მისიკვდილებული ცივილიზაციის ლეგენდებიდან, ალეკსეი ლოსევი:

გამოჩენილი მოაზროვნის, ა.თ.ლოსევის //ბერი ანდრონიკეს// ცხოვრება და შემოქმედება:
დონის სასულიერო სემინარიაში //როსტოვი დონზე// ჩატარდა დიდი რუსი ფილოსოსის და სწავლულის, ბოლშევიკებისგან ფარული ბერი ა.თ. ლოსევის დაბადების დღისადმი მიძღვნილი სამეცნიერო-პრაქტიკული კონფერენცია " გამოჩენილი რელიგიური მოაზროვნე ა.თ.ლოსევის //ბერი ანდრონიკეს// ცხოვრება და შემოქმედება":

ალეკსეი თევდორეს ძე ლოსევი დაიბადა 1893 წლის 23 სექტემბერს //ძვ.სტილით 10 სექტემბერს// ქალაქ ნოვოჩერკასკში, წარმოშობით კაზაკურ ოჯახში. დედამისი ნატალია ალეკსეის ასული ლოსევა //პოლიაკოვა// იყო ნოვოჩერკასკის მთავარანგელოზი მიხეილის ეკლესიის მღვდლის ქალიშვილი, რელიგიური, მკაცრი წესების ადამიანი.
 
ის შვილს ზრდიდა მარტო ვინაიდან მისი მეუღლე, სწავლულის მამა, თევდორე პეტროვიჩი იყო ბოჰემური ცხოვრებისკენ მიდრეკილი ნიჭიერი მევიოლინე. მან ადრევე მიატოვა თავისი მეუღლე რომლის მამაც გარდაიცვალა მალე შვილიშვილის გაჩენის შემდეგ თუმცა თავის ქალიშვილსა და შვილიშვილს რაღაც სახსრები დაუტოვა.
 
ლოსევი სწავლობდა ნოვოჩერკასკის კლასიკურ გიმნაზიაში და მეოთხე კლასიდან გამოავლინა აშკარა მიდრეკილებები მეცნიერებისკენ.  გიმნაზიაში მის მასწავლებლებს შორის შეიძლება გამოიყოს თ.თ.ზელინსკის მეგობარი, ანტიკური ხანის ცნობილი მკვლევარი იოსებ ანტონის ძე მიკშა. მან შეაყვარა ლოსევს ძველი ენები და ანტიკური კულტურა.
   
ლოსევმა უკვე გიმნაზიაში დაწერა ნაშრომი რუსოზე. ის გატაცებით კითხულობდა პლატონს და სოლოვიოვს, გატაცებული იყო ასტრონომიით, თეატრით და მუსიკით და თვითონ სწავლობდა ვიოლინოზე დაკვრას.
      
უკვე იმ დროს ლოსევი გამოირჩეოდა მეცნიერების და კულტურის სიყვარულით და ღრმა რელიგიურობით. 
     
ეს თვისება ლოსევმა ბოლომდე შეინარჩუნა. უკვე სიბერეში ამბობდა რომ სხვები ჩივიან რომ გულით სწამთ და გონებით ეჭვი ეპარებათ და მას კი,პირიქით, გონებით მტკიცედ სწამს ღმერთის არსებობისა და ხედავს რომ ამაზე მოწმობს გონების ყველა არგუმენტი,ნებისმიერი ღრმა ფილოსოფია და მეცნიერული დოქტრინა და გული კი ხანდახან თრთის.
   
გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ ლოსევი შევიდა მოსკოვის საიმპერატორო უნივერსიტეტში სადაც მაშინვე გამოავლინა ძველბერძნული კულტურის ძლიერი სიყვარული. სწავლობდა ისტორიულ-ფილოლოგიური განყოფილების ორ განყოფილებაზე,ფილოსოფიურ და კლასიკური ფილოლოგიის განყოფილებებზე.
   
ამას გარდა ახალგაზრდა ლოსევი გაიტაცა ფსიქოლოგიამაც. ის მუშაობდა გ.ჩელპანოვის ინსტიტუტში და იკვლევდა პიროვნების ფსიქოლოგიას.
     
ჩელპანოვის რეკომენდაციით ლოსევი მოხვდა ვლ.სოლოვიოვის სახელობის რელიგიურ-ფილოსოფიური საზოგადოების შეკრებებზე,სადაც უსმენდა ვერცხლის საუკუნის სახელგანთქმულ ფილოსოფოსებს, ს.ნ.ბულგაკოვს, ს.ლ.ფრანკს,ი.ა. ილინს, პ.ა.ფლორენსკის, ე.ნ. ტრუბეცკოის, ნ.ა.ბერდიაევს, ვ.ივანოვს და გაიცნო ისინი.
   
