 |
| გვილეთი |
მთა ყაზბეგის ძირში, თერგის მარცხენა სანაპიროზე, თამარ-მეფის ციხის ახლოს, საქართველოს საზღვრებში, არის //თუ იყო// სოფელი გველეთი //ინგუშურად გელატე. ზოგ ისტორიულ წყაროში სოფლის ძველ სახელად ნახსენებია გელათი და ეს ეტყობა ამის გამოძახილია//. ამ სოფლიდან გამოსულ ინგუშებს, რამოდენიმე ტეიპს, ინგუშები გალატხოის უწოდებდნენ .
ინგუშებში არის ხალხი რომელიც თვლის ერთ-ერთ უძველეს ინგუშურ დასახლებად რომელიც წერილობით წყაროებში პირველად იხსენება საქართველოს მეფე დავითის //1293-1311 წწ.// ხანით. გვიანდელ რუსულ წყაროებში გველეთს უძახიან ჩერებაშევ კაბაკს.
გველეთის ინგუშები ორჯერ გაასახლა რუსეთის იმპერიის ხელისუფლებამ. მე-19 საუკუნის შუა ხანებში გველეთში მარტო ინგუშები ცხოვრობდნენ.
1888 წლის მაისში გველეთის ინგუშები მეორედ გაასახლეს ტფილისის გუბერნიის ახალციხის და ახალქალაქის უეზდებში.თანაც არა უმეტეს 2-3 ოჯახისა ერთ დასახლებულ პუნქტში. 1895 წელს გველეთის ინგუშებს მისცეს ინგუშეთში გადასახლების უფლება.არა უმეტეს ორი-სამი ოჯახისა იმ სოფელში რომელიც დათანხმდებოდა მათ მიღებას.
გველეთის ინგუშებმა, უკანასკნელებმა ინგუშებს შორის, 1861 წელს მიიღეს ისლამი
//ე.ი.1861 წლამდე ამ ინგუშებში გავრცელებული იყო წარმართობანარევი ქრისტიანობა და ისინი გაამაჰმადიანა ვითომქრისტიან რომანოვთა მხეცობამ//.
ბ. გაზიკოვმა ჟურნალში რევოლუცია და მთიელი //1929 წ.,1-2,გვ.73// აღმოაჩინა ერთი ლეგენდის პუბლიკაცია. ეწერა შემდეგი:
«ჩაწერილია გველეთის მკვიდრი ინგუშის, 60 წლის მუსა ბუზურტანოვის სიტყვებიდან 1929 წლის ივნისში»
ლეგენდა მეორედ გამოქვეყნდა გაზეთში «სერდალო» 2001 წლის 22 აგვისტოს.
ბ. გაზიკოვმა ჟურნალში რევოლუცია და მთიელი //1929 წ.,1-2,გვ.73// აღმოაჩინა ერთი ლეგენდის პუბლიკაცია. ეწერა შემდეგი:
«ჩაწერილია გველეთის მკვიდრი ინგუშის, 60 წლის მუსა ბუზურტანოვის სიტყვებიდან 1929 წლის ივნისში»
აი ეს ლეგენდა «გაზიკი და ჩერბაჟი»:
«ეს იყო დიდი ხნის წინ... ერთხელ ყაბარდოელები თავს დაესხნენ საქართველოს. მათ გაიტაცეს დიდი სიმდიდრე, ბევრი ტყვე. ისინი ბრუნდებოდნენ სახლში დარიალის ხეობით. აქ მათ გაკეთებული ჰქონდათ ხიდი თერგზე.
ამ დროს ორი ინგუში სოფელი არზიდან გაზიკი და ჩერბიში ნადირობდნენ ჯიხვებზე. მათ დაინახეს ნადავლის და გასაყიდი ტყვეების შოვნით გახარებული ყაბარდოელები. გაზიკი და ჩერბიში ჩაუსაფრდნენ, და თავს დაესხნენ ყაბარდოელებს. ცხარე ბრძოლის შემდეგ ინგუშებმა ყაბარდოელებს წაართვეს ტყვეები და დაუბრუნეს ისინი საქართველოს მეფე ირაკლის.
მეფე ირაკლიმ მადლობის ნიშნად ინგუშებს გაზიკს და ჩერბიშს მისცა სოფელ გველეთში დასახლების უფლება.
