პირველი ბოლშევიკი პეტრე და საწყალი რუსეთი-2:

პეტრეს მენტორ-გამლოთებელი 
ფრანც ლეფორტი

პეტრე ალეკსეევიჩის აღზრდა არ შეესაბამებოდა რუსულ ტრადიციებს.

ალეკსეი მიხაილოვიჩი მეტ ყურადღებას უთმობდა უფროსი შვილების აღზრდას და ის მოხვდა, ზოტოვის ხელში. ზოტოვმა კი გაალოთა პეტრე.

პეტრემ ზოტოვი შემდეგ დანიშნა "ყველაზე თავზეხელაღებული, ყველაზე მასხარა და ყველაზე მთვრალი კრების" კნიაზ-პაპად ..«сумасброднейшего, всешутейшего и всепьянейшего собора»//.

ამ კრების მთავარი მცნება იყო პეტრეს თანამეინახეთა ყოველდღიური ლოთობა.
პეტრემ გადაიტანა მოსკოვურ აჯანყებათა და სტრელცთა ჯანყების ბავშვური საშინელებები.

პეტრეს განათლებაზე დიდი გავლენა მოახდინა გერმანულმა დასახლება კუკუიმ სადაც შვეიცარელი ავანტურისტი ფრანც ლეფორტი მეფისწულს ასწავლიდა ლოთობას და გარყვნილებას.

პეტრე დიდად ასაჩუქრებდა აი ამ ლეფორტს. 1690 წელს ის გახადა გენერალ-მაიორად. შეკრებებსა და მოლხენას ლეფორტის არც ისე დიდი სახლი ვერ აუდიოდა ამიტომ პეტრემ მას ფული მისცა მინაშენის გაკეთებისთვის. მიაშენეს გაუგონრად ბრწყინვალედ გაწყობილი დარბაზი სადაც იყო ძვირფასი ქანდაკებები,ვერცხლის ჭურჭელი,იარაღი,სურათები,ფარდაგები და ფუფუნების სხვა საგნები. ლეფორტი თავის ნათესავებს ჟენევაში წერდა რომ მის რეზიდენციაში არის ბაღი ტბებით,პარკი სადაც არიან ველური ცხოველები.

ლეფორტს ჰყავდა მრავალი მსახური და როგორც მამაკაცი ისე ქალი მონები.

პეტრე ვერ იტანდა მოსკოვურ ყოფას და ისვენებდა აი ასეთ ამხანაგ ლეფორტთან. შვეიცარელი კაპიტანი სენებიე წერდა რომ კარზე მხოლოდ პეტრეზე და ლეფორტზე ჭორაობენ,რომ სანამ მოსკოვი მოსკოვი იყო არ ყოფილა შვეიცარელი ლეფორტის ნაირად ძლიერი უცხოელი, რომ მეფე მას დიდ საჩუქრებს აძლევს.

Естественно, что Лефорт получал различные знаки дружбы и милости царя. В 1690 году по случаю рождения царевича Алексея Петровича ему был пожалован чин генерал-майора. В связи с частыми собраниями и пирами появилась необходимость расширить его небольшой дом на берегу Яузы. Петр дал деньги на пристройку к зданию большой залы, отделанной с небывалым великолепием: изумительные обои, дорогая скульптура, шикарная мебель, обилие серебряной посуды, оружия, картин, зеркал, ковров и других предметов роскоши. Лефорт писал родным в Женеву, что в его резиденции есть сад с прудами, парк, где содержатся различные дикие звери. У него большое количество прислуги, «рабы и рабыни», которые «все освобождены» им. Бывая у своего друга, Петр чувствовал себя легко и свободно, отдыхал от надоевшего ему старого московского уклада. Соотечественник Лефорта капитан Сенебье писал: «При дворе только и говорят о его величестве и о Лефорте. Они неразлучны… Пока Москва остается Москвой, не было в ней иностранца, который пользовался бы таким могуществом. Он приобрел бы большое состояние, если бы не был так великодушен. Верно, конечно, что благодаря этому качеству он достиг такой высокой ступени. Его величество делает ему значительные подарки».

«ლოთური ციებ-ცხელებისგან ლეფორტის სიკვდილის დროისთვის პეტრეს ნაკლული ფსიქიკა საბოლოოდ მორყეული იყო და მისი ამორალობა აგიჟებდა თანამედროვეებს» (ა.ბოგდანოვი).