რევოლუციურ აქრიშხალს დიდად არ შეუცვლია ლოსევის ცხოვრება. ქუხდა სამოქალაქო ომი,იყო ჭირი და შიმშილი,ლოსევი კი მუშაობდა თავის ფილოსოფიურ ნაშრომებზე,თარგმნიდა ძველ ავტორებს და იტანდა უძნელეს ყოფას და ღატაკ ყოველდღიურობას.
     
შემდეგ ლოსევმა ამაყად თქვა რომ ის მეცნიერების ერთგული დარჩა მაშინაც კი როდესაც სხვა მეცნიერები შიმშილით სიკვდილის შიშით მეტომრეებად და სპეკულანტებად ხდებოდნენ.
           
თავის გატანაში ლოსევს ეხმარებოდა ლექციების კითხვა პროვინციულ უნივერსიტეტებში,მუშაობა საბჭოთა "შრომით სკოლაში". ბოლოს და ბოლოს ლოსევმა მიიღო პროფესორის წოდება და მოიპოვა სახელი მუსიკათმცოდნეობაში თავისი წიგნით "მუსიკა როგორც ლოღიკის საგანი". მან სტაბილური სამუშაო ნახა მოსკოვის კონსერვატორიაში და გახდა სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიის წევრი.
   
ლოსევი სხვადასხვა ფილოსოფიურ წრეში და საზოგადოებებში კითხულობდა ძირითადად პლატონისადმი და პლატონიზმისადმი მიძღვნილ ლექციებს.
   
მან თავის ხარჯით ზედიზედ გამოსცა წიგნები რომლებმაც მას გაუთქვეს სახელი როგორც საბჭოთა რუსეთის ყველაზე ორიგინალურ ფილოსოფოსს. მისმა სახელმა ევროპამდეც მიაღწია.
 
ლოსევის მიერ თავისი ხარჯით გამოცემული წიგნები ეძღვნება მის საყვარელ ანტიკურ ხანას,რიცხვისა და სახელის ფილოსოფიას,მუსიკას და მითს- ესაა "ანტიკური კოსმოსი და თანამედროვე მეცნიერება", "რიცხვის დიალექტიკა პლოტინთან", "სახელის ფილოსოფია", "პლატონიზმის კრიტიკა არისტოტელესთან", "მითის დიალექტიკა" და სხვ.
     
მეტიც, ლოსევი ჩაერთო საბჭოთა მარქსისტი ფილოსოფოსების დისკუსიებშიც. მისი მიზანი იყო ზრუნვა რუსულ ფილოსოფიაზე,თუნდაც მის საბჭოთა ეტაპზე და პოეტი ხოდასევიჩის სიტყვით ლოსევი ცდილობდა "კლასიკური ვარდის დამყნობას საბჭოთა ველურ ბუჩქზე".
   
ხდება მნიშვნელოვანი ცვლილებები მის პირად ცხოვრებაშიც. ის ჯერ კიდევ 1917 წელს შეხვდა  ვალენტინა მიხაილის ასულ სოკოლოვას,რომელიც მრავალი წლის მანძილზე იყო მისი მეუღლე,თანამოაზრე,თანამებრძოლი. ვალენტინა მიხაილის ასულიც მეცნიერი იყო,ასტრონომი და მათემატიკოსი. ამავე დროს ის რჩებოდა ღრმად მორწმუნე მართლმადიდებელ ქრისტიანად. 1922 წელს მათ ჯვარი დაწერა მამა პაველ ფლორენსკიმ.
      
ეს იყო  ლოსევის ასე ვთქვათ გარეგნული ცოვრება 1920-ან წლებში.  მის სახლში კი იმართებოდა კრებები. მასთან მიდიოდნენ იმიასლაველები ათონის ბერების ჩათვლით,მამა დავითი,მამა ირინეი,მღვდელი პაველ ფლორენსკი,იმიასლავიის და იმიასლაველელების თანამგრძნობი საერო პირები.შეკრებებზე კითხულობდნენ მოხსენებებს ღმერთის სახელზე,წმინდა სოფიოზე,ღმერთის ენერგიებზე და წმინდა გრიგოლ პალამას მოძღვრებას. მამა დავითი გახდა ლოსევთა მოძღვარი, სწორედ მან დაულოცა ლოსევს გზა მეცნიერებაში.
      
