11.07.2012

სიკვდილის დამარცხება სიყვარულით,ქრისტიანობაზე სრულებით თანამედროვე ევროპელი ჯეელებისთვის:

ესაა ჩემი მცნება რათა გიყვარდეთ ერთმანეთი როგორც მე შეგიყვარეთ თქვენ. იმაზე მეტი სიყვარული არავის გააჩნია, ვიდრე ვინც თავის სულს დასდებს მეგობრებისთვის
//იოანე 15, 12,13//.

ჩემი მოწაფეები რომ ხართ იმით გაიგებენ ყველანი, თუ რა სიყვარული გექნებათ ურთიერთს შორის //იოანე 14,35//.

ქრისტე და აბე მენა
 წინათქმა:
"ევოლუცია რომელსაც წარმოადგენს კაცობრიობა არაა პროგრესი რაღაც უკეთესისკენ.უფრო ძლიერისკენ ან უფრო ამაღლებულისკენ, როგორც ეს დღეს სჯერა ყველას. "პროგრესი" არის ახალი ანუ ყალბი იდეა. დღევანდელი ევროპელი მისი მნიშვნელობით, მისი ღირებულებით,ბევრად უფრო დაბლა დგას აღორძინების ხანის ევროპელთან შედარებით. არაა კანონი რომლის თანახმადაც განვითარება აუცილებლად უნდა იყოს ამაღლება, ზრდა, გაძლიერება //ნიცშე, "ანტიქრისტე", პარაგრაფი 4//.
        
ნიცშემ იწინასწარმეტყველა საზოგადოებაში მიღებული უმაღლესი ღირებულებების გაუფასურების ხანის, ნიჰილიზმის ხანის დადგომა. ყველაზე რადიკალური ნიჰილიზმი არის საერთოდ არსებობის აზრის და მნიშვნელობის განცდის დაკარგვა.
       
ნიცშესთვის ეს პირველ რიგში იყო  საზოგადოების უმაღლესი ღირებულების, ქრისტიანთა ღმერთის  ასე ვთქვათ სიკვდილი ანუ ადამიანთა მიერ ქრისტიანულ ღირებულებათა რწმენის დაკარგვა და უარყოფა. 

ევროპამ მართლაც განიცადა დექრისტიანიზაციის ღიად ექსტრემისტული,  ვანდალიზმით გამორჩეული  და ფარული დექრისტიანიზაციის ფაზები.
             
ეკლესია შეირყა და შეჯანჯღარდა,ძლივს გადაურჩა სიკვდილს და ძალიან დასუსტდა,მაგრამ ქრისტიანობის საუკუნეებს ტყუილად არ გაუვლია და ქრისტეს მოძღვრება ისევ აღელვებს და აინტერესებს სრულიად თანამედროვე ადამიანებს და ფილოსოფოსებს.
          
ამის ერთ-ერთი კარგი მაგალითია ცნობილი თანამედროვე ფრანგი ფილოსოფოსი ლიუკ ფერის წიგნი  "იესო და იუდაურ-ქრისტიანული რევოლუცია,სიკვდილის დამარცხება სიყვარულით",რომელიც ფლამარიონმა პარიზში გამოსცა 2012 წელს//კოლექცია "გუშინდელი და დღევანდელი სიბრძნეები"//.
                      
გთავაზობთ ამ წიგნის ფრაგმენტებს:

"... საბერძნეთის და აღმოსავლეთის ძველმა სიბრძნეებმა შეიმუშავეს დიდი ასე ვთქვათ საერო სულიერებები რომლებიც პასუხობდნენ კითხვას კარგი ცხოვრების შესახებ ღმერთის და რწმენის საკითხებისთვის თავის არიდებით.
            

ქრისტიანობამ ებრაულ მემკვიდრეობაზე დაყრდნობით შეიმუშავა ხსნის ახალი, ამჯერად რელიგიური განსაზღვრება, წარმოდგენა კარგ ცხოვრებაზე რომელიც ფესვგადგმულია უმაღლესი არსის რწმენაში.  
              
ეს წარმოდგენა იმდენად მომხიბლავი და იმედის მომცემი იყო რომ მან საუკუნეების მანძილზე დაამარცხა ფილოსოფიური სიბრძნეები, განსაკუთრებით ბერძნული სიბრძნე. 
   
V-XVII საუკუნეებში დასავლეთი არსებითად ქრისტიანული იყო, კულტურულად და ფილოსოფიურად ქრისტიანული, იმდენად რომ მე-18 საუკუნიდან ფილოსოფია, გადაჭრით ათეისტურიც კი, განიცდიდა ქრისტიანობის გავლენას. 
         
ფილოსოფიის ისტორიის გრანდიოზულ კონსტრუქციებში, მაგალითად გერმანულ იდეალიზმში, ვერაფერს გავიგებთ თუ ვერ დავინახავთ რომ ის თითქმის მთლიანად იყო ლუთერის პროტესტანტობის სეკულარიზაცია. 
          
ურწმუნოებშიც კი ყველგანაა იუდეურ-ქრისტიანული ფონდი და ფონი.
             
ამიტომაა  რომ საკუთარი თავის და ჩვენი სამყაროს გასაგებად აუცილებელია ამ მემკვიდრეობის თუნდაც მთავარი ნიშნების ცოდნა....
                                  
1.     
სახარებები დაიწერა ბერძნულად და ისინი, განსაკუთრებით იოანეს სახარება, დაწერეს ბერძნული ფილოსოფიის დიდმა მცოდნეებმა.
           
ეს სახარება კამათობს და ზოგჯერ ცხარედაც კამათობს იუდაიზმთან, განსაკუთრებით იმის თაობაზე თუ რას შეუძლია ადამიანის გულის დაბინძურება,მაგრამ აღებულია იუდაიზმის ელემენტებიც და სახარება კიდევ უფრო რადიკალურად აკრიტიკებს ბერძნულ მემკვიდრეობას. 
         
ქრისტიანობა ანტიკურ მემკვიდრეობას გაემიჯნა 5 მთავარი პუნქტის თაობაზე და ჩვენ ძალიან მარტივად განვიხილავთ მათ. 
   
ისინი ქმნიან თეორიულ პლანში ძალიან მწყობრ და ძლიერ სისტემას.
                          
ადამიანი ღმერთი        
პირველი და უმთავრესია წყვეტა ქრისტიანულ ქადაგებასა და დიდ ბერძნულ კოსმოლოგიებს,განსაკუთრებით სტოიკოსთა კოსმოლოგიას შორის.
           
იუდეველთა და ქრისტიანთა ღმერთი პიროვნულია და ერთადერთი,
უნიკალური, მეტიც, ქრისტიანებისთვის ის განხორციელდა ადამიანში,განკაცდა და ამიტომ მას უწოდებენ "ადამიან-ღმერთს",ე.ი. ქრისტეს.
         
ბერძნებისთვის ღვთაებრივი არ იგივდება პიროვნებასთან. 
         
მათში რა თქმა უნდა არიან ღმერთები, არის მათი სიმრავლე,მაგრამ ის რასაც ბერძნები უწოდებენ საკუთრივ ღვთაებრივს,თეიონს,არის მთელი ღვთაებრივი კოსმოსი.
             
კოსმოსი, სამყარო სტოიკოსთა აზრით ღვთაებრივია იმიტომ რომ ისაა ჰარმონიული, სამართლიანი,კარგი, მშვენიერი.
     
ღვთაებრივი,თეიონ, არის მთელი კოსმოსი სწორედ იმიტომ რომ ის არაა შექმნილი ადამიანების მიერ და მისი სრულყოფილება არაა დავალებული ადამიანებისგან,იმდენად რომ კოსმიური წესრიგი ტრანსცენდენტურია ადამიანების მიმართ. ის ადამიანების გარეთაა და მათ მაღლაა.  
             
