ორფეოსი უხსნიდა ადამიანებს რომ სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა, «თამაში» სისიხლით ცუდია და მავნეა მაგრამ ამათ განა რამეს გააგონებ?
ადამიანი სისხლში, ჰერმან ნიცშის რიტუალური ხელოვნება:
რიღას აღარ მნახველ დედამიწაზე დადიოდა ხმები რომ გამოფენა «ჭრილობები და მისტერიები» რომელიც 1993 წლის გაზაფხულზე პრაღაში უნდა მოეწყოთ ვენის აქციონიზმის დიდოსტატებს ნიცშს და შვარკოგლერს,შოკის მომგვრელია და ამიტომ ყველაფრისთვის მზად უნდა იყო. მაგრამ ჯერ ზოგადი ცნობები:
უშუალო ხელოვნება(ვენას აქციონიზმი). ავსტრიელ მხატვართა ოტო მიულის,ჰერმან ნიცშის დქ გიუნტერ ბრუსის ჯგუფმა თავის თავს ერთხელ დაარქვეს «უშუალო ხელოვნების ვენას ინსტიტუტი». თავიდან ეს მხატვრები ქმნიდნენ სასტიკ action-ებს, paintings -ებს და უხეშ კომპოზიციებს,მქგრამ მათ მალე მობეზრდათ ფერწერისა და ქანდაკების მეორადი ბუნება და დაიწყეს გამოსახვის უფრო უშუალო ფორმების ძიება.
1960-ან წლებში მათ ჩაატარეს ნიუ იორკის «ჰეპენინგების» მსგქვსი «აქციების» სერია რომელთაც ცუდი სახელი გაუვარდათ თავისი უხეში,სადომაზოხისტური შინაარსისა და სიშიშვლის,სისხლის გამოყენებისა თუ ცხოველების გვამების დაგლეჯის გამო.მოძრაობა ასე ცნობილია Wiener Aktionismus"-ის სახელითაც.
მისი ცენტრალური მოთხოვნა იყო ის რომ რიტუალები უნდა ყოფილიყო რეალური მოვლენები და არა კონვენციური დრამის მოჩვენებითი ამბები.
ნიცშის «მოვლენებს» ერქვა «ორგია,მისტერია,თეატრი» (O-M Theater). იტალიელმა კრიტიკოსმა ლეა ვერჯინემ მათ ხელოვნებას უწოდა irritart,იმიტომ რომ ის ფუნქციონირებს როგორც სოციალური გამღიზიანებელი.
შვარცკოგლერის ნამუშევრები ცალკე თემაა. ნიცში ბევითაა დავალებული შვარცკოგლერის «ხორციელი ხელოვნებისგან» და ამუშავებს მის მრავალ ქირურგიულ-მხატვრულ მოტივს, მაგრამ შვარცკოგლერისა და მისი თვითვივისექციისგან, თვითდასახიჩრებისგან განსხვავებით ნიცში მუშაობს სხვათა სხეულებით. და 28 წლის ასაკში თვითმკვლელი შვარცკოგლერისგან განსხვავებით წითელლოყება ნიცში ყოჩაღადაა და სავსეა შემოქმედებითი გეგმებით.
ვენას აქციონიზმზე პატარა ჩანართი თეატრის ენციკლოპედიიდან: Wiener Aktionismus გახლავთ რადიკალური და პროვოკაციული მოძრაობა რომელიც დაკავშირებულია 1960-ან წლებში ერთად მომუშავე ავსტრიელ მხატვართა ჯგუფთან.
ვენელ აქციონისტთა შემოქმედება ვითარდებოდა ხელოვნების ტრადიციული ფორმების უარმყოფელ თანამედროვე ავანგარდული მოძრაობების პარალელურად, მაგრამ მათგან დამოუკიდებლად...
ვენელ აქციონისტთა მოქმედებები გამოირჩეოდა დესტრუქციულობით და ძალადობით. ისინი ხშირად იყენებდნენ შიშველ სხეულს,სისხლს,ექსკრემენტებს, ცხოველთა მძორს.
ჯგუფის ძირითადი წევრები იყვნენ გიუნტერ ბრუსი,ოტო მიული,ჰერმან ნიცში,რუდოლფ შვარცკოგლერი. მოძრაობასთან დაკავშირებულები იყვნენ გიუნტერ ბრუსის მეუღლე ანი ბრუსი და მსახიობი ჰაინც კიბულკა.
მხატვრებმა თანამშრომლობა დაიწყეს 1961 წელს. მათ თავის თავს უწოდეს «Institut für Direkte Kunst » (უშუალო ხელოვნების ინსტიტუტი). როგორც აქციონისტები ისინი აქტიურები იყვნენ 1960-1971 წლებში. 1970 წლის შემდეგ მხატვართა უმეტესობამ განაგრძეს შემოქმედებითი მოღვაწეობა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად.
ჯგუფის ადრეული შემოქმედება იყო უხეში კომპოზიციები და მოქმედების ფერწერა, მაგრამ ის მალე გადავიდა ექსტრემალურ და პროვოკაციულ პერფორმანსებზე.
ვენელი აქციონისტები ეკუთვნიან ავსტრიელთა იმ თაობას ვინც გაიზარდნენ ომის გახსენებით და მათი მუშაობა ნაწილობრივ არის რეაქცია იმაზ რაც მათ მიაჩნდათ პოლიტიკურ ჩაგვრად და სოციალურ თვალთმაქცობად თავის ქვეყანაში.
მათ მიერ ჩატარებულ აქციებს ჰქონდათ რიტუალური ხასიათი: ამ აქციებში იყო ძველბერძნული ცერემონიების ელემენტები და ქრისტიანული სიმბოლიკა-სისხლი,ღვინო და ჯვარი.
მრავალ პერფორმანსში ისინი იყენებდნენ სამსხვერპლო ცხოველებს, ისახიჩრებდნენ თავს და სვავდნენ შარდს.
ამ აქციებში ისინი ხედავდნენ ერთგვარ კათარზისს,განთავისუფლებას საზოგადოების მიერ დათრგუნული აგრესიული ინსტინქტებისგან.
მიულის ზოგი აქციის სახელი წარმოდგენას გვიქმნის მათ შინაარსზე: «პენისის აქცია»(1963), « საწოლში დაკლული ღორი» (1969), « აქცია ბატით», წარმოდგენილი 1971 წელს ამსტერდამის Wet Dream Festival-ზე. «ლიბი»-ში(1969) გატეხილი კვერცხი იღვრებოდა მიულის პირში მენსტრუაციის მქონე ქალის საშოდან.
ასეთი პერფორმანსების გამო მონაწილეებს ზოგჯერ აპატიმრებდნენ. 1968 წელს გიუნტერ ბრუსი დააპატიმრეს სახელმწიფოს სიმბოლოების დამცირების გამო. ის შემდეგ გაიქცა ავსტრიიდან რათა მეორედ არ დაეპატიმრებინათ.
ოტო მიული ერთი თვით დაიჭირეს 1968 წელს საჯარო აქცია «ხელოვნება და რევოლუცია»-ში მონაწილეობის გამო.
(Piss Action»)
მიუნხენში აუდიტორიის წინაშე «ფის აქციის» შემდეგ მიული იმალებოდა დასავლეთ გერმანიის პოლიციაში.
ჰერმან ნიცშმა 1965 წელს ორი კვირა პატიმრობაში გაატარა რუდოლფ შვარცკოგლერთან «ფსქოფიზიკური ნატურალიზმის» ფესტივალში მონაწილეობის გამო.
ჯგუფის მთავარი ორატორი იყო ნიცში. ის ასეთ შემოქმედებას აღწერდა როგორც «ლოცვის ესთეტურ ფორმას» და ამტკიცებდა რომ ეს პროცესი კათარზისით მოიტანს განთავისუფლებას ძალადობისგან.
აქციების დოკუმნეტირებული იქნა 1960-ანი წლების ექსპერიმენტული კინოს წყალობით. მათ დოკუმენტირებაში მონაწილეობდა ავსტრიელი რეჟისორი კურტ კრენი,ვინც 1964 წლიდან გადაიღო ბევრი ფილმი.
ეხლა დავუბრუნდეთ ნიცშის გამოფენას სადაც იყო ობიექტთა 5 სახეობა:
1. სისხლის ა,სახველი ალისფერიდან იისფერ-შავ ვარიაციების საღებავებით შეღებილი მრავალი ტილო. შუაში ხშირად იყო გასისხლიანებული ხალათი.
2. მაგიდები რიტუალური საგნებით (ღვთისმსახურების საგნები-ჯვრები,მღვდლის სამოსის ელემენტები და ა.შ.), სამედიცინო აქსესუარები (შპრიცები,სკალპელები,ბინტები და ა.შ.) და სტერილიზატორები სისხლით;
3. პერფორმანსების დროს გადაღებული ფერადი და შავ-თეთრი ფოტოები.
4. ნიცშის ჩანახატები,რომლებიც წარმოადგენდნენ პერფორმანსების რუკა-სცენარს; და 5. დარბაზის კუთხეში დაყენებული 4 ტელევიზორის ეკრანებზე ერთდროულად ნაჩვენები პერფორმანსის ვიდეოჩანაწერები.
ყველაფერი ამისგან დგებოდა ნიცშის მისტერიის სივრცე. თვითონ ნიცშის თქმით ეს იყო მხოლოდ მისტერიის სცენარი და არა თვითონ მისტერია,მაგრამ ესეც საკმარისი იყო გულის ადარევად და ნერვების დასაგლეჯად.
მაყურებელს უტევდნენ რაოდენობით. ყველაფერი იმეორებდა ერთ რამეს, სისხლს, რაც უზომოდ აძლიერებდა ეფექტს.
მაგრამ ნიცშს მხატვრულ მიზნებზე მეტი უნდა. მას უნდა მნახველის თავის რწმენაზე მოქცევა და არა მხოლოდ შეძვრა სპეციალური ეფექტებით.
მისი მისტერიის სივრცე,რომელიც ჰგავს საყასბოს,იძენს სიმბოლურ, მეტიც, მისტიკურ აზრს.
თავის თეორიულ ნაშრომებში,რომელთა შორისაც ყველაზე ცნობილია «ორგიები, მისტერიები, თეატრი», ნიცში აცხადებს რომ მას სურს დიონისური და ადრექრისტიანული რიტუალების აღორძინება.
თავისი ესთეტიკური პრაქტიკის გამართლებას ის ცდილობს კათარზისის არისტოტელური ცნებით, შიშის,შეძრწუნებისა და თანაგრძნობის განცდით.