მოსკოველები გერმანულ დასახლებას მთვრალ დასახლებას უძახოდნენ. ეს იყო ტახტის მემკვიდრის ტრადიციული სისტემის გარეთ აღზრდის მეორე შემთხვევა ივანე მრისხანის შემდეგ. ანალოგიურია შედეგებიც.
პეტრეს კომპანია წარმოუდგენელ უწესობას ავლენდა უცხოეთში მოგზაურობისას:

«დეპტოფორდში პეტრეს ამალით გამოუყვეს სათავსი კერძო სახლში გემსაშენის ახლოს. მოაწყვეს ეს სახლი ესოდენ მაღალი სტუმრის საკადრისად. სამი თვის შემდეგ მეფე წავიდა თავისი ამალით და გაირკვა რომ იატაკი და კედლები ნაფურთხით იყო დაფარული,დაბინძურებული ქეიფი-მოლხენის კვალით,ავეჯი დალეწილი იყო,ფარდები-ჩამოგლეჯილი ვინაიდან ისინი გამოყენებული იყო სამიზნეებად სროლისთვის. ბაღში გაზონები ისე იყო გათელილი თითქოს რკინის ჩექმებით დაშლიგინებდა მთელი პოლკი" (ვ.ო.კლიუჩევსკი).
    
ასეთი მეფე აწყობდა არისტოკრატიული დიქტატურის მსურველ დენაციონალიზებულ წრეებს.:
  
«პეტრეს წინასწარ წარმოუდგენელი სიშლეგის უხერხულობები//ის ხან ევროპული საზოგადოების მოდას ცვლიდა გერმანულ კაბაკებს დაჩვეულთა გარეგნობით, ხან ატყუებდა ბეჩავ თანამეინახეს,ხან აწინაურებდა უწიგნურ და ველურ ქამს//  ზედაფენებისთვის არაფერი იყო მის ფუნქციონალურ სარგებლიანობასთან შედარებით. 
    
პეტრესნაირად არავის შეეძლო სტრელცების პირადად გავეშებით წამება და ცულით ჩეხვა,მათი დედიან-ბუდიანად ამოგდება და მომსპარი არმიის ადგილას არისტოკრატთა და ყმა გლეხთა გატანჯული პოლკების შექმნა დამსჯელ ოპერაციათა შესასრულებლად( ა. ბოგდანოვი).
   
მე-17 საუკუნე გარდაქმნათა ხანა იყო,პეტრეს დრო კი მკვეთრი ტეხილი. ასე ვთქვათ რეფორმატორმა დაიწყო იძულებითი, დაძალებული ექსპერიმენტები და გადაფერთხა მთელი რუსეთი.

რუსეთის საგარეო და შიდა მდგომარეობა ძნელი იყო. ქვეყანას სჭირდებოდა ნაყოფიერი გარდაქმნების გაგრძელება.

რუსეთის ირგვლივ იყო მისადმი მტრულად განწყობილი სახელმწიფოები-რეჩ პოსპოლიტა,შვედეთი,ყირიმის სახანო,ოსმალეთის იმპერია. მაგრამ არც ერთი მათგანი არ წარმოადგენდა მომაკვდინებელ საფრთხეს რუსეთისთვის. 

მათთან ომები ხდებოდა ზღვებთან მოხერხებული გასასვლელებისთვის. ამისთვის საჭირო იყო რეგულარული არმიის შექმნის გაგრძელება, ეკონომიკის მოდერნიზაციის დამთავრება,ახალი ეკონომიკური ფორმების განვითარება და მესაკუთრეთა ახალი წოდებების მხარდაჭერა.
           
პეტრე კი ატარებდა იძულებით,დაძალებულ დაჩქარებულ მოდერნიზაციას სახელმწიფო ჩაგვრის და ბატონყმობის უზომოდ გაძლიერებით. ნაყოფიერი ეკონომიკის განვითარების მაგივრად ხდებოდა გლეხთა და ქალაქელთა ჩაგვრის გაძლიერება.
           
სახელმწიფო მანუფაქტურები აძევებდნენ კერწო მეწარმეობას.
           
პეტრე შეგნებულად და მიზანდასახულად აღატაკებდა და აკოტრებდა წვრილ მეწარმეებს, მისი ბრძანებით ანგრევდნენ  სამხედრო-პოლიციური სისტემის მიერ გაკონტროლებული სახელმწიფო მანუფაქტურების ნაწარმზე უფრო იაფი და უფრო ხარისხიანი ნაწარმის მკეთებელ სახელოსნოებს.
                 
