თანამედროვე ახალგაზრდა ევროპელი ფილოსოფოსიც ფიქრობს სამყაროს დასასრულზე:

ახალი წიგნი, მარტან სტეფანსის "გადავიტანოთ ერთად სამყაროს დასასრული" Martin Steffens: Vivre ensemble la fin du monde

მარტან სტეფანსი სულ არაა ბებერი გაბოროტებული ბუზღუნა ან ისტერიული კასანდრა. ესაა 34 წლის მომღიმარე ახალგაზრდა კაცი, სამი შვილის მამა. ის ასწავლის ფილოსოფიას მეცის მოსამზადებელ ლიტერატურულ კლასებში. მან დაწერა წიგნები ნიცშეზე და სიმონ ვეილზე და შარშან გამოაქვეყნა "სიხარულის მცირე ტრაქტატი".

მისი ახალი წიგნი დიდად გაბედულია. ის სვავს კითხვას თუ როგორ შეიძლება კარგად ცხოვრება სამყაროში რომელიც, ეს ჩანს სატელევიზიო ახალი ამბებიდანაც, მიდის თავის დასასრულისკენ. დიახ, მარტან სტეფანსი  ფხიზლად და მშვიდად ასკვნის რომ სამყაროს დასასრული ახლოვდება. ვაღიაროთ, ჩვენ არ გვინდა ამის დაშვება. ჩვენ გვირჩევნია ვიფიქროთ რომ კიდევ შეგვიძლია საქმის გამოსწორება, ეკოლოგიური კატასტროფის საკითხის გადაჭრა, დემოკრატიის და მშვიდობის დამყარება დედამიწაზე.
       
უარი უნდა ვთქვათ მსოფლიოს გარდაქმნაზე? არა, მაგრამ ვინაიდან მეოცე საუკუნემ ვერ მოახერხა მისი გარდაქმნა გარედან ალბათ უნდა ვცადოთ მისი შიგნიდან გარდაქმნა.
           
აბა როგორ არ უნდა დავუთმოთ ცინიზმის თუ თავაწყვეტილი გართობის ცდუნებას? როგორ არ უნდა გავიტანჯოთ სამყაროს დასასრულით და როგორ უნდა განვიცადოთ ის სიყვარულით? როგორ უნდა დავინახოთ ადამიანის სიბეჩავე მისი ბრიწყინვალების მიჩქმალვის გარეშე?       


მარტან სტეფანსი რეალისტია, მაგრამ არაა პესიმისტი: "იმან ვინც ხედავს სამყაროში სიკეთის ძალების უხმაურო და მუდმივ მოქმედებას და იმან ვინ სწავლობს მადლობის თქმას სრულყოფილების ამ სხივებისთვის იციან თუ რისი დაპირებაა ეს სამყარო". იციან მშვენიერებისთვის და სიკეთისთვის პატივის მიგება.

სამყაროს დასასრულის გააზრება ისევე როგორც ფიქრი საკუთარ სიკვდილზე არის საზოგადოებრივი და პიროვნული ჯანმრთელობის დაცვა. ჩვენ მიჩვეული ვართ იმის ფიქრს რომ სიცოცხლე გვეკუთნის. როდესაც მას ვკარგავთ, სიცოცხლე ჩანს როგორც ძღვენი. სწორედ მაშინ ვნანობთ ჩვენს მიერ მივიწყებული მშვენიერი სამყაროს და კეთილი ადამიანების დაკარგვაზე.
 
ნიცშეანელობის რამოდენიმე წლის შემდეგ მარტან სტეფანსი დაუბრუნდა ცხოვრებისეული გამოცდების მიერ მისიკვდილებულ მის ბავშვობის ქრისტიანობას. ის  ლაპარაკობს სიცოცხლის აზრზე, სიყვარულზე, ღმერთზე,სიხარულზე, მრისხანებაზე, სხვების მიმართ გახსნაზე, შეხედულებათა სიმტკიცეზე.
    
ის იხმობს სრულებით სხვადასხვა ავტორებს, ჯონ დონის დიდებულ ნაწარმოებს,ვედების ნამდვილად წინაწარმეტყველურ ადგილს, როზა ლიუქსემბურგის წერილს ციხიდან: " ეს სიცოცხლე უნდა მიიღო მთლიანად,რამის დაუვიწყებლად, უნდა აღმოვაჩინოთ სიცოცხლის მიერ მოძღვნილის მნიშვნელობა და სილამაზე." ის იხმობს აგრეთვე ალენს, მარიტენს, ელუა ლეკლერკს, გ.კ.ჩესტერტონს, ჟან-ედერნ ჰალიეს და სხვ.
       
