რუსულ-გერმანული ზიგზაგებიდან:

ერნსტ იოჰან ბირონი

Селиванов А. Российские немцы: зигзаги судьбы
რუსულ-გერმანული ალიანსის ზიგზაგები (რუსეთში გერმანული დიასპორის ისტორიიდან):

გერმანული დასახლებები რუსეთში გაჩნდნენ წარმოშობით გერმანელი იმპერატრიცა ეკატერინე მეორის მიერ 1762-1763 წლებში ე.წ. კოლონიზაციური მანიფესტების გამოქვეყნების შემდეგ. ამ მანიფესტებით გერმანელებს იწვევდნენ და სთავაზობდნენ მათ რუსეთში დასახლებას. რუსეთში გერმანელების დასახლების ცენტრად იქცა ქვემო ვოლგისპირეთი: უკვე 1760-ანი წლების ბოლოს იქ იყო ასზე მეტი გერმანული დასახლება.

ამას გარდა, XVIII საუკუნეში ბალტიისპირეთის შეერთების შემდეგ რუსეთის ქვეშევრდომებად იქცნენ ხმლოსან («მეჩენოსეც») ჯვაროსნების დროიდან იქ მიწების მფლობელი გერმანელი ბარონები.

2,5 საუკუნის განმავლობაში რუსეთში შეიქმნა რუსეთის გერმანელთა განსაკუთრებული ეთნიკური ერთობა.

XVIII-XIX საუკუნეებში გერმანელთა მდგომარეობა რუსეთში შედარებით კარგი იყო. მათმა ნებამ,აქტიურობამ,პედანტურობამ და ტახტისადმი ერთგულებამ მათ მისცა პოლიტიკაში,არმიაში და ადმინისტრაციაში მაღალი თანამდებობების დაკავების საშუალება.
საკმარისია გავიხსენოთ ფინანსების მინისტრი ე.ფ.კანკრინი,კანცლერი კ.ვ. ნესელროდე,ჟანდარმების შეფი ა.ხ.ბენკენდორფი და პრემიერ-მინისტრი ს.ი.ვიტე.

თავისი ახალი სამშობლოსთვის მრავალ ომში იბრძოდნენ და არმიაში მაღალ თანამდებობებს აღწევდნენ ბ.-ხ.მინიხი,ა.ი.ოსტერმანი, ლ.ლ.ბენიგსენი. ვაჭრობაში დიდი წარმატებები მოიპოვეს შტიგლიცთა ბანკირთა სახლმა,ავეჯის ფაბრიკანტებმა მელცერემა, « « ელექტრული იმპერიის» მფლობელებმა სიმენსებმა.

XVIII საუკუნეში რუსეთის მეცნიერებათა აკადემიის 111 ნამდვილი წევრიდან 67 გერმანელი იყო.
რუსმა გერმანელებმა აღმოაჩინეს ახალი კონტინენტები (ფ.ფ.ბელინსგაუნზენი, ი.ფ.კრუზენშტერნი).

რუსი იმპერატორების ცოლები პავლე პირველიდან მოყოლებული ყველა გერმანელები იყვნენ.
მაგრამ XX საუკუნეში ორმა რუსულ-გერმანულმა ომმა რუს გერმანელთა ბედი ტრაღიკული გახადა.

1914 წელს პირველ მსოფლიო ომის დაწყებასთან ერთად რუს გერმანელებს მძიმე დღეები დაუდგათ. დაიწყო ქონების განსხვისების პროცესი, აკრძალეს გერმანულ ენაზე სწავლება და სწავლა.

ამას გარდა 1916 წლიდან დაიწყო მოქმედება «გერმანულ მოძალებასთან ბრძოლის» სახელმწიფო კომიტეტმა. 

მეფის მთავრობა აპირებდა გერმანელთა წინააღმდეგ კიდევ უფრო მკაცრი ზომების მიღებას, მაგრამ მას ხელი შეუშალა რევოლუციამ. 