ლოსევს თავიდან სურდა სოფლისგან განდგომა,მონასტერში წასვლა და მეცნიერებისთვის თავის დანებება,მაგრამ მამა დავითმა ბრძნულად ურჩია:
"შენ შენს ვნებებს შეეშვი და მეცნიერებისთვის თავის განებება არაა საჭირო".
      
ლოსევი რჩებოდა დაჯერებულ მონარქისტად და სლავიანოფილად,რაზეც მოწმობს მისი ბოლო შრომები // დამატებები ნაშრომისთვის "მითის დიალექტიკა"// მწიფდებოდა კონფლიქტი ხელისუფლებასთან და ის ატყდა 1930 წელს. 
       
მაგრამ ამას წინ მეუღლე ლოსევების ცხოვრებაში მოხდა მკვეთრი გარდატეხა.  მათ შეთანხმებით გადაწყვიტეს საიდუმლო ბერ-მონაზვნობის მიღება. ეს მოხდა 1929 წელს, ბერად კურთხევა აღასრულა მათმა მოძღვარმა,ალეკსეი თევდორეს ძემ მიიღო სახელად ანდრონიკე,ვალენტინა მიხეილის ასულმა სახელად მიიღო აფანასია. 
 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------
   
იმიასლავიე, იმიაბოჟიე, იგივე ონომატოდოქსია, იყო რელიგიურ-დოგმატური და მისტიკური მოძრაობა. ის მეოცე საუკუნის დასაწყისში გავრცელდა წმინდა მთა ათონის რუს ბერებში.
     
მოძრაობის მთავარი საღვთისმეტყველო დებულება იყო ღმერთის უხილავი ყოფნა ღვთაებრივ სახელებში. იმიასლავიის მიმდევრების თქმით ღმერთის სახელი არის თვითონ ღმერთი. მაგრამ ღმერთი არაა სახელი. ეს ფორმულა იქცა იმიასლავიეს უმოკლეს გადმოცემად. 
   
   
იმიასლავიეს მოძრაობის აღიარებული ლიდერი იყო იეროსქიმბერი ანტონი ბულატოვიჩი //ერისკაცობაში ალეკსანდრ კსავერის ძე ბულატოვიჩი//. რუსული ეკლესიის მმართველმა სინოდმა 1913 წელს იმიასლაველთა სწავლება დაგმო როგორც ერეტიკული და ამოძღვრების ირგვლივ კამათის გამო ათონის რუსულ მონასტრებში ამტყდარი მღელვარება ჩაახშეს შეიარაღებული ძალების გამოყენებით. 
       
იმიასლაველების სწავლების ირგვლივ გამართულმა პოლემიკამ რუსეთში გააღვიძა დაინტერესება გრიგოლ პალამას და ისიხასტების მემკვიდრეობით და მან დიდი გავლენა მოახდინა რუსული რელიგიურ-ფილოსოფიური აზრის განვითარებაზე... //ვიკიპედია//
          
^] Признанным лидером движения был иеросхимонах Антоний Булатович (в миру Александр Ксаверьевич Булатович).^[4] В 1913 году учение имяславцев было осуждено как еретическое Святейшим Правительствующим Синодом Русской Церкви, а смута, возникшая в русских монастырях на Афоне из-за споров вокруг этого учения, была подавлена с использованием вооружённой силы.^[5] Богословская полемика, возникшая в связи с учением имяславцев, оживила в России интерес к наследию Григория Паламы и исихастов и оказала заметное влияние на развитие русской религиозно-философской мысли.

 http://slovari-online.ru/word/%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%81%D0%BE%D1%84%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9-%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C/%D0%B8%D0%BC%D1%8F%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%86%D1%8B.htm
       
იმიასლაველები. !910-1912 წლებში ათონის რუსულ მართლმადიდებელ მონასტრებში  გაჩენილი მოძრაობა. მისი წევრები ამტკიცებდნენ რომ თავისი ცოდვილობის გამო ადამიანს ლოცვით შეუძლია მხოლოდ ღმერთის სახელის და არა თვითონ ღმერთის განდიდება. რუსულმა მართლმადიდებელმა ეკლესიამ //სინამმდვილეში ნახევრადპროტესტანტულმა ვითომმართლმადიდებელმა მმართველმა სინოდმა,გ.მ.// ეს სწავლება გამოაცხადა წვალებად და მისი მქადაგებლებიგანკვეთეს ეკლესიიდან და გადაასახლეს რუსეთის სხვადასხვა მონასტრებში. ოქტომბრის გადატრიალების შემდეგ იმიასლაველებმა დატოვეს მონასტრები.ისინი უმთავრესად დასახლდნენ ჩრდილოეთ კავკასიაში სადაც გაშალეს არალეგალური მონასტრების ქსელი.
     