ღვთაებრივის ორი განსაზღვრების უთანხმოება ცხადდება იოანეს სახარების პირველივე ხაზებიდან რონლებიც ახსენებან ღვთაებრივი ლოგოსის განსხეულებას:
        
 "დასაწყისში იყო იტყვა.და სიტყვა იყო ღმერთთან და სიტყვა იყო ღმერთი...და სიტყვა გახდა ხორცი და დამკვიდრდა ჩვენს შორის მადლითა და ჭეშმარიტებით აღსავსე. და ჩვენ ვიხილეთ მისი დიდება როგორც მამისგან მხოლოდშობილის დიდება."
           
ესე იგი  სიტყვა, ლოგოსი, ღვთაებრივი, განხორციელდა ქრისტეს პიროვნებაში 
//ხორცის შესმის, ხორცის მეტაფორა აქ გადამწყვეტია ვინაიდან ის აღნიშნავს ადამიანის სასრულობას, ადამიანის მოკვდავ ხორციელებას//.
            
ადამიანში  განხორციელებული ღვთაებრივის ეს ქრისტიანული იდეა ბერძნებისთვის აბსურდულია, ის არის  სტოიკური კოსმიური ღვთაებრივი ლოგოსის ანტიპოდებზე.

მათი თვალსაზრისით  ღვთაებრივის შემოფარგვლა თუნდაც გენიალური და შესანიშნავი პიროვნებით რადიკალურად შეუძლებელია. 
 
სტოიციზმში სიტყვები ლოგოსი,კოსმოსი და თეიონი,ღვთაებრივი, ერთმანეთზე მიუთითებენ. ისინი პრაქტიკულად სინონიმებია.
   
ბერძნებისთვის კოსმიური წყობა მთლიანობაში არის ღვთაებრივი,ლოღიკური, გონებით მისაწვიდომი იმ ადამიანისთვის ვინც ფილოსოფიური და მეცნიერული ძალისხმევით ცდილობს მის წვდომას და სამყაროზე ჭეშმარიტი წარმოდგენის //თეორიის// შემუშავებას.
           
ადამიანში ხორცშესხმული ლოგოსის იდეა სიგიჟე იყო ბერძნებისთვის.


მარტვილი წმინდა
იუსტინე 
აქედანაა ქრისტიანთა და სტოიკოსთა გიგანტური თეოლოგიური დავა რომელიც განსაკუთრებით კრისტალიზებული იქნება  წმინდა იუსტინეს,ეკლესიის პირველი მამის ირგვლივ მეორე საუკუნეში.
       
სწორედ მეორე საუკუნეში დაწერა წმინდა იუსტინემ ბერძნულად დევნილი ქრისტიანების დასაცავი წერილები. მან ასე დაწერა პირველი ქრისტიანული თემების ორი აპოლოგია რომელიც გაუგზავნა რომის იმპერატორებს,მათ შორის უკანასკნელ დიდ სტოიკოს იმპერატორ მარკუს ავრელიუსს.
         
ეს ტექსტები ქრისტიანებს იცავდნენ უაზრო და ტყუილი ჭორებისგან და მითქმა-მოთქმისგან რომლებიც იყო ხოლმე ქრისტიანთა სიკვდილით დასჯის საბაბი.  ქრისტიანებს ბრალად სდებდნენ ვირისთავიანი რმერთის თაყვანისცემას.ინცესტს და ათას სხვა სისულელეს. ქრისტიანებს ყრიდნენ ხან გლადიატორებში და ხან ლომებში.
     
მაგრამ წმინდა იუსტინეს აპოლოგიები არაა მხოლოდ  ემოციური დასაცავი სიტყვები.ისინი გვიყვებიან პირველი ქრისტიანული თემების კონკრეტული ცხოვრების სესახებ.  ამას გარდა ეს წერილები აკრიტიკებენ სტოიციზმს და საზოგადოდ ბერძნულ ფილოსოფიას.
           
მაგრამ ეს კამათი უფრო განვითარდა  იუსტინეს დიალოგში რაბინ ტარფონთან რომელიც იუსტინემ გაიცნო ეფესში.
               
კამათობენ იმაზე თვთაებრივი კოსმიური წესრიგია თუ პიროვნება,მეტიც, პიროვნება რომელიც შეიძლება იქცეს ადამიანად,არსებად რომელსაც შეიძლება შევეხოთ,იესოსავით ხორციელ არსებად. 

ეს კამათი სიცოცხლის ფასად დაუჯდება იუსტინეს.  მას და მის ექვს მოწაფეს თავს მოკვეთენ 165 წელს, სწორედ მარკუს ავრელიუსის დროს.
               
ფაქტი ისაა რომ ქრისტიანულ თეორიაში,ღვთაებრივის ქრისტიანულ ჭვრეტაში, ღვთაებრივი აღარაა ანონიმური წესრიგი,ის არის პიროვნება.
           
ცხადია რომ ეს გულისხმობს ღვთაებრივთან ურთიერთობის რადიკალურ ცვლილებას.  ის მთლიანად ცვლის ხსნის დაპირებას რომელსაც ქრისტე აძლევს მოკვდავებს. ამავე დროს იცვლება დამოკიდებულება სიბრძნის და კარგი ცხოვრების საკითხების მიმართ.
           
გაიმართა არაჩვეულებრივი თეოლოგიური კამათი-ღვთაებრივი ანონიმური კოსმიური მთლიანობაა,როგორც ფიქრობენ სტოიკოსები თუ ქრისტესავით ხორციელი ადამიანი?
                       
რწმენა:            
მეორე ცვლილება გამომდინარეობს პირველიდან და სძრავს ბერძნულ რაციონალისტურ ფილოსოფიას.
       
და მართლაც, თუ კი თეიონი,ღვთაებრივი,არის  პიროვნება და არა ანონიმური და იმპერსონალური სამყარო,თუ კი სიტყვამ,ლოგოსმა შეისხა ხორცი, მაშინ ღმერთისაკენ მიმავალი მთავარი გზა აღარაა გონება, როგორც ფიქრობდნენ სტოიკოსები. 
                 
მას შემდეგ რაც ქრისტე არის არსება რომელსაც შეიძლება სევეხოთ,შევხედოთ და მოვუსმინოთ, არსება რომელიც მოვიდა ღმერთის მოწოდების გადმოსაცემად,  გადამწყვეტი ხდება ქრისტეს სიტყვის ნდობა,მისი რწმენა.
          
სტოიკოსების აზრით კოსმოსის ღვთაებრივი რაციონალობის  წვდომა ადამიანებს შეეძლოთ გონებით.  მათი ფილოსოფიის თეორიულ ნაწილში ყველა პოზიტიური მეცნიერება //ასტრონომია,ფიზიკა,ბიოლოგია,მათემატიკა და სხვ.// უნდა ჩამდგარიყო  სამყაროს ამ თეორიულ ჭვრეტის სამსახურში.
               
იუდაურ-ქრისტიანულ რევოლუციას მოაქვს ღვთაებრივის მისაწვდომობის სულ სხვა კონცეფცია.
             
ღვთაებრივს უპირველეს ყოვლისა წვდება ნდობა,რწმენა და არა გონება. 
                 
გონება არაა გამორიცხული რელიგიიდან //მას მნიშვნელოვანი ადგილი ეთმობა სამყაროს გაგებაში და ყველაზე მეტად წმინდა წერილთა ინტერპრეტაციაში//, მაგრამ ყველაფრის მიუხედავად ის მეორეხარისხოვანია რწმენასთან შედარებით.
            
ქრისტეს მსმენელისთვის მთავარია ნათქვამის სანდოობა და არა ის რაცინალური და ლოღიკური თუა ქრისტეს ნათქვამი. მთავარია ენდობი თუ არა ქრისტეს ნათქვამს. 
             
უნდა ვენდო თუ არა ქრისტეს როდესაც ის მეუბნება მის მიერ აღდგენილი ლაზარეს   თაობაზე რომ  სიყვარული სძლევს სიკვდილს?
               
შესაძლებელია თუ არა ნამდვილად სხეულთა და სულთა აღდგომა?
            
უნდა დავიჯერო თუ არა რომ თუ კი შესაბამისად მოვიქცევი მათი სიკვდილის შემდევ ვნახავ ადამიანებს რომლებიც მიყვარდა ამ ცხოვრებაში?
              