რუსეთის საბჭოთა ფედერატიული სოციალისტური რესპუბლიკის სახალხო კომისართა საბჭოს 1918 წლის 19 ოქტომბრის დეკრეტით შეიქმნა ვოლგისპირეთის გერმანელთა ავტონომიური ოლქი (შრომითი კომუნა) რომელშიც შედიოდნენ თანამედროვე სარატოვის და ვოლგოგრადის ოლქების ტერიტორიების ნაწილები.

924 წელს გერმანული ავტონომიის სტატუსი მნიშვნელოვნად გაიზარდა: ის გარდაიქმნა ვოლგისპირეთის გერმანელთა ავტონომიურ საბჭოთა სოციალისტურ რესპუბლიკად.

1941 წლის 28 აგვისტოს გამოვიდა საბჭოთა კავშირის უმაღლესი საბჭოს დადგენილება «ვოლგისპირეთში მცხოვრებ გერმანელთა გადასახლების შესახებ». გერმანელებს დააბრალეს «შპიონების და დივერსანტების დამალვა». მთავრობამ გადაწყვიტა ვოლგისპირეთიდან ყველა გერმანელის (დაახლოებით  433 000 ადამიანის) გადასახლება ნოვოსიბირსკის,ომსკის ოლქებში,ალტაის მხარეში, ყაზახეთში, უკიდურეს ჩრდილოეთში და ა.შ. შემდეგ გადაასახლეს ევროპული რუსეთის სხვა რეგიონების გერმანელებიც.

1942 წელს დაიწყო 17 წლის და უფრო უფროს გერმანელთა  მობილიზაცია შრომით კოლონებში (შრომით არმიაში). შრომარმიელები აგებდნენ ქარხნებს და მაღაროებს;მუშაობდნენ ხის დამზადებაზე და სბადოებში.

 სხვადასხვა შეფასებით გადასახლებისას დაიღუპა რუს გერმანელთა დაახლოებით მესამედი. 

ომის დამთავრებას დიდად არ შეუმსუბუქებია გერმანელთა მდგომარეობა. ბევრი ჩატოვეს შრომის არმიაში. 


1948 წელს გამოაცხადეს რომ გერმანელები და სხვა ხალხები «სამუდამოდ» გადაასახლეს და დასახლების ადგილიდან თვითნებური წასვლა ისჯება 20 წლიანი კატორღული სამუშაოებით. 

 შემდგომის დევნის პერსპექტივით დაშინებული რუსი გერმანელები უარყოფდნენ თავის გვარებს და იღებდნენ რუსულ გვარებს. ისინი თავის შვილებს შიშით ვერ ეუბნებოდნენ რომ ისინი გერმანელები არიან. ბავშვებს არ ასწავლიდნენ მშობლიურ ენას. რუსმა გერმანელებმა როგორც ეთნოგრაფიულმა ფენომენმა თანდათანობით დაიწყეს გაქრობა.

იმ დასახლებებისთვის სადაც ცხოვრობდნენ რუსი გერმანელები სპეცდასახლების რეჟიმი გაუქმდა მხოლოდ 1955 წელს. საბჭოთა კავშირის უმაღლესმა საბჭომ 1964 წლის დადგენილებით გამოაცხადა გერმანელთა რეაბილიტაცია. 1972 წელს რუს გერმანელებს მოუხსნეს შეზღუდვები დასახლების ადგილის შერჩევისას, მაგრამ,მაგალითად, ჩრდილო კავკასიის ავტონომიური რესპუბლიკებისგან განსხვავებით ვოლგისპირეთის გერმანელთა ავტონომიური საბჭოთა სოციალისტური რესპუბლიკა არ აღუდგენიათ.

გერმანელებმა სცადეს გერმანული ავტონომიის შექმნა ყაზახეთში სადაც ცხოვრობდა დაახლოებით მილიონი გერმანელი,მაგრამ წააწყდნენ ადგილობრივი ხელისუფლების და მკვიდრი მოსახლეობის წინააღმდეგობას.

