შიზოიდურ ხანებს არ უნდათ სიკეთის და ბოროტების, აკრძალულის და დაშვებულ-ნებადართულის, წმინდის და უწმინდურის გარჩევა.
ევგენი ხარიტონოვი დაიბადა ნოვოსიბირსკში 1941 წლის 11 ივნისს. გარდაიცვალა მოსკოვში 1981 წლის 29 ივნისს.
http://os.colta.ru/literature/events/details/23177/?print=yes
ცხოვრებაში ხარიტონოვი არ იბეჭდებოდა. ხარიტონოვი არ იბეჭდებოდა საერთოდ-არც ოფიციალურ, არც ემიგრანტულ და წესიერად არც თვითგამოცემით პრესაში.
გარდაიცვალა მოულოდნელად, აღიარების ზღურბლზე.
შიზოიდური კულტურა:
ბრეჟნევის დამყაყების ხანამ მისი რახარარუხა ოფიციალური, ასე ვთქვათ პარტიული, უაზრო, დამამცირებლად პლაკატური და პრიმიტიულ-მოსაწყენად დამრიგებელი ხელოვნებით ძლიერ ბიძგი მისცა საბჭოთა იატაკქვეშა ანდერგრაუნდის ხელოვნების სისტემის გარეშე ბაქტერიების გავრცელებას.
ანდერგრაუნდი-იატაკქვეშეთის კულტურამ და ოფიციალური ხელოვნების მიმართ ალტერნატიური ხელოვნებამ 1960-70-ანი წლების მოსკოვში გააჩინეს ე.წ. შიზოიდური კულტურის ფენომენი.
დამყაყების ხანაში საბჭოთა კავშირის დიდ ქალაქებში, განსაკუთრებით სადაც მაღალი იყო შემოქმედებითი ინტელიგენციის კონცეტრაცია გაჩნდა თანამოაზრე ესთეტების, დისიდენტების ხელისუფლებისთვის ჯიბეში ჩამალული ბრანწის მაჩვენებელი დუნე ოპორტუნისტების ბოჰემა.
ასეთ თავისუფლად მოაზროვნეებს შორის ხშირად იყვნენ ავანგარდისტი მხატვრები.
მოსკოვში იყო რამოდენიმე გაერთიანება რომლებშიც ხშირად შედიოდნენ მანერით სრულებით სხვადასხვა ფერმწერები.
გავლილმა ათწლეულებმა აჩვენა რომ ამ მხატვრებს შორის იყო რამოდენიმე ორიგინალური ოსტატი.
ამ დროს ალტერნატიული კულტურის წიაღში გაჩენულ სკოლათა უმრავლესობაში, ე.ბელიუტინის,მ.შვარცმანის, ბ.ბირგერის, მ.გრობმანის, ვ.ვეისბერგის და ა.შ. მიერ შექმნილ სტუდიებს და აკადემიებს შორის გარკვეული ტრადიციის და მიმდევრების დატოვება მოახერხა მხოლოდ ფსიქიატრიის პროფესორი ვ.მამლეევის შვილის,ლიტერატორი იური მამლეევის "სკოლამ".
მხატვარი "შიზოიდების" მთავრი შეხვედრების ადგილად იქცა სწორედ მამლეევის "სალონი" იუჟინის შესახვევში .
ამ შიზოიდების შემოქმედებითი კრედო იყო "სიგიჟის აბსოლუტიზაცია". აქ ხშირი სტუმრობდნენ მოსკოვის ბოჰემის მხატვრები ვისაც აინტერესებდა სიგიჟის ფენომენი.
ისინი სიგიჟეს უყურებდნენ როგორც ტანჯვის განსაკუთრებულ ფორმას შემოქმედებაში. მათ შორის იყვნენ ისეთი ფერმწერები როგორებიც არიან, მაგალითად, ი.ვოროშილოვი, ვ.იაკოვლევი და ეხლა ნაკლებად ცნობილი ა.ბაბიჩენკო და ვ.პიატნიცკი რომლებმაც საკუთარი სურვილით დატოვეს ეს წუთისოფელი.
ისინი საკუთარ თავზე ატარებდნენ ექსპერიმენტებს და ვლადიმირ პიატნიცკიმ ერთხელ ვენაში შეიშხაპუნა ქუჩის გუბიდან აღებული წყალი. მაშინ მას არაფერი დაემართა. შემდეგ მან ვენაში სეიშხაპუნა აცეტონის,ფრჩხილებისთვის ლაქის,სარეცხის და კიდევ რაღაც ასეთივე მოულოდნელის კოქტეილი. ამჯერად მისმა ორგანიზმმა ვერ გაუძლო ასეთ მასხრად აგდებას. მხატვარი დაიღუპა. სხვა ვერსიით მთვრალმა პიატნიცკიმ სიმთვრალიდან გამოსავლელად,გამოსაფხიზლებლად დალია სარესტავრაციო გამსხნელი რამაც მოუსპო შიგნეულობა.
ცნობილი მწერლის შვილმა, მხატვარმა ა.პაუსტოვსკიმ დახატა საგიჟეთის პაციენტები.