ისინი გამოდიოდნენ პატრიარქის ეკლესიის წინააღმდეგ და კულაკებზე და კაზაკობის შეძლებულ ფენებზე დაყრდნობით ებრძოდნენ საბჭოთა ხელისუფლებას. ბოლშევიზმის წარმატებამ დაშალა ეს მოძრაობა. ეხლა იმიასლაველთა მომხრეების რაოდენობა უმნიშვნელოა... 

^{--------------------------------------------------------------}

1930 წლის 18 აპრილს ლოსევი დააპატიმრეს მის ნაშრომში "მითის დიალექტიკა" ცენზურაგაუვლელი თვითნებური ცანართების გამო. ამ ჩანართებში მწარედ იყო მსხრად აგდებული კომუნიზმი როგორც თანამედროვე მითოლოგიის სახეობა.
      
2 თვის შემდეგ დააპატიმრეს მისი მეუღლეც.შემდეგ იყო ბუტირკა. ალეკსეი ლოსევს მიუსაჯეს 10 წლით ბანაკები, მის მეუღლეს 5 წლით.  შემდეგ ის ამუშავეს ბელომორ-ბალტიის არხზე.
   
1931 წელს დამკვრელურ შრომასთან და ჯანმრთელობის მდგომარეობასთან //მან დაიწყო ცალი თვალით დაბრმავება// დაკავშირებით ალეკსეი ლოსევი ვადამდე გაანთავისუფლეს და ის მოეწყო იქვე დამპროექტებლად უკვე როგორც მებაყოფლობითი თანამშრომელი.
 
წლის ბოლოს ცოლ-ქმარ ლოსევებს მისცეს მედვეჟიაა გორაზე //არნოლდის დასახლება//ერთად ცხოვრების უფლება.
        
1933 წელს ლოსევებს მოუხსნეს ნასამართლობა და ისინი დაბრუნდნენ მოსკოვში. ალეკსეი თევდორეს ძე აგრძელებს ფილოსოფიური ნაშრომების წერას და იწყებს რელიგიურ-ფილოსოფიური ფანტასმაგორიის ჟანრის პროზის წერას//მოთხრობები "თეატრალი", "შეხვედრა", "ჩაიკოვსკის ტრიო",საუბრები ბელომორკანალზე"//და თხზავს ლექსებს. ფილოსოფიურ მოთხრობებში და ნოველებში ის ცდილობდა საბჭოთა სინამდვილის გააზრებას.
     
ის ვერ ბეჭდავს და აქვეყნებს თავის ნაშრომებს,მაგრამ ის ოცი წლის მანძილზე განაგრძობს წერას და ნაწერებს აჩვენებს მხოლოდ უახლოეს ნაცნობებს.
   
მაგრამ ალეკსეი ლოსევს აძლევენ ჯერ პროვინციულ უმაღლესებში//ჩებოკსარი,კუიბიშევი,პოლტავა// და შემდეგ მოსკოვში მასწავლებლობის უფლებას.
    
სტალინის სიკვდილის შემდეგ,იმავე 1953 წელს ლოსევს აძლევენ პუბლიკაციის უფლებას და მაშინვე გამოდის მისი ახალი,მოცულობითი,ძველი საბერძნეთის მითოლოგიისადმი მიძღვნილი ნაშრომები // "ოლიმპიური მითოლოგია"//.
   
ლოსევს არ სჭირდება პერესტროიკა და მეცნიერების განვითარების თანამედროვე სტადიის დაწევა. ის ბეჯითად შრომობდა მთელი ამ ათწლეულების მანძილზე,იცნობდა უახლეს,მათ შორის უცხოურ,გამოკვლევებს. ის არ მისდევდა პოლიტიკურ კონიუნქტურას და არ მერყეობდა და ყანყალებდა პარტიის ხაზთან ერთად.

      
1954 წელს გარდაიცვალა მისი მეუღლე და თანამებრძოლი. ლოსევი მძიმედ გახდა,თქვა აღსარება და ეზიარა,ეგონა რომ ისიც კვდებოდა.
   