პერესტროიკა-გადაშენებამ რუს გერმანელებს გაუჩინა ავტონომიის აღდგენის ამაო იმედები. რუსი გერმანელების ლიდერები წარუმატებლობას ხსნიდნენ სარატოველი ჩინოვნიკების და პოლიტიკოსების პოზიციით. ავტონომიის შექმნის შემთხვევაში ხომ სარატოვის საუკეთესო მიწები,გაზის საცავები, ნაბთობ- და გაზსადენები,სტრატეგიული აეროდრომი,ქალაქები მარქსის, ენგელსის და კრასნოარმეისკის სამრეწველო საწარმოები აღმოჩნდებოდა სწორედ გერმანულ ავტონომიაში და კეთილმა ბიძია გორბაჩოვმა ვერ დაძლია ადგილობრივ ბიუროკრატთა წინააღმდეგობა.

ავტონომიის აღუდგენლობით გამოწვეულმა იმედგაცრუებამ პლუს ქვეყნის ეკონომიკურმა პრობლემებმა ბიძგი მისცეს რუს გერმანელთა მასობრივ ემიგრაციას გერმანიაში. კანცლერ ადენაუერის მიერ ჯერ კიდევ 1950-ან წლებში მიღებულმა კანონმა დევნილების და ლტოლვილების შესახებ გერმანელებს მისცა მიღების და სამუშაოზე მოწყობის გარანტია.

მაგრამ გადასახლებულთა რაოდენობა იმდენად დიდი იყო რომ გერმანიის ხელისუფლებას მოუხდა მათი «გაფილტვრა». თუ კი,მაგალითად, ერთ-ერთი მეუღლე არ იყო გერმანელი ის პენსიის გარეშე რჩებოდა. და სხვა გადასახლებულებს ენიშნებოდათ ჩვეულებრივ პენსიაზე მესამედით ნაკლები პენსია. შერეული ოჯახების სრულწლოვანი შვილები კარგავდნენ შრომითი სტაჟის წლებს. 1996 წელს დაიწყეს იმის შემოწმება იცოდნენ თუ არა გადასახლებულმა გერმანელებმა გერმანული.

1997 წელს კანცლერმა ჰელმუტ კოლმა რუს და დაღესტნელ გერმანელებს მოუწოდა სახლში, რუსეთში დარჩენისკენ.

ბოლოს და ბოლოს ახალი ძველი სამშობლო გერმანიის ხელისუფლებამ რეაპტრიანტებს ფაქტიურად უქნა ის რაც მათ სტალინმა უქნა დიდი სამამულო ომის დასაწყისში. 


რეპატრიანტებს დაავალეს მკაცრად მითითებულ ადგილზე დასახლება. თვითნებური გადასახლების შემთხვევაში მათ ართმევდნენ დახმარებას. 

ამავე დროს უბედურ მიგრანტებს ძირითადად ასახლებდნენ ყოფილი გერმანიის დემოკრატიული რესპუბლიკის ტერიტორიაზე რომლის განვითარების დონეც დასავლეთ გერმანიის განვითარების დონესთან შედარებით უფრო დაბალი იყო. 


  გერმანიის გაერთიანების და იმიგრაციის გაძლიერების შემდეგ გერმანიის აღმოსავლეთ მიწებში მკვეთრად გაძლიერდა ნაცისტური განწყობები. 


ცოტა სნის ბერლინში ადგილობრივი თავმოტვლეპილები თავს დაესხნენ გადასახლებულ ახალგაზრდობას. 

მიუხედავად ამისა 1998 წლის საპარლამენტო არჩევნების წინ მმართველ ქრისტიან-დემოკრატიულ პარტიას დასჭირდა რუს გერმანელთა ხმები და 1998 წლის ივნისში მაშინდელი კანცლერი ჰ.კოლი დაეწრო შტუტგარტში გამართულ რუს გერმანელთა სათვისტომოს ყოველწლიურ ყრილობას.

