ბოლშევიკების საქართველოსთან ბრძოლის "ეპიზოდი":

არზაყან ემუხვარი

1918 წლის 26 მაისის საქართველოს დამოუკიდებლობის აქტს ხელი მოაწერეს გამოჩენილმა აფხაზებმა ვარლამ შერვაშიძემ და არზაყან ემუხვარმა.
აფხაზეთის ავტონომიის აქტი მიიღეს 1919 წლის 20 მარტს. მასში იყო ორი პუნქტი:
   "1) აფხაზეთი შედის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის შემადგენლობაში როგორც მისი ავტონომიური ერთეული, რაც უნდა ეცნობოს საქართველოს რესპუბლიკის მთავრობას და მის დამფუძნებელ კრებას;
   2) ავტონომიური აფხაზეთის კონსტიტუციისთვის და ცენტრალურ და ავტონომიურ ხელისუფლებათა ურთიერთობის გასარკვევად ირჩევა შერეული კომისია საქართველოს დამფუძნებელი კრების და აფხაზური სახლხო საბჭოს წევრთა თანაბარი რაოდენობით და მის მიერ შემუშავებული წინადადებები საქართველოს დამფუძნებელი კრების და აფხაზური ეროვნული საბჭოს მიერ მიღების შემდეგ შეტანილი უნდა იქნეს საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის კონსტიტუციაში."
საქართველოს პარლამენტმა აქტი მაშინვე მიიღო.
 
აფხაზეთის მესამე სახალხო საბჭოს თავმდომარე გახდა არზაყან ემუხვარი. მაისში კი საბჭოს სათავეში ისევ  ჩაუდგა ვარლამ შერვაშიძე. ემუხვარი მაშინ გახდა აფხაზეთის კომისარიატის //მთავრობის// თავმჯდომარე.  აქტის ფორმალურად მიღების შემდეგ აფხაზეთის სახალხო საბჭო წარმოდგა საკანონმდებლო ორგანოდ და კომისარიატი-აფხაზეთის მთავრობად.

მაგრამ პლანეტარულ ბოლშევიკურ რესპუბლიკაზე მეოცნებე ბოლშევიკებმა ეს ვერ აიტანეს და რუსეთის კომპარტიის
//ბოლშევიკთა// კოდორის რევოლუციურმა კომიტეტმა 1921 წლის 17 თებერვალს გადაწყვიტა აჯანყებისთვის მზადება და მოუწოდა აფხაზებს საქართველოსთან ბრძოლისკენ.
           
შედეგი ცნობილია, სტალინის ერთგულმა თანამებრძოლმა ნესტორ ლაკობამ გამარჯვების შემდეგ სიკვდილის განაჩენი გამოუტანა არზაყან ემუხვარს. ემუხვარი გადარჩა ევროპაში მაგრამ  კომუნისტურმა საიდუმლო პოლიტიკურმა პოლიცია ნკვდმ აღასრულა ეს განაჩენი და არზაყან ემუხვარი მოწამლეს პარიზში. ის დაკრძალულია პარიზთან ლევილის ქართულ პანთეონში. პარიზმა სამწუხაროდ ბევრი არაფერი იცის ამ ტრაღიკული ისტორიის შესახებ.


 Однако Кодорский Ревком РКП(б) на своем заседании 17 февраля 1921 года принимает решение о подготовке вооруженного восстания, что является доказательством отсутствия факта добровольного воссоединения Абхазии с Грузией. Подтверждением этого  служит Обращение от 20 февраля 1921 года Ревкома Абхазии к абхазскому народу о начале вооруженного восстания против грузинских оккупантов и призывом к оружию, которое гласило:

Акт тогда же был принят парламентом Грузии. Однако по сути так и остался на бумаге, а три различных проекта Конституции Абхазии не были одобрены в силу разногласий между АНС и грузинским правительством.

Акт о независимости Грузии от 26 мая 1918 года подписали и верные сыны Абхазии Варлам Шервашидзе и Арзакан Эмухвари.

Акт об автономии. Акт об автономии, принятый 20 марта 1919 г., содержал всего два пункта: 1) Абхазия входит в состав Демократической республики Грузия, как ее автономная единица, о чём поставить в известность правительство республики Грузия и её Учредительное Собрание; 2) для конституции автономной Абхазии и определения взаимоотношений между центральной и автономной властью избирается смешанная комиссия в равном числе членов от Учредительного собрания Грузии и Абхазского Народного Совета и выработанные ею предложения по принятию их Учредительным собранием Грузии и Абхазским Народным Советом должны быть внесены в Конституцию Демократической республики Грузия».

Акт тогда же был принят парламентом Грузии. Однако по сути так и остался на бумаге, а три различных проекта Конституции Абхазии не были одобрены в силу разногласий между АНС и грузинским правительством.

Председателем третьего АНС стал меньшевик Арзакан Эмухвари, а в мае Совет вновь возглавил Варлам Шервашидзе. Эмухвари тогда же пересел в кресло председателя комиссариата Абхазии (правительства). После формального принятия Акта, АНС предстал в виде законодательного органа, а комиссариат – исполнительного. Однако Кодорский Ревком РКП(б) на своем заседании 17 февраля 1921 года принимает решение о подготовке вооруженного восстания, что является доказательством отсутствия факта добровольного воссоединения Абхазии с Грузией. Подтверждением этого  служит Обращение от 20 февраля 1921 года Ревкома Абхазии к абхазскому народу о начале вооруженного восстания против грузинских оккупантов и призывом к оружию, которое гласило:

«В то время, когда Советская Россия провозгласила полную автономию всех малых народностей бывшей Российской Империи – Башкирии, Киргизии, Туркестана, Азербайджана, Дагестана и всех горских народов Терека, меньшевистское грузинское правительство кровью и железом подавляло законное стремление абхазского, югоосетинского и аджарского народов к автономии».