ძველ და ნამდვილ საქართველოშიც იყო წალკოტებად წოდებული ასეთი
ბაღები.
თქვენ იცით რომ ღმერთისგან ვართ და მთელი ქვეყნიერება ბოროტებაში წევს //1 იოანე 5,19//.
"სამყარო არის მეტაფორათა ნაკადი და სიმბოლოთა ორნამენტი" //ომარ ხაიამი//.
мир — поток метафор и символов узор»
Омар Хайям
ასეთია ჩვენი თანამედროვეობა არამზადა სტალინის მიერ შექმნილ მცირე იმპერიად გამოცხადებული საქართველოს სუფიან ბეპაევის მიერ ნათხოვარი ტანკით პეტრესტროიკის შემდეგ.
ასეთი იყო ადამიანის ისტორია სულ და ასეთია ისტორია საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის ზედაფენიდან გამოსული საბჭოთა დემოკრატების ხელშიც.
ოდილონ რედონი, მედიტაცია - საბჭოთა დემოკრატიის საქმეების ნახვას ღმერთის მიერ ჩვენთვის ბოძებული ულამაზესი ბუნების ჭვრეტა ჯობია.
ეს ძველად იცოდნენ დამპრობლებმაც და დაპყრობილებმაც.
მაჰმადიანი დამპყრობელი არ ჰგავდა საბჭოთა დემოკრატს რომელმაც,მაგალითად საქართველოში, აღარ დატოვა ტყე, ხე, ბუჩქი და ბალახი და რასაც მისწვდა ყველაფერი მოჩეხა და მოთხარა.
კატრინ გოლიო
მაჰმადიანი დამპყრობელი დაპყრობის შემდეგ პირველ რიგში აშენებდა ბაღს, სულ უფრო დიდს და სულ უფრი დიდებულს და მდიდრულს.
სწორედ ასე მოიქცა ომეიადთა დინასტიის უკანასკნელი შთამომავალი ამირა აბდ ალ რაჰმანი //731-788// როდესაც დამკვიდრდა ანდალუზიაში.
მან გადაწყვიტა კორდოვაში ბაღის გაშენება და ამ ბაღის გაშენებას მოუნდა 40 წელი.
მას ენატრებოდა მშობლიური სირია,დაარგვევინა პალმები და ინდოეთიდან, მახლობელი აღმოსავლეთიდან და თურქესტანიდან ჩამოატანინა ბროწეულის ხეები, იასამანი და ვარდები.
არაფერია მეტისმეტად ლამაზი და მშვენიერი გვადალკვივირის ნაპირებზე მომაჯადოებელი ედემის ბაღის ხიბლის აღსადგენად.
ყურანი აღწერს სამოთხეს როგორც მშვრენიერი ჰურიებით სავსე საოცარი სილამაზის ბრწყინვალე სასახლის ირგვივ გაშენებულ აყვავებული ხეების დიდებულ ბაღს რომლებშიც მნოედინება წყაროები,არის შადრევნები საიდანაც მოსჩქეფს ღვინო,რძე და თაფლი.
ეს თანამედროვე კორდოვას სახლის შიდა ეზოებია.
პირველმა დიდმა მოგოლმა ბაბურმა //1483-1530// ინდოეთის დაპყრობის შემდეგ საჩქაროდ გააშენა აგორაში დიდებული ბაღი. ეს ბაღი შემდეგ იქცა ტაჯ მაჰალის ბაღის შთაგონების წყაროდ
ეს ტაჯ მაჰალია
გრენადადან დელიმდე:
http://www.vashsad.ua/landscape-design/styles/articles/show/7911/
ბაღის დიდი დანვითარებული კულტურა ჰქონდათ შუა საუკუნეების ევროპის ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან გარიდებულ მონასტრებსაც.
მონასტრები ფლობდნენ დიდ მამულებს, ტყეებს და ველ-მინდვრებს.
მონასტრის კედლებს უკან იყო დეკორატიული ხილის ბაღი,უტილიტარული ბოსტანი სწორკუთხა კვლებით და გარეშე თვალისგან დაფარული სამოთხის ბაღი.
მათ თანამედროვე ცოდნაზე და წინა კულტურებზე დაყრდნობით ბერებს მოჰყავდათ ყველანაირი მცენარეები, პირველ რიგში კი სამკურნალო მცენარეები.
სამონასტრო კომპლექსის აუცილებელი კომპონენტი იყო სამოთხის ბაღი.
ეს იყო ბიბლიური სამოთხის ტრადიციით აღზრდილი ბუნების რეალური განცდა.
ბაღში მშრომელი ბერები თვლიდნენ რომ ისინი სწმენდნენ თავის სულს დაკარგული სამოთხის ბაღის მიწიერი ხილვით.
სხვა ბაღები:
წმინდანთა ბაღი:
თუ კი დავუჯერებთ ამ მინიატურას თეოდორუსი, ვივინი, ოდი, რუმოლდუსი, გომერი, ლუგარდი თუ ლამბერტი იბადებიან ყვავილის კოკრებიდან. ორი ჯარისკაცი ცდილობს ამ წმინდანების მშობელი ხიდან წმინდა ალენ დე ფორესტის მოგლეჯას.
იობის ბაღი:
კეთრით დაავადებული იობის თავშესაფრად იქცა მისი სახლის ახლოს არსებული ბაღი. ის წევს ჩალაზე და იტანს მისი მეუღლის სარკაზმებს და მისი მეგობრების შენიშვნებს.
გეთსიმანიის ბაღი:
ესაა შუა საუკუნეების ბაღი სადაც ლოცულობს თავისი ჩაძინებული მოციქულების ახლოს მდგომი ქრისტე. მოშორებით ჩანან მომავალი იუდა და მისი ესკორტი.
აღდგომის ბაღი:
ისევ შუა საუკუნეების ბაღი სადაც ქრისტე მებაღის სახით ეცხადება მარიამ მაგდალინელს.
შუა საუკუნეების საერო ბაღები:
საკუთარი საბაღო ნაკვეთები ჰქონდათ როგორც სასახლეების კომპლექსებს ისე სხვა ქალაქურ საერო ნაგებობებს რომლებსაც ჰქონდათ მიწის საკუთარი ნაკვეთი
ზოგი ცნობა იმის შესახებ თუ როგორი იყო ბაღები დიდებულთა სახლებთან და ქალაქებში მოდის პოეზიიდან, ლიტერატურიდან, მენესტრელებიდან და ტრუბადურთა სიმღერებიდან. ბაღებს ვხედავთ დასურათებულ ხელნაწერებზე.
ამ ბაღების ირგვლივ ყოველთვის იყო კედელი. ქვის კედლებს ხშირად ემატებოდა კოშკურები და პავილიონები. ოგჯერ იყო წყლით სავსე თხრილიც.
სწორკუთხა კვალებს შორის იყო ქვის,ფიცრების თუ აგურის ბილიკები.
ბოსტნეულიან და ფესვებიან კვალებს შორის როგორც წესი იყო მწერების დამაფრთხობელი, "სასიყვარულო სასმელის" და შხამთა დამზადებისთვის საჭირო მცენარეების კვალები.
პეიზაჟური პარკების გამოსახულებები გვხვდება უკვე შუა საუკუნეების სურათებზე.
იყო ბელტით დაფარული დაბალი ღობე. ბაღის შუაგულში იყო ქვის აუზი ან რკინის პატარა შადრევანი სასმელი წყლით. ზოგჯერ იყო საბანაო აუზი,რეზერვუარი მცენარეთა მორწყვისთვის და ქვის პატარა მაგიდა წასახემსად და სასადილოდ.
მარადმწვანე ხეებს და ბუჩებს უკვე მაშინ კრეჭდნენ,აძლევდნენ საოცარ ფორმებს და ათავსებდნენ ქვის ლარნაკებში.
ზოგჯერ ბაღებში იყო ლაბირინთები რომელთა ორნამენტს ქმნიდა დაბალი ბუჩქნარი. ლაბირინთების ნახატი რთული გზებით მიდიოდა ცენტრისკენ. ცოცხლალ ლაბირინთს ამსგავსებდნენ გოთური კათედრალების იატაკზე დატანილ ლაბირინთებს.
ბაღები იყო რაინდთა ცხოვრების წესის შემადგენელი ნაწილი. მას თან ახლდა მანდილოსანთა გალანტური მოხიბლვა, მუსიკა და ცეკვები.
მდიდარი მფლობელების ბაღებში თავისუფლად ფრინავდნენ ფერადი ჭრელა-ჭრულა ჩიტები, დასეირნობდნენ კეთილშობილი ფარშევანგები.
შუა საუკუნეები-სამკურნალო ბალახების ბაღებიდან მისტიკურ ბაღამდე:
ქრისტიანული აზრი პეიზაჟებს აღიქვამდა უარყოფითად-ზღვა არის საფრთხის ადგილი. ტყე არის უწესრიგობის ადგილი. რჩებოდა სოფელი,ადამიანის საჭიროებების შესაბამისად მოწესრიგებული ადგილი,სიუხვის ადგილი და ცივილიზაციის მოწმობა.
ბაღი,მაშ, ჩანდა ყველა ამ თვისებათა კვინტესენციად-საცხოვრებელი ადგილის ახლო,ადამიანის მიერ და ადამიანისთვის შექმნილი ბაღი, ნაყოფიერი და სიამოვნების მომგვრელი ადგილი.
შუა საუკუნეების დასავლეთის პირველი ბაღები ჩნდება რომაული ვილების მოდელის შესაბამისად აგებულ მონასტრებში მე-9 საუკუნიდან.
ამ მონასტრებში ერთმანეთის გვერდით იყო სხვადასხვა ტიპის ბაღები. იყო ბოსტანი(hortulus), ხეხილის ბაღი(pomarius), სამკურნალო მცენარეების ბაღი(herbularius), და ბოლოს სულის ბაღი, მონასტრის შიდა დახურული ბაღი.
სამონასტრო ბაღების სახე არ მისდევდა ჩვენს ნატურალისტურ კონცეფციას. ის იყო შუა საუკუნეების მსოფლმხედველობის შესაბამისი. ამ მსოფლმხედველობის ჭეშმარიტი ცენტრი კი იყო ღმერთი.
წუთისოფელი,ხილული სამყარო იყო ღვთაებრივ სინამდვილეთა არასრულყოფილი ანარეკლი და მეტი არაფერი. წარმავალი და ხანმოკლე მიწიერი ცხოვრება იყო მომავალ ღმერთის სასუფეველში ადგილის მიღების, ცხოვრების უფლების მოპოვების საშუალება.
ბუნების ჭვრეტა საჭირო იყო არა მისი ესთეტიკური ღირებულების არამედ მისი სიმბოლური შინაარსის გულისთვის.
ბუნება იყო სულიერი მოცემულობა და არა მატერიალური სინამდვილე.
მაგრამ საგრძნობი ცვლილება მოხდა მე-14 საუკუნეში. ღმერთი ისევ ცენტრში დარჩა,მაგრამ საზოგადოებამ ყურადღება მიაქცია ხილულ სამყაროს, ბუნებას თავისთავად.
ბოსტანი ანუ hortulus
ბოსტანი დიდად არ აინტერესბდა იმ დროის ინტელექტუალებს,პოეტებს და მხატვრებს და ამიტომ ჩვენ ძალიან ცოტა რამე ვიცით მის შესახებ.
სამაგიეროდ ჩვენ ბევრად მეტი ვიცით მონასტრების სხვადასხვა ბაღზე.
კაროლინგური ხანიდან მრავალი დოკუმენტი, მაგალითად 830 წლისთვის შესრულებული მონასტერი სან-გალის სახელგანთქმული გეგმა, ლაპარაკობს მონასტრების ბაღებზე. ამ გეგმაში ასახულია იდეალური წარმოდგენა ბაღზე,მაგრამ მას ნიმუშად იყენებდნენ დიდი ხნის მანძილზე.
ბერები როგორც წესი ვეგეტარიანელები და ბოსტანი,მაშ, იძლეოდა საკვების უმთავრეს ნაწილს.
სამკურნალო მცენარეთა ბაღი ანუ l’herbularius
სან-გალის მონასტერში,მაგალითად, ავადმყოფებისთვის და მათი მომვლელებისთვის განკუთვნილი ადგილის გვერდით იყო შუა საუკუნეების ფარმაკოპეაში გამოყენებული სამკურნალო მცენარეების ბაღი.
სამკურნალო ბალახების ბაღში საზოგადოდ აშენებდნენ მხოლოდ იშვიათ ან მხარისთვის უცხო მცენარეებს. სხვა მცენარეებს კრეფდნენ ირგვლივ.
ბერებმა ემპირიულად მაგრამ ძალინ ზუსტად იცოდნენ მცენარეთა სამკურნალო თვისებები. სამკურნალო მცენარეების მცოდნეს მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა მონასტერში,ის ერთდროულად იყო აფთიაქარი და მკურნალი.
მონასტრებში იყო ციებ-ცხელებათა საწინააღმდეგო, ქალებისთვის განკუთვნილი, ჭრილობების სამკურნალოდ, განმწმენდი,მუცლის ტკივილების საწინააღმდეგო და სხვა სამკურნალო მცენარეები.
სწამდათ რომ მცენარე თავისი ფორმით თუ დამახასიათებელი თვისებებით მიუთითებს თავისი სარგებლობის შესახებ. ღმერთი ასე ზრუნავდა ადამიანებისთვის რესურსების მიცემაზე....
სწამდათ რომ მცენარეებს აქვთ სიმბოლური ძალაც.
მკურნალობის ხელოვნებაში ქალებს მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავათ შუა საუკუნეების ბოლომდე. ასე მაგალითად წმინდა ჰილდეგარდ დე ბინგენმა დაწერა სამკურნალო სახელმძღვანელოები.
სწორედ ამ ხანაში შეიქმნა დასავლეთ ევროპაში პირველი სამედიცინო სკოლები თუ უნივერსიტეტები. პირველი იყო სალერნში//Salerne// მეათე-მეთერთმეტე საუკუნეში და შემდეგ მე-12 საუკუნეში მონპელიეში//Montpellier//.
ხეხილის ბაღი ანუ Le pomarius
მასთან ერთად იყო სასაფლაო. ეს უკანასკნელი იძლეოდა სასიცოცხლო ციკლის ბუნებრივ და რელიგიურ სიმბოლიზმს.
ერთი მაშინდელი კომენტარის თანახმად "ყველა ხიდან ყველაზე წმინდაა ჯვარი.მასზეა შეკიდული მარადიული ხსნის სურნელოვანი ნაყოფი".
ბერებისთვის სიკვდილი არაა დასასრული, ისაა კარი რომლითაც გადიან ღმერთისკენ, სამოთხეში.
მონასტრის ცენტრში არსებული ეზო არის hortus conclusus-ის. დახურული ბაღის პირველი სახე.
ის აკონკრეტებს სამონასტრო ცხოვრების ერთ-ერთ დიდ მისწრაფებას. ბინძური წუთისოფლისგან და იმედგაცრუებებისგან თავის დაღწევის სურვილს.
ეს შიდა ეზო იყო კვადრატული რათა ყოფილიყო მიწის სიმბოლო. მისი სივრცე როგორც წესი დაყოფილი იყო ერთმანეთის მართი კუთხით გადამკვეთი და ასე ქვეყნის 4 მხარის და 4 სეზონის აღმნიშვნელი ხეივნით.
ძალიან ხშირად ცენტრში იყო ჭა ან შადრევანი.
ცოდვის მძინარე წყლების საწინააღმდეგოდ მჩქეფარე წმინდა წყალი ასევე არის ქრისტეს, საწყისი ცოდვის გამოსასყიდად მის მიერ დაღვრილი სისხლის ხატი.
მდელოებზე რგავდნენ სიმბოლურ ყვავილებს//ვარდებს,შროშანებს და ა.შ.//.
მედიტაციისთვის, ლოცვისთვის განკუთვნილი ეს ბაღები ასევე იყო რა თქმა უნდა დაკარგული მაგრამ საიქიოში საპოვნელი სამოთხის ბაღის მეტაფორები.
მისტიკური ბაღები
ბოსტნეულის მოყვანა და ხეხილის გაშენება ერთმანეთთან აკავშირებს მებაღეებს რომლებიც მებაღეობის დროს განზე სწევენ თავის დარდებს და საზრუნავს. ისინი ერთად აღმოაჩენენ ერთად შრომის სასიამოვნო მხარეებს.
მოყვანილი მოსავლის ნაწილით ორგანიზაცია კათოლიკური დახმარება დეხმარება გაჭირვებულებს, მოსავლის ნაწილი კი იყიდება რათა შემოსავლით დახმარება გაუწიონ სენეგალში სოფლის მეურნეობის განვითარებას.
შრომობენ ბუნებრივი გარემოს პატივისცემით, ესა სოლიდარობის და ბუნების პატივისცემის სკოლა. მოსავლის ერთად აღებაც შეხვედრათა ზეიმია...
ბაღები.
თქვენ იცით რომ ღმერთისგან ვართ და მთელი ქვეყნიერება ბოროტებაში წევს //1 იოანე 5,19//.
"სამყარო არის მეტაფორათა ნაკადი და სიმბოლოთა ორნამენტი" //ომარ ხაიამი//.
мир — поток метафор и символов узор»
Омар Хайям
ასეთია ჩვენი თანამედროვეობა არამზადა სტალინის მიერ შექმნილ მცირე იმპერიად გამოცხადებული საქართველოს სუფიან ბეპაევის მიერ ნათხოვარი ტანკით პეტრესტროიკის შემდეგ.
ასეთი იყო ადამიანის ისტორია სულ და ასეთია ისტორია საბჭოთა კავშირის კომუნისტური პარტიის ზედაფენიდან გამოსული საბჭოთა დემოკრატების ხელშიც.
ოდილონ რედონი, მედიტაცია - საბჭოთა დემოკრატიის საქმეების ნახვას ღმერთის მიერ ჩვენთვის ბოძებული ულამაზესი ბუნების ჭვრეტა ჯობია.
ეს ძველად იცოდნენ დამპრობლებმაც და დაპყრობილებმაც.
მაჰმადიანი დამპყრობელი არ ჰგავდა საბჭოთა დემოკრატს რომელმაც,მაგალითად საქართველოში, აღარ დატოვა ტყე, ხე, ბუჩქი და ბალახი და რასაც მისწვდა ყველაფერი მოჩეხა და მოთხარა.
კატრინ გოლიო
მაჰმადიანი დამპყრობელი დაპყრობის შემდეგ პირველ რიგში აშენებდა ბაღს, სულ უფრო დიდს და სულ უფრი დიდებულს და მდიდრულს.
სწორედ ასე მოიქცა ომეიადთა დინასტიის უკანასკნელი შთამომავალი ამირა აბდ ალ რაჰმანი //731-788// როდესაც დამკვიდრდა ანდალუზიაში.
მან გადაწყვიტა კორდოვაში ბაღის გაშენება და ამ ბაღის გაშენებას მოუნდა 40 წელი.
მას ენატრებოდა მშობლიური სირია,დაარგვევინა პალმები და ინდოეთიდან, მახლობელი აღმოსავლეთიდან და თურქესტანიდან ჩამოატანინა ბროწეულის ხეები, იასამანი და ვარდები.
არაფერია მეტისმეტად ლამაზი და მშვენიერი გვადალკვივირის ნაპირებზე მომაჯადოებელი ედემის ბაღის ხიბლის აღსადგენად.
ყურანი აღწერს სამოთხეს როგორც მშვრენიერი ჰურიებით სავსე საოცარი სილამაზის ბრწყინვალე სასახლის ირგვივ გაშენებულ აყვავებული ხეების დიდებულ ბაღს რომლებშიც მნოედინება წყაროები,არის შადრევნები საიდანაც მოსჩქეფს ღვინო,რძე და თაფლი.
ეს თანამედროვე კორდოვას სახლის შიდა ეზოებია.
პირველმა დიდმა მოგოლმა ბაბურმა //1483-1530// ინდოეთის დაპყრობის შემდეგ საჩქაროდ გააშენა აგორაში დიდებული ბაღი. ეს ბაღი შემდეგ იქცა ტაჯ მაჰალის ბაღის შთაგონების წყაროდ
ეს ტაჯ მაჰალია
გრენადადან დელიმდე:
ისლამურ კულტურაში ბაღი მნიშვნელოვანი ადგილია. ესაა ადგილი სადაც ადამიანმა შეიძლება დაისვენოს, ისიამოვნოს და იგრძნოს სიტკბოება, განავითაროს თავისი სულიერება.