თუ კი მჯერა ქრისტესი გადარჩენილი ვარ. თუ არა მჯერა მაშინ მისი დაპირება არ ღირს არაფრად. 
                 
ყველა შემთხვევაში ეხლა მხოლოდ რწმენა სწვდება ღვთაებრივს და არა გონება. 
                
ლუთერმა გონება შეადარა კახპას რომელიც მზადაა როგორც კეთილი რმერთის ისე ეშმაკის სამსახურისთვის.

ქრისტიანობაში  ღვთაებრივს აღარ სწვდებიან გონებით. ამიერიდან მთავარია ენდობი თუ არა იესოს ნათქვამს და არა იესოს ნათქვამის რაციონალობა.                   

       
ღვთაებრივს,მაშ,ამიერიდან სწვდებიან უწინარეს ყოვლისა გამოცხადებით და რწმენით და არა მხოლოდ გონებით. მაგრამ ეს სულაც არ ნიშნავს იმას რომ ქრისტიანობაში,განსაკუთრებით მის თომისტურ ვერსიაში, არაა ადგილი რაციონალობისთვის.  ქრისტეს მიმართვა სახარება, ანუ უბრალოდ სასიხარულო ამბავი ჯერ რწმენით უნდა იქნეს გაგებული და შემდეგ გონებამ უნდა გამოიტანოს გარკვეული დასკვნები.
           
ახალ აღთქმაში როდესაც იესოს მოწაფეები მიმართავენ იმათ ვინც არ იცნობენ იესოს ისინი ხაზს უსვამენ იმას რომ ისინი შეხვდნენ ქრისტეს,ხელი შეახეს მას, მასთან ერთად ისხდნენ სუფრაზე. ასეთი რამე თავში არ მოუვიდოდა სტოიკოსს.
       
ეს სიახლოვე ძალიან მნიშვნელოვანია ვინაიდან ია ქრისტეს ახლობლებს აძლევს მოწმეთა სტატუსს რაც უფრო სანდოს ხდის მათ ნათქვამს.
       
რაც მე თვითონ ვნახე,რასაც მე თვითონ შევეხე უფრო სანდოა ვიდრე ის რის შესახებაც არაპირდაპირ გავიგე,რაც გამაგებინეს იმათ ვისაც არ უნახავს ქრისტე.
         
"ჩვენ ვიხილეთ და ვამოწმებთ რომ მამამ გამოგზავნა ძე ქვეყნიერების მაცხოვრად"
//1. იოანე 4//. ..
   
სიცოცხლე გამოჩნდა,ჩვენ ის ვნახეთ და ვმოწმობთ ამის შესახებ. ჩვენ ვყვებით მარადიული სიცოცხლის შესახებ. ის იყო მამასთან და დაგვენახა ჩვენ. ამას წერს ის ვისაც ვუწოდებთ იოანეს. 
           
იმაზე რაც იყო დასაბამიდან და მოგვისმენია და ჩვენი თვალით გვინახავს. რასაც ჩავკვირვებივართ და ჩვენს ხელებს მოუსინჯავს,სიცოცხლის სიტყვაზე.
          
რამეთუ სიცოცხლე გამოჩნდა და ჩვენ ვიხილეთ და ვმოწმობთ და გაუწყებთ ჩვენ ამ საუკუნო სიცოცხლეს, რომელიც იყო მამასთან და გამოგვეცხადა ჩვენ.
          
იმაზე,რაც გვინახავს და მოგვისმენია,გაუწყებთ რათა თქვენც გექნეთ მოზიარეობა ჩვენთან, ხოლო ჩვენი მოზიარეობა არის მამასთან და მის ძესთან იესო ქრისტესთან. და ამას გწერთ რათა სრულყოფილი იყოს თქვენი სიხარული
//მოციქულ იოანეს პირველი წერილი 1,1-4//. 
           
თავმდაბლობა:          
ფილოსოფოსებს აქვთ პრეტენზია რომ მათ ძალუძთ ხსნის ნახვა საკუთარი ძალებით და მათ ხელთ არსებული საშუალებებით და ეს პრეტენზია აუტანელია ქრისტიანებისთვის. 
      
 ქრისტიანობა გულისხმობს ღვთაებრივი ტრანსენდენტურისადმი ადამიანის დამოკიდებულების მკვეთრ ცვლილებას. 
        
ფილოსოფიურ "თავხედობას" უპირისპირდება ქრისტიანის და საზოგადოდ მორწმუნის მთავარი სათნოება-"თავმდაბლობა". ღვთაებრივის წინაშე ქედს ვიხრით და არ წამოვწევთ წინ დამპყრობელ გონებას.

წმინდა ავგუსტინე ღმერთის ქალაქში უწყვეტად აკრიტიკებს იმ ფილოსოფოსების ქედმაღლობას რომლებიც  პრეტენზიას აცხადებენ საკუთარი ძალებით და გონებით  მდგომარეობიდან გამოსვლაზე და  არ ენდობიან თავმდაბლად და რწმენით ღმერთის ხელს.
             
ქრისტიანის მთავარი სათნოება, თავმდაბლობა შორსაა ფილოსოფიური ქედმაღლობისგან.
           
ქრისტიანული ტრადიცია ხოტბას ასხამს თავმდაბლობას,ორმაგ თავმდაბლობას,რომლის კვალსაც განსაკუთრებით ვხედავთ წმინდა პავლეს ნაღვაწში.
        
უპირველეს ყოვლისა არის თვითონ ღმერთის თავმდაბლობა.  ის დათანხმდა სუსტ ღმერთად გახდომაზე, ნებაყოფლობით დამდაბლებაზე რათა ხორცი შეესხა იესოს ადამიანურ პიროვნებაში მაშინ როდესაც მას შეეძლო სრულებით ღვთაებრივად დარჩენა ცაში. 
          
ის ადამიანი გახდა რათა ხორციელად გაეცნო ადამიანი და გატანჯულიყო მასავით. 
           
ასე მაგალითად ლაზარეს სიკვდილის ეპიზოდში ქრისტე ტირის მისი მეგობრის სიკვდილის ამბის გაგებისას.
                  
ადამიანთა მსგავსად ის განიცდის სასრულობას,ტანჯვას,მარტოობას და სიკვდილს.  
            
ეს ასე ვთქვათ სუსტი ღმერთის მანიფესტაცია ძალიან ძლიერია. 
   
სწორედ ამაზე ლაპარაკობს წმინდა პავლე ახელგანთქმულ ტექსტში რომ ესაა სკანდალი  მხოლოდ ძლიერი,მეტიც, საშინელი და თავზარდამცემი ღმერთის იდეის მიმღები ებრაელებისთვის.
              
შემდეგ მოდის უკვე ნახსენები ადამიანური თავმდაბლობა. 
       
ქრისტიანს მოსწონს თავმდაბლობა მორწმუნესი რომელიც მიენდობა ღმერთს და არაა ქედმაღალი ფილოსოფოსი რომელიც პრეტენზიას აცხადებს იმაზე რომ შეუძლია  სიცოცხლის აზრის პოვნა უბრალო გონების საშუალებებით.
                     
პასკალთან,ისევე როგორც წმინდა ავგუსტინესთან ჩვენ ვხედავთ ფილოსოფიის ამაოების თემას რომელიც მსჭვალავს მთელ ქრისტიანულ ტრადიციას.
                 
განკაცება არის ადამიანური ცხოვრების და ტანჯვის გამზიარებელი ქრისტეს თავმდაბლობის ნიშანი

                      
რელიგიის მსახური ფილოსოფია:             
ცხადია რომ არსებობენ ქრისტიანი ფილოსოფოსები //კიერკეგორი,პასკალი,წმინდა თომა თუ წმინდა ავგუსტინე,მაგალითად. 
                   
მაგრამ როგორ უნდა შევარიგოთ გარკვეული რაციონალიზმის მომთხოვნი ფილოსოფია  მონოთეისტურ რელიგიასთან რომელსაც სჯერა გამოცხადების ჭეშმარიტება და რომელიც გონებაზე მაღლა აყენებს რწმენას?
            