მათგან წამოვიდა გაზიკოვების და ჩერბიშევების ორი ინგუშური გვარი. გაზიკმა და ჩერბიშმა თავისთან დაპატიჟეს ნათესავები არზიდან და გველეთში გადასახლდნენ დასხოევები, კოტიევები, ოზიევები.
 |
| ადგილი გვილეთთან |
გაზიკოვების გვარი გაიზარდა, მასში იყო ასი ეზო. ეხლა ძველი მკვიდრებისგან დარჩა მხოლოდ 48 ეზო.
მე თვითონ, ბერიკაცი. ვარ არზიდან გადმოსახლებულთა და კოშკის მშენებელთა მე-4 მუხლიდან.
ასე გაჩნდნენ ინგუშები გველეთში »...
//ოსებშიც და ინგუშებშიც მოინახა ოხრები რომლებიც ყაზბეგს და მის არემარეს საქართველოს ტერიტორიად კი არა თავის საკუთრებად მიიჩნევენ. კრემლი ზრდის და აქეზებს და ახალისებს ასეთ ძალებს, იყენებს მათ საქართველოს წინააღმდეგ და სწორედ ამიტომ უნდა გვახსოვდეს და ვიცოდეთ ეს ძველი და ლამაზი ინგუშური ლეგენდა, გ.მ.//.
September 15th, 2012, 11:23 pm
Гвелети (Гелате-инг.), расположенно у подножия горы Казбек, по левому берегу Терека, недалеко от древнего замка грузинской царицы Тамары (Тамар) и входящего ныне в состав Грузии. Ингушей - выходцев из этого селения, объединяющих несколько тейпов, в народе называли галатхой.
Гвелети - одно из древнейших ингушских поселений, упоминание о котором в некоторых письменных источниках датируется периодом царствования грузинского царя Давида (1293-1311 г.г). В более поздних русских источниках Гвелети упоминается под названием Черебашев кабак, что вполне созвучно его расположению на Военно-Грузинской дороге.
Гвелетцы-ингуши дважды выселялись царскими властями. К середине XIX века Гвелети целиком состоял из ингушей.
В мае 1888 года произошло второе выселение ингушей из Гвелети в Ахалцихский и Ахалкалакский уезды Тифлисской губернии, причем не более двух-трех семей в один населенный пункт. В 1895 году гвелетцам-ингушам разрешили переселиться в Ингушетию, тоже не более двух-трех семей в село, согласное их принять. Гелатхой (гвелетцы) в 1861 году последними среди ингушей приняли ислам ( не факт - tam.)
Местность у Гвилети
Газик и Чербаж
Это было давно…Однажды кабардинцы совершили набег на Грузию. Захватив там много богатств, пленных, они возвращались к себе домой через Дарьяльское ущелье. Здесь у них был устроен мост-перекладина через Терек. В это время два ингуша из села Арзи - Газик и Чербиш охотились на туров. Они заметили радостных, возвращавшихся кабардинцев, гнавших с собой живой товар. Газик и Чербиш решили устроить засаду в ущелье и напасть на них. Сказано - сделано. Завязалась упорная, отчаянная борьба. Ингуши отбили пленных и вернули их грузинскому царю Ираклию. Царь Ираклий за такой поступок решил отблагодарить Газика и Чербиша. Он разрешил им поселиться в с. Гвилеты.
И вот от них произошли две ингушские фамилии: Газиковы и Чербишевы. Газик и Чербиш пригласили к себе родственников своих из Арзи, и в Гвилеты переселились Дасхоевы, Котиевы, Озиевы.
Поселившиеся ингуши обязаны были по поручению грузинского царя сторожить ущелье, за что получали от него жалованье. В целях защиты отдельные фамилии построили боевые башни. Чербишевы построили башню под самой скалой, у входа в ущелье Хартхи. Рядом с ней построили свою башню Озиевы. Эти башни стоят и до сих пор. Высокая пятиэтажная башня Газиковых уже разрушилась. Фамилия Газиковых стала большой, она насчитывала до 100 дворов…. Теперь от прежних жителей - ингушей осталось только 48 дворов.
Я сам, старик, происхожу из 4-го колена переселенцев из Арзи и строителей башни.
Так появились ингуши в с. Гвилеты…
Публикация этого предания была обнаружена Б. Газиковым в журнале «Революция и горец» (1929 г., 1-2, с. 73). В этой публикации даны следующие паспортные данные: «Записано со слов Муссы Бузуртанова, 60 лет, ингуша из сел. Гвилети в июне 1929 года».