ბაღი არის ადგილი სადაც ოცნებას ადამიანი გაჰყავს ბოროტებაში ჩაწოლილი სამყაროს გარეთ.
კლასიკურ ევროპულ ბაღში რომელიც იწყება რომის იმპერიიდან და გრძელდება მედიჩების და ლიუდოვიკო მეთოთხმეტის დროს მიზანი არის ბატონობა სამყაროზე ცენტრალური თვალსაზრისით. დიდი პერსპექტივები მიდიან ჰორიზონტისკენ, წყლის დიდ აუზებში ირეკლება შორეთი...
მაჰმადიანურ ბაღში კი მთავარია,პირიქით, ჩაკეტვა.ბაღის გამოყოფა გარე სამყაროსგან. ინტერესი პერიფერიაზე კი არა ცენტრშია.
საკუთარ თავში ჩაკეტული აზრი ისვენებს.
დახურულ სამყაროში იქმნება აბსოლუტურად კერძო სამყაროს,ხელოვნური სამოთხის მისტიკა.
მეშვიდე საუკუნეში ისლამის გაჩენა ტეხილი იყო ბაღის ხელოვნებაში.
გადამხმარ რეგიონებს მიჩვეული მომთაბარე არაბები რომლებისთვისაც ოაზისები წარმოადგენდნენ წყლის და სიმწვანის ერთადერთ წყაროს მოხიბლა მახლობელი აღმოსავლეთის აზიის და ხმელთაშუაზღვისპირეთის დაპყრობების დროს მათ მიერ გაკეთებულმა აღმოჩენებმა. არაბები დღემდე იხსენებენ ბაბილონის შეკიდული ბაღებს//ძვ.წ.მე-6 ს //და სპარსეთში კიროსის ფასარგადის ბაღს//ძვ.წ.546//
სასანიანთა ირანისგან დამპყრობლები განსაკუთრებით ისწავლიან ხუროთმოძღვრებაში ჩართული ბაღის ხელოვნებას.
ისინი გადაიღებენ სწორკუთხა გეგმას. დაყოფას არხებით განსაზღვრულ ოთხკუთხა ყვავილნარებად თუ ელეგანტური პავილიონებისკენ მიმავალ ხეივნებად.
გრენადადან დელიმდე ვხედავთ ერთსა და იმავე მოდელს რომელმაც შეიძლება მიიღოს სხვადასხვა ფორმა.
ერთი ფორმაა ის რასაც ჩრდილოეთ აფრიკაში უწოდებენ აგბალს, დიდი ხეხილის ბაღი მისი წყლის აუზებით.
მეორე ფორმაა შენობაში ჩართული ბაღი, რიადი.
მისი შემომზღუდავი მაღალი კედლები ქმნიან აბსოლუტურად კერძო სამყაროს, ხელოვნური სამოთხის მისტიკას. აქ ადამიანი სავსებით შეიძლება მიეცეს ყველანაირ სიამოვნებას.
ესაა განსაკუთრებით ორიენტალისტი მხატვრების მიერ წარმოდგენილი პატიოები რომლებმაც სახელი გაუთქვეს "მავრთა ბაღს". იქ ერთად,თვალშისაცემი იერარქიის გარეშე ხარობს ყვავილები, საჭმელი ბალახი, ხილი,ბოსტნეული. არაა მდელო.
ანდალუზიის ბაღთა ხელოვნების მარგალიტი ჟენერალიფი //Generalife// იყო მე-14 საუკუნის მთავართა საზაფხულო სასახლე. პატარა ტერასული ბაღების, აუზების, შადრევნების,წყლის ნაკადების არაჩვეულებრივი ანსამბლი. კვიპაროსებით შემორტყმული ჩაკეტილი ინტიმური ხასიათის სივრცეების მიმდევრობა...
. Trésor de l’art des jardins, joyau de l’Andalousie, le Generalife était le palais d’été des Princes au XIVe siècle. De dimensions réduites, c’est un ensemble extraordinaire de petits jardins en terrasses, de bassins, de fontaines, de jets d’eau ; une succession de «clos» à l’atmosphère intime, entourés de cyprès. Des hauteurs, un escalier discret descend à l’ombre d’une voûte de verdure, longé par des murets tout simples au sommet desquels coule une cascatelle.
"ღმერთმა დაიცვას გრენადა, დასვენების ეს ადგილი რომელიც ახარებს დაცემულ ადამიანს და იფარებს ლტოლვილს //აბუ ბეკერ მოჰამედი"//.
Qu'Allah garde Grenade, ce lieu de repos qui réjouit l'homme tombé et protège l'homme exilé! (Abu Beker Mohammed) :
თანამედროვე პატიო, ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან სულის მოსათქმელი ადგილი...
ყვავილნარები და არხები:
წყალი იქ ყველგანაა. აგებენ ცისტერნებს წყლის დასაგროვებლად. წყალი მოდის აკვედუკებით. ეს ძვირფასი სითხე ბაღებში მიჰყავთ ხშირად მიწისქვეშა არხებით.
ჰიდრავლიკა იქცა ხელოვნებად,როგორც ამაზე მოწმობს ალ ჯაზარის//1136-1206// მიერ დაწერილი "მექანიკური ხერხების ცოდნის წიგნი".
მცენარეთა სიყვარული ხელს უწყობს ბოტანიკის განვითარებასაც,
განსაკუთრებით კორდოვაში სადაც მეათე საუკუნეში მემატიანეები ლაპარაკობენ ათასობით კერძო,პირადი ბაღის არსებობაზე.
1492 წელს გრენადას დაცემის შემდეგ ეს მავრული ბაღები ისევ მოსწონდათ ესპანეთის ქრისტიან ბატონ-პატრონებს...
მეოცე საუკუნეში ესპანეთის სამოქალაქო ომმა მოსპო ის ბაღები. ისინი შემდეგ კი აღადგინეს, მაგრამ უკვე ვერსალის ბაღის გემოვნებით. ეს ბაღები გაქრა.....
მაგრამ ეხლა მაროკული კულტურა და რიადები მოდაშია და ევროპელებმაც დაიწყეს არქიტექტურაში ჩართული კერძო ბაღების გაშენება.
მაგრამ თანამედროვე ევროპელებისთვის ეს არაა მედიტაციის ადგილები.მათ მოსწონთ ასეთი ბაღების რომანტიკული ხასიათი და სიგრილე...
ვიქტორია გერა, ზენის ბაღის სულიერი გაკვეთილი:
ბაღი არის ადგილი სადაც ოცნებას ადამიანი გაჰყავს ბოროტებაში ჩაწოლილი სამყაროს გარეთ.
კლასიკურ ევროპულ ბაღში რომელიც იწყება რომის იმპერიიდან და გრძელდება მედიჩების და ლიუდოვიკო მეთოთხმეტის დროს მიზანი არის ბატონობა სამყაროზე ცენტრალური თვალსაზრისით. დიდი პერსპექტივები მიდიან ჰორიზონტისკენ, წყლის დიდ აუზებში ირეკლება შორეთი...
მაჰმადიანურ ბაღში კი მთავარია,პირიქით, ჩაკეტვა.ბაღის გამოყოფა გარე სამყაროსგან. ინტერესი პერიფერიაზე კი არა ცენტრშია.
საკუთარ თავში ჩაკეტული აზრი ისვენებს.
დახურულ სამყაროში იქმნება აბსოლუტურად კერძო სამყაროს,ხელოვნური სამოთხის მისტიკა.
მეშვიდე საუკუნეში ისლამის გაჩენა ტეხილი იყო ბაღის ხელოვნებაში.
გადამხმარ რეგიონებს მიჩვეული მომთაბარე არაბები რომლებისთვისაც ოაზისები წარმოადგენდნენ წყლის და სიმწვანის ერთადერთ წყაროს მოხიბლა მახლობელი აღმოსავლეთის აზიის და ხმელთაშუაზღვისპირეთის დაპყრობების დროს მათ მიერ გაკეთებულმა აღმოჩენებმა. არაბები დღემდე იხსენებენ ბაბილონის შეკიდული ბაღებს//ძვ.წ.მე-6 ს //და სპარსეთში კიროსის ფასარგადის ბაღს//ძვ.წ.546//
სასანიანთა ირანისგან დამპყრობლები განსაკუთრებით ისწავლიან ხუროთმოძღვრებაში ჩართული ბაღის ხელოვნებას.
ისინი გადაიღებენ სწორკუთხა გეგმას. დაყოფას არხებით განსაზღვრულ ოთხკუთხა ყვავილნარებად თუ ელეგანტური პავილიონებისკენ მიმავალ ხეივნებად.
გრენადადან დელიმდე ვხედავთ ერთსა და იმავე მოდელს რომელმაც შეიძლება მიიღოს სხვადასხვა ფორმა.
ერთი ფორმაა ის რასაც ჩრდილოეთ აფრიკაში უწოდებენ აგბალს, დიდი ხეხილის ბაღი მისი წყლის აუზებით.
მეორე ფორმაა შენობაში ჩართული ბაღი, რიადი.
მისი შემომზღუდავი მაღალი კედლები ქმნიან აბსოლუტურად კერძო სამყაროს, ხელოვნური სამოთხის მისტიკას. აქ ადამიანი სავსებით შეიძლება მიეცეს ყველანაირ სიამოვნებას.
ესაა განსაკუთრებით ორიენტალისტი მხატვრების მიერ წარმოდგენილი პატიოები რომლებმაც სახელი გაუთქვეს "მავრთა ბაღს". იქ ერთად,თვალშისაცემი იერარქიის გარეშე ხარობს ყვავილები, საჭმელი ბალახი, ხილი,ბოსტნეული. არაა მდელო.
ანდალუზიის ბაღთა ხელოვნების მარგალიტი ჟენერალიფი //Generalife// იყო მე-14 საუკუნის მთავართა საზაფხულო სასახლე. პატარა ტერასული ბაღების, აუზების, შადრევნების,წყლის ნაკადების არაჩვეულებრივი ანსამბლი. კვიპაროსებით შემორტყმული ჩაკეტილი ინტიმური ხასიათის სივრცეების მიმდევრობა...
. Trésor de l’art des jardins, joyau de l’Andalousie, le Generalife était le palais d’été des Princes au XIVe siècle. De dimensions réduites, c’est un ensemble extraordinaire de petits jardins en terrasses, de bassins, de fontaines, de jets d’eau ; une succession de «clos» à l’atmosphère intime, entourés de cyprès. Des hauteurs, un escalier discret descend à l’ombre d’une voûte de verdure, longé par des murets tout simples au sommet desquels coule une cascatelle.
"ღმერთმა დაიცვას გრენადა, დასვენების ეს ადგილი რომელიც ახარებს დაცემულ ადამიანს და იფარებს ლტოლვილს //აბუ ბეკერ მოჰამედი"//.
Qu'Allah garde Grenade, ce lieu de repos qui réjouit l'homme tombé et protège l'homme exilé! (Abu Beker Mohammed) :
თანამედროვე პატიო, ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან სულის მოსათქმელი ადგილი...
ყვავილნარები და არხები:
წყალი იქ ყველგანაა. აგებენ ცისტერნებს წყლის დასაგროვებლად. წყალი მოდის აკვედუკებით. ეს ძვირფასი სითხე ბაღებში მიჰყავთ ხშირად მიწისქვეშა არხებით.
ჰიდრავლიკა იქცა ხელოვნებად,როგორც ამაზე მოწმობს ალ ჯაზარის//1136-1206// მიერ დაწერილი "მექანიკური ხერხების ცოდნის წიგნი".
მცენარეთა სიყვარული ხელს უწყობს ბოტანიკის განვითარებასაც,
განსაკუთრებით კორდოვაში სადაც მეათე საუკუნეში მემატიანეები ლაპარაკობენ ათასობით კერძო,პირადი ბაღის არსებობაზე.
1492 წელს გრენადას დაცემის შემდეგ ეს მავრული ბაღები ისევ მოსწონდათ ესპანეთის ქრისტიან ბატონ-პატრონებს...
მეოცე საუკუნეში ესპანეთის სამოქალაქო ომმა მოსპო ის ბაღები. ისინი შემდეგ კი აღადგინეს, მაგრამ უკვე ვერსალის ბაღის გემოვნებით. ეს ბაღები გაქრა.....
მაგრამ ეხლა მაროკული კულტურა და რიადები მოდაშია და ევროპელებმაც დაიწყეს არქიტექტურაში ჩართული კერძო ბაღების გაშენება.
მაგრამ თანამედროვე ევროპელებისთვის ეს არაა მედიტაციის ადგილები.მათ მოსწონთ ასეთი ბაღების რომანტიკული ხასიათი და სიგრილე...
ვიქტორია გერა, ზენის ბაღის სულიერი გაკვეთილი:
ზენის ბაღი არის სულიერი თერაპიის, სულიერი მკურნალობის მკაცრად მოწესრიგებული სივრცე.
ბუნებასთან ნაზიარები პეიზაჟისტი ითვლება მხატვრად,შემოქმედად. რომლის ნაწარმოებიც წარმოადგენს უმაღლეს ხელოვნებას.
ეს ზენის ბაღებია.
ნირვანას, ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან მოწყვეტილი სიმშვიდის მისაღწევად და ამაოებისგან გამოსაღვიძებლად ბუდიზმი მიმართავს მედიტაციას და უარყოფს ვნებებს.
მაშ, გამოღვიძების ფუნდამენტური ძიების გამოსახატად რა შეიძლება ჯობდეს სიმშვიდისა და სიწმინდის სიმბოლო ბაღს?
ეს გაიგო იაპონიამ მე-6 საუკუნიდან,როდესაც ზენ ბუდიზმს შეუხამა თავისი არქიტექტურა,თავისი პეიზაჟები და აზროვნება.
მედიტაციაზე ორიენტირებული ბუდიზმი გაჩნდა მე-5 საუკუნის ჩინეთში და ის იაპონიაში გავრცელდა მეექვსე-მეცამეტე საუკუნეებში.
იაპონიაში ის დაემყნო ტრადიციულ იაპონურ რწმენა სინტოიზმს რომელიც თაყვანს სცემს გაღმერთებულ ბუნებას.
ამ ორი მიმდინარეობის შეხვედრიდან გაჩნდა იაპონური ზენის თეორია და პრაქტიკა.
ბუდისტმა ბერმა მუსო კოკუშიმ 1342 წელს გადაწყვიტა კიოტოში იმპერიული რეზიდენციის ნანგრევების ადგილზე ზენის მონასტრის აგება.
უკვე არსებული შენობა გადააკეთეს ტაძრად და გადაკეთების პროცესში ცვლილებები განიცადა მის ირგვლივ არსებულმა ბაღმაც. იქ იყო დროის სასიამოვნოდ გატარებისთვის განკუთვნილი ბაღი სადაც კარგი ამინდის დადგომისას იმპერატორი და მისი კარი გემით დაცურავდნენ ტბაში იქვე შორიახლო მყოფი მუსიკოსების მიერ შესრულებული მუსიკის თანხლებით.
ბერებმა შეამცირეს ბაღის ზომები,ის მიუძღვნეს მედიტაციას და გადაწყვოტეს რომ მისი მთლიანად დანახვა შესაძლებელი უნდა ყოფილიყო მონასტრის მთავარი ოთახიდან.
ჩინეთიდან შემოტანილი ხაზგასმით მდიდრული ბაღი გადაიქცა განწმენდილ და მკაცრ ბაღად,თუმცა შენარჩუნებული იქნა მცენარეულობის მრავალფეროვნება რომელიც აჩვენებს სეზონთა მსვლელობას.
იაპონელები თანდათანობით შემოიღებენ ახალ წესებს რომელთა შორისაცაა ასიმეტრია, არარეგულაგურობა და ჰარმონია.
მათ ბაღი ურჩევნიათ პაგოდას. ისინი ახდენენ ბუნებასთან ურთიერთობის ინდივიდუალიზაციას,მათ მათ მათი საკუთარი მითები შეაქვთ კომპოზიციაში.
მთას,ტბას,კუნძულებს, ბუდას გამოღვიძებას ისინი წარმოადგენენ შერჩეული და გარკვეული წონასწორობის შესაქმნელად დაწყობილი ქვებით,ხრეშით,ღორღით და მცენარეებით რომლებმაც მნახველს უნდა გაახსენოს გარკვეული ადგილი ან ლეგენდა.
დრაკონის დასვენება:
ბუნებასთან ნაზიარები პეიზაჟისტი ითვლება მხატვრად,შემოქმედად. რომლის ნაწარმოებიც წარმოადგენს უმაღლეს ხელოვნებას.
ეს ზენის ბაღებია.
ნირვანას, ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან მოწყვეტილი სიმშვიდის მისაღწევად და ამაოებისგან გამოსაღვიძებლად ბუდიზმი მიმართავს მედიტაციას და უარყოფს ვნებებს.
მაშ, გამოღვიძების ფუნდამენტური ძიების გამოსახატად რა შეიძლება ჯობდეს სიმშვიდისა და სიწმინდის სიმბოლო ბაღს?
ეს გაიგო იაპონიამ მე-6 საუკუნიდან,როდესაც ზენ ბუდიზმს შეუხამა თავისი არქიტექტურა,თავისი პეიზაჟები და აზროვნება.
მედიტაციაზე ორიენტირებული ბუდიზმი გაჩნდა მე-5 საუკუნის ჩინეთში და ის იაპონიაში გავრცელდა მეექვსე-მეცამეტე საუკუნეებში.
იაპონიაში ის დაემყნო ტრადიციულ იაპონურ რწმენა სინტოიზმს რომელიც თაყვანს სცემს გაღმერთებულ ბუნებას.
ამ ორი მიმდინარეობის შეხვედრიდან გაჩნდა იაპონური ზენის თეორია და პრაქტიკა.
ბუდისტმა ბერმა მუსო კოკუშიმ 1342 წელს გადაწყვიტა კიოტოში იმპერიული რეზიდენციის ნანგრევების ადგილზე ზენის მონასტრის აგება.
უკვე არსებული შენობა გადააკეთეს ტაძრად და გადაკეთების პროცესში ცვლილებები განიცადა მის ირგვლივ არსებულმა ბაღმაც. იქ იყო დროის სასიამოვნოდ გატარებისთვის განკუთვნილი ბაღი სადაც კარგი ამინდის დადგომისას იმპერატორი და მისი კარი გემით დაცურავდნენ ტბაში იქვე შორიახლო მყოფი მუსიკოსების მიერ შესრულებული მუსიკის თანხლებით.
ბერებმა შეამცირეს ბაღის ზომები,ის მიუძღვნეს მედიტაციას და გადაწყვოტეს რომ მისი მთლიანად დანახვა შესაძლებელი უნდა ყოფილიყო მონასტრის მთავარი ოთახიდან.
ჩინეთიდან შემოტანილი ხაზგასმით მდიდრული ბაღი გადაიქცა განწმენდილ და მკაცრ ბაღად,თუმცა შენარჩუნებული იქნა მცენარეულობის მრავალფეროვნება რომელიც აჩვენებს სეზონთა მსვლელობას.
იაპონელები თანდათანობით შემოიღებენ ახალ წესებს რომელთა შორისაცაა ასიმეტრია, არარეგულაგურობა და ჰარმონია.
მათ ბაღი ურჩევნიათ პაგოდას. ისინი ახდენენ ბუნებასთან ურთიერთობის ინდივიდუალიზაციას,მათ მათ მათი საკუთარი მითები შეაქვთ კომპოზიციაში.
მთას,ტბას,კუნძულებს, ბუდას გამოღვიძებას ისინი წარმოადგენენ შერჩეული და გარკვეული წონასწორობის შესაქმნელად დაწყობილი ქვებით,ხრეშით,ღორღით და მცენარეებით რომლებმაც მნახველს უნდა გაახსენოს გარკვეული ადგილი ან ლეგენდა.
დრაკონის დასვენება:
თავიდან ბაღი უპირველეს ყოვლისა არის სამოთხის ხატი.