მაგრამ მას წილად ხვდა  კიდევ დიდი ხნის სიცოცხლე რათა გადაქცეულიყო ვერცხლის საუკუნის ფილოსოფიის და თანამედროვე ფილოსფიის დამაკავშირებელ რგოლად, რათა ეჩვენებინა მართლმადიდებელი აზრის სიმაღლეები სახელმწიფო ათეიზმის პირობებში აღზრდილი თაობისთვის.
    
1954 წელს ალეკსეი ლოსევის ახალ თანაშემწედ და მეგობრად ხდება მისი ასპირანტი აზა ალიბეკის ასული ტახო-გოდი. ვალენტინა მიხაილის ასულმა სიკვდილის წინ მას სთხოვა არ დაეტოვებინა სულით და გონებით ძლიერი მაგრამ ფიზიკურად სრულიად უმწეო ბრმა ინვალიდი ლოსევი. ლოსევს მაშინ დამოუკიდებლად გადაადგილებაც უჭირდა, დაბრმავებულს მას აღარ შეეძლო თავისი წიგნების წერა და ის კარნახობდა.
 
მონათვლისას ლოსევის დედის სახელი ნატალიას მიმღები აზა ალიბეკის ასული დარჩა ფილოსოფოსთან მის გარდაცვალებამდე და ის დღესაც ერთგულია ლოსევის საქმისა.
    
ლოსევი კი გარდაცვალებამდე აგრძელებდა მასწავლებლობას და შრომების წერას. გაჩნდნენ მოწაფეები,მიმდევრები,მასზე ბევრად ახალგაზრდები,უკვე საბჭოთა ხანაში აღზრდილები //ს.ავერინცევი, ს.პოლოვინკინი, ვ.ბიჩკოვი, ვ.ტროიცკი, ს.ხორუჟი, ლ.გოგოტიშვილი და სხვები//. 
   
სიკვდილამდე ლოსევმა მოახდინა კიდევ ერთი მეცნიერული გმირობა,დაწერა უზარმაზარი 8-ტომიანი "ანტიკური ესთეტიკის ისტორია",ფუნდამენტური ნაშრომი,ურომლისოდაც დღეს უკვე წარმოუდგენელია ანტიკური ფილოსოფიის ისტორია.
   
ამ ნაშრომში ლოსევმა გაშალა ანტიკური კულტურის შთამბეჭდავი კონცეფცია რომელიც ერთმანეთს უკავშირებს ანტიკური სულის სხვადასხვა გამოვლინებას-ეკონომიკასაც, მითოლოგიასაც, ხელოვნებასაც, ფილოსოფიასაც.
  
ლოსევი სიბერეშიც დარჩა მართლმადიდებლად და მართლმადიდებელ მოაზროვნედ თუმცა გასაგებია რომ არ შეეძლო ამაზე ღიად ლაპარაკი და წერა.
    
ის მიუთითებდა მარქსზე,ენგელსზე და ლენინზე არა იმიტომ რომ ნებისმიერ ფასად დაებეჭდათ მისი ნაშრომები //ის მრავალი წელი წერდა ისე რომ არ იბეჭდებოდა// არამედ იმიტომ რომ ელაპარაკა ოპონენტებთან მათთვის გასაგებ ენაზე და გამოეყენებინა მისთვის უცხო მოძღვრებების რაციონალური მარცვალი....
     
გარდაიცვალა ლოსევი 1988 წელს,სლავთა განმანათლებელი მოციქულთასწორი კირილეს და მეთოდეს დღეს.
       
ალბათ ეს არ ყოფილა შემთხვევითი,ლოსევიც იყო თავისებური განმანათლებელი.მასთან საუბრების და მისი წიგნების მეშვეობით მრავალი მივიდა რწმენამდე.
     
ლოსევი დაკრძალულია ვაგანკოვის სასაფლაოზე მოსკოვში.