ამან მას არ უშველა და ჰ.შრიოდერის მთავრობამ განაგრძო გადასახლებულთა რაოდენობის თანდათანობითი შემცირების ძველი კურსი.

ასეთი «დრაკონული» პოლიტიკის მიუხედავად 1990-ანი წლების ბოლოს გერმანიაში იყო საბჭოთა კავშირიდან წასული
1,5 მილიონი გერმანელი. მარცხი განიცადა მათი «იძულებითი ასიმილაციის» პოლიტიკამაც.

ყოფილ საბჭოთა გერმანელთა უმრავლესობა არ გაითქვიფა გერმანელებში. ყოფილი საბჭოთა გერმანელები ცდილობდნენ ერთად დასახლებას, ერთმანეთს ელაპარაკებოდნენ რუსულად. თუმცა მათი რუსულუ ნელ-ნელა ივსებოდა გერმანული ჟარგონიზმებით. მაგრამ უკვე გაიზარდა გერმანიაში დაბადებულთა ან იქ ბავშვობაში წაყვანილთა ახალი თაობა რომლის მშობლიურ ენადაც თანდათანობით ხდება გერმანული.


საბჭოთა გერმანელებმა გერმანიაში ჩაიტანეს ზოგი საბჭოთა ატრიბუტი...


გაჩნდა რუსულენოვანი ბეჭდვითი პროდუქცია,გრეჩკა,მანკა, სუშონკა და ვობლა


გერმანიაში რეგულარულარულად დასეირნობენ რუსული ესტრადის ვარსკვლავები რომელთა საზღვარგარეთელი მსმენელები ძირითადად მათი ყოფილი თანამემამულეები არიან. 


გამოდის რუსულენოვანი გამოცემები «კონტაკთ», «აღმოსავლური ექსპრესი», «ევრაზიული კურიერი»,  «რუსული გერმანია», «რუსული ბერლინი». 

ბოლო წლებში რუსი გერმანელების გერმანიაში გადასახლება შესამჩნევად შემცირდა.... არის გერმანელთა რუსეთსი დაბრუნების ათობით შემთხვევა.  ამის მიზეზი ისაა რომ მათ გაუჩნდათ რუსეთში წარმატებით და ნაყოფიერად მუშაობის შესაძლებლობა.

სხვაადასხვა შეფასებით დღეს რუსეთში, ძირითადად ალტაის მხარეში, ომსკის და ნოვოსიბირსკის ოლქებში ცხოვრობს დაახლოებით 800 000 გერმანელი. მათი მეუღლეები ძირითადად რუსები არიან....

გერმანიის მთავრობა აქტიურად ეხმარება გერმანელებს რუსეთში. გერმანელ ხელისუფალთა მთავარი მიზანია გერმანელთა ეროვნული ჯგუფების ორგანიზებულობის ხარისხის ზრდა,მათი მოქმედებების კონსოლიდაცია,პირველ რიგში ავტონომიის მოპოპოვებისთვის ბრძოლაში.

მრავალი გერმანელი პოლიტიკოსის აზრით ძირითადი ძალისხმევა უნდა მიემართოს გერმანელების მიერ რუსეთში შესაბამის ტერიტორიაზე უფლების მოპოვებისკენ. ამიტომ გერმანიის ხელისუფლება არაა დაინტერესებული რუს გერმანელთა გერმანიაში ემიგრაციის სტიმულირებაში.

რუს ეთნიკურ გერმანელთა ტერიტორიული ავტონომიის აღდგენის საკითხის სწრაფად გადაწყვეტის თხოვნას გერმანიის მთავრობა ამატებს მომხიბლავ წინადადებებს სხვადასხვა დონეზე ეკონომიკური კავშირების გაფართოების შესახებ.