აღმოსავლური სამოთხე, რომელსაც წარმოადგენს ველური ბუნება დიდ ადგილს უთმობს ადამიანს და აქცევს მას გაღმერთებული ბუნების ნაწილად.
ამ ევოლუციის საუკეთესო მაგალითად რჩება ბაღი რიოან-ჟი// ტაძარი "დრაკონის დასვენება"// კიოტოში. იაპონიის ულამაზეს ბაღად მიჩნეული ეს ბაღი თარიღდება დაახლოებით 1500 წლით.
მცენარეულობაც თითქმის არაა ამ ბაღში რომელიც ძირითადად შედგება დიდი ქვებისგან.
ეს შეგნებული და წინასწარ განზრახული ზომიერება და სიფხიზლე ხელს უწყობს უსასრულო პეიზაჟის ილუზიის შექმნას რაც ხელს უწყობს მჭვრეტელის მედიტატიურ ზმანებებს და საბოლოო ანგარიშით გამოღვიძებას.
ბაღთა იაპონელი დიდოსტატი მღვდელი შუნმიო მასუნოს თქმით ზენის ბაღი უწინარეს ყოვლისა არის სულიერი მიდგომა სამყაროსადმი და საკუთარი თავისადმი. ის ირეკლავს და ატარებს იმას რაც გვაქვს გულში. იმას რაც ყოველთვის არ გამოიხატება კონკრეტულად.
ზენის ბაღი არ კეთება თვალებისთვის უბრალო სიამოვნების მისანიჭებლად. მისი უმაღლესი მიზანია ბედნიერების მიღწევა.
ესაა მედიტაციის ბაღის უპირველესი ფუნქცია.
ზენის ბაღზე ლაპარაკისას ლაპარაკობენ მის ეფექტურობაზე მჭვრეტელისთვის და არა მის ესთეტიკაზე.
ბაღი გადაიქცევა სულიერი თერაპიის,სულიერი მკურნალობის სივრცედ და მისი პეიზაჟისტი ითვლება ბუნებასთან ნაზიარებ შემოქმედად,მისი ქმნილება კი-უმაღლეს ხელოვნებად.
ეს ბაღი უნდა იყოს მხატვარი სოამის ქმნილება. ის შედგება უბრალოდ ჰარმონიულად გახეხილი კაოლინის ხრეში-ღორღით მოფენილი მიწისგან რომელზეც დაწყობილია ხავსით გარშემორტყმული 15 ბაზალტის ლოდი. ისინი დანაწილებულია 5 ჯგუფად და დაწყობილია ისე რომ ბაღის ნებისმიერ ადგილას მყოფი მნახველი ვერ ხედავს ყველა ქვას ერთად.
გახეხილი ღორღი არის ოკეანის სიმბოლო და ლოდები კი მთების სიმბოლოებია.
ინი და იანი:
ზენის ბაღისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს წონასწორობის ცნებას. თავიდან უნდა იქნეს არიდებული ყოველგვარი სიმეტრია. უნდა იყოს ნაპოვნი ინის და იანის//მამაკაცური და ქალური საწყისების//, ინის მიერ წარმოდგენილი დედობრივი სოლიდურობის და სტაბილურობის და იანის მიერ განსახიერებული კონსტრუქტიული ქმედების წონასწორობა.
მაგრამ ასეთი ახსნის მიღმა ბაღს ბედნიერებისთვის შესაფერის ადგილად გადააქცევს ჰარმონია.
ეს ჰარმონია ეფუძნება პოეტურ დაღლილობას ქვების ჭვრეტაში გატარებული საღამოს შემდეგ და ჩაის ცერემონიას.
უმაღლეს ბედნიერებას განიცდიან ზენის ბერები.
//ამ მშვენიერი ტექსტების და ამაზე მეტის წაკითხვა შეგიძლიათ ფრანგულ ჟურნალში ლე პუან, სერიის გარეშე ნომერი ბედნიერება, ფუნდამენტური ტექსტები. 2009 წლის ივლის აგვისტოს ნომერი, Le Point Hors-série;Le Bonheur,Les Textes Fondamentaux//.
ამ ევოლუციის საუკეთესო მაგალითად რჩება ბაღი რიოან-ჟი// ტაძარი "დრაკონის დასვენება"// კიოტოში. იაპონიის ულამაზეს ბაღად მიჩნეული ეს ბაღი თარიღდება დაახლოებით 1500 წლით.
მცენარეულობაც თითქმის არაა ამ ბაღში რომელიც ძირითადად შედგება დიდი ქვებისგან.
ეს შეგნებული და წინასწარ განზრახული ზომიერება და სიფხიზლე ხელს უწყობს უსასრულო პეიზაჟის ილუზიის შექმნას რაც ხელს უწყობს მჭვრეტელის მედიტატიურ ზმანებებს და საბოლოო ანგარიშით გამოღვიძებას.
ბაღთა იაპონელი დიდოსტატი მღვდელი შუნმიო მასუნოს თქმით ზენის ბაღი უწინარეს ყოვლისა არის სულიერი მიდგომა სამყაროსადმი და საკუთარი თავისადმი. ის ირეკლავს და ატარებს იმას რაც გვაქვს გულში. იმას რაც ყოველთვის არ გამოიხატება კონკრეტულად.
ზენის ბაღი არ კეთება თვალებისთვის უბრალო სიამოვნების მისანიჭებლად. მისი უმაღლესი მიზანია ბედნიერების მიღწევა.
ესაა მედიტაციის ბაღის უპირველესი ფუნქცია.
ზენის ბაღზე ლაპარაკისას ლაპარაკობენ მის ეფექტურობაზე მჭვრეტელისთვის და არა მის ესთეტიკაზე.
ბაღი გადაიქცევა სულიერი თერაპიის,სულიერი მკურნალობის სივრცედ და მისი პეიზაჟისტი ითვლება ბუნებასთან ნაზიარებ შემოქმედად,მისი ქმნილება კი-უმაღლეს ხელოვნებად.
ეს ბაღი უნდა იყოს მხატვარი სოამის ქმნილება. ის შედგება უბრალოდ ჰარმონიულად გახეხილი კაოლინის ხრეში-ღორღით მოფენილი მიწისგან რომელზეც დაწყობილია ხავსით გარშემორტყმული 15 ბაზალტის ლოდი. ისინი დანაწილებულია 5 ჯგუფად და დაწყობილია ისე რომ ბაღის ნებისმიერ ადგილას მყოფი მნახველი ვერ ხედავს ყველა ქვას ერთად.
გახეხილი ღორღი არის ოკეანის სიმბოლო და ლოდები კი მთების სიმბოლოებია.
ინი და იანი:
ზენის ბაღისთვის უდიდესი მნიშვნელობა აქვს წონასწორობის ცნებას. თავიდან უნდა იქნეს არიდებული ყოველგვარი სიმეტრია. უნდა იყოს ნაპოვნი ინის და იანის//მამაკაცური და ქალური საწყისების//, ინის მიერ წარმოდგენილი დედობრივი სოლიდურობის და სტაბილურობის და იანის მიერ განსახიერებული კონსტრუქტიული ქმედების წონასწორობა.
მაგრამ ასეთი ახსნის მიღმა ბაღს ბედნიერებისთვის შესაფერის ადგილად გადააქცევს ჰარმონია.
ეს ჰარმონია ეფუძნება პოეტურ დაღლილობას ქვების ჭვრეტაში გატარებული საღამოს შემდეგ და ჩაის ცერემონიას.
უმაღლეს ბედნიერებას განიცდიან ზენის ბერები.
//ამ მშვენიერი ტექსტების და ამაზე მეტის წაკითხვა შეგიძლიათ ფრანგულ ჟურნალში ლე პუან, სერიის გარეშე ნომერი ბედნიერება, ფუნდამენტური ტექსტები. 2009 წლის ივლის აგვისტოს ნომერი, Le Point Hors-série;Le Bonheur,Les Textes Fondamentaux//.
ინი და იანი, წონასწორობა
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
მედიტაცია უფრო მაღალი ძალის ან უფრო მაღალი რეალობის მოხმობაა ჩვენი არსების უფრო დაბალ ნაწილში. როგორც მაღალი, ასევე დაბალი ნაწილი ჩვენ გვეკუთვნის, მაგრამ მაღალი რეალობები, რომლების დაშვებასაც ვცდილობთ მედიტაციის დროს, აცნობიერებენ თავის ერთობას ღმერთთან, როდესაც დაბალი ნაწილები ჩვენში ამას ვერ აცნობიერებენ. როდესაც ვმედიტირებთ, ჩვენ ვუხმობთ მაღალ რეალობებს შემოვიდნენ დაბალ რეალობებში და აგრძნობინონ მათ, რომ ისინიც ღმერთს ეკუთვნიან. ასე რომ, მედიტაცია ჩვენი მაღალი ნაწილის მოხმობაა დაბალ ნაწილში გასხივოსნებისთვის და დარწმუნებისთვის იმაში, რომ მასაც შეუძლია, საბოლოოდ, გახდეს ასეთივე კარგი, ასეთივე ღვთაებრივი, ასეთივე სრულყოვილი, როგორიც უმაღლესია ჩვენში, იმ პირობით, თუ ის მიიღებს სინათლეს, რომელიც გადმოდის ზემოდან. შემდეგ, როდესაც დაბალი რეალობები სათანადოდ გასხივოსნდებიან, ისინი ასევე შეძლებენ ღმერთი თავიანთად მიიჩნიონ, როგორც ამას აკეთებენ უმაღლესი რეალობები.
შრი ჩინმოი, წიგნიდან “შრი ჩინმოი საუბრობს”, ნაწილი 5
მედიტაციის ღირებულება
შრი ჩინმოი: თუ გინდათ განავითაროთ თქვენი ნიჭი ან გაზარდოთ თქვენი შესაძლებლობები ნებისმიერ დარგში, მაშინ მინდა ვთქვა, რომ ამისთვის აუცილებელია გარკვეულ შინაგან დისციპლინას მიჰყვეთ. თუ მომღერალი ხართ, მაგრამ გსურთ იმღეროთ უსასრულოდ უკეთესად, მაშინ გეტყვით, რომ თვენი ხმა გაცილებით უკეთესი გახდება, თუ მიისწრაფვით. არაფერია დადემიწაზე ისეთი, რისი გაუმჯობესება შეუძლებელია სულიერების და მედიტაციის მეშვეობით.
თუ გსურთ გაამარტივოთ თქვენი ცხოვრება, პასუხი იქნება მედიტაცია. თუ გსურთ აღასრულოთ თქვენი ცხოვრების მისია, პასუხი იქნება მედიტაცია. თუ მოგინდებათ სიხარულის მოპოვება და სიხარულის შეთავაზება მთელს მსოფლიოსთვის, ერთადერთი პასუხი მედიტაციაა.
შრი ჩინმოი: რატომ ვმედიტირებთ? ჩვენ ვმედიტირებთ რადგან ამ ჩვენმა სამყარომ ვერ დაგვაკმაყოფილა. ეგრეთ წოდებული სიმშვიდე, რასაც განვიცდით ყოველდღიურ ცხოვრებაში, – ეს 5 წუთი სიმშვიდეა 10 საათის მწუხარების, შფოთისა და იმედგაცრუების შემდეგ. ჩვენ მუდმივად ვიმყოფებით ნეგატიური ძალების ტყვეობაში, რომლების ყველგან ჩვენს ირგვლივ არიან, – იჭვიანობის, შიშის, ეჭვის, შფოთსა და სასოწარკვეთილების. ეს ძალები მაიმუნებივით არიან. როდესაც ისინი ჩვენი კბენით იღლებიან და ისვენებენ რამოდენიმე წუთს, ჩვენ ვიძახით, რომ სიმშვიდით ვტკბებით. მაგრამ ეს სავსებით არ არის ნამდვილი სიმშვიდე, და შემდგომ ისენი თავდასხმას ისევ განაგრძობენ.
მხოლოდ მედიტაციით ჩვენ შეგვიძლია ხანგრძლივი სიმშვიდის, ღვთაებრივი სიმშვიდის მოპოვება. თუ ჩვენ დილაობით მთელი გულით და სულით ვმედიტირებთ და განვიცდით სიმშვიდეს მხოლოდ ერთი წუთით, სიმშვიდის ეს ერთი წუთი გავრცელდება მთელ დღეზე. და როდესაც ჩვენ გვაქვს უმაღლესი რანგის მედიტაცია, მაშინ ჩვენ ნამდვილად ვიღებთ უცვლელ სიმშვიდეს, სინათლეს და აღტაცებას. ჩვენ გვჭირდება მედიტაცია, რადგან ჩვენ გვინდა გავიზარდოთ სინათლეში და გავხსნათ საკუთარი თავი სინათლეში. თუ ამისკენ მივისწრაფვით, თუ ეს გვწყურია, მაშინ მეიტატია ერთადერთი გზაა.
თუ ჩვენ კმაყოფილები ვართ იმით, რაც გვაქვს და რასაც წარმოვადგენთ, მაშინ ჩვენთვის არ არის აუცილებელი მედიტაციის სფეროში შესვლა. ჩვენი მედიტაციაში შესვლის მიზეზი არის ის, რომ ჩვენ შინაგანი შიმშილი გვაქვს. ჩვენ ვგრძნობთ, რომ ჩვენში არის რაღაც ნათელი, რაღაც უსაზღვრო, რაღაც ღვთაებრივი. ჩვენ ვგრძნობთ, რომ ეს ძალიან გვჭირდება, მხოლოდ ახლა ჩვენ ხელი არ მიგვიწვდება ამისთვის. ჩვენი შინაგანი შიმშილი მოდის ჩვენი სულიერი საჭიროებისაგნ.
შრი ჩინმოის წიგნიდან “ადამიანის სრულყოფილება ღმრთის დაკმაყოფილებაში.”
------------------------------------------------------------------------------------------------------
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
მედიტაცია უფრო მაღალი ძალის ან უფრო მაღალი რეალობის მოხმობაა ჩვენი არსების უფრო დაბალ ნაწილში. როგორც მაღალი, ასევე დაბალი ნაწილი ჩვენ გვეკუთვნის, მაგრამ მაღალი რეალობები, რომლების დაშვებასაც ვცდილობთ მედიტაციის დროს, აცნობიერებენ თავის ერთობას ღმერთთან, როდესაც დაბალი ნაწილები ჩვენში ამას ვერ აცნობიერებენ. როდესაც ვმედიტირებთ, ჩვენ ვუხმობთ მაღალ რეალობებს შემოვიდნენ დაბალ რეალობებში და აგრძნობინონ მათ, რომ ისინიც ღმერთს ეკუთვნიან. ასე რომ, მედიტაცია ჩვენი მაღალი ნაწილის მოხმობაა დაბალ ნაწილში გასხივოსნებისთვის და დარწმუნებისთვის იმაში, რომ მასაც შეუძლია, საბოლოოდ, გახდეს ასეთივე კარგი, ასეთივე ღვთაებრივი, ასეთივე სრულყოვილი, როგორიც უმაღლესია ჩვენში, იმ პირობით, თუ ის მიიღებს სინათლეს, რომელიც გადმოდის ზემოდან. შემდეგ, როდესაც დაბალი რეალობები სათანადოდ გასხივოსნდებიან, ისინი ასევე შეძლებენ ღმერთი თავიანთად მიიჩნიონ, როგორც ამას აკეთებენ უმაღლესი რეალობები.
შრი ჩინმოი, წიგნიდან “შრი ჩინმოი საუბრობს”, ნაწილი 5
მედიტაციის ღირებულება
შრი ჩინმოი: თუ გინდათ განავითაროთ თქვენი ნიჭი ან გაზარდოთ თქვენი შესაძლებლობები ნებისმიერ დარგში, მაშინ მინდა ვთქვა, რომ ამისთვის აუცილებელია გარკვეულ შინაგან დისციპლინას მიჰყვეთ. თუ მომღერალი ხართ, მაგრამ გსურთ იმღეროთ უსასრულოდ უკეთესად, მაშინ გეტყვით, რომ თვენი ხმა გაცილებით უკეთესი გახდება, თუ მიისწრაფვით. არაფერია დადემიწაზე ისეთი, რისი გაუმჯობესება შეუძლებელია სულიერების და მედიტაციის მეშვეობით.
თუ გსურთ გაამარტივოთ თქვენი ცხოვრება, პასუხი იქნება მედიტაცია. თუ გსურთ აღასრულოთ თქვენი ცხოვრების მისია, პასუხი იქნება მედიტაცია. თუ მოგინდებათ სიხარულის მოპოვება და სიხარულის შეთავაზება მთელს მსოფლიოსთვის, ერთადერთი პასუხი მედიტაციაა.
შრი ჩინმოი: რატომ ვმედიტირებთ? ჩვენ ვმედიტირებთ რადგან ამ ჩვენმა სამყარომ ვერ დაგვაკმაყოფილა. ეგრეთ წოდებული სიმშვიდე, რასაც განვიცდით ყოველდღიურ ცხოვრებაში, – ეს 5 წუთი სიმშვიდეა 10 საათის მწუხარების, შფოთისა და იმედგაცრუების შემდეგ. ჩვენ მუდმივად ვიმყოფებით ნეგატიური ძალების ტყვეობაში, რომლების ყველგან ჩვენს ირგვლივ არიან, – იჭვიანობის, შიშის, ეჭვის, შფოთსა და სასოწარკვეთილების. ეს ძალები მაიმუნებივით არიან. როდესაც ისინი ჩვენი კბენით იღლებიან და ისვენებენ რამოდენიმე წუთს, ჩვენ ვიძახით, რომ სიმშვიდით ვტკბებით. მაგრამ ეს სავსებით არ არის ნამდვილი სიმშვიდე, და შემდგომ ისენი თავდასხმას ისევ განაგრძობენ.
მხოლოდ მედიტაციით ჩვენ შეგვიძლია ხანგრძლივი სიმშვიდის, ღვთაებრივი სიმშვიდის მოპოვება. თუ ჩვენ დილაობით მთელი გულით და სულით ვმედიტირებთ და განვიცდით სიმშვიდეს მხოლოდ ერთი წუთით, სიმშვიდის ეს ერთი წუთი გავრცელდება მთელ დღეზე. და როდესაც ჩვენ გვაქვს უმაღლესი რანგის მედიტაცია, მაშინ ჩვენ ნამდვილად ვიღებთ უცვლელ სიმშვიდეს, სინათლეს და აღტაცებას. ჩვენ გვჭირდება მედიტაცია, რადგან ჩვენ გვინდა გავიზარდოთ სინათლეში და გავხსნათ საკუთარი თავი სინათლეში. თუ ამისკენ მივისწრაფვით, თუ ეს გვწყურია, მაშინ მეიტატია ერთადერთი გზაა.
თუ ჩვენ კმაყოფილები ვართ იმით, რაც გვაქვს და რასაც წარმოვადგენთ, მაშინ ჩვენთვის არ არის აუცილებელი მედიტაციის სფეროში შესვლა. ჩვენი მედიტაციაში შესვლის მიზეზი არის ის, რომ ჩვენ შინაგანი შიმშილი გვაქვს. ჩვენ ვგრძნობთ, რომ ჩვენში არის რაღაც ნათელი, რაღაც უსაზღვრო, რაღაც ღვთაებრივი. ჩვენ ვგრძნობთ, რომ ეს ძალიან გვჭირდება, მხოლოდ ახლა ჩვენ ხელი არ მიგვიწვდება ამისთვის. ჩვენი შინაგანი შიმშილი მოდის ჩვენი სულიერი საჭიროებისაგნ.
შრი ჩინმოის წიგნიდან “ადამიანის სრულყოფილება ღმრთის დაკმაყოფილებაში.”
------------------------------------------------------------------------------------------------------
http://www.vashsad.ua/landscape-design/styles/articles/show/7911/
ბაღის დიდი დანვითარებული კულტურა ჰქონდათ შუა საუკუნეების ევროპის ბოროტებაში ჩაწოლილი წუთისოფლისგან გარიდებულ მონასტრებსაც.
მონასტრები ფლობდნენ დიდ მამულებს, ტყეებს და ველ-მინდვრებს.
მონასტრის კედლებს უკან იყო დეკორატიული ხილის ბაღი,უტილიტარული ბოსტანი სწორკუთხა კვლებით და გარეშე თვალისგან დაფარული სამოთხის ბაღი.