В Донской Духовной семинарии (г. Ростов-на-Дону) прошла научно-практическая конференция, приуроченная ко дню рождения великого русского философа и ученого, тайного монаха А.Ф. Лосева «Жизнь и творчество выдающегося религиозного мыслителя А.Ф. Лосева (монаха Андроника)».
Организаторы научно-практической конференции: Отдел религиозного образования и катехизации Ростовской-на-Дону епархии, Ростовская городская централизованная библиотечная система и Донская Духовная семинария. 
В конференции приняли участие епископ Элистинский и Калмыцкий Зиновий, сотрудники ОРОиК Ростовской епархии, сотрудники библиотек Ростовской области, студенты и преподаватели семинарии, учёные-философы и деятели культуры. 
Шахтинскую епархию по благословению епископа Шахтинского и Миллеровского Игнатия на мероприятии представлял заместитель председателя ОРОиК Шахтинской епархии, руководитель епархиального ДПЦ «Логос» И.Г. Шарков. 
Главная цель конференции – включение философского наследия России в современные культурные контексты и практики. 
С приветственным словом к участникам конференции обратился Преосвященный епископ Зиновий.
В рамках научно-практической конференции были представлены следующие доклады:

• «Алексей Фёдорович Лосев и Новочеркасск» (протоиерей Олег Добринский, кандидат богословия);
• «Алексей Фёдорович Лосев: религиозная философия через призму античности и христианства» (А.Н. Ерыгин, доктор философских наук, профессор, руководитель межведомственного отдела истории русской философии и культуры ЮФУ ИФРАН);
• «Возможные смыслы характеристики личности Сократа в работах Алексея Федоровича Лосева» (Е.Е. Несмеянов, доктор философских наук, профессор, зав. кафедрой философии, теологии и религиоведения, советник ректора ЮФУ по социально-гуманитарным наукам и связям с религиозными организациями);
• «Кому и зачем нужен сегодня Алексей Фёдорович Лосев» (А.Г. Стульцев, кандидат философских наук, зав. кафедрой социально-гуманитарных дисциплин Азовского технологического института, филиал ДГТУ);
• «Зелень, Синь и Алость мира»: поэтическое творчество А.Ф. Лосева» (М.В. Кравченко, главный библиотекарь организационно-методического отдела Центральной городской библиотеки им. Горького). 

Действительный член ИППО И.Г. Шарков преподнёс владыке Зиновию экземпляр сборника материалов и DVD-диск с видеоверсией международной научно-практической конференции «Русская Палестина», организованной и проведённой совместно ДПЦ «Логос» Шахтинской епархии, Ростовским отделением Императорского Православного Палестинского Общества (ИППО), ЮРГУЭС и ЮФУ.
На конференции была организованна выставка книг А.Ф. Лосева и материалов о нём, где все желающие ознакомились с трудами великого русского философа. 

Алексей Федорович Лосев родился 23 сентября (10 сентября по старому стилю) 1893 года в городе Новочеркасске, столице Области Войска Донского в казачьей по происхождению семье. Его мать – Наталия Алексеевна Лосева (в девичестве Полякова) была дочерью священника Михаило-Архангельской церкви Новочеркасска, протоиерея Алексея Полякова, женщиной глубоко религиозной, строгих правил. Воспитывала она сына одна. Ее муж, отец Лосева – Федор Петрович, талантливый музыкант, склонный, однако, к богемной жизни, бросил жену, когда будущий философ был еще ребенком, а ее собственный отец, протоиерей Александр Поляков умер вскоре после рождения внука, завещав, правда, им с дочерью некоторые средства. Лосев учился в классической Новочеркасской гимназии, проявив с 4 класса явные способности и тягу к наукам. Среди его гимназических учителей можно отметить Иосифа Антоновича Микша, известного ученого-античника, друга Ф. Ф. Зелинского. Он привил Лосеву любовь к древним языкам и античной культуре, которую тот пронес через всю жизнь. Лосев поражал своих учителей талантами, усердием, ранней тягой к самостоятельному научному творчеству (уже в гимназии он написал работу о Руссо). Он с упоением читал Платона и Соловьева, увлекался астрономией, страстно любил театр и музыку и сам брал уроки игры на скрипке. В то же время уже тогда у Лосева тесно переплетались любовь к науке и культуре и строгая, глубокая религиозность. В отличие от многих своих современников и ровесников он не пережил периода «Богоотрицания», увлечения материализмом и атеизмом, он всегда оставался православным христианином и на все, в том числе и на научные вопросы, старался глядеть с позиций православного миросозерцания. Это изумительное свойство сохранилось у Лосева на всю жизнь, уже в старости он говорил, что другие жалуются, что сердцем веруют, а умом сомневаются, а у него всегда было наоборот — умом он всегда твердо был убежден в бытии Божием и видел, что все аргументы разума, любая глубокая философия и научная доктрина свидетельствуют об этом, а вот «сердчишко» трепетало. 