2002 წლის აგვისტოში ბერლინში გაიმართა ახალი საზოგადოებრივი ორგანიზაციის, რუს გერმანელთა საერთაშორისო კონვენტის დამფუძნებელი ყრილობა.

ახალი სტრუქტურის მიზანია ყოფილი საბჭოთა კავშირის ქვეყნებში მცხოვრებ და გერმანიაში გადასახლების მსურველ გერმანელთა ინტერესების დაცვა.

ორგანიზაციის ხელმძღვანელთა აზრით ისინი დეპორტაციის და რეპრესიების დროს მიღებული მატერიალური და მორალური ზარალის კომპენსაციას მოსთხოვენ გერმანიასაც იმიტომ რომ სწორედ ჰიტლერის მუხანათურმა თავდასხმამ გამოიწვია ვოლგისპირეთის გერმანელთა ავტონომიური რესპუბლიკის ლიკვიდაცია.

რუსეთის გერმანელებისთვის ამდენი ტანჯვის მომტანი XX საუკუნე დასრულდა. მათი საზოგადოებრივი ორგანიზაციების ხელმძღვანელები არც თუ უსაფუძვლოდ იმედოვნებენ რომ რუსეთის ხელისუფლება ბოლოს და ბოლოს განიხილავს მათ საკითხს.

200-ზე მეტი წლის მანძილზე რუსეთისთვის ერთგული და უანგარო სამსახურით მათ ეს დაიმსახურეს.

წყარო: http://www.gumer.info/bibliotek_Buks/History/Article/_Seliv_RussNem.php


Все книги автора: Селиванов А. (2)
Селиванов А. Российские немцы: зигзаги судьбы

Источник: http://www.rusedina.org/
История немецкой диаспоры в России

Немецкие поселения в России появились после издания в 1762 - 1763 годах императрицей Екатериной II так называемых колонизационных манифестов, приглашавших немцев жить в России. Центром расселения немцев в России стало Нижнее Поволжье: уже в конце 1760-х годов там находилось более 100 немецких населенных пунктов. Кроме того, в результате присоединения Прибалтики в XVIII веке поддаными Российской империи стали немецкие бароны, владевшие там землями со времен меченосцев.

За два с половиной века в России сложилась особая этническая общность – российские немцы. В XVIII-XIX веках положение немцев в России было относительно благополучным. Волевые качества, активность, педантичность и преданность престолу позволили им добиться высот в политики, армии и администрировании. Как следствие, немцы занимали ответственные посты на государственной службе. Достаточно вспомнить министра финансов Е. Ф. Канкрина, канцлера К. В. Нессельроде, шефа жандармов А. Х. Бенкендорфа и премьер-министра С. Ю. Витте. За свое новое Отечество в многочисленных войнах сражались и достигли высот в армии Б.-Х. Миних, А. И. Остерман и Л. Л. Беннингсен. Значительных успехов в торговле добились банкирский дом Штиглицев, мебельные фабриканты Мельцеры, владельцы "электрической империи" Сименсы. В XVIII веке из 111 действительных членов Академии Наук 67 были немцами. Русские немцы открывали новые континенты (Ф. Ф. Беллинсгаузен, И. Ф. Крузенштерн). Жены русских императоров, начиная с Павла I, все были немками. Но две российско-германские войны в ХХ веке сделали судьбу российских немцев трагической.

С началом Первой мировой войны в 1914 году для русских немцев наступили тяжелые времена. Начался процесс отчуждения имущества, запрет преподавания на немецком языке. Кроме того, с 1916 года стал функционировать государственный "Особый Комитет по борьбе с немецким засильем". Царское правительство планировало против российских немцев и более крутые меры, но произошла революция.

Декретом Совета Народных Комиссаров РСФСР от 19 октября 1918 г. была образована Автономная область (Трудовая коммуна) немцев Поволжья, в которую входили части территорий современных Саратовской и Волгоградской областей. В 1924 г. статус немецкой автономии существенно вырос: область была преобразована в Автономную Советскую Социалистическую республику немцев Поволжья.