მათ თანამედროვე ცოდნაზე და წინა კულტურებზე დაყრდნობით ბერებს მოჰყავდათ ყველანაირი მცენარეები, პირველ რიგში კი სამკურნალო მცენარეები.
სამონასტრო კომპლექსის აუცილებელი კომპონენტი იყო სამოთხის ბაღი.
ეს იყო ბიბლიური სამოთხის ტრადიციით აღზრდილი ბუნების რეალური განცდა.
ბაღში მშრომელი ბერები თვლიდნენ რომ ისინი სწმენდნენ თავის სულს დაკარგული სამოთხის ბაღის მიწიერი ხილვით.
სამოთხის ეზო არის სწორკუთხა ფორმის ჩაკეტილი შიდა სივრცე რომლის ირგვლივაცაა ღია თაღნარი. ბაღის ამ ტიპს თავისი ანალოგი აქვს რომაულ პერისტილში.
ცენტრში იყო სუფთა წყლის წყარო, ყველაზე ხშირად ეს იყო რეზერვუარი სუფთა წყლისთვის ან ჭა.
ზოგჯერ იქ იყო აუზი თევზების მოსაშენებლად.
სამოთხის ეზო სწორი ფორმის ოთხ მონაკვეთად იყოფოდა წყაროსაკენ მიმავალი ბილიკებით. ძალიან იშვიათად აქ დარგული იყო დაბალი ხეები ან ბუჩქები.
სამოთხის ეზოში მოყავდათ ყვავილები მონასტრის ეკლესიის დასამშვენებლად და სამკურნალო მცენარეები.
ყოველ ყვავილს ძველთაგანვე ჰქონდა თავისი სიმბოლური მნიშვნელობა.
ასე მაგალითად თეთრი შროშანი იყო ქალწული მარიამის უბიწოების სიმბოლო. წითელი ვარდი იყო ქრისტეს მიერ დაღვრილი სისხლის სიმბოლო. თეთრი ვარდი იყო ცათა დედოფალი მარიამის სიმბოლო და ა.შ.
იხრდებოდა სხვა მინდვრის და ბაღის ყვავილებიც.
სამკურნალო ბალახებისთვის ან ყვავილებისთვის განკუთვნილ დახურულ ბაღს ან მის ნაწილს ერქვა ჰერბარიუმი.
სამზარეულოსთვის განკუთვნილ ბოსტანს-გარდინუმი.
უკვე არა მარტო მონასტრის ვირიდარიუმი იყო დასვენებისთვის და გართობისთვის განკუთვნილი ბაღი.
დეკორატიულ ხეხილის ბაღს ჰქონდა ერთადერთი ფუნქცია-იქ ტკბებოდნენ აყვავებული ხილის ხეებით და სეირნობდნენ ჩრდილში ხშირად მდინარის თუ აუზის ნაპირზე.
ბოტანიკური ბაღის ხასიათის პირველი ჰერბარიუმი გაჩნდა 1333 წელს ვენეციაში და მალე ასეთი ბაღი ჰქონდა პრაღას.
სულიერი ბაღები:
შუა საუკუნეების ბაღი არის '"Hortus Conclusus",რომლის ცენტრალური ფიგურაცაა ღვთისმშობელი. დახურულ ბაღში, რომლის ცენტშიც ჩქეფს შადრევანი, ის განასახიერებს ქებათა ქების საპატარძლოს რომელიც არის "კარგად დაკეტილი ბაღი, ჩემი და. საცოლე, კარგად დახურული ბაღი, დაბეჭდილი წყარო".
უფრო იშვიათად ღვთისმშობლის ირგვლივ არიან წმინდანები/. აქ ვხედავთ წმინდა ეკატერინეს,წმინდა დოროთეას და წმინდა ბარბს. აქაა დამჯდარი მთავარანგელოზი მიხეილი რომლის ფეხებთანაცაა ეშმაკი. მის გვერდითაა წმინდა გიორგი პატარა დრაკონით და ხეზე დაყრდნობილი წმინდა ოსვალდი.
აქაა მხატვრისთვის თანამედროვე მნახველისთვის იოლად საცნობი ფრინველები და მცენარეები.
ცენტრში იყო სუფთა წყლის წყარო, ყველაზე ხშირად ეს იყო რეზერვუარი სუფთა წყლისთვის ან ჭა.
ზოგჯერ იქ იყო აუზი თევზების მოსაშენებლად.
სამოთხის ეზო სწორი ფორმის ოთხ მონაკვეთად იყოფოდა წყაროსაკენ მიმავალი ბილიკებით. ძალიან იშვიათად აქ დარგული იყო დაბალი ხეები ან ბუჩქები.
სამოთხის ეზოში მოყავდათ ყვავილები მონასტრის ეკლესიის დასამშვენებლად და სამკურნალო მცენარეები.
ყოველ ყვავილს ძველთაგანვე ჰქონდა თავისი სიმბოლური მნიშვნელობა.
ასე მაგალითად თეთრი შროშანი იყო ქალწული მარიამის უბიწოების სიმბოლო. წითელი ვარდი იყო ქრისტეს მიერ დაღვრილი სისხლის სიმბოლო. თეთრი ვარდი იყო ცათა დედოფალი მარიამის სიმბოლო და ა.შ.
იხრდებოდა სხვა მინდვრის და ბაღის ყვავილებიც.
სამკურნალო ბალახებისთვის ან ყვავილებისთვის განკუთვნილ დახურულ ბაღს ან მის ნაწილს ერქვა ჰერბარიუმი.
სამზარეულოსთვის განკუთვნილ ბოსტანს-გარდინუმი.
უკვე არა მარტო მონასტრის ვირიდარიუმი იყო დასვენებისთვის და გართობისთვის განკუთვნილი ბაღი.
დეკორატიულ ხეხილის ბაღს ჰქონდა ერთადერთი ფუნქცია-იქ ტკბებოდნენ აყვავებული ხილის ხეებით და სეირნობდნენ ჩრდილში ხშირად მდინარის თუ აუზის ნაპირზე.
ბოტანიკური ბაღის ხასიათის პირველი ჰერბარიუმი გაჩნდა 1333 წელს ვენეციაში და მალე ასეთი ბაღი ჰქონდა პრაღას.
სულიერი ბაღები:
შუა საუკუნეების ბაღი არის '"Hortus Conclusus",რომლის ცენტრალური ფიგურაცაა ღვთისმშობელი. დახურულ ბაღში, რომლის ცენტშიც ჩქეფს შადრევანი, ის განასახიერებს ქებათა ქების საპატარძლოს რომელიც არის "კარგად დაკეტილი ბაღი, ჩემი და. საცოლე, კარგად დახურული ბაღი, დაბეჭდილი წყარო".
უფრო იშვიათად ღვთისმშობლის ირგვლივ არიან წმინდანები/. აქ ვხედავთ წმინდა ეკატერინეს,წმინდა დოროთეას და წმინდა ბარბს. აქაა დამჯდარი მთავარანგელოზი მიხეილი რომლის ფეხებთანაცაა ეშმაკი. მის გვერდითაა წმინდა გიორგი პატარა დრაკონით და ხეზე დაყრდნობილი წმინდა ოსვალდი.
აქაა მხატვრისთვის თანამედროვე მნახველისთვის იოლად საცნობი ფრინველები და მცენარეები.
სხვა ბაღები:
წმინდანთა ბაღი:
თუ კი დავუჯერებთ ამ მინიატურას თეოდორუსი, ვივინი, ოდი, რუმოლდუსი, გომერი, ლუგარდი თუ ლამბერტი იბადებიან ყვავილის კოკრებიდან. ორი ჯარისკაცი ცდილობს ამ წმინდანების მშობელი ხიდან წმინდა ალენ დე ფორესტის მოგლეჯას.
იობის ბაღი:
კეთრით დაავადებული იობის თავშესაფრად იქცა მისი სახლის ახლოს არსებული ბაღი. ის წევს ჩალაზე და იტანს მისი მეუღლის სარკაზმებს და მისი მეგობრების შენიშვნებს.
გეთსიმანიის ბაღი:
ესაა შუა საუკუნეების ბაღი სადაც ლოცულობს თავისი ჩაძინებული მოციქულების ახლოს მდგომი ქრისტე. მოშორებით ჩანან მომავალი იუდა და მისი ესკორტი.
აღდგომის ბაღი:
ისევ შუა საუკუნეების ბაღი სადაც ქრისტე მებაღის სახით ეცხადება მარიამ მაგდალინელს.
შუა საუკუნეების საერო ბაღები:
საკუთარი საბაღო ნაკვეთები ჰქონდათ როგორც სასახლეების კომპლექსებს ისე სხვა ქალაქურ საერო ნაგებობებს რომლებსაც ჰქონდათ მიწის საკუთარი ნაკვეთი
ზოგი ცნობა იმის შესახებ თუ როგორი იყო ბაღები დიდებულთა სახლებთან და ქალაქებში მოდის პოეზიიდან, ლიტერატურიდან, მენესტრელებიდან და ტრუბადურთა სიმღერებიდან. ბაღებს ვხედავთ დასურათებულ ხელნაწერებზე.
ამ ბაღების ირგვლივ ყოველთვის იყო კედელი. ქვის კედლებს ხშირად ემატებოდა კოშკურები და პავილიონები. ოგჯერ იყო წყლით სავსე თხრილიც.
სწორკუთხა კვალებს შორის იყო ქვის,ფიცრების თუ აგურის ბილიკები.
ბოსტნეულიან და ფესვებიან კვალებს შორის როგორც წესი იყო მწერების დამაფრთხობელი, "სასიყვარულო სასმელის" და შხამთა დამზადებისთვის საჭირო მცენარეების კვალები.
პეიზაჟური პარკების გამოსახულებები გვხვდება უკვე შუა საუკუნეების სურათებზე.
იყო ბელტით დაფარული დაბალი ღობე. ბაღის შუაგულში იყო ქვის აუზი ან რკინის პატარა შადრევანი სასმელი წყლით. ზოგჯერ იყო საბანაო აუზი,რეზერვუარი მცენარეთა მორწყვისთვის და ქვის პატარა მაგიდა წასახემსად და სასადილოდ.
მარადმწვანე ხეებს და ბუჩებს უკვე მაშინ კრეჭდნენ,აძლევდნენ საოცარ ფორმებს და ათავსებდნენ ქვის ლარნაკებში.
ზოგჯერ ბაღებში იყო ლაბირინთები რომელთა ორნამენტს ქმნიდა დაბალი ბუჩქნარი. ლაბირინთების ნახატი რთული გზებით მიდიოდა ცენტრისკენ. ცოცხლალ ლაბირინთს ამსგავსებდნენ გოთური კათედრალების იატაკზე დატანილ ლაბირინთებს.
ბაღები იყო რაინდთა ცხოვრების წესის შემადგენელი ნაწილი. მას თან ახლდა მანდილოსანთა გალანტური მოხიბლვა, მუსიკა და ცეკვები.
მდიდარი მფლობელების ბაღებში თავისუფლად ფრინავდნენ ფერადი ჭრელა-ჭრულა ჩიტები, დასეირნობდნენ კეთილშობილი ფარშევანგები.
შუა საუკუნეები-სამკურნალო ბალახების ბაღებიდან მისტიკურ ბაღამდე:
ქრისტიანული აზრი პეიზაჟებს აღიქვამდა უარყოფითად-ზღვა არის საფრთხის ადგილი. ტყე არის უწესრიგობის ადგილი. რჩებოდა სოფელი,ადამიანის საჭიროებების შესაბამისად მოწესრიგებული ადგილი,სიუხვის ადგილი და ცივილიზაციის მოწმობა.
ბაღი,მაშ, ჩანდა ყველა ამ თვისებათა კვინტესენციად-საცხოვრებელი ადგილის ახლო,ადამიანის მიერ და ადამიანისთვის შექმნილი ბაღი, ნაყოფიერი და სიამოვნების მომგვრელი ადგილი.
შუა საუკუნეების დასავლეთის პირველი ბაღები ჩნდება რომაული ვილების მოდელის შესაბამისად აგებულ მონასტრებში მე-9 საუკუნიდან.
ამ მონასტრებში ერთმანეთის გვერდით იყო სხვადასხვა ტიპის ბაღები. იყო ბოსტანი(hortulus), ხეხილის ბაღი(pomarius), სამკურნალო მცენარეების ბაღი(herbularius), და ბოლოს სულის ბაღი, მონასტრის შიდა დახურული ბაღი.
სამონასტრო ბაღების სახე არ მისდევდა ჩვენს ნატურალისტურ კონცეფციას. ის იყო შუა საუკუნეების მსოფლმხედველობის შესაბამისი. ამ მსოფლმხედველობის ჭეშმარიტი ცენტრი კი იყო ღმერთი.
წუთისოფელი,ხილული სამყარო იყო ღვთაებრივ სინამდვილეთა არასრულყოფილი ანარეკლი და მეტი არაფერი. წარმავალი და ხანმოკლე მიწიერი ცხოვრება იყო მომავალ ღმერთის სასუფეველში ადგილის მიღების, ცხოვრების უფლების მოპოვების საშუალება.
ბუნების ჭვრეტა საჭირო იყო არა მისი ესთეტიკური ღირებულების არამედ მისი სიმბოლური შინაარსის გულისთვის.
ბუნება იყო სულიერი მოცემულობა და არა მატერიალური სინამდვილე.
მაგრამ საგრძნობი ცვლილება მოხდა მე-14 საუკუნეში. ღმერთი ისევ ცენტრში დარჩა,მაგრამ საზოგადოებამ ყურადღება მიაქცია ხილულ სამყაროს, ბუნებას თავისთავად.
ბოსტანი ანუ hortulus
ბოსტანი დიდად არ აინტერესბდა იმ დროის ინტელექტუალებს,პოეტებს და მხატვრებს და ამიტომ ჩვენ ძალიან ცოტა რამე ვიცით მის შესახებ.
სამაგიეროდ ჩვენ ბევრად მეტი ვიცით მონასტრების სხვადასხვა ბაღზე.
კაროლინგური ხანიდან მრავალი დოკუმენტი, მაგალითად 830 წლისთვის შესრულებული მონასტერი სან-გალის სახელგანთქმული გეგმა, ლაპარაკობს მონასტრების ბაღებზე. ამ გეგმაში ასახულია იდეალური წარმოდგენა ბაღზე,მაგრამ მას ნიმუშად იყენებდნენ დიდი ხნის მანძილზე.
ბერები როგორც წესი ვეგეტარიანელები და ბოსტანი,მაშ, იძლეოდა საკვების უმთავრეს ნაწილს.
სამკურნალო მცენარეთა ბაღი ანუ l’herbularius
სან-გალის მონასტერში,მაგალითად, ავადმყოფებისთვის და მათი მომვლელებისთვის განკუთვნილი ადგილის გვერდით იყო შუა საუკუნეების ფარმაკოპეაში გამოყენებული სამკურნალო მცენარეების ბაღი.
სამკურნალო ბალახების ბაღში საზოგადოდ აშენებდნენ მხოლოდ იშვიათ ან მხარისთვის უცხო მცენარეებს. სხვა მცენარეებს კრეფდნენ ირგვლივ.
ბერებმა ემპირიულად მაგრამ ძალინ ზუსტად იცოდნენ მცენარეთა სამკურნალო თვისებები. სამკურნალო მცენარეების მცოდნეს მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავა მონასტერში,ის ერთდროულად იყო აფთიაქარი და მკურნალი.
მონასტრებში იყო ციებ-ცხელებათა საწინააღმდეგო, ქალებისთვის განკუთვნილი, ჭრილობების სამკურნალოდ, განმწმენდი,მუცლის ტკივილების საწინააღმდეგო და სხვა სამკურნალო მცენარეები.
სწამდათ რომ მცენარე თავისი ფორმით თუ დამახასიათებელი თვისებებით მიუთითებს თავისი სარგებლობის შესახებ. ღმერთი ასე ზრუნავდა ადამიანებისთვის რესურსების მიცემაზე....
სწამდათ რომ მცენარეებს აქვთ სიმბოლური ძალაც.
მკურნალობის ხელოვნებაში ქალებს მნიშვნელოვანი ადგილი ეკავათ შუა საუკუნეების ბოლომდე. ასე მაგალითად წმინდა ჰილდეგარდ დე ბინგენმა დაწერა სამკურნალო სახელმძღვანელოები.
სწორედ ამ ხანაში შეიქმნა დასავლეთ ევროპაში პირველი სამედიცინო სკოლები თუ უნივერსიტეტები. პირველი იყო სალერნში//Salerne// მეათე-მეთერთმეტე საუკუნეში და შემდეგ მე-12 საუკუნეში მონპელიეში//Montpellier//.
ხეხილის ბაღი ანუ Le pomarius
მასთან ერთად იყო სასაფლაო. ეს უკანასკნელი იძლეოდა სასიცოცხლო ციკლის ბუნებრივ და რელიგიურ სიმბოლიზმს.
ერთი მაშინდელი კომენტარის თანახმად "ყველა ხიდან ყველაზე წმინდაა ჯვარი.მასზეა შეკიდული მარადიული ხსნის სურნელოვანი ნაყოფი".
ბერებისთვის სიკვდილი არაა დასასრული, ისაა კარი რომლითაც გადიან ღმერთისკენ, სამოთხეში.
მონასტრის ცენტრში არსებული ეზო არის hortus conclusus-ის. დახურული ბაღის პირველი სახე.
ის აკონკრეტებს სამონასტრო ცხოვრების ერთ-ერთ დიდ მისწრაფებას. ბინძური წუთისოფლისგან და იმედგაცრუებებისგან თავის დაღწევის სურვილს.
ეს შიდა ეზო იყო კვადრატული რათა ყოფილიყო მიწის სიმბოლო. მისი სივრცე როგორც წესი დაყოფილი იყო ერთმანეთის მართი კუთხით გადამკვეთი და ასე ქვეყნის 4 მხარის და 4 სეზონის აღმნიშვნელი ხეივნით.
ძალიან ხშირად ცენტრში იყო ჭა ან შადრევანი.
ცოდვის მძინარე წყლების საწინააღმდეგოდ მჩქეფარე წმინდა წყალი ასევე არის ქრისტეს, საწყისი ცოდვის გამოსასყიდად მის მიერ დაღვრილი სისხლის ხატი.
მდელოებზე რგავდნენ სიმბოლურ ყვავილებს//ვარდებს,შროშანებს და ა.შ.//.
მედიტაციისთვის, ლოცვისთვის განკუთვნილი ეს ბაღები ასევე იყო რა თქმა უნდა დაკარგული მაგრამ საიქიოში საპოვნელი სამოთხის ბაღის მეტაფორები.
მისტიკური ბაღები
ღმერთის მიერ შექმნილი სამოთხის ბაღი შუა საუკუნეებში იქცა ყველა ბაღის არქეტიპად. ის იყო საწყისი უმანკოების და ყველა წმინდა სიამოვნების ადგილი. ეს იყო მარადიული, დროთა საწყისის და ბოლოს ბაღი, ადამიანისთვის ბედნიერების და ღმერთთან თანხმობის სიმბოლო.
ორი ძლიერი მომენტით, ქრისტეს მიერ ვნების დარდის განცდის გეთსიმანიის ბაღით და აღორძინების ბაღით,სადაც ქრისტე შეხვდა მარიამ მაგდალინელს და სადაც მან ქრისტე მებაღედ მიიღო, ბაღი დაკავშირებულია ქრისტესთან.
ეს სამი ბაღი მოკლედ გადმოსცემდა კაცობრიობის ისტორიას და მონასტრის ბაღები იყო ამ სამი ბაღის ანარეკლი.
მისტიკური ბაღის ყველაზე სახელგანთქმული სახეა ქალწული მარიამის ბაღი. ეკლესიის თქმით მარიამი ქალწული იყო იესოს გაჩენამდე, ფეხმძიმობის დროს და გაჩენის შემდეგ. ამ სამმაგ ქალწულობას ხშირად წარმოადგენდნენ სამი შროშანით. ღვთისმშობლის ირგვლივ შეიძლებოდა ყოფილიყო ვარდებიც ვინაიდან ღვთისმშობელი იყო "უეკლო ვარდი", უმანკო ქალი// საწყის ცოდვამდე ვარდს არ ჰქონია ეკლები//.