После окончания гимназии Лосев поступил в Московский Императорский университет, где сразу же проявилась его горячая любовь к древнегреческой культуре. Учился на двух отделениях историко-филологического факультета — философском и классической филологии. Кроме того, молодой Лосев увлекается и психологией, работает в институте Г. Челпанова, занимается исследованиями в области психологии личности. По рекомендации Челпанова, Лосев попадает на заседания знаменитого Религиозно-философского общества им. Вл. Соловьева, где слушает выступления знаменитых философов Серебряного века С. Н. Булгакова, С. Л. Франка, И. А. Ильина, П. А. Флоренского, Е. Н. Трубецкого, Н. А. Бердяева, В. Иванова, знакомится с ними. 

Революционная буря мало изменила жизнь Лосева. Гремела гражданская война, был мор и голод, а Лосев работал над своими философскими сочинениями, переводил древних, невзирая на самый скудный быт и лишения. Впоследствии Лосев скажет с гордостью, что сохранил верность науке даже тогда, когда другие ученые из страха перед голодной смертью становились мешочниками и спекулянтами. Помогает свести концы с концами читка лекций в провинциальных университетах, работа в советской «трудовой школе». В конце концов Лосев, получивший звание профессора и сделавший себе имя в музыковедение благодаря своей книге «Музыка как предмет логики», находит постоянную работу в Московской консерватории, становится членом Государственной Академии художеств. Лосев читает множество докладов, в основном посвященных Платону и платонизму в самых разных философских кружках и обществах, выпускает в свет — за свой счет — одну за одной ряд книг, которые составили ему славу самого оригинального философа Советской России, дошедшую до Европы. Книги посвящены любимой им античности, философии числа и имени, музыке и мифу — это «Античный космос и современная наука», «Диалектика числа у Плотина», «Философия имени», «Критика платонизма у Аристотеля», «Диалектика мифа» и другие. Лосев пытается даже участвовать в спорах советских философов-марксистов — в книге «Вещь и имя»; тогда среди них шла дискуссия между так называемыми «механистами» и «диалектиками» и Лосев твердо отстаивает позиции последних. Можно предположить, что вмешиваясь в дискуссию представителей чуждой ему школы Лосев руководствовался заботой о судьбе русской философии, пускай и на советском ее этапе, стремлением, выражаясь словами поэта Ходасевича, «привить классическую розу к советскому дичку». 

Происходят важные перемены и в его личной жизни — еще в 1917 году он встретил и полюбил Валентину Михайловну Соколову, которая станет его женой, соратницей, единомышленницей на долгие годы. Валентина Михайловна, как и Лосев — человек науки, ученый-астроном и математик, и в то же время она всегда была и осталась глубоко верующей православной христианкой. В 1922 году их обвенчал в Сергиевом Посаде о. Павел Флоренский. 

Это, так сказать, внешняя жизнь Лосева в 20-е годы. А под спудом остаются собрания дома у Лосевых, где бывали многие видные имяславцы, включая монахов с Афона — о. Давида, о. Манасия, о. Иринея, священник Павел Флоренский, миряне, сочувствующие имяславию и имяславцам. На собраниях читались доклады об Имени Божием, о Святой Софии, об энергиях Божества и учение Св. Григория Паламы. О. Давид стал духовником Лосевых, именно он благословил Алексея Федоровича на долгий путь в науке (Лосев поначалу стремился уйти от мира, в монастырь и бросить в науку, на что о. Давид мудро посоветовал: «ты страсти свои брось, а науку бросать не надо»). Лосев оставался убежденным монархистом и славянофилом, о чем свидетельствуют его последние труды (дополнения к «Диалектике мифа»). Назревал конфликт с властями и он не преминул разразиться — в 1930 году. 

Но перед этим в жизни супругов Лосевых произошел крутой перелом. По обоюдному согласию они решили принять тайное монашество. Это произошло в 1929 году, 3 июня. Постриг совершил их духовник, архимандрит Давид. Алексей Федорович принял имя Андроник, Валентина Михайловна — Афанасия.

А 18 апреля 1930 года Лосева арестовали за самовольные, неподцензурные вставки в книгу «Диалектика мифа», в которых едко и зло высмеивался коммунизм как вид современной мифологии. Через два месяца арестовали и Лосеву. Затем были Бутырки, приговор: 10 лет лагерей Лосеву, 5 лет — Лосевой, работа на Беломорско-Балтийском канале. В 1931 году за ударный труд и в связи с состоянием здоровья (он начал слепнуть на один глаз) Лосев был досрочно освобожден и устроился на Беломорканал проектировщиком уже на правах вольнонаемного. В конце года Лосевым разрешили совместное проживание на Медвежьей горе (Аронольдов поселок).