ამ კითხვებზე მე-11 საუკუნიდან პასუხობს  პაპობასთან ახლო თეოლოგი წმინდა პიერ დამიანის ფორმულა ფილოსოფია უნდა იყოს რელიგიის მსახური.
          
ეს იმას ნიშნავს რომ ხსნისა და კარგი ცხოვრების განსაზღვრება ძირითადად ხდება რწმენით. სწორედ რწმენით ვწვდებით ჭეშმარიტ გამოცხადებას,სწორედ მისი მეშვეობით შეგვიძლია ქრისტეს ნათქვამის, სულების და სხეულების აღდგომის და ამქვეყნად ჩვენთვის საყვარელი ადამიანების სიკვდილის შემდეგ ნახვის შესაძლებლობის კარგი,სასიხარულო ამბის გაგება.
          
მიუხედავად ამისა ფილოსოფია მთლიანად არ ქრება ქრისტიანობიდან,ის დგება რელიგიის სამსახურში.  
    
თავის ბოლოს წინა ენციკლიკაში Fides et ratio,რომელიც ეძღვნება ეკლესიის დამოკიდებულებას ფილოსოფისადმი და მეცნიერებისადმი იოანე პავლე მეორე თომისტური ტრადიციის შესაბამისად ხოტბას ასხამს გონებას. 
        
როგორც ვხედავთ უკვე წმინდა პავლესთან ქრისტიანობა ორმაგ ადგილს უთმობს გონებას. 
           
გონება უპირველეს ყოვლისა საჭიროა სახარებების და ქრისტეს იგავების გასაგებად. ისინი  ზღაპრებისა და მითების მსგავსად ყველასთვისაა განკუთვნილი. პირველი მიახლოებით მათი გაგება შეუძლია ყველას. მაგრამ არის გაგების მრავალი დონე.  წმინდა წერილების ღრმად გასაგებად და მათი ინტერპრეტაციისთვის //რასაც ვუწოდებთ ჰერმენევტიკას// საჭიროა გონება.
           
ფილოსოფიამ აქ დაიბრუნა უფლებები რომლებიც მან დაკარგა ხსნის  და კარგი ცხოვრების განსაზღვრებაზე საუბრისას. 
                 
ფილოსოფიური გონების მეორე გამოყენებაა ბუნების გაგება.  ნახსენებ ენციკლიკაში ამ თემაზეცაა ლაპარაკი. 
       
წმინდა თომა აქვინელიდან,მე-13 საუკუნეში, ჩვენ ვხედავთ ბუნების სრულებით რაციონალისტურ ფილოსოფიას. იქ  დიდი ადგილი ეთმობა გამოცდილებას.ექსპერიმენტს.
                                         
მასში უკვე არის თემა რომელსაც ვნახავთ სახელგანთქმულ მიკრობიოლოგ და ქიმიკოს,საფრანგეთის აკადემიის წევრ პასტერთან :

    ,,ცოტა მეცნიერება ჩამოგვაშორებს ღმერთს,ბევრ მეცნიერებას მივყავართ ღმერთთან". 

Портрет
ლუი პასტერი, Louis Pasteur

სხვა სიტყვებით საბოლოო ანგარიშით გამოცხადების და გონების ჭეშმარიტებებს შორის წინააღმდეგობა ვერ იქნება.
                
არის ერთადერთი და არა ორი ჭეშმარიტება.  მეცნიერთა შრომა არაა საშიში.
          
სქოლასტიკის სფეროთი შემოფარგლული მეცნიერება :
          
იუდეურ-ქრისტიანულმა რევოლუციამ დიდი გავლენა მოახდინა ფილოსოფიის ისტორიაზე.  ბერძნული აზრის გულში მყოფი კარგი ცხოვრების საკითხი ამიერიდან  უმთავრესად რწმენის საკითხი იყო. ფილოსოფიამ დასტოვა ეს სფერო და შემოიფარგლა სასკოლო,სქოლასტიკის საკითხებით. შუა საუკუნეებში ფილოსოფია აღარ სვამს უმაღლეს, სიცოცხლის აზრისა და ხსნის საკითხებს. ის ძირითადად კმაყოფილდება წმინდა ანალიზით. ფილოსოფიის ამოცანად იქცა კონცეფციების ანალიზი,ცნებათა განმარტება.
              
ბერძნებში ფილოსოფია იყო ცხოვრების სწავლა. ფილოსოფიის მიზანი არ ყოფილა უბრალოდ ფიქრი. ის რეალურად ისახავდა მიზნად კარგად ცხოვრებას და სიბრძნეს.
                
რელიგიას აქვს იგივე მიზანი,მაგრამ ის უმთავრესად მიიღწევა რწმენით. ფილოსოფიის სფეროდ დარჩა ცნებების ანალიზი. ევროპულ სკოლათა ბოლო კლასების ფილოსოფიის პროგრამა ამ მიდგომის მემკვიდრეა.

                             
II :          
ქრისტიანული მორალი იყო პირველი ნაბიჯი თანამედროვე დემოკრატიისკენ,ადამიანის უფლებათა და თანასწორობის იდეებისკენ. მან სიტყვა-სიტყვით დაამსხვრია ბერძენთა არისტოკრატიული ეთიკა.
        
ჩვენ ვართ საოცარი რევოლუციის პირისპირ. ესაა ორი ათასი წლის მანძილზე ერთადერთი ჭეშმარიტი მორალური რევოლუცია.
   
მორწმუნეები თუ არა,ჩვენ   ისევ ვცხოვრობთ ქრისტიანობის მიერ მოტანილი ღირებულებებით და ჩვენი საერო რესპუბლიკებიც ეფუძნებიან ნამდვილად ქრისტიანობიდან მემკვიდრეობით მიღებულ პრინციპებს. 
            
სულაც არაა შემთხვითი ის რომ თანამედროვე დემოკრატია  დამყარდა კულტურულად ქრისტიანულ სამყაროში და არა სხვაგან. 
          
არ მივაშეშდეთ მორწმუნეთა და ათეისტთა დაპირისპირებებს. მიუხედავად რევოლუციურ-რესპუბლიკური ანტიკლერიკალიზმის და ქრისტიანთა კონფლიქტების დიდი ეპიზოდებისა სინამდვილეში ბევრად მეტი უწყვეტობაა ვიდრე წარმოგვიდგენია.
            
რესპუბლიკელობა არის ქრისტიანული მემკვიდრეობა,სეკულარიზებული ქრისტიანობა და ამის დასანახად საკმარისია გავიხსენოთ არაკი ტალანტებზე როგორც ის წარმოდგენილია მათეს სახარებაში //25//:
          
"ჰოდა, იფხიზლეთ,ვინაიდან არ იცით არც დღე,არც საათი,როდის მოვა ძე კაცისა.
                       
ვინაიდან იქნება,როგორც კაცი,რომელმაც გამგზავრებისას მოუხმო თავის მონებს და გადასცა თავისი ქონება.
           
ერთს 5 ტალანტი მისცა,მეორე-2 და სხვას-1,თითოეულს მის შესაძლებლობის მიხედვით,და გაემგზავრა // ბერძნული სიტყვა talenta  ნიშნავს ვერცხლის ფულს//.
          
5 ტალანტის მიმღები მყისვე წავიდა,ივაჭრა და სხვა 5 მოიგო.
        
ასევე ორის მიმღებმა 2 სხვა მოიგო.
     
ხოლო რომელმაც 1 მიიღო,წავიდა,ამოთხარა მიწა  და დამალა თავისი ბატონის ვერცხლი/
      
მრავალი ხნის შემდეგ მოდის ამ მონების ბატონი და ანგარიშს ითხოვს.
       
მივიდა 5 ტალანტის მიმღები,სხვა 5 ტალანტიც მიუტანა და უთხრა: ბატონო,5 ტალანტი რომ გადმომეცი,აჰა,სხვა 5 ტალანტი მოვიგე.
           
და უთხრა მას მისმა ბატონმა: კარგი,კეთილო და ერთგულო მონავ! მცირედზე ერთგული იყავი,ბევრზე დაგაყენებ. შედი შენი ბატონის სიხარულში.
        