28 августа 1941 г. вышел Указ Президиума Верховного Совета СССР "О переселении немцев, проживающих в районах Поволжья". Немцы были обвинены в "сокрытии в своих рядах шпионов и диверсантов". Правительство решило переселить всех немцев из Поволжья (около 433 тысяч человек) в Новосибирскую, Омскую области, Алтайский край, Казахстан, Крайний Север и т.д. Затем депортировали немцев и из других областей Европейской России. В 1942 году началась мобилизация немцев в возрасте от 17 лет в рабочие колонны (трудовую армию). Трудармейцы строили заводы и шахты, работали на лесозаготовках, в рудниках. По разным оценкам, вследствие депортации погибло до трети российских немцев.

Окончание войны ненамного облегчило положение немцев. Многие так и были оставлены в трудовой армии. В 1948 г. было объявлено, что выселение немцев и ряда других народов осуществлено "навечно", и за самовольный выезд (побег) из мест проживания введено уголовное наказание в виде 20 лет каторжных работ. Опасаясь дальнейших преследований, многие немцы меняли фамилии на русские, родители боялись говорить детям, что они немцы. Детей не учили родному языку. Российские немцы начали исчезать как этнографический феномен.

Режим спецпоселения был отменен для населенных пунктов, где жили депортированные немцы, только в 1955 году. В 1964 г. указом Президиума Верховного Совета СССР немцы были реабилитированы, в 1972 г. с них были сняты ограничения в выборе места жительства. Однако, в отличие, к примеру, от северокавказских автономных республик, АССР немцев Поволжья восстановлена не была. Немцы пытались создать автономию в Казахстане, где их проживало около миллиона человек, но натолкнулись на сопротивление местных властей и коренного населения.

Перестройка возродила надежды российских немцев на восстановление автономии. Однако этим надеждам не суждено было сбыться. Причину неудачи лидеры российских немцев объясняли, в основном, позицией саратовских чиновников и политиков. Ведь при создании автономии лучшая часть саратовских сельхозугодий, газовые хранилища, нефте- и газопроводы, стратегический аэродром, промышленные предприятия городов Маркса, Энгельса и Красноармейска должны были оказаться у нового субъекта РФ. Какая региональная власть на такое добровольно пойдет?

Разочарование российских немцев по поводу восстановления автономии плюс экономические проблемы страны вызвали массовую эмиграцию в Германию. Закон об изгнанных и беженцах, принятый канцлером К.Аденауэром еще в 1950-х годах, гарантировал немцам прием и помощь в обустройстве. Однако переселенцев было так много, что властям Германии пришлось их "фильтровать". Например, если один из супругов не был немцем, то он оставался без пенсии. А те, кто все-таки добился права пенсионного обеспечения, получает на треть меньше по сравнению с общепринятыми. Взрослые дети от смешанных браков теряли все годы трудового стажа. С 1996 г. выезжающих в Германию стали проверять на знание языка. Через год канцлер Г.Коль открыто призвал российских и казахстанских немцев оставаться дома. Наконец, власти новой старой родины сделали с репатриантами практически то же самое, что сделал Сталин в начале Великой Отечественной войны. Переселенцев обязали жить в строго обозначенном месте; самовольный переезд влек за собой лишение пособий. Кроме того, несчастных мигрантов поселяли в основном на территории бывшей ГДР, чей уровень социально-экономического развития по сравнению с западной частью страны был весьма низким. После объединения Германии и нарастания иммиграции в страну в восточных землях резко усилились нацистские настроения. В частности, не так давно в Берлине произошли столкновения между местными "бритоголовыми" и молодежью из числа переселенцев.

Тем не менее, накануне парламентских выборов 1998 года правящая партия ХДС нуждалась в голосах "аусзидлеров" (так стали называть новых граждан Германии). В частности, в июне 1998 года тогдашний канцлер Г. Коль приехал на ежегодный съезд Землячества российских немцев в Штутгарте. Однако их голоса не спасли ХДС от поражения на выборах. Правительство Г.Шредера в отношении иммиграции продолжило прежний курс на постепенное свертывание числа переселенцев.