ქალწული ასევე გაიგივებული იყო ქებათა ქების სულამითთან...
სიამოვნების და სიყვარულის საერო ბაღები
წარჩინებულებსაც ჰქონდათ ბაღები რომლებსაც ისინი დიდი გულისყურით უვლიდნენ.
ბაღის სილამაზე აჩვენებდა მისი მფლობელის გემოვნებას და სიმდიდრეს ვინაიდან ბაღი ჩანდა ძალაუფლების სიმბოლოდ.
საერო ბაღი უნდა ყოფილიყო ნამდვილი ამქვეყნიური,მიწიერი სამოთხე,რომლის ხატებიც განმეორებულია კურტუაზულ,თავაზიან ლიტერატურაში.
სიყვარულის ბაღის სახე დაფიქსირდა ხელნაწერთა მინიატურებში. ეს იყო ყვავილებით და ხეებით შემკული დახურული ბაღი სადაც შეყვარებულებს შეეძლოთ თავისი სიყვარულის დამალვა. სიგრილის მომტანი შადრევანი ასევე იყო სიყვარულის,სიცოცხლის წყლის სიმბოლო. მას ადამიანისთვის უნდა დაებრუნებინა ახალგაზრდობა, ძალა და სილამაზე.
მისტიკურ და კურტუაზულ ბაღებს შორის ადამიანს შეეძლო ღვთისმოსავად ცხოვრება რელიგიის,სათნო ნუგეშისცემის ბაღში ან ვარდის რომანის გართობის ბაღის სიამოვნებებში.
სიკვდილის და დარდის სიმბოლო ია
"ყველაზე მოკრძალებული ყვავილიდან გადავიქცევი ყველაზე ამაყ ყვავილად"
ორი ძლიერი მომენტით, ქრისტეს მიერ ვნების დარდის განცდის გეთსიმანიის ბაღით და აღორძინების ბაღით,სადაც ქრისტე შეხვდა მარიამ მაგდალინელს და სადაც მან ქრისტე მებაღედ მიიღო, ბაღი დაკავშირებულია ქრისტესთან.
ეს სამი ბაღი მოკლედ გადმოსცემდა კაცობრიობის ისტორიას და მონასტრის ბაღები იყო ამ სამი ბაღის ანარეკლი.
მისტიკური ბაღის ყველაზე სახელგანთქმული სახეა ქალწული მარიამის ბაღი. ეკლესიის თქმით მარიამი ქალწული იყო იესოს გაჩენამდე, ფეხმძიმობის დროს და გაჩენის შემდეგ. ამ სამმაგ ქალწულობას ხშირად წარმოადგენდნენ სამი შროშანით. ღვთისმშობლის ირგვლივ შეიძლებოდა ყოფილიყო ვარდებიც ვინაიდან ღვთისმშობელი იყო "უეკლო ვარდი", უმანკო ქალი// საწყის ცოდვამდე ვარდს არ ჰქონია ეკლები//.
ქალწული ასევე გაიგივებული იყო ქებათა ქების სულამითთან...
სიამოვნების და სიყვარულის საერო ბაღები
წარჩინებულებსაც ჰქონდათ ბაღები რომლებსაც ისინი დიდი გულისყურით უვლიდნენ.
ბაღის სილამაზე აჩვენებდა მისი მფლობელის გემოვნებას და სიმდიდრეს ვინაიდან ბაღი ჩანდა ძალაუფლების სიმბოლოდ.
საერო ბაღი უნდა ყოფილიყო ნამდვილი ამქვეყნიური,მიწიერი სამოთხე,რომლის ხატებიც განმეორებულია კურტუაზულ,თავაზიან ლიტერატურაში.
სიყვარულის ბაღის სახე დაფიქსირდა ხელნაწერთა მინიატურებში. ეს იყო ყვავილებით და ხეებით შემკული დახურული ბაღი სადაც შეყვარებულებს შეეძლოთ თავისი სიყვარულის დამალვა. სიგრილის მომტანი შადრევანი ასევე იყო სიყვარულის,სიცოცხლის წყლის სიმბოლო. მას ადამიანისთვის უნდა დაებრუნებინა ახალგაზრდობა, ძალა და სილამაზე.
მისტიკურ და კურტუაზულ ბაღებს შორის ადამიანს შეეძლო ღვთისმოსავად ცხოვრება რელიგიის,სათნო ნუგეშისცემის ბაღში ან ვარდის რომანის გართობის ბაღის სიამოვნებებში.
სიკვდილის და დარდის სიმბოლო ია
"ყველაზე მოკრძალებული ყვავილიდან გადავიქცევი ყველაზე ამაყ ყვავილად"
//დემარე//.
690 წლის წინ, 1323 წელს ტულუზაში დაარსდა ყოველწლიური პოეტური,პოეტების შეჯიბრი რომლის ერთ-ერთი უმაღლესი ჯილდო იყო ოქროს ია. საიუბილეო თარიღია წელს და იმიტომ.
განსაკუთრებით ბრწყინვალე იყო 1490 წელს ჩატარებული პოეტური შეჯიბრი რომლის სათავეშიც იყო სახელგანთქმული მზეთუნახავი კლემანს იზორი რომელსაც ყვავილებიდან ყველაზე მეტად უყვარდა ია როგორც ურჯლოთა ხელში,ტყვეობაში მოხვედრილი თავისი რაინდისადმი თავისი მარადიული ერთგულების და
უცვლელობის სიმბოლო.
კლოდ მონეს სახლ-მუზეუმი
ჟივერნიში კლოდ მონემ თავისთვის გააშენა ბაღი, მან საგანგებოდ გააშენა ის სახლსა და მდინარეს შორის რათა დაეხატა ის წლის სხვადასხვა დროს, ბაღი ხონ სხვადასხვა სახეს იძენს წლის სხვადასხვა დროს.
ერთხელ კლოდ მონემ დროზე გაიხედა მატარებლის ფანჯრიდან და ის გადარია სოფლის პეიზაჟის ჰარმონიამ. მან გადაწყვიტა აქ დასახლება და განახორციელა თავისი სურვილი. მეტიც, მან მსოფლიოში გაუთქვა სახელი ამ პატარა მოკრძალებულ სოფელს.
ამ დიდი მხატვრის მუეუმად იქცა ვარდისფერი აგურით ნაგები და ფათალოთი შემოვლებული სახლი სადაც მან გაატარა ცხოვრების დარჩენილი ნაწილი. მისი სურათები სახლში არაა,მაგრამ დარჩა მის მიერ გაშენებული ბაღი რომელსაც თვითონ მონე თვლიდა თავის საუკეთესო ქმნილებად.
690 წლის წინ, 1323 წელს ტულუზაში დაარსდა ყოველწლიური პოეტური,პოეტების შეჯიბრი რომლის ერთ-ერთი უმაღლესი ჯილდო იყო ოქროს ია. საიუბილეო თარიღია წელს და იმიტომ.
განსაკუთრებით ბრწყინვალე იყო 1490 წელს ჩატარებული პოეტური შეჯიბრი რომლის სათავეშიც იყო სახელგანთქმული მზეთუნახავი კლემანს იზორი რომელსაც ყვავილებიდან ყველაზე მეტად უყვარდა ია როგორც ურჯლოთა ხელში,ტყვეობაში მოხვედრილი თავისი რაინდისადმი თავისი მარადიული ერთგულების და
უცვლელობის სიმბოლო.
კლოდ მონეს სახლ-მუზეუმი
ჟივერნიში კლოდ მონემ თავისთვის გააშენა ბაღი, მან საგანგებოდ გააშენა ის სახლსა და მდინარეს შორის რათა დაეხატა ის წლის სხვადასხვა დროს, ბაღი ხონ სხვადასხვა სახეს იძენს წლის სხვადასხვა დროს.
ერთხელ კლოდ მონემ დროზე გაიხედა მატარებლის ფანჯრიდან და ის გადარია სოფლის პეიზაჟის ჰარმონიამ. მან გადაწყვიტა აქ დასახლება და განახორციელა თავისი სურვილი. მეტიც, მან მსოფლიოში გაუთქვა სახელი ამ პატარა მოკრძალებულ სოფელს.
ამ დიდი მხატვრის მუეუმად იქცა ვარდისფერი აგურით ნაგები და ფათალოთი შემოვლებული სახლი სადაც მან გაატარა ცხოვრების დარჩენილი ნაწილი. მისი სურათები სახლში არაა,მაგრამ დარჩა მის მიერ გაშენებული ბაღი რომელსაც თვითონ მონე თვლიდა თავის საუკეთესო ქმნილებად.
დროთა მანძილზე მისი მსოფლმხედველობა საოცრად იცვლება.
მის ადრეულ სურათებზე ორთქლმავლები გვანან ცოცხალ არსებებს.
მის ადრეულ სურათებზე ორთქლმავლები გვანან ცოცხალ არსებებს.
რკინიგზის სადგური სენ-ლაზარის მაღალი კამარები კი გავს მშვენიერი მომავლის ცას.
სიმწიფეში შესული ოსტატი კი ხატავს თავის საკუთარ ბაღს და ხატავს ისე რომ ამ სურათებს ვერ მოსწყდები.
სიმწიფეში შესული ოსტატი კი ხატავს თავის საკუთარ ბაღს და ხატავს ისე რომ ამ სურათებს ვერ მოსწყდები.
პირველმა და მეორე მსოფლიო ომებმა ბოლო მოუღეს იმპრესიონიზმის ამ ოაზისს, მაგრამ ენთუზიასტებმა შექმნეს კლოდ მონეს ფონდი და აღადგინეს ის...
ჟივერნი, კლოდ მონეს ბაღი
Свои собственные садовые участки имели не только дворцовые комплексы, но и другие городские светские постройки, располагающие собственным участком земли, более обширные сады разбивались при градах.
Некоторые сведения о том, как выглядели светские сады при домах знати и средневековых градах приходят из поэзии, литературы, менестрелей и песен трубадуров. Описание композиции, атмосферы и деталей позднеготических садов содержат иллюминированные миниатюры и рукописи. Эти сады всегда имели ограждение, каменные стены часто дополнялись башенками с павильонами, иногда - рвом с водой. Между прямоугольными грядками прокладывались каменные, дощатые или кирпичные дорожки. Среди грядок с овощами и кореньями, как правило, не забывали завести грядки с растениями для: отпугивания насекомых, приготовления «любовного напитка», а также изготовления ядов.
Изображения пейзажных парков встречаются уже на средневековых картинах.
Покрытая дерном, невысокая стенка являлась неким подобием средневековой садовой скамьи. Посреди сада обычно был каменный колодец или железный фонтанчик с питьевой водой, иногда с бассейном для купания, а также резервуар для поливки растений и каменный столик для пищи.
Вечнозеленые деревья и кусты уже тогда стригли, придавая им причудливые формы и помещали в каменные вазы.
Изредка в саду встречались лабиринты, орнамент которых создавался из низкого кустарника, рисунок которых сложными путями подводил к центру. Живой лабиринт выполнялся по подобию узоров на каменных полах готических кафедральных соборов.
Сады при градах неизменно были составной частью жизненного уклада рыцарей, сопровождаемого галантным ухаживанием, музыкой и танцем. В некоторых садах, принадлежавших богатым владельцам, свободно летали разноцветные птицы, часто прохаживались благородные павлины. В медных садовых вольерах жили не только пеночки, дрозды и скворцы, но и фазаны с глухарями.
В эпоху средневековья в разбивке садов основную роль играли монастыри, владевшие обширными угодьями с лесами, полями и лугами. За монастырской стеной скрывались: декоративный фруктовый сад, утилитарный огород с небольшими грядками прямоугольной формы и, скрытый от посторонних глаз, райский двор. На основе современных познаний и опыта прежних культур, монахи возделывали всевозможные растения, в первую очередь, они выращивали целебные растения и обрабатывали огороды.
Райский двор
Райский двор был обязательной составной частью монастырского комплекса.
Тут было реальное чувство природы, взращенное традицией библейского рая. Когда монахи работали в саду, считалось, что они очищали свои души земным видением потерянного райского сада. Райский двор – внутреннее пространство четырехугольной формы, замкнутое амбитом с крытой аркадой. Этот тип сада имеет свои аналоги в римском перистиле. В центре находился источник чистой воды чаще всего, это был резервуар для чистой воды или колодец; иногда там устраивался бассейн для выращивания рыбы, идущей на приготовление постной христианской пищи. Территория райского двора делилась дорожками к источнику на четыре участка правильной формы. Очень редко здесь были посажены невысокие деревья или кусты, как правило, на аккуратно обработанных грядках райского двора выращивались цветы для украшения монастырского костела и целебные травы. Каждый цветок с древних времен имел свое символическое значение. Например, белая лилия символизировала непорочность Девы Марии, красная роза – пролитую кровь Христову, белая роза –королеву небес –Марию и т.д. На клумбах росли и другие полевые и садовые цветы. Естественной красотой растений, особенно цветов, запечатленной мастерами средневековья, мы можем любоваться, глядя на сохранившиеся в готических монастырях настенные росписи, на иконы, рукописи и вышивки.
Старинный закрытый сад или его часть, в зависимости от вида посадок и назначения, назывался: herbarium – сад, специализированный на выращивании целебных трав либо цветов; gardinum – огород для кухни с овощными грядками и кореньями, по возможности, в сочетании с фруктовым садом; viridarium (уже не только монастырский) – сад для отдыха и развлечений (recreatione et solatio). Декоративный фруктовый сад имел только одну функцию: здесь любовались цветущими фруктовыми деревьями и прогуливались в их тени, часто по берегу реки, бассейна или пруда.
Первый herbarium с характером ботанического сада возник в 1333 г. в Венеции, а уже вскоре подобный ботанический сад имела Прага.
Светские сады средневековья
Свои собственные садовые участки имели не только дворцовые комплексы, но и другие городские светские постройки, располагающие собственным участком земли, более обширные сады разбивались при градах.
Некоторые сведения о том, как выглядели светские сады при домах знати и средневековых градах приходят из поэзии, литературы, менестрелей и песен трубадуров. Описание композиции, атмосферы и деталей позднеготических садов содержат иллюминированные миниатюры и рукописи. Эти сады всегда имели ограждение, каменные стены часто дополнялись башенками с павильонами, иногда - рвом с водой. Между прямоугольными грядками прокладывались каменные, дощатые или кирпичные дорожки. Среди грядок с овощами и кореньями, как правило, не забывали завести грядки с растениями для: отпугивания насекомых, приготовления «любовного напитка», а также изготовления ядов.
Изображения пейзажных парков встречаются уже на средневековых картинах.
Покрытая дерном, невысокая стенка являлась неким подобием средневековой садовой скамьи. Посреди сада обычно был каменный колодец или железный фонтанчик с питьевой водой, иногда с бассейном для купания, а также резервуар для поливки растений и каменный столик для пищи.
Вечнозеленые деревья и кусты уже тогда стригли, придавая им причудливые формы и помещали в каменные вазы.
Изредка в саду встречались лабиринты, орнамент которых создавался из низкого кустарника, рисунок которых сложными путями подводил к центру. Живой лабиринт выполнялся по подобию узоров на каменных полах готических кафедральных соборов.
Сады при градах неизменно были составной частью жизненного уклада рыцарей, сопровождаемого галантным ухаживанием, музыкой и танцем. В некоторых садах, принадлежавших богатым владельцам, свободно летали разноцветные птицы, часто прохаживались благородные павлины. В медных садовых вольерах жили не только пеночки, дрозды и скворцы, но и фазаны с глухарями.
L’Association des Amis du Musée d’Aquitaine
Moyen-Âge : du jardin des simples au jardin mystique
La pensée chrétienne percevait tous les paysages de façon négative – la mer est un lieu de danger ; la forêt, un lieu de désordre. Restait la campagne, lieu ordonné selon les besoins de l’homme, lieu d’abondance et témoignage de civilisation. Le jardin apparaissait comme la quintessence de ces qualités – jardin proche des lieux d’habitation, créé par l’homme et pour lui : jardin de rapport mais aussi d’agrément.
Outre les humbles jardins de rapport, c’est dans les abbayes – d’ailleurs construites sur le modèle des villas romaines – que vont apparaître, dès le 9e siècle, les premiers jardins de l’Occident médiéval. Ces abbayes juxtaposaient différents types de jardins qui allaient devenir emblématiques de Moyen-Âge : le potager (hortulus), le verger (pomarius), le jardin médicinal (herbularius) où l’on cultivait les simples utilisées par la pharmacopée et enfin, le « jardin de l’âme », jardin clos du cloître. L’image de ces jardins dans les monastères ne relevait pas de notre conception naturaliste mais d’une vision du monde propre à l’univers médiéval dont Dieu était le véritable centre. Le monde d’ici-bas n’était que le reflet imparfait des réalités divines, une image du Ciel. La vie terrestre était transitoire – elle servait à gagner sa vie future dans la « Cité de Dieu ».
Ainsi, il fallait contempler la nature, non pour sa valeur esthétique, mais pour son contenu symbolique : la nature était une donnée spirituelle et non une réalité matérielle. Toutefois, un changement sensible de perception se produisit au 14e siècle : sans cesser de faire à Dieu la première place, l’attention de la société lettrée se reporta vers le monde sensible, vers la nature elle-même.
Le jardin potager ou hortulus
De ce jardin familial, nous n’avons pas beaucoup de traces dans les illustrations ou dans les textes – trop commun, trop présent dans la vie quotidienne des humbles, il n’a pas vraiment intéressé les intellectuels, les poètes et les artistes de l’époque. En revanche, nous sommes beaucoup mieux renseignés sur les différents jardins des monastères. De nombreux documents, dès l’époque carolingienne, traitent des jardins monastiques, comme, par exemple, le fameux plan de l’abbaye de Saint-Gall, exécuté vers 830. Il s’agit d’un plan idéal mais qui a servi de modèle pendant longtemps.
Le régime des moines était essentiellement végétarien – le potager fournissait donc une grande partie de la nourriture monastique : la base en était les légumineuse (fèves, pois, lentilles, vesces). Les cultures s’organisaient en plates-bandes strictes. L’espace était cloisonné en petits rectangles de terre cultivée séparés par des allées, et parfois maintenus par des clisses.
La plupart de ses plantes servaient en cuisine mais possédaient aussi des vertus médicinales.
Le jardin des simples ou l’herbularius
A l’abbaye de Saint-Gall, par exemple, près de l’infirmerie, se trouvait un herbularius, un jardin d’herbes, un jardin de simples où étaient cultivées les plantes aux vertus médicinales particulières utilisées dans la pharmacopée médiévale. En général, seules les espèces rares ou étrangères à la contrée étaient ainsi cultivées dans le jardin des simples. Les autres plantes étaient ramassées dans la campagne environnante.
Les moines possédaient une connaissance empirique mais très précise des vertus médicinales des plantes. L’herboriste avait un rôle important dans l’abbaye dont il était à la fois l’apothicaire et le médecin.
La pharmacopée médiévale se divisait en 6 grands registres correspondant à des états pathologiques précis. Ainsi, il y avait les plantes contre les fièvres, les plantes des femmes, les plantes vulnéraires (qui guérissent les plaies), les purges, les plantes de maux de ventre, les plantes antivenimeuses. Selon la croyance, la plante indiquait par sa forme ou par ses caractéristiques son utilité – on y voyait un signe de Dieu, son souci de donner aux hommes des ressources. Par exemple la pulmonaire aux feuilles tachées de blanc évoquant des alvéoles pulmonaires passait pour adoucissante et pectorale. Le millepertuis aux feuilles trouées et aux glandes à essence rouge sang possédait des vertus vulnéraires et cicatrisantes. La chélidoine, dont le suc jaune rappelle la bile, soignait les troubles hépatiques. Les chardons servaient à soulager les picotements. Ou encore la chair de la noix était utilisée contre les maux de tête – rapport entre la forme des cerneaux et les hémisphères cérébraux.
Les plantes peuvent aussi avoir des pouvoirs plus symboliques, tout à fait dans l’esprit médiéval habitué au contenu spirituel des choses. Par exemple, la joubarbe, ou barbe de Jupiter, guérissait les brûlures et on en mettait sur les toits des maisons car elle était réputée détourner la foudre.