პეტრემ პირველად შექმნა რუსეთში თავისი ბუნებით ექსტენსიური მონური ეკონომიკური სისტემა რომელიც ეწეოდა ბუნების და ადამიანის უმოწყალო ექსპლუატაციას. ა.ბოგდანოვის თქმით მარტო თავისი ხალხის დაუძინებელი მტერი თუ ეცდებოდა ფეოდალური სახელმწიფოს გადარჩენას ასეთი საშუალებებით რათა მოესპო რუსეთის განვითარების ბურჟუაზიული ტენდენციები,რათა დაესუსტებინა ქვეყანა დაედო მისთვის სამხედრო-პოლიციური ბორკილები.

მოუმზადებელმა და ხანგრძლივმა სისხლისმღვრელმა ომებმა უზარმაზარი მსხვერპლის ფასად გაჭრა ფანჯარა ევროპაში,შესაძლებელი გახადა იმპერიის პროდასავლური დედაქალაქის აგება ათიათასობით ადამიანის ძვლებზე.
           
სამოსში,კულტურაში,განათლებაში,სახელმწიფო მოწყობაში დაძალებით მკვიდრდება ევროპულობის ატრიბუტები.

              

ესაა პეტრეს კუმპანია-კომპანია

პეტრეს რუსეთი რჩება ევროპის ეკონომიკურად ყველაზე ჩამორჩენილ ქვეყნად შუა საუკუნეების ეკონომიკური წყობით.
                
ამ ასე ვთქვათ რეფორმების შედეგად გაწყდა და გაიფანტა ქვეყნის მოსახლეობის მეხუთედი,გაძევებული იქნა და მოისპო ტრადიციული წოდებები და საზოგადოებრივი წყობა,დაძალებით დამკვიდრდა ცხოვრების უცხო ფორმები.
         
არისტოკრატია აღატაკება და იმონებს მოსახლეობის დაბალ წოდებებს,ვაჭრებს,ქალაქაელებს და გლეხობას. გლეხები საბოლოოდ იქცევიან კაცუნა-მუჟიკებად.
           
ისპობა მამაკაცთა დაწყებითი წიგნიერების ტრადიცია,როდესაც მამა წერა-კითხვას ასწავლიდა შვილს ფსალმუნების მეშვეობით.
   
ნ.ა. ბერდიაევის თქმით პეტრე პირველის შემდეგ გლეხობა იქცა ბნელ და ღმუილა-მბღავან მასად.
           
არმიის გაძლიერებას თან ახლდა უზარმაზარი ყველანაირი მსხვერპლი რაც ანელებდა რუსეთის გაძლიერებას....
    
პეტრეს არისტოკრატიულმა რევოლუციამ საბოლოოდ მოსპო მოსკოვის რუსეთის სახელმწიფო სისტემა. უკაზმა ტახტის მემკვიდრეობის შესახებ დაადამბლავა თვითმპყრობელური ხელისუფლება რომელიც მთელი საუკუნით ხელში ჩაუვარდა არისტოკრატიულ ბიუროკრატიას
 //გაგრძელება იქნება//.

----------------------------------------------------------------  



Воспитание и обучение Петра Алексеевича не соответствовало русским традициям. Алексей Михайлович больше уделял внимания воспитанию старших детей, при нём Пётр перешёл из рук мамок к дядьке – Н.М. Зотову, приучившему воспитанника к вину и впоследствии назначенному князь-папой «сумасброднейшего, всешутейшего и всепьянейшего собора», главной заповедью которого было повседневное пьянство петровских соратников. Петру пришлось пережить детские ужасы московских восстаний и стрелецких бунтов. На воспитание Петра большое влияние оказала Немецкая слобода – Кукуй, где швейцарский авантюрист Франц Лефорт обучал царевича пьянству и разврату: «К тому времени, как Лефорт умер от горячки, ущербная психика Петра была окончательно расшатана, а его аморальность потрясала современников» (А. Богданов). Москвичи Немецкую слободу прозвали Пьяной слободой. Это второй случай – после Ивана Грозного – воспитания наследника престола вне традиционной системы, – аналогичны и результаты. Невероятно грубые нравы компания Петра демонстрировала в заграничных путешествиях: «В Дептофорде Петру со свитой отвели помещение в частном доме близ верфи, оборудовав его по приказу короля, как подобало для такого высокого гостя. Когда после трёхмесячного жительства царь и его свита уехали, домовладелец подал куда следовало счёт повреждений, произведённых уехавшими гостями. Ужас охватывает, когда читаешь эту опись, едва ли преувеличенную. Полы и стены были заплеваны, запачканы следами веселья, мебель поломана, занавески оборваны, картины на стенах прорваны, так как служили мишенью для стрельбы, газоны в саду так затоптаны, словно там маршировал целый полк в железных сапогах» (В.О. Ключевский).