Несмотря на такую "драконовскую" политику к концу 1990-х годов в Германии насчитывалось уже около полутора миллиона немцев – выходцев из СССР. Политика "насильственной ассимиляции", предпринятая властями, также потерпела крах. Большинство наших бывших соотечественников не растворились в общенемецкой среде. Они старались селиться вместе, регулярно общались между собой на русском языке, который, правда, стал постепенно засоряться немецкими жаргонизмами. Однако уже выросло новое поколение (дети переселенцев, родившиеся в Германии или увезенные туда в раннем возрасте), для которого родным языком становится немецкий.

Российские немцы привнесли в Германию ряд атрибутов прошлой "советской" жизни. Многие переселенцы открыли бизнес, связанный с обслуживанием своих соотечественников. Большинство переселенцев работают в мастерских, магазинах, социальных службах и т.д. Среди них – большой процент пенсионеров. В крупных городах страны появились магазины, где в широком ассортименте представлена аудио-, видео- и печатная продукция на русском языке. Там также можно приобрести чисто "совковые" товары: гречку, манку, сгущенку, тушенку и воблу. В Германии регулярно гастролируют российские звезды эстрады, чья основная зарубежная публика – наши бывшие соотечественники. Выходят в свет русскоязычные печатные издания "Контакт", "Восточный экспресс", "Евразийский курьер", "Русская Германия" и "Русский Берлин".

В последние годы отток российских немцев в Германию заметно уменьшился. В 2001 году это количество составило 98 тысяч человек. Отмечены десятки случаев возвращения немцев в Россию. Помимо жесткого иммиграционного законодательства основной причиной стало появление перспектив успешно и плодотворно работать в России.

По разным оценкам, в России сейчас проживает около 800 тысяч этнических немцев. Основная их масса расселена в Алтайском крае, Омской и Новосибирской областях. Почти 70% браков у российских немцев смешанные, в основном с русскими. Если учитывать данное обстоятельство, то размеры немецкой диаспоры в России могут оказаться несколько больше, так как в нее могут входить представители других народов, состоящие в браке с этническими немцами.

Проводя "жесткую" политику в отношении "аусзидлеров" дома, правительство Германии активно помогает немцам в России. Центральное место в планах германских властей занимают меры по повышению уровня организованности немецких национальных групп, консолидации их действий, причем, прежде всего, в борьбе за предоставление автономии. Ряд немецких политиков полагает, что на данном этапе надо сконцентрировать основные усилия на получении прав немцев на соответствующую территорию. Вероятно, поэтому Германии на современном этапе невыгодно стимулировать эмиграцию в ФРГ этой категории населения России. Пожелание о быстром решении вопроса восстановления территориальной автономии этнических немцев правительство ФРГ сопровождает заманчивыми предложениями по расширению экономических связей на различных уровнях.

30 августа 2002 года в Берлине прошел учредительный съезд новой общественной организации – Международного Конвента российских немцев. Целью новой структуры является защита интересов граждан немецкой национальности, проживающих в странах бывшего СССР и принявших решение о переезде на постоянное место жительство в Германию. По словам лидеров организации, они намерены добиваться полной реабилитации российских немцев и выплаты компенсаций за материальный и моральный ущерб, нанесенный в ходе депортации и репрессий. Причем требовать компенсации они будут и с Германии, так как именно вероломное нападение Гитлера спровоцировало ликвидацию Автономной Республики немцев Поволжья.

ХХ век, принесший российским немцам столько страданий, закончился. Лидеры их общественных объединений не без оснований надеются, что российская власть, наконец, рассмотрит их "вопрос". По крайней мере, своей, более чем двухсотлетней верной и бескорыстной службой России они это заслужили.