Les femmes occupèrent une place importante dans l’art de guérir jusqu’à la fin du Moyen-Âge – que l’on pense, par exemple à sainte Hildegarde de Bingen qui rédige des « manuels médicaux ». C’est aussi l’époque où furent créées les premières écoles ou universités de médecine en Europe occidentale – au 10-11e siècle à Salerne pour la toute première, puis à Montpellier au 12e siècle.
Le verger ou pomarius
Les espèces cultivées dans le verger médiéval nous sont encore familières: noyer, amandier, châtaignier, cerisier, etc.
Parfois, le verger était doublé d’un cimetière. Ce dernier fournissait le symbolisme naturel du cycle vital et offrait également un symbolisme religieux comme l’indique un commentaire de l’époque : « de tous les arbres, la croix est le plus saint, auquel sont suspendus les fruits odorants de la salvation éternelle ». Pour le moine, la mort n’est pas une fin – ce n’est que la porte qui mène à Dieu, au paradis.
Le cloître – hortus conclusus
Au centre du monastère, le cloître est la première image de l’hortus conclusus, le jardin clos. Il concrétisait l’une des aspirations profondes de la vie monastique – se retirer du monde, échapper à ses souillures et à ses déceptions.
Le cloître était carré afin de symboliser la figure de la terre. Son espace était généralement découpé par deux allées qui se croisaient à angle droit et marquaient ainsi les quatre axes du monde et ses quatre horizons. Très souvent, au centre se trouvait un puits ou une fontaine : l’eau jaillissante et pure s’opposant aux eaux dormantes du péché – c’était aussi l’image du Christ, de son sang versé pour racheter le péché originel. Sur les pelouses, on plantait des fleurs symboliques (roses, lis, violettes, iris, ancolies, etc.). Lieux de méditation, de prières, ces jardins étaient aussi les métaphores du jardin d’Eden – jardin perdu, certes, mais que l’on pourrait retrouver dans l’au-delà.
Jardins mystiques
En effet, au Moyen Âge, le jardin d’Eden créé par Dieu devint l’archétype de tous les jardins – lieu de l’innocence originelle et de tous les plaisirs purs. C’était le jardin éternel, du début et de la fin des temps, synonyme pour l’homme de bonheur, de l’accord avec Dieu. Le jardin se rattachait aussi au Christ par deux moments très forts : le jardin des Oliviers où il souffrit l’angoisse de la Passion et le jardin de la Résurrection où il rencontra Marie-Madeleine (qui le confondit d’ailleurs avec un jardinier). Ces trois jardins résumaient l’histoire de l’humanité et les jardins des monastères en étaient les reflets.
Mais l’image médiévale la plus fameuse du jardin mystique demeure bien celle de l’hortus conclusus marial, le jardin de la Vierge Marie. L’Église affirmait la virginité de Marie, avant, pendant et après la naissance de Jésus, triple virginité souvent représentée par trois lis : la Vierge pouvait être encore entourée de roses, car elle était « la rose sans épines », la femme sans péchés (avant le péché originel, la rose n’avait pas d’épines). La Vierge était aussi assimilée à la Sulamite du Cantique des cantiques dans lequel le Bien-Aimé prononce la phrase qui sera décisive pour les méditations mystiques médiévales : « Tu es un jardin clos, ma sœur, mon épouse, un jardin secret, une fontaine scellée, tu exhales l’odeur du paradis des grenades, avec l’odeur des fruits du verger, du troène et du romarin […] » Ce jardin clos pouvait aussi bien être une allégorie de l’Église.
Jardins d’agrément et jardins d’amour
Visions du paradis céleste dans les monastères et dans la symbolique du culte marial, les jardins avaient également des raisons profanes. Les puissants seigneurs possédaient des jardins d’agrément qu’ils faisaient entretenir avec les plus grands soins.
La beauté des jardins montrait le goût et aussi la fortune de son propriétaire car le jardin apparaissait comme un symbole de pouvoir. Ces jardins profanes se voulaient de véritables paradis terrestres dont les images furent reprises dans la littérature courtoise. L’image du jardin d’amour se fixa dans les enluminures : c’était un jardin clos, agrémenté de fleurs et d’arbres, où les amants pouvaient cacher leur amour. La fontaine, qui apportait de la fraîcheur, était également un symbole d’amour – eau de vie. Très vite, elle se transforma en fontaine de jouvence qui redonnait jeunesse, force et beauté.
Entre ces deux jardins – mystique et courtois – l’homme pouvait choisir et vivre pieusement dans le jardin de Religion (voir Le Jardin de vertueuse consolation) ou vivre dans les plaisirs du jardin de Déduit (divertissement) du Roman de la rose …
Quelques repères bibliographiques
Catalogue de l’exposition, musée de Cluny, Sur la terre comme au ciel. Jardins d’Occident à la fin du Moyen Âge, Paris, RMN, 2002.
Pierre Bonnechere, Odile De Bruyn, L’art et l’âme des jardins, Anvers, Bibliothèque des Amis du Fonds Mercator, 1998
Bernard Beck, « Jardin monastique, jardin mystique. Ordonnance et signification des jardins monastiques médiévaux », in Revue d’histoire de la pharmacie, 88e année, n° 327, 2000, pp. 377-394
Pour une meilleure connaissance des plantes et de leurs usages à l’époque médiévale :
Centre de l’enluminure et de l’image médiévale, abbaye de Noirlac, Jardins du Moyen Âge, Paris, Le Léopard d’Or, 1995
Régine Bigorne
Источник: www.ilovecz.ru
სიკვდილის და დარდის სიმბოლო ია
"ყველაზე მოკრძალებული ყვავილიდან გადავიქცევი ყველაზე ამაყ ყვავილად" //დემარე//.
690 წლის წინ, 1323 წელს ტულუზაში დაარსდა ყოველწლიური პოეტური,პოეტების შეჯიბრი რომლის ერთ-ერთი უმაღლესი ჯილდო იყო ოქროს ია. საიუბილეო თარიღია წელს და იმიტომ.
განსაკუთრებით ბრწყინვალე იყო 1490 წელს ჩატარებული პოეტური შეჯიბრი რომლის სათავეშიც იყო სახელგანთქმული მზეთუნახავი კლემანს იზორი რომელსაც ყვავილებიდან ყველაზე მეტად უყვარდა ია როგორც ურჯლოთა ხელში,ტყვეობაში მოხვედრილი თავისი რაინდისადმი თავისი მარადიული ერთგულების და
უცვლელობის სიმბოლო.
კლოდ მონეს სახლ-მუზეუმი
ჟივერნი, კლოდ მონეს ბაღი
Свои собственные садовые участки имели не только дворцовые комплексы, но и другие городские светские постройки, располагающие собственным участком земли, более обширные сады разбивались при градах.
Некоторые сведения о том, как выглядели светские сады при домах знати и средневековых градах приходят из поэзии, литературы, менестрелей и песен трубадуров. Описание композиции, атмосферы и деталей позднеготических садов содержат иллюминированные миниатюры и рукописи. Эти сады всегда имели ограждение, каменные стены часто дополнялись башенками с павильонами, иногда - рвом с водой. Между прямоугольными грядками прокладывались каменные, дощатые или кирпичные дорожки. Среди грядок с овощами и кореньями, как правило, не забывали завести грядки с растениями для: отпугивания насекомых, приготовления «любовного напитка», а также изготовления ядов.
Изображения пейзажных парков встречаются уже на средневековых картинах.
Покрытая дерном, невысокая стенка являлась неким подобием средневековой садовой скамьи. Посреди сада обычно был каменный колодец или железный фонтанчик с питьевой водой, иногда с бассейном для купания, а также резервуар для поливки растений и каменный столик для пищи.
Вечнозеленые деревья и кусты уже тогда стригли, придавая им причудливые формы и помещали в каменные вазы.
Изредка в саду встречались лабиринты, орнамент которых создавался из низкого кустарника, рисунок которых сложными путями подводил к центру. Живой лабиринт выполнялся по подобию узоров на каменных полах готических кафедральных соборов.
Сады при градах неизменно были составной частью жизненного уклада рыцарей, сопровождаемого галантным ухаживанием, музыкой и танцем. В некоторых садах, принадлежавших богатым владельцам, свободно летали разноцветные птицы, часто прохаживались благородные павлины. В медных садовых вольерах жили не только пеночки, дрозды и скворцы, но и фазаны с глухарями.
В эпоху средневековья в разбивке садов основную роль играли монастыри, владевшие обширными угодьями с лесами, полями и лугами. За монастырской стеной скрывались: декоративный фруктовый сад, утилитарный огород с небольшими грядками прямоугольной формы и, скрытый от посторонних глаз, райский двор. На основе современных познаний и опыта прежних культур, монахи возделывали всевозможные растения, в первую очередь, они выращивали целебные растения и обрабатывали огороды.
Райский двор
Райский двор был обязательной составной частью монастырского комплекса.
Тут было реальное чувство природы, взращенное традицией библейского рая. Когда монахи работали в саду, считалось, что они очищали свои души земным видением потерянного райского сада. Райский двор – внутреннее пространство четырехугольной формы, замкнутое амбитом с крытой аркадой. Этот тип сада имеет свои аналоги в римском перистиле. В центре находился источник чистой воды чаще всего, это был резервуар для чистой воды или колодец; иногда там устраивался бассейн для выращивания рыбы, идущей на приготовление постной христианской пищи. Территория райского двора делилась дорожками к источнику на четыре участка правильной формы. Очень редко здесь были посажены невысокие деревья или кусты, как правило, на аккуратно обработанных грядках райского двора выращивались цветы для украшения монастырского костела и целебные травы. Каждый цветок с древних времен имел свое символическое значение. Например, белая лилия символизировала непорочность Девы Марии, красная роза – пролитую кровь Христову, белая роза –королеву небес –Марию и т.д. На клумбах росли и другие полевые и садовые цветы. Естественной красотой растений, особенно цветов, запечатленной мастерами средневековья, мы можем любоваться, глядя на сохранившиеся в готических монастырях настенные росписи, на иконы, рукописи и вышивки.
Старинный закрытый сад или его часть, в зависимости от вида посадок и назначения, назывался: herbarium – сад, специализированный на выращивании целебных трав либо цветов; gardinum – огород для кухни с овощными грядками и кореньями, по возможности, в сочетании с фруктовым садом; viridarium (уже не только монастырский) – сад для отдыха и развлечений (recreatione et solatio). Декоративный фруктовый сад имел только одну функцию: здесь любовались цветущими фруктовыми деревьями и прогуливались в их тени, часто по берегу реки, бассейна или пруда.
Первый herbarium с характером ботанического сада возник в 1333 г. в Венеции, а уже вскоре подобный ботанический сад имела Прага.
Светские сады средневековья
Свои собственные садовые участки имели не только дворцовые комплексы, но и другие городские светские постройки, располагающие собственным участком земли, более обширные сады разбивались при градах.
Некоторые сведения о том, как выглядели светские сады при домах знати и средневековых градах приходят из поэзии, литературы, менестрелей и песен трубадуров. Описание композиции, атмосферы и деталей позднеготических садов содержат иллюминированные миниатюры и рукописи. Эти сады всегда имели ограждение, каменные стены часто дополнялись башенками с павильонами, иногда - рвом с водой. Между прямоугольными грядками прокладывались каменные, дощатые или кирпичные дорожки. Среди грядок с овощами и кореньями, как правило, не забывали завести грядки с растениями для: отпугивания насекомых, приготовления «любовного напитка», а также изготовления ядов.
Изображения пейзажных парков встречаются уже на средневековых картинах.
Покрытая дерном, невысокая стенка являлась неким подобием средневековой садовой скамьи. Посреди сада обычно был каменный колодец или железный фонтанчик с питьевой водой, иногда с бассейном для купания, а также резервуар для поливки растений и каменный столик для пищи.
Вечнозеленые деревья и кусты уже тогда стригли, придавая им причудливые формы и помещали в каменные вазы.
Изредка в саду встречались лабиринты, орнамент которых создавался из низкого кустарника, рисунок которых сложными путями подводил к центру. Живой лабиринт выполнялся по подобию узоров на каменных полах готических кафедральных соборов.
Сады при градах неизменно были составной частью жизненного уклада рыцарей, сопровождаемого галантным ухаживанием, музыкой и танцем. В некоторых садах, принадлежавших богатым владельцам, свободно летали разноцветные птицы, часто прохаживались благородные павлины. В медных садовых вольерах жили не только пеночки, дрозды и скворцы, но и фазаны с глухарями.
L’Association des Amis du Musée d’Aquitaine
Moyen-Âge : du jardin des simples au jardin mystique
La pensée chrétienne percevait tous les paysages de façon négative – la mer est un lieu de danger ; la forêt, un lieu de désordre. Restait la campagne, lieu ordonné selon les besoins de l’homme, lieu d’abondance et témoignage de civilisation. Le jardin apparaissait comme la quintessence de ces qualités – jardin proche des lieux d’habitation, créé par l’homme et pour lui : jardin de rapport mais aussi d’agrément.
Outre les humbles jardins de rapport, c’est dans les abbayes – d’ailleurs construites sur le modèle des villas romaines – que vont apparaître, dès le 9e siècle, les premiers jardins de l’Occident médiéval. Ces abbayes juxtaposaient différents types de jardins qui allaient devenir emblématiques de Moyen-Âge : le potager (hortulus), le verger (pomarius), le jardin médicinal (herbularius) où l’on cultivait les simples utilisées par la pharmacopée et enfin, le « jardin de l’âme », jardin clos du cloître. L’image de ces jardins dans les monastères ne relevait pas de notre conception naturaliste mais d’une vision du monde propre à l’univers médiéval dont Dieu était le véritable centre. Le monde d’ici-bas n’était que le reflet imparfait des réalités divines, une image du Ciel. La vie terrestre était transitoire – elle servait à gagner sa vie future dans la « Cité de Dieu ».
Ainsi, il fallait contempler la nature, non pour sa valeur esthétique, mais pour son contenu symbolique : la nature était une donnée spirituelle et non une réalité matérielle. Toutefois, un changement sensible de perception se produisit au 14e siècle : sans cesser de faire à Dieu la première place, l’attention de la société lettrée se reporta vers le monde sensible, vers la nature elle-même.
Le jardin potager ou hortulus
De ce jardin familial, nous n’avons pas beaucoup de traces dans les illustrations ou dans les textes – trop commun, trop présent dans la vie quotidienne des humbles, il n’a pas vraiment intéressé les intellectuels, les poètes et les artistes de l’époque. En revanche, nous sommes beaucoup mieux renseignés sur les différents jardins des monastères. De nombreux documents, dès l’époque carolingienne, traitent des jardins monastiques, comme, par exemple, le fameux plan de l’abbaye de Saint-Gall, exécuté vers 830. Il s’agit d’un plan idéal mais qui a servi de modèle pendant longtemps.
Le régime des moines était essentiellement végétarien – le potager fournissait donc une grande partie de la nourriture monastique : la base en était les légumineuse (fèves, pois, lentilles, vesces). Les cultures s’organisaient en plates-bandes strictes. L’espace était cloisonné en petits rectangles de terre cultivée séparés par des allées, et parfois maintenus par des clisses.
La plupart de ses plantes servaient en cuisine mais possédaient aussi des vertus médicinales.
Le jardin des simples ou l’herbularius
A l’abbaye de Saint-Gall, par exemple, près de l’infirmerie, se trouvait un herbularius, un jardin d’herbes, un jardin de simples où étaient cultivées les plantes aux vertus médicinales particulières utilisées dans la pharmacopée médiévale. En général, seules les espèces rares ou étrangères à la contrée étaient ainsi cultivées dans le jardin des simples. Les autres plantes étaient ramassées dans la campagne environnante.
Les moines possédaient une connaissance empirique mais très précise des vertus médicinales des plantes. L’herboriste avait un rôle important dans l’abbaye dont il était à la fois l’apothicaire et le médecin.
La pharmacopée médiévale se divisait en 6 grands registres correspondant à des états pathologiques précis. Ainsi, il y avait les plantes contre les fièvres, les plantes des femmes, les plantes vulnéraires (qui guérissent les plaies), les purges, les plantes de maux de ventre, les plantes antivenimeuses. Selon la croyance, la plante indiquait par sa forme ou par ses caractéristiques son utilité – on y voyait un signe de Dieu, son souci de donner aux hommes des ressources. Par exemple la pulmonaire aux feuilles tachées de blanc évoquant des alvéoles pulmonaires passait pour adoucissante et pectorale. Le millepertuis aux feuilles trouées et aux glandes à essence rouge sang possédait des vertus vulnéraires et cicatrisantes. La chélidoine, dont le suc jaune rappelle la bile, soignait les troubles hépatiques. Les chardons servaient à soulager les picotements. Ou encore la chair de la noix était utilisée contre les maux de tête – rapport entre la forme des cerneaux et les hémisphères cérébraux.
Les plantes peuvent aussi avoir des pouvoirs plus symboliques, tout à fait dans l’esprit médiéval habitué au contenu spirituel des choses. Par exemple, la joubarbe, ou barbe de Jupiter, guérissait les brûlures et on en mettait sur les toits des maisons car elle était réputée détourner la foudre.
Les femmes occupèrent une place importante dans l’art de guérir jusqu’à la fin du Moyen-Âge – que l’on pense, par exemple à sainte Hildegarde de Bingen qui rédige des « manuels médicaux ». C’est aussi l’époque où furent créées les premières écoles ou universités de médecine en Europe occidentale – au 10-11e siècle à Salerne pour la toute première, puis à Montpellier au 12e siècle.
Le verger ou pomarius
Les espèces cultivées dans le verger médiéval nous sont encore familières: noyer, amandier, châtaignier, cerisier, etc.
Parfois, le verger était doublé d’un cimetière. Ce dernier fournissait le symbolisme naturel du cycle vital et offrait également un symbolisme religieux comme l’indique un commentaire de l’époque : « de tous les arbres, la croix est le plus saint, auquel sont suspendus les fruits odorants de la salvation éternelle ». Pour le moine, la mort n’est pas une fin – ce n’est que la porte qui mène à Dieu, au paradis.
Le cloître – hortus conclusus
Au centre du monastère, le cloître est la première image de l’hortus conclusus, le jardin clos. Il concrétisait l’une des aspirations profondes de la vie monastique – se retirer du monde, échapper à ses souillures et à ses déceptions.
Le cloître était carré afin de symboliser la figure de la terre. Son espace était généralement découpé par deux allées qui se croisaient à angle droit et marquaient ainsi les quatre axes du monde et ses quatre horizons. Très souvent, au centre se trouvait un puits ou une fontaine : l’eau jaillissante et pure s’opposant aux eaux dormantes du péché – c’était aussi l’image du Christ, de son sang versé pour racheter le péché originel. Sur les pelouses, on plantait des fleurs symboliques (roses, lis, violettes, iris, ancolies, etc.). Lieux de méditation, de prières, ces jardins étaient aussi les métaphores du jardin d’Eden – jardin perdu, certes, mais que l’on pourrait retrouver dans l’au-delà.
Jardins mystiques
En effet, au Moyen Âge, le jardin d’Eden créé par Dieu devint l’archétype de tous les jardins – lieu de l’innocence originelle et de tous les plaisirs purs. C’était le jardin éternel, du début et de la fin des temps, synonyme pour l’homme de bonheur, de l’accord avec Dieu. Le jardin se rattachait aussi au Christ par deux moments très forts : le jardin des Oliviers où il souffrit l’angoisse de la Passion et le jardin de la Résurrection où il rencontra Marie-Madeleine (qui le confondit d’ailleurs avec un jardinier). Ces trois jardins résumaient l’histoire de l’humanité et les jardins des monastères en étaient les reflets.
Mais l’image médiévale la plus fameuse du jardin mystique demeure bien celle de l’hortus conclusus marial, le jardin de la Vierge Marie. L’Église affirmait la virginité de Marie, avant, pendant et après la naissance de Jésus, triple virginité souvent représentée par trois lis : la Vierge pouvait être encore entourée de roses, car elle était « la rose sans épines », la femme sans péchés (avant le péché originel, la rose n’avait pas d’épines). La Vierge était aussi assimilée à la Sulamite du Cantique des cantiques dans lequel le Bien-Aimé prononce la phrase qui sera décisive pour les méditations mystiques médiévales : « Tu es un jardin clos, ma sœur, mon épouse, un jardin secret, une fontaine scellée, tu exhales l’odeur du paradis des grenades, avec l’odeur des fruits du verger, du troène et du romarin […] » Ce jardin clos pouvait aussi bien être une allégorie de l’Église.