აი ტიპიური 84-ე აქცია, პრინცენდორფი:
პრელუდია:
1. უკრავს სასულე ორკესტრი; ღია ცის ქვეშ შლიან სუფრებს;ანათებს მზე, სახალხო სეირნობის ატმოსფეროა.
2. ორკესტრს ცვლის კამერული კვარტეტი, ვენას კლასიკა.
3 ისმის ორღანოს ხმამაღალი,დაღვრემილი და იდუმალი აკორდები. ეს ნიცში სასახლიდან იუწყება მისტერიის დაწყების შესახებ.
ძირითადი ნაწილი:
1. კამერას გადავყავართ სასახლის ერთ-ერთ სათავსში. მაყურებლები დგანან თეთრი სუფრით გადაფარებული გრძელი მაგიდის ირგვლივ. სიმიანი და სულიერი ინსტრუმენტების თანდათანობითი შერევა. მუსიკა თანდათანობით გადადის კაკოფონიაში,რასაც აძლიერებს საჩხარუნებლები,სასტვენები, ტამბრინები და ა.შ. ხმაური აღწევს მწვერვალს და მკვეთრად წყდება.
.2. დუმილი,სამი ადამიანი თეთრ ბალახონებში ნელა მიდის ჩარჩოზე დაჭიმულ თეთრ ტილოსთან. ტილოს თავზეა თავდაღმა ჯვარცმული გამოშიგნული ბატკანი. სამიდან ბოლო იხდის ბალახონს და დგება პირით ტილოსკენ,ორივე ხელს ჰკიდებს მძორს. ნიცში საზეიმოდ ასხამს მას ზურგზე რამოდენიმე ხაპ სისხლს. ადამიანს ისევ აცმევენ,აუხვევენ თვალებს და ხელების მაჯებზე უბავენ თოკებს. ხელებ აქეთიქით გადაშლილი ის მიჰყავთ უკან მაყურებლებისკენ. მუსიკა. ის დგას ჯვარცმულის პოზაში. ნიცში მას ასმევს ბევრ სისხლს. სისხლი ჩამოდის მსახიობის სახეზე და ბალახონზე. დასისხლიანებული,ის დგას სისხლის გუბეში.
3. ტიტველი კაცი ახვეული თვალებით წევს ზურგზე. გადაშლილ ხელებზე შემოხვეული აქვს თოკი რომელიც ევლება მის სასქესო ორგანოებს. მათ აყრიან ნაწლავებს (ან ტვინს) და ის მათ ზილავს აშკარად სიამოვნებით. ნიცში ყველაფერ ამას ასხავს ბევრ სისხლს და დრო და დრო ასმევს სისხლს მსახიობს. შემდეგ მსახიობი კაკოფონიის თანხლებით გაჰყავთ საკაცით. კაკოფონიას ცვლის ვიოლინოს მომხიბლავი მუსიკა.
შემდეგ «ჯვარცმული» მსახიობი დგას,ზის,წევს,კიდია თავდაღმა მას ასმევენ და მთელ სხეულზე ასხავენ სისხლს, რამოდენიმე ადამიანი მის სხეულზე ზილავს ცხოველების ნაწლავებს და ასხავენ სისხლს ისე რომ ის მოედინება მსახიობის სახეზე და სხეულზე.
დასკვნა:
1. ცეკვა ნაწლავებზე. რამოდენიმე ახალგაზრდა სატკაცუნოების და ტამბურინების ხმაურის ფონზე ფეხებით თელავს ცხოველების ნაწლავებს. მათი ტანისამოსი და სახეები იფარება სისხლის ლაქებით. რომ არ დაეცნენ ისინი ეჭიდებიან თოკს.
თავიდანვე უარვყოთ ნიცშის აქციების წარმოდგენა პარანოიდალური ბოდვის თუ ფაშისტური ფანტაზიების თეატრალიზაციად. იარლიყების დაკერება აბნევს ადამიანს.
ნიცში მუშაობს ადამიანისთვის მართლაც ბაზისური რაღაცეებით. სხეულის,სისხლის შეგრძნება და გემოს და შეხების გრძნობის გააქტიურება იძლევა წმინდა,კულტურამდელი არსებობის განცდას.
ახალბედებს გამოფენის ნახვა უჩქარებს გულისცემას,ურევს გულს. იზრდება სასიცოცხლო ძალა, ძლიერდება მადა ჩნდება სექსუალური აღგზნება,და ა.შ.
ამდენად მისტერიაში თუნდაც დოკუმენტურად მონაწილეობა ანუ ფილმის ნახვა მოქმედებს ბევრად უფრო ძლიერად ვიდრე ჩვეულებრივი გამოფენა. სომატური და მოტორული ეფექტების დომინირება თვითანგარიშის უნარის დათრგუნვასთან ერთად გვიჩვენებს ჩვენს წინაშეა ტრანსის ფენომენი. მაგრამ ტრანსი მხოლოდ ცნობიერების მდგომარეობაა, სპეციფიური გამოცდილების მიღების წინაპირობაა. და რა შინაარსობრივ სტრუქტურებთანაა დაკავშირებული ნიცშის ქმედება?
დიონისეს და ქრისტეს მოხმობა რა თქმა უნდა არაა შემთხვევითი.
ინიციაციის ნებისმიერი რიტუალის მსგავსად ნიცშის რიტუალი სიმბოლურად განასახიერებს სიკვდილს და აღდგომას
მეტიც,რიტუალის ფიზიკური სტრუქტურა და მისთვის დამახასიათებელი პროცედურები ახდენენ ბილოგიური გაჩენის მოდელირებას. ჯვარცმული,შეკრული, მხედველობას მოკლებული ადამიანი აღმოჩნდება მშობიარობის ბოლო ეტაპის ემბრიონის მდგომარეობაში. ამ სტადიაზე ემბრიონი მჭიდრო კონტაქტშია სისხლთან,ლორწოსთან,შარდთან და განავალთანაც კი. ის ასევე განიცდის მექანიკურ შეკუმშვებს და?ხშირად,ანოქსიას და მოგუდვას.
თუ კი დავუჯერებთ ხმებს ნიცშის ერთ-ერთი ასისტენტი დაიღუპა,მოკვდა პერფორმანსის დროს.
შეიძლება გავიხსენოთ გაგლეჯილი ხორცის ან ხორცის გაგლეჯვის მოტივებიც. გამოფატრულ მძორში მსახიობის თავის შეყოფის მოტივიც.
ნიცში მისტერიას მიზნად უსახავს ამქვეყნად გაჩენის ტრავმის მოხსნას მისი ხელახალი განცდით. ამაშია მისი აზრით მისტერიის თერაპიული,მკურნალი დანიშნულება.
ს.გროფი ამ მისტერიაზე ლაპარაკისას პარალელს ავლებს შავ მესასთან რომელშიც ასევე განიცდება სიკვდილი,გადაგვარებული სექსუალობა, შიში,აგრესია, გაზას აცდენილი სულიერი სწრაფვა.
ნიცში აქ «თამაშობს» ქრისტიანული რიტუალის სიმბოლიკით: რეალური ხორცით და რეალური სისხლით ზიარება აქ რა თქმა უნდა არის ზიარების,ევქარისტიის დესიმბოლიზაცია.
ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ევქარისტიის ტრანსცენდენტური, სულიერი აზრის და მნიშვნელობის უარყოფა:
«სისხლი მხოლოდ სისხლია და ესაა არსებობის ერთადერთი რეალობა». ეს ქრისტიანობის თვალსაზრისით რა თქმა უნდა არის ჭეშმარიტების სატანური დამახინჯება. თუ კი ადამიანის ბუნების ალფა და ომეგა არის დესიმბოლიზებული სისხლი და ხორცი მაშინ აღარ რჩება ადგილი სულის უკვდავების რწმენისთვის.
ვინაიდან ძალადობის აქტიურობის და ტანჯვის პასიურობის უფლებრივად გამთანაბრებელი სისხლით ადამიანები ეზიარებიან ცხოველური ინსტინქტების სამყაროს და არა ტრანსცენდენტურ რეალობას.
ნიცშის წინააღმდეგ წამოყენებულ მკრეხელობის და ღვთისმგმობელობის ბრალდებებს აქვთ სერიოზული საფუძველი.
ქრისტიანული რიტუალის პაროდიული გადაყირავება არ მდგომარეობს მარტო სისხლიან ზიარებაში. სულის ჩანაცვლება ხორცით, ტრანსცენდენტურის ჩანაცვლება იმანენტურით მრავალნაირადაა სიმბოლიზებული. კულტის საგნების ნაცვლად საკურთხეველზეა შპრიცები და სკალპელები. კანკელის ნაცვლად არის გასისხლიანებული ტილო. ქრისტეს მაგივრად-ჯვარცმული მძორი. ადამიანებიც და ცხოველებიც ხშირად ჯვარცმულია თავდაყირა. ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ქრისტიანობის სრული გადაბრუნება.
,აგრამ თუ კარგად შევხედავთ მაყურებლაბს დავინახავთ რომ არავინ არ უყურებს მომხდარს სერიოზულად.ადამიანები პერფორმანსის დროს ეწევიან,სვავენ ლუდს,ხარხარებენ. მათი ცნობიერება დაცულია იმის განცდით რომ ის რაც მათ წინ ხდება არის სისხლიანი რიტუალების იმიტაცია და მეტი არაფერი,მხოლოდ სანახაობა,შოუ.
საიდუმლო რიტუალებს არ აჩვენებენ საჯაროდ და მათი ნახვის მსურველები ვერ ყიდულობენ ბილეთებს.
უხსნიდა ადამიანებს რომ სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა, «თამაში» სისიხლით ცუდია და მავნეა მაგრამ ამათ განა რამეს გააგონებ?
ადამიანი სისხლში, ჰერმან ნიცშის რიტუალური ხელოვნება:
რიღას აღარ მნახველ დედამიწაზე დადიოდა ხმები რომ გამოფენა «ჭრილობები და მისტერიები» რომელიც 1993 წლის გაზაფხულზე პრაღაში უნდა მოეწყოთ ვენის აქციონიზმის დიდოსტატებს ნიცშს და შვარკოგლერს,შოკის მომგვრელია და ამიტომ ყველაფრისთვის მზად უნდა იყო. მაგრამ ჯერ ზოგადი ცნობები:
უშუალო ხელოვნება(ვენას აქციონიზმი). ავსტრიელ მხატვართა ოტო მიულის,ჰერმან ნიცშის დქ გიუნტერ ბრუსის ჯგუფმა თავის თავს ერთხელ დაარქვეს «უშუალო ხელოვნების ვენას ინსტიტუტი». თავიდან ეს მხქტვრები ქმნიდნენ სასტიკ აცტიონ-ებს, პაინტინგს -ებს და უხეშ კომპოზიციებს,მქგრამ მათ მალე მობეზრდათ ფერწერისა და ქანდაკების მეორადი ბუნება და დაიწყეს გამოსახვის უფრო უშუალო ფორმების ძიება.