სამყაროს დასასრული ჩვენს სიცოცსლეებს ახლებურად აშუქებს და ეს სინათლე ავლენს სიცოცხლის ღრმა აზრს...თუ კი უკან დავიხევთ დავინახავთ მნიშვნელოვანს, ნამდვილად რეალურს. როდესაც მიფუჭდება მანქანა ან ვხვდები უსასრულო რიგში, მაგალითად, მნიშვნელოვანია რომ გადავლახავთ დაბრკოლებას სხვებთან ერთად და არა სხვების წინააღმდეგ. ამ სიცოცხლის დასასრულს განა საჩქარო არაა შერიგება? ასე ხდება რომ ჩვენი დასასრულის პერსპექტივა ჩვენს მზერას მიმართავს არსებითისკენ.

 
ასტრიდ დე ლარმინალის ეს რეცენზია გამოქვეყნდა ფრანგულ გაზეთში ლე ფიგარო,21.03.2012.
«Vivre ensemble la fin du monde» de Martin Steffens, éditions Salvator, 186 p., 18 €.
Livres S'abonner au Figaro.fr
Martin Steffens : Vivre ensemble la fin du monde

Mots clés : Vivre ensemble la fin du monde, Martin Steffens
Par Astrid De Larminat Publié le 21/03/2012 à 10:21 Réagir

Recommander
Ce jeune philosophe invite à revenir à l'essentiel en méditant sur la fin du monde.

Martin Steffens n'a rien d'un vieux ronchon aigri ni d'une Cassandre hystérique. C'est un jeune homme souriant de trente-quatre ans, père de trois enfants, qui enseigne la philosophie en classes préparatoires littéraires à Metz. Il est l'auteur d'essais sur Nietzsche et Simone Weil et il a publié l'an dernier un Petit Traité de la joie.

Son nouveau livre est sacrément audacieux. Il se demande comment bien vivre, dans un monde dont on pressent - il suffit de regarder le journal télévisé - qu'il court vers sa fin. Oui, lucidement et sereinement, Martin Steffens prend acte du fait que la fin du monde est en marche. Avouons-le, on n'a pas envie de l'admettre. On préfère se dire qu'on peut encore redresser la barre, trouver une solution à la catastrophe écologique, établir la démocratie et la paix sur la terre. S'agit-il de renoncer à changer le monde? Non, mais puisque le XXe siècle a échoué à le transformer de l'extérieur, peut-être le temps est-il venu d'essayer de le changer de l'intérieur.

Comment ne pas céder à la tentation du cynisme ou du divertissement à outrance? Comment ne pas subir cette fin du monde mais la vivre amoureusement? Comment être lucide sur la misère de l'homme sans occulter sa splendeur? Martin Steffens est réaliste mais pas pessimiste: «Quiconque se fait des yeux pour voir le travail discret et non moins permanent des forces du Bien en ce monde, quiconque apprend à rendre grâce pour ces lueurs de perfection, sait de tout son être ce dont le monde est la promesse.»
Célébrer les beautés et la bonté

Penser la fin du monde, tout comme penser au terme de son existence, est un exercice de salubrité publique et personnelle. On a l'habitude de considérer cette vie comme un dû; au moment d'en être privé, elle apparaît comme un don, écrit-il dans cette méditation philosophique aux belles harmoniques. C'est alors qu'on regrette ce monde et nos semblables dont on oublie d'ordinaire de célébrer les beautés et la bonté.

Après quelques années de nietzschéisme, Martin Steffens s'est reconverti au christianisme de son enfance, qui avait été meurtri par les épreuves de la vie. Il conduit sa réflexion sur le sens de la vie, l'amour, Dieu, la joie, la colère, l'ouverture aux autres et la fermeté dans ses convictions, en citant des auteurs très divers, un splendide de poème de John Donne, un passage littéralement prophétique des Védas, une lettre de prison de Rosa Luxemburg: «Cette vie, il faut la prendre d'un bloc, sans rien en omettre, découvrir le sens et la beauté de tout ce qu'elle nous offre.» Il convoque aussi Alain, Maritain, Éloi Leclerc, GK Chesterton, Jean-Edern Hallier, etc.

La fin du monde jette sur nos vies une lumière nouvelle qui en révèle le sens profond, poursuit Martin Steffens qui esquisse un art de vivre, pleinement mais comme au second degré: si on prend du recul, on perçoit que ce qui compte, ce qui est réellement réel, lorsque je me retrouve en panne de voiture ou dans une file d'attente interminable par exemple, c'est la façon dont j'accueille et surmonte l'épreuve, avec les autres et pas contre eux. Au moment de quitter cette vie, l'urgence n'est-elle pas de se réconcilier? C'est ainsi que la perspective de notre fin convertit notre regard à l'essentiel.

«Vivre ensemble la fin du monde» de Martin Steffens, éditions Salvator, 186 p., 18 €.