Jardins d’agrément et jardins d’amour
Visions du paradis céleste dans les monastères et dans la symbolique du culte marial, les jardins avaient également des raisons profanes. Les puissants seigneurs possédaient des jardins d’agrément qu’ils faisaient entretenir avec les plus grands soins.
La beauté des jardins montrait le goût et aussi la fortune de son propriétaire car le jardin apparaissait comme un symbole de pouvoir. Ces jardins profanes se voulaient de véritables paradis terrestres dont les images furent reprises dans la littérature courtoise. L’image du jardin d’amour se fixa dans les enluminures : c’était un jardin clos, agrémenté de fleurs et d’arbres, où les amants pouvaient cacher leur amour. La fontaine, qui apportait de la fraîcheur, était également un symbole d’amour – eau de vie. Très vite, elle se transforma en fontaine de jouvence qui redonnait jeunesse, force et beauté.
Entre ces deux jardins – mystique et courtois – l’homme pouvait choisir et vivre pieusement dans le jardin de Religion (voir Le Jardin de vertueuse consolation) ou vivre dans les plaisirs du jardin de Déduit (divertissement) du Roman de la rose …
Quelques repères bibliographiques
Catalogue de l’exposition, musée de Cluny, Sur la terre comme au ciel. Jardins d’Occident à la fin du Moyen Âge, Paris, RMN, 2002.
Pierre Bonnechere, Odile De Bruyn, L’art et l’âme des jardins, Anvers, Bibliothèque des Amis du Fonds Mercator, 1998
Bernard Beck, « Jardin monastique, jardin mystique. Ordonnance et signification des jardins monastiques médiévaux », in Revue d’histoire de la pharmacie, 88e année, n° 327, 2000, pp. 377-394
Pour une meilleure connaissance des plantes et de leurs usages à l’époque médiévale :
Centre de l’enluminure et de l’image médiévale, abbaye de Noirlac, Jardins du Moyen Âge, Paris, Le Léopard d’Or, 1995
Régine Bigorne
Источник: www.ilovecz.ru
სიკვდილის და დარდის სიმბოლო ია
"ყველაზე მოკრძალებული ყვავილიდან გადავიქცევი ყველაზე ამაყ ყვავილად" //დემარე//.
690 წლის წინ, 1323 წელს ტულუზაში დაარსდა ყოველწლიური პოეტური,პოეტების შეჯიბრი რომლის ერთ-ერთი უმაღლესი ჯილდო იყო ოქროს ია. საიუბილეო თარიღია წელს და იმიტომ.
განსაკუთრებით ბრწყინვალე იყო 1490 წელს ჩატარებული პოეტური შეჯიბრი რომლის სათავეშიც იყო სახელგანთქმული მზეთუნახავი კლემანს იზორი რომელსაც ყვავილებიდან ყველაზე მეტად უყვარდა ია როგორც ურჯლოთა ხელში,ტყვეობაში მოხვედრილი თავისი რაინდისადმი თავისი მარადიული ერთგულების და
უცვლელობის სიმბოლო.
კლოდ მონეს სახლ-მუზეუმი
ჟივერნიში კლოდ მონემ თავისთვის გააშენა ბაღი, მან საგანგებოდ გააშენა ის სახლსა და მდინარეს შორის რათა დაეხატა ის წლის სხვადასხვა დროს, ბაღი ხონ სხვადასხვა სახეს იძენს წლის სხვადასხვა დროს.
ერთხელ კლოდ მონემ დროზე გაიხედა მატარებლის ფანჯრიდან და ის გადარია სოფლის პეიზაჟის ჰარმონიამ. მან გადაწყვიტა აქ დასახლება და განახორციელა თავისი სურვილი. მეტიც, მან მსოფლიოში გაუთქვა სახელი ამ პატარა მოკრძალებულ სოფელს.
ამ დიდი მხატვრის მუეუმად იქცა ვარდისფერი აგურით ნაგები და ფათალოთი შემოვლებული სახლი სადაც მან გაატარა ცხოვრების დარჩენილი ნაწილი. მისი სურათები სახლში არაა,მაგრამ დარჩა მის მიერ გაშენებული ბაღი რომელსაც თვითონ მონე თვლიდა თავის საუკეთესო ქმნილებად.
დროთა მანძილზე მისი მსოფლმხედველობა საოცრად იცვლება.
მის ადრეულ სურათებზე ორთქლმავლები გვანან ცოცხალ არსებებს.
რკინიგზის სადგური სენ-ლაზარის მაღალი კამარები კი გავს მშვენიერი მომავლის ცას.
სიმწიფეში შესული ოსტატი კი ხატავს თავის საკუთარ ბაღს და ხატავს ისე რომ ამ სურათებს ვერ მოსწყდები.
პირველმა და მეორე მსოფლიო ომებმა ბოლო მოუღეს იმპრესიონიზმის ამ ოაზისს, მაგრამ ენთუზიასტებმა შექმნეს კლოდ მონეს ფონდი და აღადგინეს ის...
ჟივერნი,კლოდ მონეს ბაღი
ერთხელ კლოდ მონემ დროზე გაიხედა მატარებლის ფანჯრიდან და ის გადარია სოფლის პეიზაჟის ჰარმონიამ. მან გადაწყვიტა აქ დასახლება და განახორციელა თავისი სურვილი. მეტიც, მან მსოფლიოში გაუთქვა სახელი ამ პატარა მოკრძალებულ სოფელს.
ამ დიდი მხატვრის მუეუმად იქცა ვარდისფერი აგურით ნაგები და ფათალოთი შემოვლებული სახლი სადაც მან გაატარა ცხოვრების დარჩენილი ნაწილი. მისი სურათები სახლში არაა,მაგრამ დარჩა მის მიერ გაშენებული ბაღი რომელსაც თვითონ მონე თვლიდა თავის საუკეთესო ქმნილებად.
დროთა მანძილზე მისი მსოფლმხედველობა საოცრად იცვლება.
მის ადრეულ სურათებზე ორთქლმავლები გვანან ცოცხალ არსებებს.
რკინიგზის სადგური სენ-ლაზარის მაღალი კამარები კი გავს მშვენიერი მომავლის ცას.
სიმწიფეში შესული ოსტატი კი ხატავს თავის საკუთარ ბაღს და ხატავს ისე რომ ამ სურათებს ვერ მოსწყდები.
პირველმა და მეორე მსოფლიო ომებმა ბოლო მოუღეს იმპრესიონიზმის ამ ოაზისს, მაგრამ ენთუზიასტებმა შექმნეს კლოდ მონეს ფონდი და აღადგინეს ის...
ჟივერნი,კლოდ მონეს ბაღი
თანდათანობით ჟივერნის სილამაზე დააფასეს სხვა მხატვრებმაც. მეცხრამეტე-მეოცე საუკუნის მიჯნაზე მრავალი ახალგაზრდა ჩამოვიდა საფრანგეთში რათა სახვითი ხელოვნება ესწავლა ახალი სტილის აღიარებული ოსტატებისგან. ჟივერნიში შეიქმნა გერმანელების,ჩეხების, ინგლისელების მთელი კოლონია. მაგრამ ყველაზე მეტნი ამერიკელები იყვნენ.
სოფლის ერთადერთ სასტუმროს მაშინ შინაურულად დაარქვეს ამერიკელ მხატვართა სასტუმრო. ეს იყო საგანგებოთ ფერწერისთვის განკუთვნილი მსოფლიოში ერთადერთი სასტუმრო სადაც მოაწყვეს ორი სტუდია უზარმაზარი ფანჯრებით. ...
კლოდ მონე,მზის ჩასვლა ჟივერნიში
ვაშლის ხეები ჟივერნიში
თანდათანობით ჟივერნის სილამაზე დააფასეს სხვა მხატვრებმაც. მეცხრამეტე-მეოცე საუკუნის მიჯნაზე მრავალი ახალგაზრდა ჩამოვიდა საფრანგეთში რათა სახვითი ხელოვნება ესწავლა ახალი სტილის აღიარებული ოსტატებისგან. ჟივერნიში შეიქმნა გერმანელების,ჩეხების, ინგლისელების მთელი კოლონია. მაგრამ ყველაზე მეტნი ამერიკელები იყვნენ.
სოფლის ერთადერთ სასტუმროს მაშინ შინაურულად დაარქვეს ამერიკელ მხატვართა სასტუმრო. ეს იყო საგანგებოთ ფერწერისთვის განკუთვნილი მსოფლიოში ერთადერთი სასტუმრო სადაც მოაწყვეს ორი სტუდია უზარმაზარი ფანჯრებით. ...
http://www.secours-catholique.org/nos-actions/nos-actions-en-france/action-sociale-et-institutionnelle/l-action-sociale-et-institutionnelle-en-france/des-jardins-pour-cultiver-la-solidarite,10948.html
ბაღები სოლიდარობის გამოსაჭედად
კათოლიკური ორგანიზაცია კათოლიკური დახმარების ჯგუფებმა პარტნიურებტან ერთად შექმნეს "სოლიდარული ბაღები". ესაა გაზიარების და ურთიერთობის ადგილები, ამ არაორდინარული ჯგუფების მთავარი მიზნებია ერთად მუშაობა,სხვათა აღმოჩენა, ერთობლივი შრომის ნაყოფის გაზიარება.
სოფლის ერთადერთ სასტუმროს მაშინ შინაურულად დაარქვეს ამერიკელ მხატვართა სასტუმრო. ეს იყო საგანგებოთ ფერწერისთვის განკუთვნილი მსოფლიოში ერთადერთი სასტუმრო სადაც მოაწყვეს ორი სტუდია უზარმაზარი ფანჯრებით. ...
კლოდ მონე,მზის ჩასვლა ჟივერნიში
ვაშლის ხეები ჟივერნიში
თანდათანობით ჟივერნის სილამაზე დააფასეს სხვა მხატვრებმაც. მეცხრამეტე-მეოცე საუკუნის მიჯნაზე მრავალი ახალგაზრდა ჩამოვიდა საფრანგეთში რათა სახვითი ხელოვნება ესწავლა ახალი სტილის აღიარებული ოსტატებისგან. ჟივერნიში შეიქმნა გერმანელების,ჩეხების, ინგლისელების მთელი კოლონია. მაგრამ ყველაზე მეტნი ამერიკელები იყვნენ.
სოფლის ერთადერთ სასტუმროს მაშინ შინაურულად დაარქვეს ამერიკელ მხატვართა სასტუმრო. ეს იყო საგანგებოთ ფერწერისთვის განკუთვნილი მსოფლიოში ერთადერთი სასტუმრო სადაც მოაწყვეს ორი სტუდია უზარმაზარი ფანჯრებით. ...
http://www.secours-catholique.org/nos-actions/nos-actions-en-france/action-sociale-et-institutionnelle/l-action-sociale-et-institutionnelle-en-france/des-jardins-pour-cultiver-la-solidarite,10948.html
ბაღები სოლიდარობის გამოსაჭედად
კათოლიკური ორგანიზაცია კათოლიკური დახმარების ჯგუფებმა პარტნიურებტან ერთად შექმნეს "სოლიდარული ბაღები". ესაა გაზიარების და ურთიერთობის ადგილები, ამ არაორდინარული ჯგუფების მთავარი მიზნებია ერთად მუშაობა,სხვათა აღმოჩენა, ერთობლივი შრომის ნაყოფის გაზიარება.
ბოსტნეულის მოყვანა და ხეხილის გაშენება ერთმანეთთან აკავშირებს მებაღეებს რომლებიც მებაღეობის დროს განზე სწევენ თავის დარდებს და საზრუნავს. ისინი ერთად აღმოაჩენენ ერთად შრომის სასიამოვნო მხარეებს.
მოყვანილი მოსავლის ნაწილით ორგანიზაცია კათოლიკური დახმარება დეხმარება გაჭირვებულებს, მოსავლის ნაწილი კი იყიდება რათა შემოსავლით დახმარება გაუწიონ სენეგალში სოფლის მეურნეობის განვითარებას.
შრომობენ ბუნებრივი გარემოს პატივისცემით, ესა სოლიდარობის და ბუნების პატივისცემის სკოლა. მოსავლის ერთად აღებაც შეხვედრათა ზეიმია...
crédit : Élodie Perriot/SC
Produire ensemble, découvrir les autres, partager le fruit des efforts de tous sont les principaux objectifs de ces équipes pas ordinaires. La production, encourageante, crée des liens entre ces jardiniers qui mettent de côté, durant ce temps de jardinage, leurs difficultés et leurs soucis. Ensemble, ils découvrent le plaisir du travail productif, dans un esprit d’équipe.
À Brest : récolter, créer du lien et agir solidairement
Depuis mars 2011, une équipe se retrouve deux après-midi par semaine, au parc du Centre de Kéraudren, dans les 1 500 m² du jardin solidaire mis à disposition par le diocèse. Les plantations sont variées : légumes – salades, radis, pommes de terre, oignons, échalotes, tomates, haricots –, fruits et fleurs. Mais la production, encourageante, est partagée et les jardiniers participent à leur tour à la solidarité avec d’autres. Si, bien sûr, une partie des récoltes est répartie avec ceux qui cultivent le jardin, une part est expédiée dans les épiceries sociales du Secours Catholique de Brest, voire au-delà, selon les quantités, tandis qu’une autre est vendue auprès du réseau au profit du développement des activités agricoles de la Caritas Kaolack, au Sénégal. Le potager se fait dans le respect de l’environnement. L’équipe a installé des panneaux descriptifs dans un objectif pédagogique pour accueillir le public, des écoliers, des groupes. Une manière de sensibiliser à la solidarité et au respect de l’environnement.
Dans le Rhône : à Belleville-sur-Saône, à Caluire, des jardins de l’entraide
Faire pousser fleurs et légumes n’est pas le seul but. Les jardins de l’entraide permettent aussi des rencontres entre les jardiniers, été comme hiver. La période des récoltes est toujours l’occasion de rassembler ceux qui aident au bon fonctionnement de ces jardins : pour partager un repas, un barbecue, une journée « portes ouvertes ». À la belle saison, le jardin de Caluire est ouvert deux après-midi par semaine, et les bénévoles assurent une présence à chaque ouverture. Les jardiniers apprécient les échanges sur les savoir-faire et les astuces.
Que ce soit à Belleville ou à Caluire, en dehors de la culture de leur parcelle, tous les jardiniers participent aux activités communes : entretien des chalets, des parties communes, ou encore des parcelles cultivées en commun.
À Caluire, l’accent est mis sur l’aspect écologique des jardins. La « farine de plume » et le fumier de cheval, échangé contre un nettoyage des écuries, remplacent les engrais chimiques et un fermier de Belleville fournit également du fumier aux jardiniers.
Dans les Deux-Sèvres et à Mende : des jardins pour se nourrir
Des familles bénéficient ainsi d’une parcelle de jardin, leur offrant une façon de subvenir à leurs besoins quotidiens et un espace de convivialité.
À Mende, prêtés par l’association de l’Adoration, les jardins permettent à des personnes en difficulté d’acquérir des compétences, et de se réinsérer progressivement tout en nourrissant leur famille. Chaque famille peut par ailleurs bénéficier d’un accompagnement personnalisé tout en versant une participation modique pour cultiver sa parcelle. Chacun respecte les parcelles des voisins. L’une d’entre elles est réservée à la convivialité : tables et chaises de jardin permettent de se reposer, de profiter d’un lieu de plein air avec les enfants, et d’échanger avec les autres cultivateurs.
Dans les Vosges : un jardin collectif cogéré avec le conseil général et la ville de Gérardmer
Jardin & Co rassemble depuis le printemps 2009, sur un terrain mis à disposition par la commune qui l’a nivelé et a fourni une bonne terre végétale, une douzaine de familles soit une trentaine de personnes. Deux fois par semaine, dès le printemps, elles réalisent et entretiennent les plantations avec les conseils d’un agriculteur professionnel spécialisé dans le « bio ». Le fruit de leur travail : une récolte bio faite de salades, choux, pommes de terre, radis, aromates… « Le jardin est partagé en une grande partie collective, puisque la cohésion reste le maître mot, avec tout de même plusieurs parcelles individuelles pour ceux qui le souhaitent. Sept jardiniers désirent tenter l’expérience d’une petite partie individuelle. Pour autant, la présence aux séances collectives reste obligatoire, le jardinage individuel étant pris sur d’autres créneaux horaires », précise Jean-Marc Dilly, membre du Secours Catholique, pilote et coordinateur de ce projet. Durant la saison creuse, les jardiniers prennent part à d’autres activités : atelier cuisine, atelier bois, atelier de reprise. Ils ont ainsi construit des épouvantails pour protéger les terres cultivées.
Dans le même département, des bénévoles cultivent pour la solidarité internationale. Une équipe de bénévoles s’est constituée avec ceux des deux associations, Comité catholique contre la faim et pour le développement (CCFD-Terre solidaire) et Secours Catholique, et cultive le jardin « Tiers-monde » du Val-d’Ajol. Leur production : légumes, aromates et conserves « maison » sont proposés, tous les dimanches matin sur le marché, pour soutenir des projets de développement.
Деревня Живерни (Giverny) так и осталась бы одной из тысяч французских деревень,
дом-музей Клода Моне
живописно разбросанных по холмам и долинам, если бы художник Клод Моне не выглянул вовремя в окно поезда. Его поразила гармония деревенского пейзажа. Моне решил поселиться здесь и желание свое осуществил. Больше того, он прославил скромную деревушку на весь мир. Дом из розового кирпича, увитый плющом, где он прожил остаток своей жизни, стал музеем великого импрессиониста. Его картин в доме нет, но сохранен и тщательно ухожен разбитый им сад, который сам Моне считал лучшим своим творением.
Удивительно со временем меняется взгляд художника на мир. На его ранних картинах паровозы похожи на живые существа. Высокие своды вокзала Сен-Лазар – как небо прекрасного будущего. А зрелый мастер рисует собственный сад. И рисует так, что от этих картин невозможно оторваться. Огромное панно «Кувшинки» в парижском Музее Оранжери (Musee de l’Orangerie), на которое Моне потратил 10 лет своей жизни – это поэма о покое и тихой прелести теплого летнего дня.
Постепенно достоинства Живерни оценили и другие художники. На рубеже 19 и 20 веков множество молодых людей приехало во Францию для того, чтобы обучаться изобразительному искусству у признанных мастеров нового стиля. Так в Живерни образовалась целая художественная колония из немцев, чехов, англичан. Но больше всего было американцев.
Единственный тогда отель в деревне получил негласное наименование «Дом американских художников». Кстати, это первый отель в мире, специально предназначенный для занятий живописью – под крышей оборудованы две студии с огромными окнами, как и полагается, на север. Тогда этот отель принадлежал мадам Анжелине Боди. Небогатые постояльцы часто расплачивались с ней своими набросками и картинами, так что сегодняшний ресторан «Hotel Baudy», который находится в том же здании, располагает весьма неплохой коллекцией импрессионистов. Гостей здесь угощают французской кухней по рецептам самой мадам Боди. Интерьер и мебель заботливо сохранены.
Главная приманка Живерни – это знаменитый сад Моне. Сюда весной ездят парижане любоваться цветущей сакурой, которой засажена главная аллея. Моне окружал себя цветами, он бесконечно повторял их на своих полотнах. Прогулявшись по цветочным аллеям, можно понять, каким был художественный мир этого совершенно необычного художника.
Эта художественная идиллия продолжалась около 30 лет. Конец ей положила Первая мировая война. Последовавшая за ней Вторая мировая окончательно добила этот оазис импрессионизма. Его возродили энтузиасты, организовав Фонд Клода Моне. Был восстановлен сад и дом художника, открыт Музей импрессионизма. С 1980 года Живерни, Франция, вновь становится туристической Меккой художников и любителей живописи.