1960-ან წლებში მათ ჩაატარეს ნიუ იორკის «ჰეპენინგების» მსგქვსი «აქციების» სერია რომელთაც ცუდი სახელი გაუვარდათ თავისი უხეში,სადომაზოხისტური შინაარსისა და სიშიშვლის,სისხლის გამოყენებისა თუ ცხოველების გვამების დაგლეჯის გამო.
მოძრაობა ასე ცნობილია Wiener Aktionismus"-ის სახელითაც.
მისი ცენტრალური მოთხოვნა იყო ის რომ რიტუალები უნდა ყოფილიყო რეალური მოვლენები და არა კონვენციური დრამის მოჩვენებითი ამბები.
ნიცშეანურ «მოვლენებს» ერქვა «ორგია,მისტერია,თეატრი» (O-M Theater). იტალიელმა კრიტიკოსმა ლეა ვერჯინემ მათ ხელოვნებას უწოდა ირრიტარტ,იმიტომ რომ ის ფუნქციონირებს როგორც სოციალური გამღიზიანებელი.
შვარცკოგლერის ნამუშევრები ცალკე თემაა. ნიცში ბევითაა დავალებული შვარცკოგლერის «ხორციელი ხელოვნებისგან» და ამუშავებს მის მრავალ ქირურგიულ-
მხატვრულ მოტივს,მაგრამ შვარცკოგლერისა და მისი თვითვისექციისგან განსხვავებით ნიცში მუშაობს სხვათა სხეულებით. და 28 წლის ასაკში თვითმკვლელი შვარცკოგლერისგან განსხვავებით წითელლოყება ნიცში ყოჩაღადაა და სავსეა შემოქმედებითი გეგმებით.
ვენას აქციონიზმზე პატარა ჩანართი თეატრის ენციკლოპედიიდან: ჭიენერ Aკტიონისმუს გახლავთ რადიკალური და პროვოკაციული მოძრაობა რომელიც დაკავშირებულია 1960-ან წლებში ერთად მომუშავე ავსტრიელ მხატვართა ჯგუფთან.
ვენელ აქციონისტთა შემოქმედება ვითარდებოდა ხელოვნების ტრადიციული ფორმების უარმყოფელ თანამედროვე ავანგარდული მოძრაობების პარალელურად,მაგრამ მათგან დამოუკიდებლად...
ვენელ აქციონისტთა მოქმედებები გამოირჩეოდა დესტრუქციულობით და ძალადობით. ისინი ხშირად იყენებდნენ შიშველ სხეულს,სისხლს,ექსკრემენტებს, ცხოველთა მძორს.
ჯგუფის ძირითადი წევრები იყვნენ გიუნტერ ბრუსი,ოტო მიული,ჰერმან ნიცში,რუდოლფ შვარცკოგლერი. მოძრაობასთან დაკავშირებულები იყვნენ გიუნტერ ბრუსის მეუღლე ანი ბრუსი და მსახიობი ჰაინც კიბულკა.
მხატვრებმა თანამშრომლობა დაიწყეს 1961 წელს. მათ თავის თავს უწოდეს «Institut für Direkte Kunst» (უშუალო ხელოვნების ინსტიტუტი). როგორც აქციონისტები ისინი აქტიურები იყვნენ 1960-1971 წლებში. 1970 წლის შემდეგ მხატვართა უმეტესობამ განაგრძეს შემოქმედებითი მოღვაწეობა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად.
ჯგუფის ადრეული შემოქმედება იყო უხეში კომპოზიციები და მოქმედების ფერწერა, მაგრამ ის მალე გადავიდა ექსტრემალურ და პროვოკაციულ პერფორმანსებზე.
ვენელი აქციონისტები ეკუთვნიან ავსტრიელთა იმ თაობას ვინც გაიზარდნენ ომის გახსენებით და მათი მუშაობა ნაწილობრივ არის რეაქცია იმაზ რაც მათ მიაჩნდათ პოლიტიკურ ჩაგვრად და სოციალურ თვალთმაქცობად თავის ქვეყანაში.
მათ მიერ ჩატარებულ აქციებს ჰქონდათ რიტუალური ხასიათი: ამ აქციებში იყო ძველბერძნული ცერემონიების ელემენტები და ქრისტიანული სიმბოლიკა-სისხლი,ღვინო და ჯვარი.
მრავალ პერფორმანსში ისინი იყენებდნენ სამსხვერპლო ცხოველებს, ისახიჩრებდნენ თავს და სვავდნენ შარდს.
ამ აქციებში ისინი ხედავდნენ ერთგვარ კათარზისს,განთავისუფლებას საზოგადოების მიერ დათრგუნული აგრესიული ინსტინქტებისგან.
მიულის ზოგი აქციის სახელი წარმოდგენას გვიქმნის მათ შინაარსზე: «პენისის აქცია»(1963), « საწოლში დაკლული ღორი» (1969), « აქცია ბატით», წარმოდგენილი 1971 წელს ამსტერდამის Wet Dream Festival-ზე. «ლიბი»-ში(1969) გატეხილი კვერცხი იღვრებოდა მიულის პირში მენსტრუაციის მქონე ქალის საშოდან.
ასეთი პერფორმანსების გამო მონაწილეებს ზოგჯერ აპატიმრებდნენ. 1968 წელს გიუნტერ ბრუსი დააპატიმრეს სახელმწიფოს სიმბოლოების დამცირების გამო. ის შემდეგ გაიქცა ავსტრიიდან რათა მეორედ არ დაეპატიმრებინათ.
ოტო მიული ერთი თვით დაიჭირეს 1968 წელს საჯარო აქცია «ხელოვნება და რევოლუცია»-ში მონაწილეობის გამო.
(Piss Action»)
მიუნხენში აუდიტორიის წინაშე «ფის აქციის» შემდეგ მიული იმალებოდა დასავლეთ გერმანიის პოლიციაში.
ჰერმან ნიცშმა 1965 წელს ორი კვირა პატიმრობაში გაატარა რუდოლფ შვარცკოგლერთან «ფსქოფიზიკური ნატურალიზმის» ფესტივალში მონაწილეობის გამო.
ჯგუფის მთავარი ორატორი იყო ნიცში.
ის ასეთ შემოქმედებას აღწერდა როგორც «ლოცვის ესთეტურ ფორმას» და ამტკიცებდა რომ ეს პროცესი კათარზისით მოიტანს განთავისუფლებას ძალადობისგან.
აქციების დოკუმნეტირებული იქნა 1960-ანი წლების ექსპერიმენტული კინოს წყალობით. მათ დოკუმენტირებაში მონაწილეობდა ავსტრიელი რეჟისორი კურტ კრენი,ვინც 1964 წლიდან გადაიღო ბევრი ფილმი.
ეხლა დავუბრუნდეთ ნიცშის გამოფენას სადაც იყო ობიექტთა 5 სახეობა:
1. სისხლის ა,სახველი ალისფერიდან იისფერ-შავ ვარიაციების საღებავებით შეღებილი მრავალი ტილო. შუაში ხშირად იყო გასისხლიანებული ხალათი.
2. მაგიდები რიტუალური საგნებით (ღვთისმსახურების საგნები-ჯვრები,მღვდლის სამოსის ელემენტები და ა.შ.), სამედიცინო აქსესუარები (შპრიცები,სკალპელები,ბინტები და ა.შ.) და სტერილიზატორები სისხლით;
3. პერფორმანსების დროს გადაღებული ფერადი და შავ-თეთრი ფოტოები.
4. ნიცშის ჩანახატები,რომლებიც წარმოადგენდნენ პერფორმანსების რუკა-სცენარს; და 5. დარბაზის კუთხეში დაყენებული 4 ტელევიზორის ეკრანებზე ერთდროულად ნაჩვენები პერფორმანსის ვიდეოჩანაწერები.
ყველაფერი ამისგან დგებოდა ნიცშის მისტერიის სივრცე. თვითონ ნიცშის თქმით ეს იყო მხოლოდ მისტერიის სცენარი და არა თვითონ მისტერია,მაგრამ ესეც საკმარისი იყო გულის ადარევად და ნერვების დასაგლეჯად.
მაყურებელს უტევდნენ რაოდენობით. ყველაფერი იმეორებდა ერთ რამეს,სისხლს, რაც უზომოდ აძლიერებდა ეფექტს.
მაგრამ ნიცშს მხატვრულ მიზნებზე მეტი უნდა. მას უნდა მნახველის თავის რწმენაზე მოქცევა და არა მხოლოდ შეძვრა სპეციალური ეფექტებით.
მისი მისტერიის სივრცე,რომელიც ჰგავს საყასბოს,იძენს სიმბოლურ,მეტიც,მისტიკურ აზრს.
თავის თეორიულ ნაშრომებში,რომელთა შორისაც ყველაზე ცნობილია «ორგიები,მისტერიები,თეატრი», ნიცში აცხადებს რომ მას სურს დიონისური და ადრექრისტიანული რიტუალების აღორძინება.
თავისი ესთეტიკური პრაქტიკის გამართლებას ის ცდილობს კათარზისის არისტოტელური ცნებით, შიშის,შეძრწუნებისა და თანაგრძნობის განცდით.
ის თვლის რომ სოციალურ-კულტურული ნორმები და შეთანხმებები თრგუნავენ ბუნებრივ ადამიანურ ინსტინქტებს და ამით აშორებენ მას მის ღვთაებრივ არსს, აუცხოებენ მისგან.
ცხოველთა რიტუალიზებული ხოცვა და ფიზიკური კონტაქტი სისხლთან მისი აზრით ანთავისუფლებს ამ დათრგუნულ ენერგიას რაც უტოლდება გამოსყიდვას თანაგრძნობის მეშვეობით.
ამდენად ნიცშის gesamkunstwerk-ში ერთ მთლიანობად ერთიანდება თერაპიული და რელიგიური ფუნქციები და სამედიცინო და საკულტო სიმბოლიკის შერევა სრულებით შეგნებლია.