მივიდა 2 ტალანტის მიმღები და უთხრა:  ბატონო,ორი ტალანტი რომ გადმომეცი,აჰა სხვა 2 ტალანტი მოვიგე.

 და უთხრა მას მისმა ბატონმა :კარგი,კეთილო და ერთგულო მონავ! მცირედზე ერთგული იყავი,ბევრზე დაგაყენებ. შედი შენი ბატონის სიხარულში.  
        
მივიდა ისიც,რომელმაც 1 ტალანტი მიიღო და უთხრა:  ბატონო,გიცნობდი რომ სასტიკი კაცი ხარ იმკი,სადაც არ დაგითესავს,და კრეფ,სადაც არ დაგიბნევია
 და შემეშინდა. წავედი და მიწაში დავმალე შენი ტალანტი. აჰა,შენი შენ გქონდეს.
  
და მიუგო მისმა ბატონმა მას პასუხად :  ბოროტო და ზარმაცო მონავ!  შენ იცოდი რომ ვიმკი სადაც არ დამითესავს და ვკრეფ სადაც არ დამიბნევია. 
            
ამიტომ უნდა მიგეცა ჩემი ვერცხლი გადამცვლელებისთვის  და რომ მოვიდოდი მივიღებდი ჩემსას სარგებელთან ერთად.
          
ამიტომ წაართვით მაგას ტალანტი და მიეცით 10 ტალანტის მქონეს.
          
ვინაიდან ყოველ მქონეს მიეცემა და დაუხვავდება,ხოლო უქონელს ისიც წაერთმევა რაც აქვს.
       
ხოლო ეს უვარგისი მონა გააგდეთ გარესკნელის სიბნელეში. იქ იქნება მოთქმა და კბილთა ღრჭენა. ეს რო თქვა დასძახა ; ვისაც ყური აქვს ისმინოს!"

          ეს არაკი,თუ კი მას კარგად გავიგებთ,უკვე იუწყება არისტოკრატიული სამყაროს ინტელექტუალური და მორალური დამხობის შესახებ.

         

   ქრისტიანული ეთიკის შესაბამისად ადამიანის ღირსება არაა დამოკიდებული იმაზე რაც მას მიღებული აქვს მემკვიდრეობით თუ თანდაყოლილ თვისებებზე.
             
ადამიანის ღირსებას განსაზღვრავს ის თუ  როგორ და რისთვის იყენებს ის თავის ბუნებრივ მონაცემებს თუ მემკვიდრეობით მიღებულს.
         
ცხადია რომ ჩვენს შორის არსებობს სრულებით აშკარა და თვალშისაცემი უთანაბრობები და უთანასწორობები-ზოგი უფრო ძლიერია და ზოგი უფრო სუსტი. ზოგი ჭკვიანია და ზოგი სულელი. 
             
ცხადია რომ აინშტაინი და ნიუტონი უფრო ჭკვიანები არიან ვიდრე საშუალო ადამიანები და ერთუჯრედიანი არსებები.  ეს ჯიუტი ფაქტია. 
        
ისევე როგორც პირველ მონას აქვს 5 ტალანტი და მეორეს მხოლოდ 2. 
             
ქრისტიანისთვის მნიშვნელობა აქვს არა ამას არამედ იმას თუ როგორ მოიხმარს ამ საწყის მონაცემს ადამიანი. 
       
ნიჭი ძღვენია, მაგრამ ადამიანის ღირსება მდგომარეობს ამ ნიჭის სწორად და ადამიანურად გამოყენებაში. 
            
ასეთი დამოკიდებულება თავისი წარმოშობით ყოყოჩ არისტოკრატთა სამყაროში არის ნამდვილი მიწისძვრა,რევოლუცია და საჭიროა ამ რევოლუციის მნიშვნელობის გააზრება. 
           
ადამიანის ღირსება არაა მისი ბუნებრივი ნიჭი თუ მემკვიდრეობით მიღებული განძი//სახელგანთქმული ტალანტები//. მთავარია ყველაფერი ამის გამოყენება. 
            
მთავარია თავისუფლება და არა ბუნება. 
  
ასე დაუდო ქრისტიანობამ საფუძველი დიდ საერო და რესპუბლიკურ მორალებს.
               
დიდი რესპუბლიკური მორალები
                 
სეკულარიზებული ქრისტიანული მემკვიდრეობა:
         
თანამედროვე ადამიანისთვის ძალა,გონიერება,სილამაზე და ა.შ. მორალურად ნეიტრალური მოვლენებია. ისინი თავისთავად არც კარგია და არც ცუდი.  ადამიანმა ისინი შეიძლება გამოიყენოს როგორც სიკეთისთვის ისე ბოროტებისთვის.
               
ლათინური ანდაზაა Corruptio optimi pessima, რაც ნიშნავს იმას რომ ყველაზე უარესია საუკეთესოთა გარყვნა. 
             
მაშ სათნოება და ღირსებაა ბუნებრივად მონიჭებული თვისებების სწორედ გამოყენება და არა თავისთავად ეს თვისებები.
                
ესე იგი მნიშვნელოვანია თავისუფლება და არა დეტერმინიზმი,
წინასწარ განსაზღვრულობა. 
              
ისევე როგორც ტალანტების შესახებ არაკში მორალურად მნიშვნელოვანია ღმერთის თუ ბუნების მიერ ბოძებული ნიჭის,გენიის სიკეთისკენ წარმართვა და არა თვითონ ნიჭი და გენია. 
          
ასეა რესპუბლიკელისთვისაც და ქრისტიანისთვისაც. 
            
ამავე დროს ნახსენები არაკიდან გამომდინარეობს რომ ბოძებულის სწორად გამოყენებისთვის საჭიროა გარჯა,შრომა.
     
დაფასებულია გარჯა და შრომა.
              
დემოკრატისთვის უეჭველად არსებობს ბუნებრივი იერარქია. 
         
არიან უფრო ლამაზები, უფრო ძლიერები,უფრო გონიერები, უფრო ნიჭიერები, მაგრამ ეს განსხვავებები არ ახდენენ გავლენას იურიდიულ თუ მორალურ პლანზე. 
           
იუდაიზმის და ქრისტიანობის უშუალო მემკვიდრეობა ისიცაა რომ მორალური მიზნები არაა ფაქტიური და ბუნებრივი რეალობა,ესაა ყველა ფაქტის მიღმა არსებული იდეალი. 
               
ამიტომაა რომ ჩვენი რესპუბლიკური მორალები ამიერიდან არის "მოვალეობის" მორალები.  ისინი მიიღებენ იმპერატივის ფორმას-"შენ უნდა", ან "შენ არ უნდა",ისე როგორც არის ქრისტიანულ მორალში.  
    
ქრისტიანულ სამყაროში,ისევე როგორც რესპუბლიკელებში,ბუნება არსებითად ნეგატიურად,ზარმაცად,ეგოისტადაა აღქმული. 
         
თუ კი გავყვები ბუნებრივ მიდრეკილებებს მე უფრო მიდრეკილი ვარ სიზარმაცისკენ და არა შრომისკენ,ეგოიზმისკენ და არა ალტრუიზმისკენ. 
            
სხვაზე ზრუნვა არაა ბუნებრივი რამ,ასე ფიქრობენ ქრისტიანიც და რესპუბლიკელიც. 
               
ბევრი რამის სწავლაა საჭირო ბუნების მანკიერებათა გასაწონასწორებლად და სხვისთვის ანგარიშის გასაწევად.
             
აქედანაც გამომდინარეობს შრომის დაფასება რომელიც ახასიათებს როგორც ქრისტიანულ მორალურ სამყაროს ისე დიდ რესპუბლიკურ მორალებს.
      
ჩვენს სკოლებში მასწავლებელი ნაკლებად ნიჭიერ მაგრამ მშრომელ მოწაფეს უფრო დააფასებს ვიდრე მაღალნიჭიერ უსაქმურს. 
             
მასწავლებლებს თავისუფლება და სწორი არჩევანი ურჩევნიათ ბუნებას...
                 