Сад Моне, его дом-музей и Музей импрессионизма открыты для посещения с мая по октябрь. Добираться сюда поездом нужно с любимого вокзала Клода Моне – Сен-Лазар (St Lazare) в направлении Руана (Rouen) до станции Вернон (Vernon). От станции ходит автобус, который ждет после прибытия поезда всех пассажиров до Живерни. Время в пути от Парижа до Вернона около 45 минут. В кафе напротив вокзала в Верноне можно взять напрокат велосипеды. На автомобиле нужно двигаться по автостраде А13 в сторону Вернона, свернуть на повороте №14.
http://www.secours-catholique.org/nos-actions/nos-actions-en-france/action-sociale-et-institutionnelle/l-action-sociale-et-institutionnelle-en-france/des-jardins-pour-cultiver-la-solidarite,10948.html
Des jardins pour cultiver la solidarité
07/06/2012
Les équipes du Secours Catholique, seules ou avec des partenaires, créent des jardins dits « solidaires », lieux de partage et d’échanges.
crédit : Élodie Perriot/SC
Produire ensemble, découvrir les autres, partager le fruit des efforts de tous sont les principaux objectifs de ces équipes pas ordinaires. La production, encourageante, crée des liens entre ces jardiniers qui mettent de côté, durant ce temps de jardinage, leurs difficultés et leurs soucis. Ensemble, ils découvrent le plaisir du travail productif, dans un esprit d’équipe.
À Brest : récolter, créer du lien et agir solidairement
Depuis mars 2011, une équipe se retrouve deux après-midi par semaine, au parc du Centre de Kéraudren, dans les 1 500 m² du jardin solidaire mis à disposition par le diocèse. Les plantations sont variées : légumes – salades, radis, pommes de terre, oignons, échalotes, tomates, haricots –, fruits et fleurs. Mais la production, encourageante, est partagée et les jardiniers participent à leur tour à la solidarité avec d’autres. Si, bien sûr, une partie des récoltes est répartie avec ceux qui cultivent le jardin, une part est expédiée dans les épiceries sociales du Secours Catholique de Brest, voire au-delà, selon les quantités, tandis qu’une autre est vendue auprès du réseau au profit du développement des activités agricoles de la Caritas Kaolack, au Sénégal. Le potager se fait dans le respect de l’environnement. L’équipe a installé des panneaux descriptifs dans un objectif pédagogique pour accueillir le public, des écoliers, des groupes. Une manière de sensibiliser à la solidarité et au respect de l’environnement.
Dans le Rhône : à Belleville-sur-Saône, à Caluire, des jardins de l’entraide
Faire pousser fleurs et légumes n’est pas le seul but. Les jardins de l’entraide permettent aussi des rencontres entre les jardiniers, été comme hiver. La période des récoltes est toujours l’occasion de rassembler ceux qui aident au bon fonctionnement de ces jardins : pour partager un repas, un barbecue, une journée « portes ouvertes ». À la belle saison, le jardin de Caluire est ouvert deux après-midi par semaine, et les bénévoles assurent une présence à chaque ouverture. Les jardiniers apprécient les échanges sur les savoir-faire et les astuces.
Que ce soit à Belleville ou à Caluire, en dehors de la culture de leur parcelle, tous les jardiniers participent aux activités communes : entretien des chalets, des parties communes, ou encore des parcelles cultivées en commun.
À Caluire, l’accent est mis sur l’aspect écologique des jardins. La « farine de plume » et le fumier de cheval, échangé contre un nettoyage des écuries, remplacent les engrais chimiques et un fermier de Belleville fournit également du fumier aux jardiniers.
Dans les Deux-Sèvres et à Mende : des jardins pour se nourrir
Des familles bénéficient ainsi d’une parcelle de jardin, leur offrant une façon de subvenir à leurs besoins quotidiens et un espace de convivialité.
À Mende, prêtés par l’association de l’Adoration, les jardins permettent à des personnes en difficulté d’acquérir des compétences, et de se réinsérer progressivement tout en nourrissant leur famille. Chaque famille peut par ailleurs bénéficier d’un accompagnement personnalisé tout en versant une participation modique pour cultiver sa parcelle. Chacun respecte les parcelles des voisins. L’une d’entre elles est réservée à la convivialité : tables et chaises de jardin permettent de se reposer, de profiter d’un lieu de plein air avec les enfants, et d’échanger avec les autres cultivateurs.
Dans les Vosges : un jardin collectif cogéré avec le conseil général et la ville de Gérardmer
Jardin & Co rassemble depuis le printemps 2009, sur un terrain mis à disposition par la commune qui l’a nivelé et a fourni une bonne terre végétale, une douzaine de familles soit une trentaine de personnes. Deux fois par semaine, dès le printemps, elles réalisent et entretiennent les plantations avec les conseils d’un agriculteur professionnel spécialisé dans le « bio ». Le fruit de leur travail : une récolte bio faite de salades, choux, pommes de terre, radis, aromates… « Le jardin est partagé en une grande partie collective, puisque la cohésion reste le maître mot, avec tout de même plusieurs parcelles individuelles pour ceux qui le souhaitent. Sept jardiniers désirent tenter l’expérience d’une petite partie individuelle. Pour autant, la présence aux séances collectives reste obligatoire, le jardinage individuel étant pris sur d’autres créneaux horaires », précise Jean-Marc Dilly, membre du Secours Catholique, pilote et coordinateur de ce projet. Durant la saison creuse, les jardiniers prennent part à d’autres activités : atelier cuisine, atelier bois, atelier de reprise. Ils ont ainsi construit des épouvantails pour protéger les terres cultivées.
Dans le même département, des bénévoles cultivent pour la solidarité internationale. Une équipe de bénévoles s’est constituée avec ceux des deux associations, Comité catholique contre la faim et pour le développement (CCFD-Terre solidaire) et Secours Catholique, et cultive le jardin « Tiers-monde » du Val-d’Ajol. Leur production : légumes, aromates et conserves « maison » sont proposés, tous les dimanches matin sur le marché, pour soutenir des projets de développement.
Dans l’Allier : les jardiniers se forment
Dans le cadre de son jardin solidaire, l’équipe de Souvigny a invité l’équipe de jardiniers et amis à une « initiation à la taille douce des arbres ». Une douzaine de personnes ont suivi avec attention les conseils et astuces de Jean-Claude Jardillier, responsable « jardin » et président de l’association départementale des Jardiniers de France. Grâce aux jardins, c’est toute une chaîne d’amitié qui se crée, une collaboration qui s’établit avec d’autres associations, avec des mairies. Les légumes ont un bon goût de solidarité, et les fleurs sentent bon l’amitié.
Produire ensemble, découvrir les autres, partager le fruit des efforts de tous sont les principaux objectifs de ces équipes pas ordinaires. La production, encourageante, crée des liens entre ces jardiniers qui mettent de côté, durant ce temps de jardinage, leurs difficultés et leurs soucis. Ensemble, ils découvrent le plaisir du travail productif, dans un esprit d’équipe.
À Brest : récolter, créer du lien et agir solidairement
Depuis mars 2011, une équipe se retrouve deux après-midi par semaine, au parc du Centre de Kéraudren, dans les 1 500 m² du jardin solidaire mis à disposition par le diocèse. Les plantations sont variées : légumes – salades, radis, pommes de terre, oignons, échalotes, tomates, haricots –, fruits et fleurs. Mais la production, encourageante, est partagée et les jardiniers participent à leur tour à la solidarité avec d’autres. Si, bien sûr, une partie des récoltes est répartie avec ceux qui cultivent le jardin, une part est expédiée dans les épiceries sociales du Secours Catholique de Brest, voire au-delà, selon les quantités, tandis qu’une autre est vendue auprès du réseau au profit du développement des activités agricoles de la Caritas Kaolack, au Sénégal. Le potager se fait dans le respect de l’environnement. L’équipe a installé des panneaux descriptifs dans un objectif pédagogique pour accueillir le public, des écoliers, des groupes. Une manière de sensibiliser à la solidarité et au respect de l’environnement.
Dans le Rhône : à Belleville-sur-Saône, à Caluire, des jardins de l’entraide
Faire pousser fleurs et légumes n’est pas le seul but. Les jardins de l’entraide permettent aussi des rencontres entre les jardiniers, été comme hiver. La période des récoltes est toujours l’occasion de rassembler ceux qui aident au bon fonctionnement de ces jardins : pour partager un repas, un barbecue, une journée « portes ouvertes ». À la belle saison, le jardin de Caluire est ouvert deux après-midi par semaine, et les bénévoles assurent une présence à chaque ouverture. Les jardiniers apprécient les échanges sur les savoir-faire et les astuces.
Que ce soit à Belleville ou à Caluire, en dehors de la culture de leur parcelle, tous les jardiniers participent aux activités communes : entretien des chalets, des parties communes, ou encore des parcelles cultivées en commun.
À Caluire, l’accent est mis sur l’aspect écologique des jardins. La « farine de plume » et le fumier de cheval, échangé contre un nettoyage des écuries, remplacent les engrais chimiques et un fermier de Belleville fournit également du fumier aux jardiniers.
Dans les Deux-Sèvres et à Mende : des jardins pour se nourrir
Des familles bénéficient ainsi d’une parcelle de jardin, leur offrant une façon de subvenir à leurs besoins quotidiens et un espace de convivialité.
À Mende, prêtés par l’association de l’Adoration, les jardins permettent à des personnes en difficulté d’acquérir des compétences, et de se réinsérer progressivement tout en nourrissant leur famille. Chaque famille peut par ailleurs bénéficier d’un accompagnement personnalisé tout en versant une participation modique pour cultiver sa parcelle. Chacun respecte les parcelles des voisins. L’une d’entre elles est réservée à la convivialité : tables et chaises de jardin permettent de se reposer, de profiter d’un lieu de plein air avec les enfants, et d’échanger avec les autres cultivateurs.
Dans les Vosges : un jardin collectif cogéré avec le conseil général et la ville de Gérardmer
Jardin & Co rassemble depuis le printemps 2009, sur un terrain mis à disposition par la commune qui l’a nivelé et a fourni une bonne terre végétale, une douzaine de familles soit une trentaine de personnes. Deux fois par semaine, dès le printemps, elles réalisent et entretiennent les plantations avec les conseils d’un agriculteur professionnel spécialisé dans le « bio ». Le fruit de leur travail : une récolte bio faite de salades, choux, pommes de terre, radis, aromates… « Le jardin est partagé en une grande partie collective, puisque la cohésion reste le maître mot, avec tout de même plusieurs parcelles individuelles pour ceux qui le souhaitent. Sept jardiniers désirent tenter l’expérience d’une petite partie individuelle. Pour autant, la présence aux séances collectives reste obligatoire, le jardinage individuel étant pris sur d’autres créneaux horaires », précise Jean-Marc Dilly, membre du Secours Catholique, pilote et coordinateur de ce projet. Durant la saison creuse, les jardiniers prennent part à d’autres activités : atelier cuisine, atelier bois, atelier de reprise. Ils ont ainsi construit des épouvantails pour protéger les terres cultivées.
Dans le même département, des bénévoles cultivent pour la solidarité internationale. Une équipe de bénévoles s’est constituée avec ceux des deux associations, Comité catholique contre la faim et pour le développement (CCFD-Terre solidaire) et Secours Catholique, et cultive le jardin « Tiers-monde » du Val-d’Ajol. Leur production : légumes, aromates et conserves « maison » sont proposés, tous les dimanches matin sur le marché, pour soutenir des projets de développement.
Деревня Живерни (Giverny) так и осталась бы одной из тысяч французских деревень,
дом-музей Клода Моне
живописно разбросанных по холмам и долинам, если бы художник Клод Моне не выглянул вовремя в окно поезда. Его поразила гармония деревенского пейзажа. Моне решил поселиться здесь и желание свое осуществил. Больше того, он прославил скромную деревушку на весь мир. Дом из розового кирпича, увитый плющом, где он прожил остаток своей жизни, стал музеем великого импрессиониста. Его картин в доме нет, но сохранен и тщательно ухожен разбитый им сад, который сам Моне считал лучшим своим творением.
Удивительно со временем меняется взгляд художника на мир. На его ранних картинах паровозы похожи на живые существа. Высокие своды вокзала Сен-Лазар – как небо прекрасного будущего. А зрелый мастер рисует собственный сад. И рисует так, что от этих картин невозможно оторваться. Огромное панно «Кувшинки» в парижском Музее Оранжери (Musee de l’Orangerie), на которое Моне потратил 10 лет своей жизни – это поэма о покое и тихой прелести теплого летнего дня.
Постепенно достоинства Живерни оценили и другие художники. На рубеже 19 и 20 веков множество молодых людей приехало во Францию для того, чтобы обучаться изобразительному искусству у признанных мастеров нового стиля. Так в Живерни образовалась целая художественная колония из немцев, чехов, англичан. Но больше всего было американцев.
Единственный тогда отель в деревне получил негласное наименование «Дом американских художников». Кстати, это первый отель в мире, специально предназначенный для занятий живописью – под крышей оборудованы две студии с огромными окнами, как и полагается, на север. Тогда этот отель принадлежал мадам Анжелине Боди. Небогатые постояльцы часто расплачивались с ней своими набросками и картинами, так что сегодняшний ресторан «Hotel Baudy», который находится в том же здании, располагает весьма неплохой коллекцией импрессионистов. Гостей здесь угощают французской кухней по рецептам самой мадам Боди. Интерьер и мебель заботливо сохранены.
Главная приманка Живерни – это знаменитый сад Моне. Сюда весной ездят парижане любоваться цветущей сакурой, которой засажена главная аллея. Моне окружал себя цветами, он бесконечно повторял их на своих полотнах. Прогулявшись по цветочным аллеям, можно понять, каким был художественный мир этого совершенно необычного художника.
Эта художественная идиллия продолжалась около 30 лет. Конец ей положила Первая мировая война. Последовавшая за ней Вторая мировая окончательно добила этот оазис импрессионизма. Его возродили энтузиасты, организовав Фонд Клода Моне. Был восстановлен сад и дом художника, открыт Музей импрессионизма. С 1980 года Живерни, Франция, вновь становится туристической Меккой художников и любителей живописи.
Сад Моне, его дом-музей и Музей импрессионизма открыты для посещения с мая по октябрь. Добираться сюда поездом нужно с любимого вокзала Клода Моне – Сен-Лазар (St Lazare) в направлении Руана (Rouen) до станции Вернон (Vernon). От станции ходит автобус, который ждет после прибытия поезда всех пассажиров до Живерни. Время в пути от Парижа до Вернона около 45 минут. В кафе напротив вокзала в Верноне можно взять напрокат велосипеды. На автомобиле нужно двигаться по автостраде А13 в сторону Вернона, свернуть на повороте №14.
http://www.secours-catholique.org/nos-actions/nos-actions-en-france/action-sociale-et-institutionnelle/l-action-sociale-et-institutionnelle-en-france/des-jardins-pour-cultiver-la-solidarite,10948.html
Des jardins pour cultiver la solidarité
07/06/2012
Les équipes du Secours Catholique, seules ou avec des partenaires, créent des jardins dits « solidaires », lieux de partage et d’échanges.
crédit : Élodie Perriot/SC Produire ensemble, découvrir les autres, partager le fruit des efforts de tous sont les principaux objectifs de ces équipes pas ordinaires. La production, encourageante, crée des liens entre ces jardiniers qui mettent de côté, durant ce temps de jardinage, leurs difficultés et leurs soucis. Ensemble, ils découvrent le plaisir du travail productif, dans un esprit d’équipe.
À Brest : récolter, créer du lien et agir solidairement
Depuis mars 2011, une équipe se retrouve deux après-midi par semaine, au parc du Centre de Kéraudren, dans les 1 500 m² du jardin solidaire mis à disposition par le diocèse. Les plantations sont variées : légumes – salades, radis, pommes de terre, oignons, échalotes, tomates, haricots –, fruits et fleurs. Mais la production, encourageante, est partagée et les jardiniers participent à leur tour à la solidarité avec d’autres. Si, bien sûr, une partie des récoltes est répartie avec ceux qui cultivent le jardin, une part est expédiée dans les épiceries sociales du Secours Catholique de Brest, voire au-delà, selon les quantités, tandis qu’une autre est vendue auprès du réseau au profit du développement des activités agricoles de la Caritas Kaolack, au Sénégal. Le potager se fait dans le respect de l’environnement. L’équipe a installé des panneaux descriptifs dans un objectif pédagogique pour accueillir le public, des écoliers, des groupes. Une manière de sensibiliser à la solidarité et au respect de l’environnement.
Dans le Rhône : à Belleville-sur-Saône, à Caluire, des jardins de l’entraide
Faire pousser fleurs et légumes n’est pas le seul but. Les jardins de l’entraide permettent aussi des rencontres entre les jardiniers, été comme hiver. La période des récoltes est toujours l’occasion de rassembler ceux qui aident au bon fonctionnement de ces jardins : pour partager un repas, un barbecue, une journée « portes ouvertes ». À la belle saison, le jardin de Caluire est ouvert deux après-midi par semaine, et les bénévoles assurent une présence à chaque ouverture. Les jardiniers apprécient les échanges sur les savoir-faire et les astuces.
Que ce soit à Belleville ou à Caluire, en dehors de la culture de leur parcelle, tous les jardiniers participent aux activités communes : entretien des chalets, des parties communes, ou encore des parcelles cultivées en commun.
À Caluire, l’accent est mis sur l’aspect écologique des jardins. La « farine de plume » et le fumier de cheval, échangé contre un nettoyage des écuries, remplacent les engrais chimiques et un fermier de Belleville fournit également du fumier aux jardiniers.
Dans les Deux-Sèvres et à Mende : des jardins pour se nourrir
Des familles bénéficient ainsi d’une parcelle de jardin, leur offrant une façon de subvenir à leurs besoins quotidiens et un espace de convivialité.
À Mende, prêtés par l’association de l’Adoration, les jardins permettent à des personnes en difficulté d’acquérir des compétences, et de se réinsérer progressivement tout en nourrissant leur famille. Chaque famille peut par ailleurs bénéficier d’un accompagnement personnalisé tout en versant une participation modique pour cultiver sa parcelle. Chacun respecte les parcelles des voisins. L’une d’entre elles est réservée à la convivialité : tables et chaises de jardin permettent de se reposer, de profiter d’un lieu de plein air avec les enfants, et d’échanger avec les autres cultivateurs.
Dans les Vosges : un jardin collectif cogéré avec le conseil général et la ville de Gérardmer
Jardin & Co rassemble depuis le printemps 2009, sur un terrain mis à disposition par la commune qui l’a nivelé et a fourni une bonne terre végétale, une douzaine de familles soit une trentaine de personnes. Deux fois par semaine, dès le printemps, elles réalisent et entretiennent les plantations avec les conseils d’un agriculteur professionnel spécialisé dans le « bio ». Le fruit de leur travail : une récolte bio faite de salades, choux, pommes de terre, radis, aromates… « Le jardin est partagé en une grande partie collective, puisque la cohésion reste le maître mot, avec tout de même plusieurs parcelles individuelles pour ceux qui le souhaitent. Sept jardiniers désirent tenter l’expérience d’une petite partie individuelle. Pour autant, la présence aux séances collectives reste obligatoire, le jardinage individuel étant pris sur d’autres créneaux horaires », précise Jean-Marc Dilly, membre du Secours Catholique, pilote et coordinateur de ce projet. Durant la saison creuse, les jardiniers prennent part à d’autres activités : atelier cuisine, atelier bois, atelier de reprise. Ils ont ainsi construit des épouvantails pour protéger les terres cultivées.
Dans le même département, des bénévoles cultivent pour la solidarité internationale. Une équipe de bénévoles s’est constituée avec ceux des deux associations, Comité catholique contre la faim et pour le développement (CCFD-Terre solidaire) et Secours Catholique, et cultive le jardin « Tiers-monde » du Val-d’Ajol. Leur production : légumes, aromates et conserves « maison » sont proposés, tous les dimanches matin sur le marché, pour soutenir des projets de développement.
Dans l’Allier : les jardiniers se forment
Dans le cadre de son jardin solidaire, l’équipe de Souvigny a invité l’équipe de jardiniers et amis à une « initiation à la taille douce des arbres ». Une douzaine de personnes ont suivi avec attention les conseils et astuces de Jean-Claude Jardillier, responsable « jardin » et président de l’association départementale des Jardiniers de France. Grâce aux jardins, c’est toute une chaîne d’amitié qui se crée, une collaboration qui s’établit avec d’autres associations, avec des mairies. Les légumes ont un bon goût de solidarité, et les fleurs sentent bon l’amitié.
No comments:
Post a Comment