Такой царь устраивал денационализированные круги, стремящиеся к дворянской диктатуре: «Неудобства непредсказуемого буйства Петра, то заменявшего моду европейского света обличием завсегдатаев немецких кабаков, то надувавшего собутыльника через задний проход, пока тот не лопнет, то скандально возвышавшего безграмотного хама, – искупались в глазах “верхов” его функциональной полезностью. Кто ещё с такой яростью мог пытать и лично рубить топором стрельцов, истребляя их до малолетних и с маниакальным упорством создавая на месте разгромленной армии дворянские и крепостные полки, достаточно замордованные для успешного выполнения карательных функций?!» (А. Богданов).

XVII век – эпоха преобразований, петровское время – крутой перелом. «Реформатор» затеял грандиозные насильственные эксперименты, перетряхнувшие всю Россию. Внешнее и внутреннее положение России было трудным, страна нуждалась в продолжении эффективных преобразований. Россия была окружена враждебными государствами: Речью Посполитой, Швецией, Крымским ханством, Османской империей. Но никто из внешних врагов не являлся смертельной угрозой России. С ними приходилось воевать за удобные выходы к морям. Для этого необходимо было продолжить формирование регулярной армии и создавать флот, завершить модернизацию экономики, развивая новые экономические формы и поддерживая зарождающиеся сословия собственников. Пётр проводит насильственную ускоренную модернизацию путём непомерного усиления государственного гнёта и крепостного права. Вместо развития эффективной экономики насаждался феодальный гнёт над крестьянством и посадскими, частное предпринимательство вытеснялось государственными мануфактурами. Пётр целенаправленно разорял мелкого производителя, по его указанию разрушались сотни домниц, оружейных кузниц, ткацких, которые производили продукт дешевле и более высокого качества, чем государственные мануфактуры, подконтрольные военно-полицейской системе. Пётр впервые создает на Руси рабскую экономическую систему, экстенсивную по своей природе, нацеленную на безжалостную эксплуатацию природных ресурсов и человека. Только «свирепый враг своего народа мог выполнить задачу спасения феодального государства, не останавливаясь ни перед какими средствами, чтобы загубить буржуазные тенденции в развитии России, обессилить страну и заковать её в военно-полицейские цепи» (А. Богданов). Неподготовленные авантюристические длительные войны, сопровождающиеся огромными жертвами и непомерными затратами, позволили пробить окно в Европу, построить на костях десятков тысяч людей прозападную столицу империи. В одежде, культуре, образовании, государственном устройстве насаждаются атрибуты европейства. Но послепетровская Россия остается экономически самой отсталой страной Европы, со средневековым экономическим укладом.

От петровских «реформ» вымирает и разбегается пятая часть населения страны, вытесняются и уничтожаются традиционные сословия и уклад, насильственно насаждаются чуждые формы. Дворянство разоряет и порабощает низовые сословия – купечество, посад и крестьянство, которое окончательно закрепощается. Уничтожается традиция начальной грамотности мужского населения – когда отец учил сына читать по Псалтири. После Петра крестьяне стали темными и мычащими (выражение Н.А. Бердяева) массами. Укрепление армии сопровождалось огромными людскими и материальными жертвами, что замедляло рост российской мощи. Чем были мотивированы подобные «реформы»? «Колоссальные потери в Северной войне, позорное поражение от турок, строительство на костях – всё это имело смысл: страну надо было обескровить, чтобы подогнать под крепостной хомут. Петру удалось не только остановить естественный рост численности населения, но уже к 1710 году сократить количество крестьянских дворов на девятнадцать с половиной процентов, а местами – на сорок – сорок шесть процентов!» (А. Богданов).

Петровская дворянская революция окончательно сломила государственную систему Московской Руси. Указ о престолонаследии парализовал самодержавную власть, которая на столетие отдаётся на откуп дворянству. Русь до Петра была самым небюрократическим государством в Европе: «Бюрократия в России XVII века, представленная классической фигурой дьяка, воспринималась всем населением, начиная с низов, только как администрация. Власть же, за исключением верховной власти самодержавного государя, была представлена выборным элементом. “Лучшие люди” судили вместе с любым судьей (зачаточная форма суда присяжных…). Выборные должностные лица управляли волостями (земские старосты и целовальники), выборные, наподобие англосаксонских шерифов, лица отвечали за полицейский порядок и низшее уголовное законодательство (губные старосты и целовальники). По сути дела, власть имела под собой мощную демократическую базу… На высшем уровне даже до созыва первого Земского собора (парламента Русского государства) сохранялась сильная аристократическая традиция, ибо правительство государства (боярская Дума) было аристократическим. Бюрократический элемент в Думе был представлен лишь несколькими дьяками» (В.Л. Махнач).