აი ტიპიური 84-ე აქცია, პრინცენდორფი:
პრელუდია:
1. უკრავს სასულე ორკესტრი; ღია ცის ქვეშ შლიან სუფრებს;ანათებს მზე, სახალხო სეირნობის ატმოსფეროა.
2. ორკესტრს ცვლის კამერული კვარტეტი, ვენას კლასიკა.
3 ისმის ორღანოს ხმამაღალი,დაღვრემილი და იდუმალი აკორდები. ეს ნიცში სასახლიდან იუწყება მისტერიის დაწყების შესახებ.
ძირითადი ნაწილი:
1. კამერას გადავყავართ სასახლის ერთ-ერთ სათავსში. მაყურებლები დგანან თეთრი სუფრით გადაფარებული გრძელი მაგიდის ირგვლივ. სიმიანი და სულიერი ინსტრუმენტების თანდათანობითი შერევა. მუსიკა თანდათანობით გადადის კაკოფონიაში,რასაც აძლიერებს საჩხარუნებლები,სასტვენები, ტამბრინები და ა.შ. ხმაური აღწევს მწვერვალს და მკვეთრად წყდება.
.2. დუმილი,სამი ადამიანი თეთრ ბალახონებში ნელა მიდის ჩარჩოზე დაჭიმულ თეთრ ტილოსთან. ტილოს თავზეა თავდაღმა ჯვარცმული გამოშიგნული ბატკანი. სამიდან ბოლო იხდის ბალახონს და დგება პირით ტილოსკენ,ორივე ხელს ჰკიდებს მძორს. ნიცში საზეიმოდ ასხამს მას ზურგზე რამოდენიმე ხაპ სისხლს. ადამიანს ისევ აცმევენ,აუხვევენ თვალებს და ხელების მაჯებზე უბავენ თოკებს. ხელებ აქეთიქით გადაშლილი ის მიჰყავთ უკან მაყურებლებისკენ. მუსიკა. ის დგას ჯვარცმულის პოზაში. ნიცში მას ასმევს ბევრ სისხლს. სისხლი ჩამოდის მსახიობის სახეზე და ბალახონზე. დასისხლიანებული,ის დგას სისხლის გუბეში.
3. ტიტველი კაცი ახვეული თვალებით წევს ზურგზე. გადაშლილ ხელებზე შემოხვეული აქვს თოკი რომელიც ევლება მის სასქესო ორგანოებს. მათ აყრიან ნაწლავებს (ან ტვინს) და ის მათ ზილავს აშკარად სიამოვნებით. ნიცში ყველაფერ ამას ასხავს ბევრ სისხლს და დრო და დრო ასმევს სისხლს მსახიობს. შემდეგ მსახიობი კაკოფონიის თანხლებით გაჰყავთ საკაცით. კაკოფონიას ცვლის ვიოლინოს მომხიბლავი მუსიკა.
შემდეგ «ჯვარცმული» მსახიობი დგას,ზის,წევს,კიდია თავდაღმა მას ასმევენ და მთელ სხეულზე ასხავენ სისხლს, რამოდენიმე ადამიანი მის სხეულზე ზილავს ცხოველების ნაწლავებს და ასხავენ სისხლს ისე რომ ის მოედინება მსახიობის სახეზე და სხეულზე.
დასკვნა:
1. ცეკვა ნაწლავებზე. რამოდენიმე ახალგაზრდა სატკაცუნოების და ტამბურინების ხმაურის ფონზე ფეხებით თელავს ცხოველების ნაწლავებს. მათი ტანისამოსი და სახეები იფარება სისხლის ლაქებით. რომ არ დაეცნენ ისინი ეჭიდებიან თოკს.
თავიდანვე უარვყოთ ნიცშის აქციების წარმოდგენა პარანოიდალური ბოდვის თუ ფაშისტური ფანტაზიების თეატრალიზაციად. იარლიყების დაკერება აბნევს ადამიანს.
ნიცში მუშაობს ადამიანისთვის მართლაც ბაზისური რაღაცეებით. სხეულის,სისხლის შეგრძნება დქ გემოს და შეხების გრძნობის გააქტიურება იძლევა წმინდა,კულტურამდელი არსებობის განცდას.
ახალბედებს გამოფენის ნახვა უჩქარებს გულისცემას,ურევს გულს. იზრდება სასიცოცსლო ძალა, ძლიერდება მადა ჩნდება სექსუალური აღგზნება,და ა.შ.
ამდენად მისტერიაში თუნდაც დოკუმენტურად მონაწილეობა ანუ ფილმის ნახვა მოქმედებს ბევრად უფრო ძლიერად ვიდრე ჩვეულებრივი გამოფენა. სომატური და მოტორული ეფექტების დომინირება თვითანგარიშის უნარის დათრგუნვასთან ერთად გვიჩვენებს ჩვენს წინაშეა ტრანსის ფენომენი. მაგრამ ტრანსი მხოლოდ ცნობიერების მდგომარეობაა, სპეციფიური გამოცდილების მიღების წინაპირობაა. და რა შინაარსობრივ სტრუქტურებთანაა დაკავშირებული ნიცშის ქმედება?
დიონისეს და ქრისტეს ,ოხ,ობა რა თქმა უნდა არაა შემთხვევითი.
ინიციაციის ნებისმიერი რიტუალის მსგავსად ნიცშის რიტუალი სიმბოლურად განასახიერებს სიკვდილს და აღდგომას
მეტიც,რიტუალის ფიზიკური სტრუქტურა და მისთვის დამახასიათებელი პროცედურები ახდენენ ბილოგიური გაჩენის მოდელირებას. ჯვარცმული,შეკრული, მხედველობას მოკლებული ადამიანი აღმოჩნდება მშობიარობის ბოლო ეტაპის ემბრიონის მდგომარეობაში. ამ სტადიაზე ემბრიონი მჭიდრო კონტაქტშია სისხლთან,ლორწოსთან, შარდთან და განავალთანაც კი. ის ასევე განიცდის მექანიკურ შეკყმშვებს და?ხშირად, ანოქსიას და მოგუდვას.
თუ კი დავუჯერებთ ხმებს ნიცშის ერთ-ერთი ასისტენტი დაიღუპა,მოკვდა პერფორმანსის დროს.
შეიძლება გავიხსენოთ გაგლეჯილი ხორცის ან ხორცის გაგლეჯვის მოტივებიც. გამოფატრულ მძორში მსახიობის თავის შეყოფის მოტივიც.
ნიცშის, ისტერიას მიზნად უსახავს ამქვეყნად გაჩენის ტრავმის მოხსნას მისი ხელახალი განცდით. ამაშია მისი აზრით მისტერიის თერაპიული,მკურნალი დანიშნულება.
ს.გროფი ამ მისტერიაზე ლაპარაკისას პარალელს ავლებს შავ მესასთან რომელშიც ასევე განიცდება სიკვდილი,გადაგვარებული სექსუალობა, შიში,აგრესია, გაზას აცდენილი სულიერი სწრაფვა.
ნიცში აქ «თამაშობს» ქრისტიანული რიტუალის სიმბოლიკით: რეალური ხორცით და რეალური სისხლით ზიარება აქ რა თქმა უნდა არის ზიარების,ევქარისტიის დესიმბოლიზაცია.
ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ევქარისტიის ტრანსცენდენტური, სყლიერი აზრის და მნიშვნელობის უარყოფა:
«სისხლი მხოლოდ სისხლია და ესაა არსებობის ერთადერთი რეალობა». ეს ქრისტიანობის თვალსაზრისით რა თქმა უნდა არის ჭეშმარიტების სატანური დამახინჯება. თუ კი ადამიანის ბუნების ალფა და ომეგა არის დესიმბოლიზებული სისხლი და ხორცი მაშინ აღარ რჩება ადგილი სულის უკვდავების რწმენისთვის.
ვინაიდან ძალადობის აქტიურობის და ტანჯვის პასიურობის უფლებრივად გამთანაბრებელი სისხლით ადამიანები ეზიარებიან ცხოველური ინსტინქტების სამყაროს და არა ტრანსცენდენტურ რეალობას.
ნიცშის წინააღმდეგ წამოყენებულ მკრეხელობის და ღვთისმგმობელობის ბრალდებებს აქვთ სერიოზული საფუძველი.
ქრისტიანული რიტუალის პაროდიული გადაყირავება არ მდგომარეობს მარტო სისხლიან ზიარებაში. სულის ჩანაცვლება ხორცით, ტრანსცენდენტურის ჩანაცვლება იმანენტურით მრავალნაირადაა სიმბოლიზებული. კულტის საგნების ნაცვლად საკურთხეველზეა შპრიცები და სკალპელები. კანკელის ნაცვლად არის გასისხლიანებული ტილო. ქრისტეს მაგივრად-ჯვარცმული მძორი. ადამიანებიც და ცხოველებიც ხშირად ჯვარცმულია თავდაყირა. ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ქრისტიანობის სრული გადაბრუნება.
,აგრამ თუ კარგად შევხედავთ მაყურებლაბს დავინახავთ რომ არავინ არ უყურებს მომხდარს სერიოზულად.ადამიანები პერფორმანსის დროს ეწევიან,სვავენ ლუდს,ხარხარებენ. მათი ცნობიერება დაცულია იმის განცდით რომ ის რაც მათ წინ ხდება არის სისხლიანი რიტუალების იმიტაცია და მეტი არაფერი,მხოლოდ სანახაობა,შოუ.
საიდუმლო რიტუალებს არ აჩვენებენ საჯაროდ და მათი ნახვის მსურველები ვერ ყიდულობენ ბილეთებს.
ბს.
ესაა მასხარაობა, კაცობრიობის მიერ საუკუნეების მანძილზე ამდენი წვალებით მიერ შექმნილი კულტურის ცინიკურ-ნიჰილისტური მასხრად აგდება.
რიღას აღარ მნახველ დედამიწაზე დადიოდა ხმები რომ გამოფენა «ჭრილობები და მისტერიები» რომელიც 1993 წლის გაზაფხულზე პრაღაში უნდა მოეწყოთ ვენის აქციონიზმის დიდოსტატებს ნიცშს და შვარკოგლერს,შოკის მომგვრელია და ამიტომ ყველაფრისთვის მზად უნდა იყო. მაგრამ ჯერ ზოგადი ცნობები:
უშუალო ხელოვნება(ვენას აქციონიზმი). ავსტრიელ მხატვართა ოტო მიულის,ჰერმან ნიცშის დქ გიუნტერ ბრუსის ჯგუფმა თავის თავს ერთხელ დაარქვეს «უშუალო ხელოვნების ვენას ინსტიტუტი». თავიდან ეს მხატვრები ქმნიდნენ სასტიკ action-ებს, paintings -ებს და უხეშ კომპოზიციებს,მქგრამ მათ მალე მობეზრდათ ფერწერისა და ქანდაკების მეორადი ბუნება და დაიწყეს გამოსახვის უფრო უშუალო ფორმების ძიება.