В 1933 году с Лосевых сняли судимости и они вернулись в Москву. Алексей Федорович продолжает писать философские работы, принимается за прозу в жанре религиозно-философской фантасмагории (повести «Театрал», «Встреча», «Трио Чайковского», «Разговоры на Беломорканале»), сочиняет стихи. В его философских повестях и новеллах заметна интересная попытка оценить и осмыслить советский строй во всей его неоднозначности и многогранности, не укладывающейся в догмы упрощенного марксизма. Конечно, возможности печататься нет никакой, около двадцати лет Лосев пишет в стол, показывая свои труды лишь ближайшим знакомым (тогда была написана, например, замечательная по глубине книга «Самое само»). Правда, ему разрешают преподавать, сначала в провинциальных вузах (Чебоксары, Куйбышев, Полтава), затем в Москве. 

После смерти Сталина, в том же 1953 году Лосеву разрешают публиковаться и сразу же в свет выходят его новые, объемные работы, посвященные мифологии древней Греции («Олимпийская мифология»). Лосеву не надо «перестраиваться» и догонять нынешнюю стадию развития науки, он усердно трудился все эти десятилетия, был в курсе всех новейших исследований, в том числе и зарубежных, не гнался за политической конъюнктурой и не «колебался вместе с линией партии». 

В 1954 году умирает его жена, друг, соратница по подвигу тайного монашества — Афанасия (Валентина Михайловна Соколова-Лосева). Лосев тяжело заболевает, даже исповедуется и причащается Святых Тайн, думая, что при смерти. Однако ему назначено было прожить еще долгую жизнь, дабы стать связующим звеном между философией Серебряного века и современной философией, дабы открыть высоты православной мысли представителям того поколения, которое выросло в условиях государственного атеизма. 

В том же 1954 году его новым помощником и другом становится его аспирантка Аза Алибековна Тахо-Годи, которую Валентина Михайловна перед смертью просила не оставлять Лосева — человека мощнейшего ума и духа, но телесно совершенно беспомощного, слепого инвалида, которому и передвигаться-то без посторонних было затруднительно (совсем ослепший, он не мог даже писать, свои книги и статьи надиктовывал). Аза Алибековна (в Святом Крещении она приняла имя Наталья, по имени матери Лосева) будет с философом до самой его кончины, и до сих пор она остается преданной делу Лосева. 

А Лосев продолжает работать, преподавать, писать труды. Появляются ученики, последователи, много младше его, уже выросшие в советские времена (С. Аверинцев, С. Половинкин, В. Бычков, В. Троицкий, С. Хоружий, Л. Гоготишвили и другие). За те четыре десятилетия, которые ему оставались, он совершил еще один, научный подвиг, написал огромную 8 томную «Историю Античной эстетики», фундаментальнейший труд, без которого теперь уже невозможно представить историю античной философии. В нем Лосев разворачивает внушительную концепцию античной культуры, которая связывает воедино различные проявления античного духа — и экономику, и мифологию, и искусство, и философию. Лосев и в старости остался православным человеком и православным мыслителем, хотя, разумеется, он не мог открыто говорить и писать об этом. И его ссылки на Маркса, Энгельса и Ленина были вовсе не следствием стремления любыми средствами попасть в печать (жил же он и писал, не печатаясь долгие годы) и уж тем более — не свидетельством его «перековки». Скорее, здесь, как и в молодые годы, Лосев пытался говорить с оппонентами на понятном им языке, максимально используя «рациональный зерно», здоровый потенциал чуждых ему учений (надо сказать, что Лосев делал это не только по отношению к марксизму, в котором он очень ценил диалектику, через призму любимого им платонизма он стремился увидеть и неокантианство, и гуссерлевскую феноменологию, и структурализм). Тем более, что марксистский тезис о связи между экономической и культурной сферами жизни общества, если, конечно, исключить из него экономикоцентризм, перекликается с тезисом православной философии об обществе как симфонии, в которой все части органически связаны. 

Умер Лосев в 1988 году, в день равноапостольных Кирилла и Мефодия, просветителей славян (им была посвящена и последняя работа Лосева «Реальность общего»). Думается, что это не случайно, Лосев тоже был своего рода просветителем, через него — беседы с ним, его книги, просто знакомство с его жизнью многие приходили и, верно, будут приходить к вере. Похоронен Лосев на Ваганьковом кладбище в Москве.