შრომის ქება-დიდება:       
ქრისტიანობა ტალანტების არაკის შემდეგ ხოტბას ასხავს შრომას. 
       
შრომა არის ნაკლებად დაჯილდოებული ბუნების გარდაქმნა,მისი გაუმჯობესება.
          
ჩოგბურთის ჩემპიონი და გენიოსი მუსიკოსი არ შრომობენ,ისინი ააქტიურებენ  გამორჩეულ,დიდებულ ბუნებრივ მონაცემებს. 
               
მშრომელი ადამიანი,პირიქით,ცდილობს წინააღმდეგობის გამწევი არასრულყოფილი ბუნების გარდაქმნას. შრომა მძიმეა,წამებაა.
            
არაა შემთხვევითი რომ განათლებულ და მწიგნობარ ადამიანთა, საზოგადოების მაღალი ფენის წარმომადგენელთა შორის  სწორედ ქრისტიანმა ბერებმა დაიწყეს ფიზიკური,მათი საკუთარი ხელით მუშაობა. ამან ბევრი რამე შესძინა მედიცინას,სოფლის მეურნეობას,მიწათმოქმედებას, ამან მრავალფეროვნება შესძინა ადამიანის საკვებსაც. 
            
ბერები შრომობდნენ საერო პირთა საკეთილდღეოდ იმიტომ რომ ისინი არ უნდა დარჩენილიყვნენ უსაქმოდ გულზე ხელების დაკრეფით. 

მათ უნდა შეესრულებინათ ტალანტებზე არაკის მოთხოვნა,მათ შრომით უნდა ებრძოლათ ეგოიზმის და სიზარმაცის წინააღმდეგ. 
              
ქრისტიანებს და,მით უმეტეს ბერებს ეკრძალებოდათ ყმების და მონების შრომით ცხოვრება.
             
ჩვენი რესპუბლიკური სამყარო ამ თვალსაზრისითაც არის ქრისტიანობის უშუალო მემკვიდრე. ის ვინც არ მუშაობს არაა უბრალოდ ღარიბი,შემოსავლის არმქონე ადამიანი.  ის ვინც არ მუშაობს ბეჩავიცაა იმიტომ რომ არ ზრდის,არ აძლიერებს და არ სრულყოფს თავის ადამიანობას. 
        
ქრისტიანისთვისაც და რესპუბლიკელისთვისაც შრომა არის ადამიანის გაადამიანების,საკუთარი თავის რეალიზაციის საშუალება
       
// ბატონ ავტორს აქ ეშლება როდესაც,ვთქვათ,მუსიკას არ თვლის შრომად. მუსიკა წამალია, მუსიკალური  ჰარმონიები აჯანსაღებენ ადამიანს სულიერად და ფიზიკურად და ბერ-მონაზვნებმა,დიდმ წმინდანებმა,ვთქვათ ჰილდეგარდ დე ბინგენმა, ეს იცოდნენ, სწორედ მათ ჩაუყარეს საფუძველი ფსიქოთერაპიის დღეს ისეთ პოპულარულ შტოს როგორიცაა მუსიკათერაპია,გ.მ.//.


ქრისტიანის თავისუფლება- სვინდისის ქება-დიდება და გადასვლა საეროობაზე:

       
ქრისტიანულ მორალს ახალსიათებს კიდევ ერთი რამ რაც მას განსხვავებს სხვა დიდი მონოთეისტური რელიგიებისგან. 
              
ქრისტიანობა უფრო სვინდისის და შინაგანი თავისუფლების რელიგიაა ვიდრე ლოკალური წეს-ჩვეულებების და ტრადიციების სიტყვა-სიტყვით შესრულების რელიგია. 
              
ტრადიცია მოითხოვს მოღალატე ქალის ქვებით ჩაქოლვას?  რა მნიშვნელობა აქვს ამას თუ კი მას ეწინააღმდეგება გულის კანონი და სვინდისი!
                 
უმთავრესია შინაგანი ფორუმი,ადგილი სადაც ადამიანი ედავება საკუთარ თავს რასაც ვუწოდებთ მორალურ ცნობიერებას,სვინდისს. 
           
მთავარი არაა ამა თუ იმ კანონის ,მით უმეტეს კეისრის რომელიმე კანონის შესრულება. კეისარს უნდა მივცეთ და მივაგოთ ის რაც კეისრისაა,რაც მას ეკუთვნის.
            
მთავარია სვინდისის სისწორე და სიმართლე,მორალური სწრაფვის სიწმინდე და სისწორე. 
            
უგულო და ურჯულო ყველა კანონის დაცვის შემთხვევაშიც შეიძლება აღმოჩნდეს ჯოჯოხეთში!!!

სხვა დიდ მონოთეიზმებისგან განსხვავებით ქრისტიანობა არ ბოჭავს ყოველდღიურ ცხოვრებას იურიდიული წესებით და კანონებით. ქრისტე კეისარს აძლევს კეისრისას მაგრამ ადამიანებს სტოვებს საკუთარი თავის წინაშე.

დაე პირველი ქვა ესროლოს უცოდველმა,იმან ვისაც არ ჩაუდენია ცოდვა. ამის გაგონებისას ყველამ დახარა თავი და გაბრუნდა.

რამდენჯერაც გნებავთ წაიკითხეთ და გადაიკითხეთ იოანეს სახარება. თქვენ იქ ვერ ნახავთ გარეშე მოვალეობებს,რჩევებს იმის თაობაზე თუ როგორ უნდა ილოცოთ,როგორ უნდა ჩაიცვათ,როგორ უნდა დაქორწინდეთ და ა.შ.

არაფერია ადამიანში გარედან შემავალი,რასაც შეეძლოს მისი შებილწვა, არამედ რაც ადამიანისგან გამოდის,ის ბილწავს ადამიანს //მარკოზ,7,15//.

დიდი მნიშვნელობა არა აქვს საკვებს და რელიგიურ რიტუალებს.

მთავარია გულის სიწმინდე და არა საკვებისა და არა ადამიანთა ხელობა,პროფესია,
             
ამიტომაა რომ ქრისტეს ირგვლივ არიან მამაკაცები და ქალები რომელთა პროფესიაც არ ითვლება კეთილშობილად,ისეთებიც რომლებთანაც ურთიერთობას იუდაიზმი დაუშვებლად თვლის.

სწორედ შინაგანი სამყაროსთვის ასეთი პრიორიტეტის მიცემამ გახადა შესაძლებელი საეროობაზე გადასვლა. ქრისტიანობამ შესძლო საჯარო სივრციდან პირად,კერძო სივრცეში დაუბრკოლებლად გადასვლა. ჩვენთვის,ქრისტიანული ტრადიციის ევროპელებისთვის,საეროობის საკითხი მნიშვნელოვანწილად მოგვარებულია.

საეროობა სახელმწიფოს ნეიტრალობაა და არა ათეიზმი. ამან შესძლო სხვადასხვა სარწმუნოების თმთა ურთიერთობების დამშვიდება.

ესაა ქრისტიანულ მორალურ დოქტრინაში შინაგანი ფორუმისთვის მთავარი ადგილის მინიჭების შედეგი.

III
ხსნის ქრისტიანული დოქტრინა- "სიკვდილის სიკვდილი" და სიყვარულის მიერ ადამიანის სასრულობის დამარცხება:

ხსნის დაპირება:
ქრისტიანობაში, როგორც დავინახეთ,ღვთაებრივი აღარაა განხორციელებული კოხმიურ წესრიგში. ის არის განსაკუთრებულ პიროვნებაში, ქრისტეში,თუმცა არ დაიყვანება მასზე.

აქ არაა სამების დოქტრინის დაწვრილებით განხილვის ადგილი,მაგრამ ცხადია რომ ამან სრულიად შეცვალა ბერძნული თვალსაზრისი.

ქრისტე, ხილული არსება,რომელსაც შეიძლება შევეხოთ,რომლის სიტყვებსაც შეიძლება ვუსმინოთ გვპირდება ხსნას ანუ მარადიულ ცხოვრებას,ხორციელ და სულიერ აღდგომას,ე.ი. მომავალ შეხვედრას ჩვენს საყვარელ მაგრამ გრდცვლილ ადამიანებთან თუ კი ჩვენ შევალთ მის ნათელში //ამას წმინდა ავგუსტინე უწოდებს სიყვარულს ღმერთში//.

ეს რადიკალურად განსხვავდება ურთიერთობისგან ბერძენთა და სტოიკოსთა ბრმა და ანონიმურ ღვთაებრივ კოსმოსთან.

სამყაროს სიბრძნეები,კოსმიური სულიერებები //მაგ.სტოიციზმი// გვეუბნებოდნენ რომ სიკვდილის შემდეგ ჩვენ გავითქვიფებით სამყაროს წესრიგში და გადავიქცევით მარადისობის ფრაგმენტად.

სიკვდილი, მაშ, იყო გადასვლა და არა ბოლო,დასასრული.
                  
ყველაფრის მიუხედავად ასეთ პერსპექტივაში არაფერი იყო სასიხარულო.

სიკვდილთან ერთად ჩვენ ვკარგავდით ყველაფერს რაც კი მომხიბლაობას ანიჭებს სიცოცხლეს-პიროვნებად არსებობას,სიყვარულს,სხვებთან ურთიერთობას,ესთეთიკურ განცდას.

მოკლედ, ღვთაებრივი კოსმოსის ფილოსოფოსთა მიერ შემოთავაზებულ იმპერსონალურ მარადისობაში არაფერი იყო მომხიბლავი.

სულ სხვაა ქრისტიანობის შემოთავაზება.

ის გვპირდობა რომ ჩვენი სიკვდილი არ იქნება ყველაფრის დასასრული, რომ ჩვენ არასოდეს ვიქნებით მარტო,რომ ჩვენ ყოველთვის ვეყვარებით და ვიქნებით საყვარელი არსებები და რომ ჩვენ ისევ ვიპოვით ჩვენთვის ძვირფას ადამიანებს!

ერთადერთი და დიდი პირობა ისაა რომ უნდა გწამდეს.

ღმერთისა და რწმენის წყალობით ხსნის დოქტრინამ აჯობა ბერძნულ ფილოსოფიას რომელიც უფრო მოკრძალებულად გვთავაზობდა მხოლოდ საერო სულიერებებს,ხსნის დოქტრინებს რომლებიც არ გვპირდებოდნენ რომ "პირველი სიკვდილის" შემდეგ ღმერთის მოქმედების წყალობით ჩვენ აღარ ვიქნებოდით უბრალო მოკვდავნი.
      
ქრისტიანობის მიერ ნაჩვენები პერსპექტივის ფონზე უბადრუკობად გამოჩნდა ის რასაც სთავაზობდა ადამიანს ბერძნული ფილოსოფია ანუ უპიროვნო,უგონო და ანონიმური არსებობის პერსპექტივა.

ადამიანებს რა თქმა უნდა არ უნდოდათ გადაქცევა კოსმოსში მარადიულად მოტივტივე მტვრის ბრმა და ანონიმურ ნაწილაკად.

პიროვნება ქრისტე ადამიანს პირდება პიროვნულ ხსნას. თქვენ გიხსნით ღმერთი პიროვნება, სწორედ ამას უხსნის იუსტინე რაბინ ტრიფონს თუ ტარფონს.

// უნდა ითქვა რომ იესო არ ევაჭრება ადამიანებს. ის მკაცრია, ის ამბობს რომ ეშველება გარკვეული წესით მცხოვრებ ადამიანს და სხვას არ ეშველება და ადამიანმა თვითონ უნდა აირჩიოს თავისი ხვედრი რათა მერე არავის დააბრალოს. ესაა და ეს.,გ.მ.//.

ქრისტე და აბე მენა
სიყვარულის ფილოსოფია:
ქრისტიანობა გამოირჩევა იშვიათი სიღრმის და სიძლიერის სიყვარულის ფილოსოფიით.
           
სწორედ სიყვარული გვიხსნის სიკვდილისგან,მაგრამ არა სულ ერთია როგორი სიყვარული,რა თქმა უნდა.

ყველამ იცის ქრისტიანული ფორმულები გიყვარდეთ ერთმანეთი. გიყვარდეთ მოყვასი როგორც საკუთარი თავი.

ეს მოწოდება უკვე ისმოდა 15 საუკუნით ადრე ქრისტემდე. ქრისტიანობამ აიტაცა ძველი აღთქმის მემკვიდრეობა,მაგრამ რა გაგებით?

ქრისტიანობის თავისებურების გასაგებად უნდა გავიხსენოთ სიყვარულის ისკონცეფციები რომლებიც არსებობდა მანამდე სანამ ქრისტე ილაპარაკებდა ამის მნიშვნელობაზე.

სიყვარულის ყველაზე გავრცელებული ფორმაა რა თქმა უნდა სიყვარული-მიჩვევა,თუ შეიძლება ასე ითქვს. ის გვაკავშირებს ჩვენს ოჯახებთან,ჩვენს შვილებთან,ჩვენს ალებთან.

სწორედ ასეთ სიყვარულს თვლიან სიგიჟედ სტოიციზმი და ბუდიზმი.

ამქვეყნად ყველა და ყველაფერი ცვალებადია და მოკვდავი და შეჩვევა აჩენს ყველაზე უარეს ტანჯვას.

ამ სიყვარული მიჩვევის საპირისპიროდაა თანაგრძნობის სიყვარული,რომელსაც ბუდიზმი და სტოიციზმი ხოტბას ასხავენ.

არ ვეჩვევით,მაგრამ არ ვართ გულგრილი,ვზრუნავთ სხვებზე,ვგრძნობთ სიბრალულს,ვეხმარებით უბედურებაში ჩავარდნილებს,და ა.შ.

სიყვარულის ეს ორი ფორმა ქმნის ერთგვარ ანტინომიას :
         
მიჩვევის სიყვარული, ახლობლების სიყვარული რომელიც ვნებიანი შეიძლება იყოს შეიძლება დავუპირისპიროთ თანაგრძნობის სიყვარულს რომელიც უფრო მოყვასის,ე.ი. ხშირად ანონიმის სიყვარულია. თანაგრძნობის სიყვარულით შეიძლება გვიყვარდეს უცნობიც ან ისიც ვისაც ძლივს ვიცნობთ.

ქრისტიანობა გვთავაზობს სულ სხვაგვარ სიყვარულს,რომელიც არაა არც სიყვარული მიცვევა და არც მხოლოდ თანაგრძნობა-გულმოწყალება.

ესაა ის რასაც წმინდა ავგუსტინე უწოდებს სიყვარულს ღმერთში,ქრისტიანობის მთავარი თემა რომელიც შესანიშნავად განავითარა პასკალმაც.

ნამდვილი ქრისტიანი სტოიკოსისა და ბუდისტის მსგავსად სულ მცირე თავიდან მაინც არ ენდობა სიყვარულ-ჩვევას,და კიდევ უფრო ჟინიან ,ვნებიან სიყვარულს.


როგორც ამბობს წმინდა ავგუსტინე ადამიანის მეტისმეტად შეყვარებით გიყვარდებათ მოკვდავი. ადამიანი.ვინც გიჟურად გიყვარდებათ და ვისაც გიჟურად ეჩვევით მოკვდავია და თქვენ თქვენთვის იმზადებთ ყველაზე უარეს ტანჯვას.




აქედან შეძლება გაგვიჩნდეს გრძნობა რომ სტოიცოზმიც,ბუდიზმიც და ქრისტიანობაც ერთნაირად გმობენ სასიყვარულო ვნებას,მეტიც,მიჩვევის სიყვარულის ყველანაირ ფორმას.

პასკალი უფრო შორსაც კი მიდის და ამბობს რომ ადამიანი არც უნდა მიეჩვიოს არავის და არც სხვებს არ უნდა მისცეს საშუალება რომ მიეჩვიონ მას ვინაიდან ესაა სხვათა მოტყუება.

თუ კი თქვენ შეაყვარებთ თავს ვინმეს თქვენ მათ შეაყვარებთ მოკვდავ არსებას.