1960-ან წლებში მათ ჩაატარეს ნიუ იორკის «ჰეპენინგების» მსგქვსი «აქციების» სერია რომელთაც ცუდი სახელი გაუვარდათ თავისი უხეში,სადომაზოხისტური შინაარსისა და სიშიშვლის,სისხლის გამოყენებისა თუ ცხოველების გვამების დაგლეჯის გამო.მოძრაობა ასე ცნობილია Wiener Aktionismus"-ის სახელითაც.
მისი ცენტრალური მოთხოვნა იყო ის რომ რიტუალები უნდა ყოფილიყო რეალური მოვლენები და არა კონვენციური დრამის მოჩვენებითი ამბები.
ნიცშის «მოვლენებს» ერქვა «ორგია,მისტერია,თეატრი» (O-M Theater). იტალიელმა კრიტიკოსმა ლეა ვერჯინემ მათ ხელოვნებას უწოდა irritart,იმიტომ რომ ის ფუნქციონირებს როგორც სოციალური გამღიზიანებელი.
შვარცკოგლერის ნამუშევრები ცალკე თემაა. ნიცში ბევითაა დავალებული შვარცკოგლერის «ხორციელი ხელოვნებისგან» და ამუშავებს მის მრავალ ქირურგიულ-მხატვრულ მოტივს, მაგრამ შვარცკოგლერისა და მისი თვითვივისექციისგან, თვითდასახიჩრებისგან განსხვავებით ნიცში მუშაობს სხვათა სხეულებით. და 28 წლის ასაკში თვითმკვლელი შვარცკოგლერისგან განსხვავებით წითელლოყება ნიცში ყოჩაღადაა და სავსეა შემოქმედებითი გეგმებით.
ვენას აქციონიზმზე პატარა ჩანართი თეატრის ენციკლოპედიიდან: Wiener Aktionismus გახლავთ რადიკალური და პროვოკაციული მოძრაობა რომელიც დაკავშირებულია 1960-ან წლებში ერთად მომუშავე ავსტრიელ მხატვართა ჯგუფთან.
ვენელ აქციონისტთა შემოქმედება ვითარდებოდა ხელოვნების ტრადიციული ფორმების უარმყოფელ თანამედროვე ავანგარდული მოძრაობების პარალელურად, მაგრამ მათგან დამოუკიდებლად...
ვენელ აქციონისტთა მოქმედებები გამოირჩეოდა დესტრუქციულობით და ძალადობით. ისინი ხშირად იყენებდნენ შიშველ სხეულს,სისხლს,ექსკრემენტებს, ცხოველთა მძორს.
ჯგუფის ძირითადი წევრები იყვნენ გიუნტერ ბრუსი,ოტო მიული,ჰერმან ნიცში,რუდოლფ შვარცკოგლერი. მოძრაობასთან დაკავშირებულები იყვნენ გიუნტერ ბრუსის მეუღლე ანი ბრუსი და მსახიობი ჰაინც კიბულკა.
მხატვრებმა თანამშრომლობა დაიწყეს 1961 წელს. მათ თავის თავს უწოდეს «Institut für Direkte Kunst » (უშუალო ხელოვნების ინსტიტუტი). როგორც აქციონისტები ისინი აქტიურები იყვნენ 1960-1971 წლებში. 1970 წლის შემდეგ მხატვართა უმეტესობამ განაგრძეს შემოქმედებითი მოღვაწეობა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად.
ჯგუფის ადრეული შემოქმედება იყო უხეში კომპოზიციები და მოქმედების ფერწერა, მაგრამ ის მალე გადავიდა ექსტრემალურ და პროვოკაციულ პერფორმანსებზე.
ვენელი აქციონისტები ეკუთვნიან ავსტრიელთა იმ თაობას ვინც გაიზარდნენ ომის გახსენებით და მათი მუშაობა ნაწილობრივ არის რეაქცია იმაზ რაც მათ მიაჩნდათ პოლიტიკურ ჩაგვრად და სოციალურ თვალთმაქცობად თავის ქვეყანაში.
მათ მიერ ჩატარებულ აქციებს ჰქონდათ რიტუალური ხასიათი: ამ აქციებში იყო ძველბერძნული ცერემონიების ელემენტები და ქრისტიანული სიმბოლიკა-სისხლი,ღვინო და ჯვარი.
მრავალ პერფორმანსში ისინი იყენებდნენ სამსხვერპლო ცხოველებს, ისახიჩრებდნენ თავს და სვავდნენ შარდს.
ამ აქციებში ისინი ხედავდნენ ერთგვარ კათარზისს,განთავისუფლებას საზოგადოების მიერ დათრგუნული აგრესიული ინსტინქტებისგან.
მიულის ზოგი აქციის სახელი წარმოდგენას გვიქმნის მათ შინაარსზე: «პენისის აქცია»(1963), « საწოლში დაკლული ღორი» (1969), « აქცია ბატით», წარმოდგენილი 1971 წელს ამსტერდამის Wet Dream Festival-ზე. «ლიბი»-ში(1969) გატეხილი კვერცხი იღვრებოდა მიულის პირში მენსტრუაციის მქონე ქალის საშოდან.
ასეთი პერფორმანსების გამო მონაწილეებს ზოგჯერ აპატიმრებდნენ. 1968 წელს გიუნტერ ბრუსი დააპატიმრეს სახელმწიფოს სიმბოლოების დამცირების გამო. ის შემდეგ გაიქცა ავსტრიიდან რათა მეორედ არ დაეპატიმრებინათ.
ოტო მიული ერთი თვით დაიჭირეს 1968 წელს საჯარო აქცია «ხელოვნება და რევოლუცია»-ში მონაწილეობის გამო.
(Piss Action»)
მიუნხენში აუდიტორიის წინაშე «ფის აქციის» შემდეგ მიული იმალებოდა დასავლეთ გერმანიის პოლიციაში.
ჰერმან ნიცშმა 1965 წელს ორი კვირა პატიმრობაში გაატარა რუდოლფ შვარცკოგლერთან «ფსქოფიზიკური ნატურალიზმის» ფესტივალში მონაწილეობის გამო.
ჯგუფის მთავარი ორატორი იყო ნიცში. ის ასეთ შემოქმედებას აღწერდა როგორც «ლოცვის ესთეტურ ფორმას» და ამტკიცებდა რომ ეს პროცესი კათარზისით მოიტანს განთავისუფლებას ძალადობისგან.
აქციების დოკუმნეტირებული იქნა 1960-ანი წლების ექსპერიმენტული კინოს წყალობით. მათ დოკუმენტირებაში მონაწილეობდა ავსტრიელი რეჟისორი კურტ კრენი,ვინც 1964 წლიდან გადაიღო ბევრი ფილმი.
ეხლა დავუბრუნდეთ ნიცშის გამოფენას სადაც იყო ობიექტთა 5 სახეობა:
1. სისხლის ა,სახველი ალისფერიდან იისფერ-შავ ვარიაციების საღებავებით შეღებილი მრავალი ტილო. შუაში ხშირად იყო გასისხლიანებული ხალათი.
2. მაგიდები რიტუალური საგნებით (ღვთისმსახურების საგნები-ჯვრები,მღვდლის სამოსის ელემენტები და ა.შ.), სამედიცინო აქსესუარები (შპრიცები,სკალპელები,ბინტები და ა.შ.) და სტერილიზატორები სისხლით;
3. პერფორმანსების დროს გადაღებული ფერადი და შავ-თეთრი ფოტოები.
4. ნიცშის ჩანახატები,რომლებიც წარმოადგენდნენ პერფორმანსების რუკა-სცენარს; და 5. დარბაზის კუთხეში დაყენებული 4 ტელევიზორის ეკრანებზე ერთდროულად ნაჩვენები პერფორმანსის ვიდეოჩანაწერები.
ყველაფერი ამისგან დგებოდა ნიცშის მისტერიის სივრცე. თვითონ ნიცშის თქმით ეს იყო მხოლოდ მისტერიის სცენარი და არა თვითონ მისტერია,მაგრამ ესეც საკმარისი იყო გულის ადარევად და ნერვების დასაგლეჯად.
მაყურებელს უტევდნენ რაოდენობით. ყველაფერი იმეორებდა ერთ რამეს, სისხლს, რაც უზომოდ აძლიერებდა ეფექტს.
მაგრამ ნიცშს მხატვრულ მიზნებზე მეტი უნდა. მას უნდა მნახველის თავის რწმენაზე მოქცევა და არა მხოლოდ შეძვრა სპეციალური ეფექტებით.
მისი მისტერიის სივრცე,რომელიც ჰგავს საყასბოს,იძენს სიმბოლურ, მეტიც, მისტიკურ აზრს.
თავის თეორიულ ნაშრომებში,რომელთა შორისაც ყველაზე ცნობილია «ორგიები, მისტერიები, თეატრი», ნიცში აცხადებს რომ მას სურს დიონისური და ადრექრისტიანული რიტუალების აღორძინება.
თავისი ესთეტიკური პრაქტიკის გამართლებას ის ცდილობს კათარზისის არისტოტელური ცნებით, შიშის,შეძრწუნებისა და თანაგრძნობის განცდით.
ის თვლის რომ სოციალურ-კულტურული ნორმები და შეთანხმებები თრგუნავენ ბუნებრივ ადამიანურ ინსტინქტებს და ამით აშორებენ მას მის ღვთაებრივ არსს, აუცხოებენ მისგან.
ცხოველთა რიტუალიზებული ხოცვა და ფიზიკური კონტაქტი სისხლთან მისი აზრით ანთავისუფლებს ამ დათრგუნულ ენერგიას რაც უტოლდება გამოსყიდვას თანაგრძნობის მეშვეობით.
ამდენად ნიცშის gesamkunstwerk-ში ერთ მთლიანობად ერთიანდება თერაპიული და რელიგიური ფუნქციები და სამედიცინო და საკულტო სიმბოლიკის შერევა სრულებით შეგნებლია.
ცხოველთა რიტუალიზებული ხოცვა და ფიზიკური კონტაქტი სისხლთან მისი აზრით ანთავისუფლებს ამ დათრგუნულ ენერგიას რაც უტოლდება გამოსყიდვას თანაგრძნობის მეშვეობით.
ამდენად ნიცშის gesamkunstwerk-ში ერთ მთლიანობად ერთიანდება თერაპიული და რელიგიური ფუნქციები და სამედიცინო და საკულტო სიმბოლიკის შერევა სრულებით შეგნებლია.
აი ტიპიური 84-ე აქცია, პრინცენდორფი:
პრელუდია:
1. უკრავს სასულე ორკესტრი; ღია ცის ქვეშ შლიან სუფრებს;ანათებს მზე, სახალხო სეირნობის ატმოსფეროა.
2. ორკესტრს ცვლის კამერული კვარტეტი, ვენას კლასიკა.
3 ისმის ორღანოს ხმამაღალი,დაღვრემილი და იდუმალი აკორდები. ეს ნიცში სასახლიდან იუწყება მისტერიის დაწყების შესახებ.
ძირითადი ნაწილი:
1. კამერას გადავყავართ სასახლის ერთ-ერთ სათავსში. მაყურებლები დგანან თეთრი სუფრით გადაფარებული გრძელი მაგიდის ირგვლივ. სიმიანი და სულიერი ინსტრუმენტების თანდათანობითი შერევა. მუსიკა თანდათანობით გადადის კაკოფონიაში,რასაც აძლიერებს საჩხარუნებლები,სასტვენები, ტამბრინები და ა.შ. ხმაური აღწევს მწვერვალს და მკვეთრად წყდება.
.2. დუმილი,სამი ადამიანი თეთრ ბალახონებში ნელა მიდის ჩარჩოზე დაჭიმულ თეთრ ტილოსთან. ტილოს თავზეა თავდაღმა ჯვარცმული გამოშიგნული ბატკანი. სამიდან ბოლო იხდის ბალახონს და დგება პირით ტილოსკენ,ორივე ხელს ჰკიდებს მძორს. ნიცში საზეიმოდ ასხამს მას ზურგზე რამოდენიმე ხაპ სისხლს. ადამიანს ისევ აცმევენ,აუხვევენ თვალებს და ხელების მაჯებზე უბავენ თოკებს. ხელებ აქეთიქით გადაშლილი ის მიჰყავთ უკან მაყურებლებისკენ. მუსიკა. ის დგას ჯვარცმულის პოზაში. ნიცში მას ასმევს ბევრ სისხლს. სისხლი ჩამოდის მსახიობის სახეზე და ბალახონზე. დასისხლიანებული,ის დგას სისხლის გუბეში.
3. ტიტველი კაცი ახვეული თვალებით წევს ზურგზე. გადაშლილ ხელებზე შემოხვეული აქვს თოკი რომელიც ევლება მის სასქესო ორგანოებს. მათ აყრიან ნაწლავებს (ან ტვინს) და ის მათ ზილავს აშკარად სიამოვნებით. ნიცში ყველაფერ ამას ასხავს ბევრ სისხლს და დრო და დრო ასმევს სისხლს მსახიობს. შემდეგ მსახიობი კაკოფონიის თანხლებით გაჰყავთ საკაცით. კაკოფონიას ცვლის ვიოლინოს მომხიბლავი მუსიკა.
შემდეგ «ჯვარცმული» მსახიობი დგას,ზის,წევს,კიდია თავდაღმა მას ასმევენ და მთელ სხეულზე ასხავენ სისხლს, რამოდენიმე ადამიანი მის სხეულზე ზილავს ცხოველების ნაწლავებს და ასხავენ სისხლს ისე რომ ის მოედინება მსახიობის სახეზე და სხეულზე.
დასკვნა:
1. ცეკვა ნაწლავებზე. რამოდენიმე ახალგაზრდა სატკაცუნოების და ტამბურინების ხმაურის ფონზე ფეხებით თელავს ცხოველების ნაწლავებს. მათი ტანისამოსი და სახეები იფარება სისხლის ლაქებით. რომ არ დაეცნენ ისინი ეჭიდებიან თოკს.
თავიდანვე უარვყოთ ნიცშის აქციების წარმოდგენა პარანოიდალური ბოდვის თუ ფაშისტური ფანტაზიების თეატრალიზაციად. იარლიყების დაკერება აბნევს ადამიანს.
ნიცში მუშაობს ადამიანისთვის მართლაც ბაზისური რაღაცეებით. სხეულის,სისხლის შეგრძნება და გემოს და შეხების გრძნობის გააქტიურება იძლევა წმინდა,კულტურამდელი არსებობის განცდას.
ახალბედებს გამოფენის ნახვა უჩქარებს გულისცემას,ურევს გულს. იზრდება სასიცოცხლო ძალა, ძლიერდება მადა ჩნდება სექსუალური აღგზნება,და ა.შ.
ამდენად მისტერიაში თუნდაც დოკუმენტურად მონაწილეობა ანუ ფილმის ნახვა მოქმედებს ბევრად უფრო ძლიერად ვიდრე ჩვეულებრივი გამოფენა. სომატური და მოტორული ეფექტების დომინირება თვითანგარიშის უნარის დათრგუნვასთან ერთად გვიჩვენებს ჩვენს წინაშეა ტრანსის ფენომენი. მაგრამ ტრანსი მხოლოდ ცნობიერების მდგომარეობაა, სპეციფიური გამოცდილების მიღების წინაპირობაა. და რა შინაარსობრივ სტრუქტურებთანაა დაკავშირებული ნიცშის ქმედება?
დიონისეს და ქრისტეს მოხმობა რა თქმა უნდა არაა შემთხვევითი.
ინიციაციის ნებისმიერი რიტუალის მსგავსად ნიცშის რიტუალი სიმბოლურად განასახიერებს სიკვდილს და აღდგომას
მეტიც,რიტუალის ფიზიკური სტრუქტურა და მისთვის დამახასიათებელი პროცედურები ახდენენ ბილოგიური გაჩენის მოდელირებას. ჯვარცმული,შეკრული, მხედველობას მოკლებული ადამიანი აღმოჩნდება მშობიარობის ბოლო ეტაპის ემბრიონის მდგომარეობაში. ამ სტადიაზე ემბრიონი მჭიდრო კონტაქტშია სისხლთან,ლორწოსთან,შარდთან და განავალთანაც კი. ის ასევე განიცდის მექანიკურ შეკუმშვებს და?ხშირად,ანოქსიას და მოგუდვას.
თუ კი დავუჯერებთ ხმებს ნიცშის ერთ-ერთი ასისტენტი დაიღუპა,მოკვდა პერფორმანსის დროს.
შეიძლება გავიხსენოთ გაგლეჯილი ხორცის ან ხორცის გაგლეჯვის მოტივებიც. გამოფატრულ მძორში მსახიობის თავის შეყოფის მოტივიც.
ნიცში მისტერიას მიზნად უსახავს ამქვეყნად გაჩენის ტრავმის მოხსნას მისი ხელახალი განცდით. ამაშია მისი აზრით მისტერიის თერაპიული,მკურნალი დანიშნულება.
ს.გროფი ამ მისტერიაზე ლაპარაკისას პარალელს ავლებს შავ მესასთან რომელშიც ასევე განიცდება სიკვდილი,გადაგვარებული სექსუალობა, შიში,აგრესია, გაზას აცდენილი სულიერი სწრაფვა.
ნიცში აქ «თამაშობს» ქრისტიანული რიტუალის სიმბოლიკით: რეალური ხორცით და რეალური სისხლით ზიარება აქ რა თქმა უნდა არის ზიარების,ევქარისტიის დესიმბოლიზაცია.
ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ევქარისტიის ტრანსცენდენტური, სულიერი აზრის და მნიშვნელობის უარყოფა:
«სისხლი მხოლოდ სისხლია და ესაა არსებობის ერთადერთი რეალობა». ეს ქრისტიანობის თვალსაზრისით რა თქმა უნდა არის ჭეშმარიტების სატანური დამახინჯება. თუ კი ადამიანის ბუნების ალფა და ომეგა არის დესიმბოლიზებული სისხლი და ხორცი მაშინ აღარ რჩება ადგილი სულის უკვდავების რწმენისთვის.
ვინაიდან ძალადობის აქტიურობის და ტანჯვის პასიურობის უფლებრივად გამთანაბრებელი სისხლით ადამიანები ეზიარებიან ცხოველური ინსტინქტების სამყაროს და არა ტრანსცენდენტურ რეალობას.
ნიცშის წინააღმდეგ წამოყენებულ მკრეხელობის და ღვთისმგმობელობის ბრალდებებს აქვთ სერიოზული საფუძველი.
ქრისტიანული რიტუალის პაროდიული გადაყირავება არ მდგომარეობს მარტო სისხლიან ზიარებაში. სულის ჩანაცვლება ხორცით, ტრანსცენდენტურის ჩანაცვლება იმანენტურით მრავალნაირადაა სიმბოლიზებული. კულტის საგნების ნაცვლად საკურთხეველზეა შპრიცები და სკალპელები. კანკელის ნაცვლად არის გასისხლიანებული ტილო. ქრისტეს მაგივრად-ჯვარცმული მძორი. ადამიანებიც და ცხოველებიც ხშირად ჯვარცმულია თავდაყირა. ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ქრისტიანობის სრული გადაბრუნება.
,აგრამ თუ კარგად შევხედავთ მაყურებლაბს დავინახავთ რომ არავინ არ უყურებს მომხდარს სერიოზულად.ადამიანები პერფორმანსის დროს ეწევიან,სვავენ ლუდს,ხარხარებენ. მათი ცნობიერება დაცულია იმის განცდით რომ ის რაც მათ წინ ხდება არის სისხლიანი რიტუალების იმიტაცია და მეტი არაფერი,მხოლოდ სანახაობა,შოუ.
საიდუმლო რიტუალებს არ აჩვენებენ საჯაროდ და მათი ნახვის მსურველები ვერ ყიდულობენ ბილეთებს.
უხსნიდა ადამიანებს რომ სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა, «თამაში» სისიხლით ცუდია და მავნეა მაგრამ ამათ განა რამეს გააგონებ?
ადამიანი სისხლში, ჰერმან ნიცშის რიტუალური ხელოვნება:
რიღას აღარ მნახველ დედამიწაზე დადიოდა ხმები რომ გამოფენა «ჭრილობები და მისტერიები» რომელიც 1993 წლის გაზაფხულზე პრაღაში უნდა მოეწყოთ ვენის აქციონიზმის დიდოსტატებს ნიცშს და შვარკოგლერს,შოკის მომგვრელია და ამიტომ ყველაფრისთვის მზად უნდა იყო. მაგრამ ჯერ ზოგადი ცნობები:
უშუალო ხელოვნება(ვენას აქციონიზმი). ავსტრიელ მხატვართა ოტო მიულის,ჰერმან ნიცშის დქ გიუნტერ ბრუსის ჯგუფმა თავის თავს ერთხელ დაარქვეს «უშუალო ხელოვნების ვენას ინსტიტუტი». თავიდან ეს მხქტვრები ქმნიდნენ სასტიკ აცტიონ-ებს, პაინტინგს -ებს და უხეშ კომპოზიციებს,მქგრამ მათ მალე მობეზრდათ ფერწერისა და ქანდაკების მეორადი ბუნება და დაიწყეს გამოსახვის უფრო უშუალო ფორმების ძიება.
1960-ან წლებში მათ ჩაატარეს ნიუ იორკის «ჰეპენინგების» მსგქვსი «აქციების» სერია რომელთაც ცუდი სახელი გაუვარდათ თავისი უხეში,სადომაზოხისტური შინაარსისა და სიშიშვლის,სისხლის გამოყენებისა თუ ცხოველების გვამების დაგლეჯის გამო.
მოძრაობა ასე ცნობილია Wiener Aktionismus"-ის სახელითაც.
მისი ცენტრალური მოთხოვნა იყო ის რომ რიტუალები უნდა ყოფილიყო რეალური მოვლენები და არა კონვენციური დრამის მოჩვენებითი ამბები.
ნიცშეანურ «მოვლენებს» ერქვა «ორგია,მისტერია,თეატრი» (O-M Theater). იტალიელმა კრიტიკოსმა ლეა ვერჯინემ მათ ხელოვნებას უწოდა ირრიტარტ,იმიტომ რომ ის ფუნქციონირებს როგორც სოციალური გამღიზიანებელი.
შვარცკოგლერის ნამუშევრები ცალკე თემაა. ნიცში ბევითაა დავალებული შვარცკოგლერის «ხორციელი ხელოვნებისგან» და ამუშავებს მის მრავალ ქირურგიულ-
მხატვრულ მოტივს,მაგრამ შვარცკოგლერისა და მისი თვითვისექციისგან განსხვავებით ნიცში მუშაობს სხვათა სხეულებით. და 28 წლის ასაკში თვითმკვლელი შვარცკოგლერისგან განსხვავებით წითელლოყება ნიცში ყოჩაღადაა და სავსეა შემოქმედებითი გეგმებით.
ვენას აქციონიზმზე პატარა ჩანართი თეატრის ენციკლოპედიიდან: ჭიენერ Aკტიონისმუს გახლავთ რადიკალური და პროვოკაციული მოძრაობა რომელიც დაკავშირებულია 1960-ან წლებში ერთად მომუშავე ავსტრიელ მხატვართა ჯგუფთან.
ვენელ აქციონისტთა შემოქმედება ვითარდებოდა ხელოვნების ტრადიციული ფორმების უარმყოფელ თანამედროვე ავანგარდული მოძრაობების პარალელურად,მაგრამ მათგან დამოუკიდებლად...
ვენელ აქციონისტთა მოქმედებები გამოირჩეოდა დესტრუქციულობით და ძალადობით. ისინი ხშირად იყენებდნენ შიშველ სხეულს,სისხლს,ექსკრემენტებს, ცხოველთა მძორს.
ჯგუფის ძირითადი წევრები იყვნენ გიუნტერ ბრუსი,ოტო მიული,ჰერმან ნიცში,რუდოლფ შვარცკოგლერი. მოძრაობასთან დაკავშირებულები იყვნენ გიუნტერ ბრუსის მეუღლე ანი ბრუსი და მსახიობი ჰაინც კიბულკა.
მხატვრებმა თანამშრომლობა დაიწყეს 1961 წელს. მათ თავის თავს უწოდეს «Institut für Direkte Kunst» (უშუალო ხელოვნების ინსტიტუტი). როგორც აქციონისტები ისინი აქტიურები იყვნენ 1960-1971 წლებში. 1970 წლის შემდეგ მხატვართა უმეტესობამ განაგრძეს შემოქმედებითი მოღვაწეობა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად.
ჯგუფის ადრეული შემოქმედება იყო უხეში კომპოზიციები და მოქმედების ფერწერა, მაგრამ ის მალე გადავიდა ექსტრემალურ და პროვოკაციულ პერფორმანსებზე.
ვენელი აქციონისტები ეკუთვნიან ავსტრიელთა იმ თაობას ვინც გაიზარდნენ ომის გახსენებით და მათი მუშაობა ნაწილობრივ არის რეაქცია იმაზ რაც მათ მიაჩნდათ პოლიტიკურ ჩაგვრად და სოციალურ თვალთმაქცობად თავის ქვეყანაში.
მათ მიერ ჩატარებულ აქციებს ჰქონდათ რიტუალური ხასიათი: ამ აქციებში იყო ძველბერძნული ცერემონიების ელემენტები და ქრისტიანული სიმბოლიკა-სისხლი,ღვინო და ჯვარი.
მრავალ პერფორმანსში ისინი იყენებდნენ სამსხვერპლო ცხოველებს, ისახიჩრებდნენ თავს და სვავდნენ შარდს.
ამ აქციებში ისინი ხედავდნენ ერთგვარ კათარზისს,განთავისუფლებას საზოგადოების მიერ დათრგუნული აგრესიული ინსტინქტებისგან.
მიულის ზოგი აქციის სახელი წარმოდგენას გვიქმნის მათ შინაარსზე: «პენისის აქცია»(1963), « საწოლში დაკლული ღორი» (1969), « აქცია ბატით», წარმოდგენილი 1971 წელს ამსტერდამის Wet Dream Festival-ზე. «ლიბი»-ში(1969) გატეხილი კვერცხი იღვრებოდა მიულის პირში მენსტრუაციის მქონე ქალის საშოდან.
ასეთი პერფორმანსების გამო მონაწილეებს ზოგჯერ აპატიმრებდნენ. 1968 წელს გიუნტერ ბრუსი დააპატიმრეს სახელმწიფოს სიმბოლოების დამცირების გამო. ის შემდეგ გაიქცა ავსტრიიდან რათა მეორედ არ დაეპატიმრებინათ.
ოტო მიული ერთი თვით დაიჭირეს 1968 წელს საჯარო აქცია «ხელოვნება და რევოლუცია»-ში მონაწილეობის გამო.
(Piss Action»)
მიუნხენში აუდიტორიის წინაშე «ფის აქციის» შემდეგ მიული იმალებოდა დასავლეთ გერმანიის პოლიციაში.
ჰერმან ნიცშმა 1965 წელს ორი კვირა პატიმრობაში გაატარა რუდოლფ შვარცკოგლერთან «ფსქოფიზიკური ნატურალიზმის» ფესტივალში მონაწილეობის გამო.
ჯგუფის მთავარი ორატორი იყო ნიცში.
ის ასეთ შემოქმედებას აღწერდა როგორც «ლოცვის ესთეტურ ფორმას» და ამტკიცებდა რომ ეს პროცესი კათარზისით მოიტანს განთავისუფლებას ძალადობისგან.
აქციების დოკუმნეტირებული იქნა 1960-ანი წლების ექსპერიმენტული კინოს წყალობით. მათ დოკუმენტირებაში მონაწილეობდა ავსტრიელი რეჟისორი კურტ კრენი,ვინც 1964 წლიდან გადაიღო ბევრი ფილმი.
ეხლა დავუბრუნდეთ ნიცშის გამოფენას სადაც იყო ობიექტთა 5 სახეობა:
1. სისხლის ა,სახველი ალისფერიდან იისფერ-შავ ვარიაციების საღებავებით შეღებილი მრავალი ტილო. შუაში ხშირად იყო გასისხლიანებული ხალათი.
2. მაგიდები რიტუალური საგნებით (ღვთისმსახურების საგნები-ჯვრები,მღვდლის სამოსის ელემენტები და ა.შ.), სამედიცინო აქსესუარები (შპრიცები,სკალპელები,ბინტები და ა.შ.) და სტერილიზატორები სისხლით;
3. პერფორმანსების დროს გადაღებული ფერადი და შავ-თეთრი ფოტოები.
4. ნიცშის ჩანახატები,რომლებიც წარმოადგენდნენ პერფორმანსების რუკა-სცენარს; და 5. დარბაზის კუთხეში დაყენებული 4 ტელევიზორის ეკრანებზე ერთდროულად ნაჩვენები პერფორმანსის ვიდეოჩანაწერები.
ყველაფერი ამისგან დგებოდა ნიცშის მისტერიის სივრცე. თვითონ ნიცშის თქმით ეს იყო მხოლოდ მისტერიის სცენარი და არა თვითონ მისტერია,მაგრამ ესეც საკმარისი იყო გულის ადარევად და ნერვების დასაგლეჯად.
მაყურებელს უტევდნენ რაოდენობით. ყველაფერი იმეორებდა ერთ რამეს,სისხლს, რაც უზომოდ აძლიერებდა ეფექტს.
მაგრამ ნიცშს მხატვრულ მიზნებზე მეტი უნდა. მას უნდა მნახველის თავის რწმენაზე მოქცევა და არა მხოლოდ შეძვრა სპეციალური ეფექტებით.
მისი მისტერიის სივრცე,რომელიც ჰგავს საყასბოს,იძენს სიმბოლურ,მეტიც,მისტიკურ აზრს.
თავის თეორიულ ნაშრომებში,რომელთა შორისაც ყველაზე ცნობილია «ორგიები,მისტერიები,თეატრი», ნიცში აცხადებს რომ მას სურს დიონისური და ადრექრისტიანული რიტუალების აღორძინება.
თავისი ესთეტიკური პრაქტიკის გამართლებას ის ცდილობს კათარზისის არისტოტელური ცნებით, შიშის,შეძრწუნებისა და თანაგრძნობის განცდით.
ის თვლის რომ სოციალურ-კულტურული ნორმები და შეთანხმებები თრგუნავენ ბუნებრივ ადამიანურ ინსტინქტებს და ამით აშორებენ მას მის ღვთაებრივ არსს, აუცხოებენ მისგან.
ცხოველთა რიტუალიზებული ხოცვა და ფიზიკური კონტაქტი სისხლთან მისი აზრით ანთავისუფლებს ამ დათრგუნულ ენერგიას რაც უტოლდება გამოსყიდვას თანაგრძნობის მეშვეობით.
ამდენად ნიცშის gesamkunstwerk-ში ერთ მთლიანობად ერთიანდება თერაპიული და რელიგიური ფუნქციები და სამედიცინო და საკულტო სიმბოლიკის შერევა სრულებით შეგნებლია.
აი ტიპიური 84-ე აქცია, პრინცენდორფი:
პრელუდია:
1. უკრავს სასულე ორკესტრი; ღია ცის ქვეშ შლიან სუფრებს;ანათებს მზე, სახალხო სეირნობის ატმოსფეროა.
2. ორკესტრს ცვლის კამერული კვარტეტი, ვენას კლასიკა.
3 ისმის ორღანოს ხმამაღალი,დაღვრემილი და იდუმალი აკორდები. ეს ნიცში სასახლიდან იუწყება მისტერიის დაწყების შესახებ.
ძირითადი ნაწილი:
1. კამერას გადავყავართ სასახლის ერთ-ერთ სათავსში. მაყურებლები დგანან თეთრი სუფრით გადაფარებული გრძელი მაგიდის ირგვლივ. სიმიანი და სულიერი ინსტრუმენტების თანდათანობითი შერევა. მუსიკა თანდათანობით გადადის კაკოფონიაში,რასაც აძლიერებს საჩხარუნებლები,სასტვენები, ტამბრინები და ა.შ. ხმაური აღწევს მწვერვალს და მკვეთრად წყდება.
.2. დუმილი,სამი ადამიანი თეთრ ბალახონებში ნელა მიდის ჩარჩოზე დაჭიმულ თეთრ ტილოსთან. ტილოს თავზეა თავდაღმა ჯვარცმული გამოშიგნული ბატკანი. სამიდან ბოლო იხდის ბალახონს და დგება პირით ტილოსკენ,ორივე ხელს ჰკიდებს მძორს. ნიცში საზეიმოდ ასხამს მას ზურგზე რამოდენიმე ხაპ სისხლს. ადამიანს ისევ აცმევენ,აუხვევენ თვალებს და ხელების მაჯებზე უბავენ თოკებს. ხელებ აქეთიქით გადაშლილი ის მიჰყავთ უკან მაყურებლებისკენ. მუსიკა. ის დგას ჯვარცმულის პოზაში. ნიცში მას ასმევს ბევრ სისხლს. სისხლი ჩამოდის მსახიობის სახეზე და ბალახონზე. დასისხლიანებული,ის დგას სისხლის გუბეში.
3. ტიტველი კაცი ახვეული თვალებით წევს ზურგზე. გადაშლილ ხელებზე შემოხვეული აქვს თოკი რომელიც ევლება მის სასქესო ორგანოებს. მათ აყრიან ნაწლავებს (ან ტვინს) და ის მათ ზილავს აშკარად სიამოვნებით. ნიცში ყველაფერ ამას ასხავს ბევრ სისხლს და დრო და დრო ასმევს სისხლს მსახიობს. შემდეგ მსახიობი კაკოფონიის თანხლებით გაჰყავთ საკაცით. კაკოფონიას ცვლის ვიოლინოს მომხიბლავი მუსიკა.
შემდეგ «ჯვარცმული» მსახიობი დგას,ზის,წევს,კიდია თავდაღმა მას ასმევენ და მთელ სხეულზე ასხავენ სისხლს, რამოდენიმე ადამიანი მის სხეულზე ზილავს ცხოველების ნაწლავებს და ასხავენ სისხლს ისე რომ ის მოედინება მსახიობის სახეზე და სხეულზე.
დასკვნა:
1. ცეკვა ნაწლავებზე. რამოდენიმე ახალგაზრდა სატკაცუნოების და ტამბურინების ხმაურის ფონზე ფეხებით თელავს ცხოველების ნაწლავებს. მათი ტანისამოსი და სახეები იფარება სისხლის ლაქებით. რომ არ დაეცნენ ისინი ეჭიდებიან თოკს.
თავიდანვე უარვყოთ ნიცშის აქციების წარმოდგენა პარანოიდალური ბოდვის თუ ფაშისტური ფანტაზიების თეატრალიზაციად. იარლიყების დაკერება აბნევს ადამიანს.
ნიცში მუშაობს ადამიანისთვის მართლაც ბაზისური რაღაცეებით. სხეულის,სისხლის შეგრძნება დქ გემოს და შეხების გრძნობის გააქტიურება იძლევა წმინდა,კულტურამდელი არსებობის განცდას.
ახალბედებს გამოფენის ნახვა უჩქარებს გულისცემას,ურევს გულს. იზრდება სასიცოცსლო ძალა, ძლიერდება მადა ჩნდება სექსუალური აღგზნება,და ა.შ.
ამდენად მისტერიაში თუნდაც დოკუმენტურად მონაწილეობა ანუ ფილმის ნახვა მოქმედებს ბევრად უფრო ძლიერად ვიდრე ჩვეულებრივი გამოფენა. სომატური და მოტორული ეფექტების დომინირება თვითანგარიშის უნარის დათრგუნვასთან ერთად გვიჩვენებს ჩვენს წინაშეა ტრანსის ფენომენი. მაგრამ ტრანსი მხოლოდ ცნობიერების მდგომარეობაა, სპეციფიური გამოცდილების მიღების წინაპირობაა. და რა შინაარსობრივ სტრუქტურებთანაა დაკავშირებული ნიცშის ქმედება?
დიონისეს და ქრისტეს ,ოხ,ობა რა თქმა უნდა არაა შემთხვევითი.
ინიციაციის ნებისმიერი რიტუალის მსგავსად ნიცშის რიტუალი სიმბოლურად განასახიერებს სიკვდილს და აღდგომას
მეტიც,რიტუალის ფიზიკური სტრუქტურა და მისთვის დამახასიათებელი პროცედურები ახდენენ ბილოგიური გაჩენის მოდელირებას. ჯვარცმული,შეკრული, მხედველობას მოკლებული ადამიანი აღმოჩნდება მშობიარობის ბოლო ეტაპის ემბრიონის მდგომარეობაში. ამ სტადიაზე ემბრიონი მჭიდრო კონტაქტშია სისხლთან,ლორწოსთან, შარდთან და განავალთანაც კი. ის ასევე განიცდის მექანიკურ შეკყმშვებს და?ხშირად, ანოქსიას და მოგუდვას.
თუ კი დავუჯერებთ ხმებს ნიცშის ერთ-ერთი ასისტენტი დაიღუპა,მოკვდა პერფორმანსის დროს.
შეიძლება გავიხსენოთ გაგლეჯილი ხორცის ან ხორცის გაგლეჯვის მოტივებიც. გამოფატრულ მძორში მსახიობის თავის შეყოფის მოტივიც.
ნიცშის, ისტერიას მიზნად უსახავს ამქვეყნად გაჩენის ტრავმის მოხსნას მისი ხელახალი განცდით. ამაშია მისი აზრით მისტერიის თერაპიული,მკურნალი დანიშნულება.
ს.გროფი ამ მისტერიაზე ლაპარაკისას პარალელს ავლებს შავ მესასთან რომელშიც ასევე განიცდება სიკვდილი,გადაგვარებული სექსუალობა, შიში,აგრესია, გაზას აცდენილი სულიერი სწრაფვა.
ნიცში აქ «თამაშობს» ქრისტიანული რიტუალის სიმბოლიკით: რეალური ხორცით და რეალური სისხლით ზიარება აქ რა თქმა უნდა არის ზიარების,ევქარისტიის დესიმბოლიზაცია.
ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ევქარისტიის ტრანსცენდენტური, სყლიერი აზრის და მნიშვნელობის უარყოფა:
«სისხლი მხოლოდ სისხლია და ესაა არსებობის ერთადერთი რეალობა». ეს ქრისტიანობის თვალსაზრისით რა თქმა უნდა არის ჭეშმარიტების სატანური დამახინჯება. თუ კი ადამიანის ბუნების ალფა და ომეგა არის დესიმბოლიზებული სისხლი და ხორცი მაშინ აღარ რჩება ადგილი სულის უკვდავების რწმენისთვის.
ვინაიდან ძალადობის აქტიურობის და ტანჯვის პასიურობის უფლებრივად გამთანაბრებელი სისხლით ადამიანები ეზიარებიან ცხოველური ინსტინქტების სამყაროს და არა ტრანსცენდენტურ რეალობას.
ნიცშის წინააღმდეგ წამოყენებულ მკრეხელობის და ღვთისმგმობელობის ბრალდებებს აქვთ სერიოზული საფუძველი.
ქრისტიანული რიტუალის პაროდიული გადაყირავება არ მდგომარეობს მარტო სისხლიან ზიარებაში. სულის ჩანაცვლება ხორცით, ტრანსცენდენტურის ჩანაცვლება იმანენტურით მრავალნაირადაა სიმბოლიზებული. კულტის საგნების ნაცვლად საკურთხეველზეა შპრიცები და სკალპელები. კანკელის ნაცვლად არის გასისხლიანებული ტილო. ქრისტეს მაგივრად-ჯვარცმული მძორი. ადამიანებიც და ცხოველებიც ხშირად ჯვარცმულია თავდაყირა. ეს შეიძლება გაგებული იქნას როგორც ქრისტიანობის სრული გადაბრუნება.
,აგრამ თუ კარგად შევხედავთ მაყურებლაბს დავინახავთ რომ არავინ არ უყურებს მომხდარს სერიოზულად.ადამიანები პერფორმანსის დროს ეწევიან,სვავენ ლუდს,ხარხარებენ. მათი ცნობიერება დაცულია იმის განცდით რომ ის რაც მათ წინ ხდება არის სისხლიანი რიტუალების იმიტაცია და მეტი არაფერი,მხოლოდ სანახაობა,შოუ.
საიდუმლო რიტუალებს არ აჩვენებენ საჯაროდ და მათი ნახვის მსურველები ვერ ყიდულობენ ბილეთებს.
ბს.
ესაა მასხარაობა, კაცობრიობის მიერ საუკუნეების მანძილზე ამდენი წვალებით მიერ შექმნილი კულტურის ცინიკურ-ნიჰილისტური მასხრად აგდება.
|
Автор:danka [29 апреля 2010] | Категория: приколы и т.д. |
| |||
No comments:
Post a Comment