Повторная публикация: газ. «Сердало», 22 августа, 2001г.
მე თვითონ, ბერიკაცი. ვარ არზიდან გადმოსახლებულთა და კოშკის მშენებელთა მე-4 მუხლიდან.
ასე გაჩნდნენ ინგუშები გველეთში »...
//ოსებშიც და ინგუშებშიც მოინახა ოხრები რომლებიც ყაზბეგს და მის არემარეს საქართველოს ტერიტორიად კი არა თავის საკუთრებად მიიჩნევენ. კრემლი ზრდის და აქეზებს და ახალისებს ასეთ ძალებს, იყენებს მათ საქართველოს წინააღმდეგ და სწორედ ამიტომ უნდა გვახსოვდეს და ვიცოდეთ ეს ძველი და ლამაზი ინგუშური ლეგენდა, გ.მ.//.
September 15th, 2012, 11:23 pm
http://galgamed.livejournal.com/23681.html
Гвелети (Гелате-инг.), расположенно у подножия горы Казбек, по левому берегу Терека, недалеко от древнего замка грузинской царицы Тамары (Тамар) и входящего ныне в состав Грузии. Ингушей - выходцев из этого селения, объединяющих несколько тейпов, в народе называли галатхой.
Гвелети - одно из древнейших ингушских поселений, упоминание о котором в некоторых письменных источниках датируется периодом царствования грузинского царя Давида (1293-1311 г.г). В более поздних русских источниках Гвелети упоминается под названием Черебашев кабак, что вполне созвучно его расположению на Военно-Грузинской дороге.
Гвелетцы-ингуши дважды выселялись царскими властями. К середине XIX века Гвелети целиком состоял из ингушей.
В мае 1888 года произошло второе выселение ингушей из Гвелети в Ахалцихский и Ахалкалакский уезды Тифлисской губернии, причем не более двух-трех семей в один населенный пункт. В 1895 году гвелетцам-ингушам разрешили переселиться в Ингушетию, тоже не более двух-трех семей в село, согласное их принять. Гелатхой (гвелетцы) в 1861 году последними среди ингушей приняли ислам ( не факт - tam.)
Местность у Гвилети
Газик и Чербаж
Это было давно…Однажды кабардинцы совершили набег на Грузию. Захватив там много богатств, пленных, они возвращались к себе домой через Дарьяльское ущелье. Здесь у них был устроен мост-перекладина через Терек. В это время два ингуша из села Арзи - Газик и Чербиш охотились на туров. Они заметили радостных, возвращавшихся кабардинцев, гнавших с собой живой товар. Газик и Чербиш решили устроить засаду в ущелье и напасть на них. Сказано - сделано. Завязалась упорная, отчаянная борьба. Ингуши отбили пленных и вернули их грузинскому царю Ираклию. Царь Ираклий за такой поступок решил отблагодарить Газика и Чербиша. Он разрешил им поселиться в с. Гвилеты.
И вот от них произошли две ингушские фамилии: Газиковы и Чербишевы. Газик и Чербиш пригласили к себе родственников своих из Арзи, и в Гвилеты переселились Дасхоевы, Котиевы, Озиевы.
Поселившиеся ингуши обязаны были по поручению грузинского царя сторожить ущелье, за что получали от него жалованье. В целях защиты отдельные фамилии построили боевые башни. Чербишевы построили башню под самой скалой, у входа в ущелье Хартхи. Рядом с ней построили свою башню Озиевы. Эти башни стоят и до сих пор. Высокая пятиэтажная башня Газиковых уже разрушилась. Фамилия Газиковых стала большой, она насчитывала до 100 дворов…. Теперь от прежних жителей - ингушей осталось только 48 дворов.
Я сам, старик, происхожу из 4-го колена переселенцев из Арзи и строителей башни.
Так появились ингуши в с. Гвилеты…
Публикация этого предания была обнаружена Б. Газиковым в журнале «Революция и горец» (1929 г., 1-2, с. 73). В этой публикации даны следующие паспортные данные: «Записано со слов Муссы Бузуртанова, 60 лет, ингуша из сел. Гвилети в июне 1929 года».
Повторная публикация: газ. «Сердало», 22 августа, 2001г.
No comments:
Post a Comment