       
მხოლოდ ღმერთის სიყვარული არაა ეფემერული.

                  
აი ნაწყვეტი პასკალის აზრებიდან სადაც ის გამოხატავს ამ ძალიან რადიკალურ შეხედულებას:
                 
"უსამართლობაა ერთმანეთს მიჩვევა,თუნდაც ეს იყოს  სიამოვნებით და ნებაყოფლობით. მე მოვატყუებ მათ ვისაც შევაყვარებ თავს იმიტომ რომ მე არა ვარ არავის მიზანი და ვერავის დავაკმაყოფილებ.
                   
განა არა ვარ მზად სიკვდილისთვის?   ესე იგი მათი სიყვარულის ობიექტი მოკვდება".    
                     
უკვე წმინდა ავგუსტინე  ასევე ამართლებდა თავის უნდობლობას მიჩვევის სიყვარულისადმი:
              
 "ყველაფერი ვერ მიდის სიბერემდე,მაგრამ ყველაფერი კვდება....
               
დაე ჩემმა სულმა გადიდოთ ყველაფრისთვის ო ღმერთო,სამყაროს შემოქმედო,მაგრამ  არ მოხვდეს გრძნობიერი სიყვარულის მახეში" .//"აღსარებები"//.
               
მაშ, შეიძლება გამეორება იმისა რომ იქმნება შთაბეჭდილება თითქოს ქრისტიანობაც ბუდიზმთან და სტოიციზმთან იზიარებს "მიუჩვევლობის" დოქტრინას. 
                  
მაგრამ სულაც არა,ქრისტიანობა სინამდვილეში ცდილობს მიჩვევით სიყვარულის  და თანაგრძნობის სიყვარულის ანტინომიის დაძლევას. 
              
თუ კი კარგად დავფიქრდებით მიჩვევით სიყვარულის დოქტრინა გასაკრიტიკებელია თუ ადამიანს შევხედავთ როგორც აბსოლუტურად მოკვდავ არსებას. 
              
არა და უკვდავების,სულის ხსნის ფილოსოფია ქრისტიანობა აშკარად სხვაა. 

          
ქრისტიანობაში სიყვარული ჩვევა არაა აკრძალული ერთადერთი პირობით თუ კი გიყვარს ადამიანში ის რაც მარადიული და უკვდავია.   
                                  
დიდებული სხეულის დოქტრინა:
               
ეს ეხება როგორც სულს ისე სხეულს. 
              
გიხსენეთ რომ როდესაც ქრისტემ გაიგო მისთვის განსაკუთრებულად საყვარელი ადამიანი ლაზარეს სიკვდილი ის მრავალი დღე იყო შორს და ყველამ დაინახა რომ მისი მეგობრის სხეული გაიხრწნა. სახარება გარკვევით ადასტურებს რომ ლაზარეს სხეული ყარდა. მისი სხეული,მაშ,
ნამდვილად მკვდარი იყო.
                
შემდგომი აღდგომა ყველაზე დამაჯერებელია.  ესაა "დიდებული სხეულის" დოქტრინა. 
                            
ამ აღდგომის აზრი ისაა რომ სიყვარული სიკვდილზე ძლიერია,რომ ის იხსნის როგორც სულს ისე სხეულს.
                       
ბენუა  XVI-ის პირველი საჯარო ტექსტი,რომელიც ეხება სიყვარულს,არის,სხვათა შორის,ეროსის რეაბილიტაცია ვინაიდან შეიძლება აგაპეში ჩაწერილი ეროსის,სიყვარულის მარადიულობის ოპტიკაში არსებული ეროსის რეაბილიტაცია.
             
კათოლიკური ეკლესიის კატეხიზმოში წერია  რომ ქრისტიანების რწმენით ღმერთი ყველაფერთან ერთად არის ხორცის,სხეულის შემოქმედი,რომ ქრისტემ ხორცი შეისხა ხორცის გამოსასყიდად და იმის სათქმელად რომ სხეულთა აღდგომა არაა ამაო სიტყვა. აი სასიხარულო ამბავი. 
    
მაშ არაა აკრძალული ახლობელთა სიყვარული,მათი მიჩვევა,მათი მოხვევა,მათთან ხორციელი სიახლოვეც თუ კი მათთან შეერთებული ვართ ღმერთში და გვწამს აღდგომა,შესაქმის განსრულება,ხორცის გამოსყიდვა,სხეულის და სულის აღდგომა.  ღმერთში სიყვარულში არაა ლაპარაკი უხორცო სიყვარულზე.
             
ეშმაკიც არაა ის რაც სჯერათ ჩვეულებრივ.
            
ეშმაკი არ ცდილობს ადამიანის ცდუნებას ტკბილი ნამცხვრით თუ ნამეტანი ღია დეკოლტეებით.

               
 ეშმაკს უნდა ადამიანების მოშორება ღმერთისგან,ღმერთში სიყვარულისგან რათა ადამიანი განწირული იყოს ჯოჯოხეთისთვის ანუ მარადიული მარტოობისთვის,მარადიული უსიყვარულობისთვის.
           
სიყვარული მხსნელია როდესაც ისაა სიყვარული ღმერთში,ღმერთის სიყვარული, და ეშმაკის მიზანია ჩვენი მოწყვეტა,ჩამოშორება ღმერთისგან. 
   
ეშმაკის პირველი ფიგურა ბევრად უფრო ადრინდელია ქრისტიანობაზე. 
     
შესაქმის წიგნის გველი არის ეჭვის,არა პოზიტიური,მეცნიერული,დოგმის ეჭვს ქვეშ დამაყენებელი გრძნობის,არამედ ღმერთის სიტყვაში ნდობის შემარყეველი ეშმაკური ეჭვის სიმბოლო.

გველი გვიბიძგებს ღმერთისადმი უნდობლობისკენ,მის მიერ დადგენილი აკრძალვის დარღვევისკენ იმიტომ რომ მას სურს ჩვენი სამუდამოდ დაღუპვა.
    
სიყვარული ღმერთის გარეშე შეუძლებელია. 
            
ალბერ კოენის "უფალის მშვენიერში" // Albert Cohen,Belle du Seigneur //  მარტო,პირისპირ დარჩენილი შეყვარებულები სოლალი და არიანა ხედავენ თუ როგორ ქრება თანდათანობით მათი ვნებიანი სიყვარული,როგორ მცირდება ის როგორც შაგრენის ტყავი. 
        
უღმერთო სიყვარული ღუპავს შეყვარებულებს. 
                  
მაგრამ სიყვარულის გადასარჩენად  გამოდგება საერთო პროექტიც,საერთო ვნებაც, განსაახლებელი სახლი, ბავშვების აღზრდის პრობლემა, საერთო საზოგადოებრივი აქტივობა.
              
ყოველივე ამის გარეშე, დიდი საერთო მიზნის თუ საერთო სიყვარულის დიდი ობიექტის გარეშე სიყვარული კვდება.
           
აი ქრისტიანობის მიერ ჩვენთვის გადმოცემული კიდევ ერთი იდეა და ჩვენ შეგვიძლია მისი უსასრულოდ სეკულარიზაცია.
             
არაა შემთხვევითი რომ დღესაც მსოფლიოში არის ორი მილიარდი ქრისტიანი,,მათ შორის  მილიარდ ორასი მილიონი კათოლიკე. 
               
რადიკალურად ურჯულო ევროპელიც  გაჟღენთილია ქრისტიანული კულტურით რომელიც ბატონობდა დასავლეთზე, მაგრამ რომელზეც დასავლეთი არ დაიყვანება....

                 
დანართი                      
ესაა ჩემი მცნება  რათა გიყვარდეთ ერთმანეთი როგორც მე შეგიყვარეთ თქვენ. იმაზე მეტი სიყვარული არავის გააჩნია,ვიდრე ვინც თავის სულს დასდებს მეგობრებისთვის //იოანე 15, 12,13//.
    

ჩემი მოწაფეები რომ ხართ იმით გაიგებენ ყველანი,თუ რა სიყვარული გექნებათ ურთიერთს შორის // იოანე 14,35//.

No comments: