა 1930 წელს და თავისი ჩვენებები გამოაქვეყნა 1936 წელს შანხაიში.

ნ.ი კისელევ-გრომოვის
 წიგნი 
"სიკვდილის ბანაკები
საბჭოთა კავშირში"

//რუსულად//. 
მოგზაურობა უკუნ ჯოჯოხეთში.

ორი უმნიშვნელოვანესი ჩვენება საბჭოთა საკონცენტრაციო ბანაკების სისტემის ჩასახვის შესახებ.

ჯერ კიდევ არიან ასე ვთქვათ გულუბრყვილო ადამიანები რომელთაც სჯერათ რომ სტალინიზმი იყო ისტორიული შემთხვევითობა რომელსაც არაფერი ჰქონია საერთო ლენინის და ტროცკის მოსაწონ და მათ მიერ დაგეგმილ რეჟიმთან. ეს წიგნი პირველ რიგში ასეთი ასე ვთქვათ გულუბრყვილო ხალხისთვისაა განკუთვნილი.

ესაა უეჭველად ძალიან მნიშვნელოვანი ჩვენებები. ავტორებმა გადაიტანეს სასტიკი გამოცდები და გაიმარჯვეს.

პირველია კავკასიელი//ინგუში// სოზერკო მალსაგოვი,თეთრი არმიის ყოფილი ოფიცერი, რომელიც დააპატიმრეს სოლოვკების კუნძულებზე სადაც ბოლშევიკებმა 1920-ანი წლების დასაწყისში საკონცენტრაციო ბანაკ ჯოჯოხეთად გადააქციეს რუსული მართლმადიდებლობის წმინდა ადგილი. უიშვიათესი შემთხვევა-მან მოქხერხა იქიდან გაქცევა.

მეორეა ასევე თეთრი არმიის ყოფილი ოფიცერი ნიკოლაი კისელევ-გრომოვი. მან თავი გაასაღა წითელგვარდიელად და დაიწყო მუშაობა ჩეკაში,ბოლშევიკთა,პარტიის პოლიტიკურ პოლიციაში. 1927 წელს ის გახდა "ინსპექტორი" სოლოვკებზე.

ის გაიქცა 1930 წელს. მისი ჩვენება პირველად ჩნდება 1936 წელს შანხაიში როდესაც დაივიწყეს მისი არსებობის შესახებ.

იმხანად ძალიან ცოტა ვინმე თუ ბედავდა სტალინიზმის მხილებას.

ისტორიკოსი ნიკოლა ვერტის მიერ წარმოდგენილი ეს ტექსტები საინტერესოა იმით რომ ისინი გადმოსცემენ ამ ჯოჯოხეთურ ადგილას ცხოვრების და სიკვდილის საშინელ პირობებს.

პირველი მსხვერპლები იყვნენ ბერები რომლებმაც ნახეს თუ როგორ წვავდნენ ბოლშევიკები წმინდა წიგნებს...

თავის წიგნში "ტოტალიტარიზმის წარმოშობა" ჰანა არენდტი (Hannah Arendt) დაწვრილებით აღწერს იმ აქტიურ როლს რასაც ასრულებდა შპანა ანუ ქურდული სამყარო როგორც ნაცისტური ისე ისე საბჭოთა სისტემების მიერ დამყარებულ უუფლებობის რეჟიმებში. მისი ინტუიცია მტკიცდება სწორედ ამ მოთხრობებით.

სახელმწიფო ხულიგნებს,რეციდივისტებს და სუტენიორებს მიანდობს ლენინის მიერ 1918 წლიდან შექმნილი სისტემის მსხვერპლთა მართვას. ამ მსხვერპლებს მონებივით ამუშავებენ მშივრებს ტალახში და სიცივეში.

სოლოვკების ბანაკები,რომელთა დანიშნულებაც იყო საზოგადოების განთავისუფლება "კონტრ-რევოლუციონერებისგან",სადაც ნებისმიერი საბაბით შეიძლებოდა მოხვედრილიყო ყველა,არის დიდი საკონცენტრაციო სისტემა გულაგის წინამორბედი. ამ სისტემაში 1920-1953 წლებში დამწყვდეული იყო დაახლოებით 20 მილიონი საბჭოთა მოქალაქე.

"რკინის ხელით გავაბედნიეროთ კაცობრიობა", ასეთი იყო ჩეკას ლოზუნგი და ეს რკინის ხელი ყველგან ჩანს ამ მოთხრობებში.
მკვლელი დამქანცველ-დამაუძლურებელი შრომა ლოთი ჩეკისტებისთვის საკმარისი არ იყო. ისინი პატიმრებს,განსაკუთრებით ქალებს სადისტურად აწამებდნენ.

მაქსიმ გორკიმ კი იზრუნა იმაზე რომ ეს ჯოჯოხეთი წარმომდგარიყო ბედნიერ სამყოფად. სოლოვკებში ჩასულ მწერალს რეჟიმმა დაახვედრა დასასვენებელი ბანაკების ნაირსახეობა. მან შორიდან დაინახა მხოლოდ სინათლეთა ციმციმი და ერთ-ერთ რეპორტაჟში დაწერა რომ "იქ იბადება შრომით გაკეთილშობილებული ახალი ადამიანი". ლენინის მიერ ნაშობ ტყუილს წინ საუკეთესო დღეები ჰქონდა...

http://www.atozrecycling.ru/novosti/prezentatsiya-frantsuzskoy-versii-knigi-sozerko-malsagova-1895-1976-adskiy-ostrov-v-muzee-istrii-gulaga

http://www.gazetaingush.ru/index.php?option=com_content&view=article&id=4592:2011-06-28-08-03-35&catid=19:2009-06-05-07-27-08&Itemid=25
Они вышли из ада победителями

No comments: