4.06.2012

იაპონიზმი-"ჩამორჩენილი" აღმოსავლეთით მოხიბლული დასავლეთი:


"თუ კი ვიკვლევთ იაპონურ ხელოვნებას ვხედავთ უეჭველად ბრძენ ადამიანს მფილოსოფოსს და გონიერს. რაში ატარებს ის დროს? დედამიწიდან მთვარემდე მანძილის შესწავლაში? არა. ბისმარკის პოლიტიკის შესწავლაში? არა. ის იკვლევს ბალახის ერთადერთ ღეროს. მაგრამ ეს ღერო მას უბიძგებს ყველა მცენარის, შემდეგ სეზონების, პეიზაჟების დიდი ასპექტების და ბოლოს ცხოველების,შემდეგ ადამიანის ფიგურის დახატვისკენ. ასე ატარებს იცხოვრებას და ცხოვრება მეტად მოკლეა ყველაფრის გასაკეთებლად"// ვინსენტ ვან გოგი, "არაფერია ადამიანთა სიყვარულზე უფრო მხატვრული", პარიზი, 2003, გვ.31//.
 


  1874 წელს დეკორატიულ ხელოვნებათა ცენტრალური კავშირის პარიზულ გამოფენაზე წარმოდგენილი იყო სევრის სახელგანთქმულ ფაიფურის მანუფაქტურაში ანრი ლამბერის დიზაინით დამზადებული სასადილო სერვიზი ლამბერ-რუსო. ის გაკეთდა გამოჩენილი იუველირისმარ-ნუვოს პროპაგანდისტი და ყველაფერი იაპონურის თაყვანისმცემელი ფრედერიკ ბუშრონის დაკვეთით. სერვიზი არ ყოფილა განკუთვნილი მასობრივი წარმოებისთვის. მას იყენებდნენ მხოლოდ ბუშრონის ოჯახში და ამიტომ ის დიდი ხნით მიავიწყდათ სპეციალისტებს. 
  1855 წელს იაპონიის გარე სამყაროსთვის გახსნის შემდეგ ევროპაში დიდი რაოდენობით შეჰქონდათ იაპონური საქონელი და ხელოვნების ნაწარმოებები. მათ მალე იპოვეს თავისი დამფასებლები. 
 შემდეგ მე-19 საუკუნის ევროპულ ხელოვნებაში გაჩნდა მთელი მიმდინარეობა რომელსაც უწოდეს იაპონიზმი //ფრანგულიJaponisme-დან. ის ჩამოყალიბდა იაპონური ფერადი ქსილოგრაფიის //უკიე// და მხატვრულ ხელოსნობათა გავლენით. მან თავისი ანარეკლი ნახა იმპრესიონისტთა შემოქმედებაში და მოდერნის სტილში.
 სევრის მანუფაქტურაში 1868 წელს შეიქმნა იაპონისტთა დახურული საზოგადოება-კლუბი  ჟინ-ლარ. თვეში ერთხელ მისი მონაწილე მხატვრები და დეკორატორები აწყობდნენ იაპონური სტილის სადილებს,იცვავდნენ ტრადიციულ იაპონურ სამოსს,ჭამდნენ ჯოხებით,სვამდნენ საკეს და დებდნენ ფიცს რომ იქნებოდნენ ერთგულები იაპონური ხელოვნებისა რომელსაც ისინი თაყვანს სცემდნენ.

  კლუბის წევრი ალბათ იყო სევრის მანუფაქტურის თანამშრომელი დიზაინერი ანრი ლამბერიც. ყოველ შემთხვევაში ის შეიძლება ჩაითვალოს იაპონისტად. სწორედ მას დაავალეს ფრედერიკ ბუშრონისთვის სასადილო სერვიზის შემკობა. ბუშრონს აუცილებლად უნდოდა იაპონური სტილის სერვიზი.

  ფაიფურის სერვიზი რომელსაც ჰქვია ლამბერ-რუსო// ფრანსუა-ეჟენ რუსო-დიზაინერი, ფაიფურის და შუშის ნაკეთობათა პარიზული მაღაზიის მფლობელი, იაპონიზმის ერთ-ერთი პიონერი// არის ფრანგულ დეკორატიულ ხელოვნებაში იაპონური ხელოვნების ტრადიციების შეღწევის ერთ-ერთი მჭერმეტყველი მაგალითი. 

 ანრი ლამბერის შთამაგონებელ წყაროებს შორის იყო ანდო ხიროსიგეს,უტაგავა კუნიეშის,კიტაგავას,ყტამაროს, კავანაბეს კუოსაის და სხვათა გრავიურები. იაპონური ფერწერის გქვლენა განსაკუთრებით იგრძნობა ყვავილების,ცხოველების,თევზების გამოსახულებებში და პეიზაჟებში. 

       ეხლა სერვიზი არის პარიზის ორსეს მუზეუმის კოლექციებში.

В 1874 году на парижской выставке Центрального союза декоративных искусств был представлен обеденный сервиз Lambert-Rousseau, произведенный на знаменитой Севрской фарфоровой мануфактуре, дизайн которого принадлежал Анри Ламберу (Henri Lambert). Он был создан по заказу выдающегося ювелира Фредерика Бушрона (Frédéric Boucheron) - пропагандиста ар-нуво и почитателя всего японского. Сервиз не был предназначен для массового фабричного производства и использовался только в семье Бушрона, потому на долгие годы это произведение искусства выпало из поля зрения специалистов.

После открытия Японии для внешнего мира в 1855 году японские товары и произведения искусства (цветные гравюры, фарфор, кимоно, ширмы) в большом количестве начали завозится в Европу и быстро нашли своих ценителей. Впоследствии в европейском искусстве XIX cтолетия появилось целое направление, получившее название японизм (от франц. Japonisme). Оно сформировалось под влиянием японской цветной ксилографии (укиё-э) и художественных ремёсел и нашло отражение в творчестве импрессионистов и стиле модерн.

На Сервской мануфактуре в 1868 году было основано закрытое сообщество-клуб японистов Jing-lar. Один раз в месяц его учасники (а это были художники и декораторы) устраивали обеды в японском стиле: одевались в традиционную японскую одежду, ели палочками, пили саке и приносили шутливые клятвы верности японскому искусству, которые они обожали.


Вполне возможно, что и Анри Ламбер, который работал дизайнером на Сервской мануфактуре, был членом это клуба. Во всяком случае, его вполне можно считать японистом. Именно ему было поручено декорировать обеденный сервиз для Фредерика Бушрона, который пожелал, чтобы он был непременно выполнен в японском стиле. Фарфоровый сервиз, известный под названием Lambert-Rousseau (Франсуа-Эжен Руссо — дизайнер, владелец парижского магазина фарфоровых и стеклянных изделий, один из пионеров японизма) является одним из красноречивых примеров проникновения японских арт-традиций во французское декоративное искусство. Среди источников, которыми вдохновлялся Анри Ламбер, — гравюры Андо Хиросигэ , Утагавы Куниёши, Китагавы Утамаро, Каванабе Куосая и других. Влияние японской живописи особенно ощущается в рисунках цветов, изображениях зверей, птиц, рыб и пейзажах.Сейчас сервиз находится в колекции парижского музея д'Орсе.

 
 





1 comment:

Highlander Travel said...

მაგარია! წავიღე :)