მამლეევის სალონში ყველას აერთიანებდა შეგნებულად გამოწვეული ბოდვა რომელიც თანდათანობით იქცა ამ წრის წევრების ურთიერთობის ენად,ავგურების,განდობილ-ნაზიარებთა ენად.
მამლეევის "სალონის" წევრები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ სიგიჟეში და ამ შეჯიბრში იბადებოდა პარადოქსულ შეხედულებათა უცნაური კონგლომერატი რომელიც შევიდა მოსკოვურ ბოჰემურ ცხოვრებაში "შიზოიდური კულტურის" სახელით.
ეს ბოდიში კულტურა იყო იატაკქვეშეთის და ესთეტური ოპორტუნიზმის ნაყოფი და ის ორიენტირებული იყო ირაციონალურ საწყისზე, არ იღებდა მოსაწყენ მატერიალიზმს და უინტერესო რაციონალიზმს.
შიზოიდები გრძნობდნენ რომ რაციონალური გონება აღმოჩნდა დამყაყებულ ჭაობში და დამარცხდა და ჯ.ორუელის სახელობის სამყაროში თავის გადასარჩენად საჭიროა სხვა საშუალებები.
წმინდა სიგიჟის კვლევა არ ყოფილა თვითმიზანი მისი მკვლევარი ჰუმანიტარებისთვის.
გონების უარყოფა შიზოიდებისთვის იყო შემოქმედებითი მეთოდი,ინსტრუმენტი რომელიც იძლეოდა სხვა სივრცეში შეღწევის საშუალებას იმიტომ რომ რეალურ სივრცეში ცხოვრება მათთვის მოსაწყენი და მძიმე იყო.
გონებასთან სახიფათო თამაშებმა მამლეევის წრის მრავალი მხატვარი მოახვედრა საგიჟეთში-სიგიჟის გათამაშებით შეიძლება გაერთო და ვერ შეამჩნიო რომ თამაში დამთავრდა და გაჩერება კი ვერ გამოდის.
_________________________________________________________________________________
ნატალია ტამრუჩი, სიგიჟე როგორც თავისუფლების სფერო:
"1982 წლიდან მე დავიწყე გაგიჟება და ყურადღებით ვიწერდი ჩემს განცდებს დღიურში. მივმართე წმინდა მამათა ნაწერებს,დაოსურ დიაგრამებს,"შინაგან ალქიმიას",ანშარის სუფიურ ტექსტს "100 სადგომი" და გაკვირვებით აღმოვაჩინე რომ თუ არ ჩავთვლით თანამედროვეობით და ჩემი ფსიქიკის თავისებურებებით განპირობებულ მსუბუქ გადახრებს ჩემი ცნობიერების შეცვლის პროცესი მიმდინარეობდა გეგმის შესაბამისად. დაცული იყო ტრადიციულ ლიტერატურაში მითითებული ტექნოლოგიური დეტალების უმრავლესობა".
ეს ფრაგმენტი არაა ამოღებული ტექსტის შუაგულიდან. ესაა დასაწყისი. პირველი აბზაცი რომანისა "კაშირის შოსე" რომელსაც ანდრეი მონასტირსკი წერდაა 1986 წელს თავისი დღიურის მოტივებზე ისე რომ არ ფიქრობდა ტექსტის გამოქვეყნებაზე.
პირველივე წინადადება აბნევს მკითხველს რომელსაც თითქოს შესთავაზეს ჰაერში გასეირნება. არავითარი მინიშნება გარემოებებზე რომლებიც წინ უსწრებდნენ ავადმყოფობას. არავითარი წინასწარი ახსნა რომელსაც ჩვეულებრივ წამოსწევს გონება სიგიჟეზე ლაპარაკისას. მკითხველი ვერაფერზე აბამს ბუნებრივად გაჩენილ კითხვას: როგორ მოხდა? რამ გამოიწვია ავადმყოფობა? მონასტირსკის ტექსტი არ იძლევა პასუხს, მას თითქოს არც კი წარმოუდგენია რომ ასეთი კითხვა შეიძლება გაუჩნდეს ვიღაცას.
მაგრამ განა შეუძლია გონებას სიგიჟის გამართლება მისი მიზეზების გარკვევის გარეშე? რას შეიძლება ნიშნავდეს ამ შემთხვევაში მათი დემონსტრატიული არარსებობა? მონასტირსკის ტექსტში არცაა ადგილი სადაც ისინი უნდა იყოს. ან ავტორმა ეს მიზეზები მეტისმეტად კარგად იცის უფრო კი მისთვის უბრალოდ მნიშვნელობა არა აქვს ამ მიზეზებს.
მაშინ დუმილის, ისევე როგორც რომანის დასაწყისში ნათქვამის საქმიან-ჩვეულებრივი ტონის არსი დაიყვანება იმაზე რომ სიგიჟეს არ სჭირდება გამართლება, რომ ის უნდა აღვიქვათ როგორც ცნობიერების თითქმის სავალდებულო მდგომარეობა. სიგიჟეში არ უნდა დავინახოთ პიროვნების რღვევის ტრაღედია. მასში უნდა დავინახოთ მხოლოდ ცნობიერების ერთ-ერთი შესაძლებელი მდგომარეობა.
მნიშვნელოვანია რომ ეს აზრი აქ წარმოდგენილია ასე. ავტორმა არც კი მოისურვა მისი მტკიცება.
მონასტირსკის რომანი ეკუთვნის კულტურას რომელსაც ერქვა "შიზოიდური ტრადიცია" და ამ კულტურაში ეს აზრი ჩვეულებრივი რამე იყო. რომანი "კაშირის შოსეს" დაწერის დროისთვის //1986// შიზოიდური ტრადიცია უკვე ორი ათეული წელია რაც არსებობდა.
რა გზა უნდა გაევლო კულტურას რათა სიგიჟეზე ელაპარაკა ასეთი აუღელვებელი ინტონაციით?
1960-ან წლებამდე საბჭოთა კავშირში არ არსებობდა ცნება "არაოფიციალური კულტურა". ეს არ ნიშნავს იმას იმას რომ კულტურა იყო ერთი. იყო სულ მცირე ორი კულტურა. ერთი წარმოადგენდა საბჭოთა იმპერიულ სტილს. ის შეეზარდა პარადულ სინამდვილეს და გაიჟღინთა იდეოლოგიით. ის გადაიქცა წმინდა ძროხად, საკრალურ საბჭოთა ღირებულებების მატარებლად. მისი აყვავება-გაფურჩქვნის ფონზე ძლივ-ძლივობით არსებობდა რუსული კულტურა, ე.ი. მისი ის ნაწილი რომელიც არ მოისპო და არ გადასახლდა ემიგრაციაში. ის არ უნდა გავაიგივოთ არაოფიციალურ კულტურასთან იმიტომ რომ ის არ ქმნიდა არაოფიციალურ ინსტიტუციებს. ლიტერატურულ ნაწარმოებებს აქ წერდნენ თავისთვის //თუ არ თანხმდებოდნენ მათ გადაცემას საბჭოთა ცენზურის დანისთვის// და არა თვითგამოცემით გასავრცელებლად. ლიდია გინზბურგი თავის დღიურებში ამბობს რომ მწერლის ნიჭისთვის დამღუპველი იყო ნაწარმოების მკითხველის და არა მხოლოდ რამოდენიმე ასე ვთქვათ რჩეული ადამიანის სამსჯავროზე წარდგენის შეუძლებლობა, იმაზე რომ შემოქმედებითი რეალიზაცია თავისთვის არაჯანსაღი, ნაკლული, არასრულფასოვანი რეალიზაციაა. ე.ი. ასეთი ოთახის რეალიზაცია არ განიხილებოდა როგორც კულტურის არსებობის სხვა შესაძლებლობა, მას აღიქვამდნენ შეუძლებლობად.
სახლის კოლექტიური კითხვებისთვის,იატაკქვეშა პოეტური შეკრებებისთვის და ბინის კერძო გამოფენებისთვის 1930-1950-ან წლებში დრო შეუფერებელი იყო.
1960-ანი წლების ზღურბლზე ორ დასახელებულ კულტურას დაემატა კიდევ ერთი და სწორედ ის იყო რომანი "კაშირის შოსეს" გამოტოვებული პროლოგი.
ამ კულტურის განსხვავება ორი დანარჩენი კულტურისგან საოცარი იყო. მას არ სჭირდებოდა შეგუება იდეოლოგიის მოთხოვნებთან და არ უხდებოდა განუხორციელებლობის განცდა. მას არ ეშინოდა გამოფენების და პუბლიკაციების აკრძალვისა.
ამ კულტურის შემქმნელები არ ესაუბრებოდნენ ხელისუფლებას,არ მიმართავდნენ მის ექსპერტებს თუ საზოგადოებას. ისინი მიმართავდნენ მხოლოდ თავის წრეს.
ამ კულტურას არ სჭირდებოდა გადარჩენისთვის ბრძოლა-ის დაიბადა იატაკქვეშეთში და იატაკქვეშეთი იყო მისი სამშობლო,არსებობის ბუნებრივი გარემო. შეუძლებელია ამ კულტურის წარმოდგენა იატაკქვეშეთის გარეთ.
მას სჭირდებოდა ცხოვრების ზედაპირზე ძალისხმევათა უნაყოფობის გრძნობა და საბჭოთა ოფიციოზის სიძულვილი.
 |
| ევგენი ხარიტონოვი მერე დადგა ასეთების ჯერი |
http://os.colta.ru/literature/events/details/23177/?print=yes
ცხოვრებაში ხარიტონოვი არ იბეჭდებოდა. ხარიტონოვი არ იბეჭდებოდა საერთოდ-არც ოფიციალურ, არც ემიგრანტულ და წესიერად არც თვითგამოცემით პრესაში.
გარდაიცვალა მოულოდნელად, აღიარების ზღურბლზე.
გარდაცვალებიდან რამოდენიმე თვეში მას მიანიჭეს ანდრეი ბელის არაოფიციალური პრემია. მაშინ ჯერ თვითგამოცემებში, შემდეგ საზღვარგარეთ და შემდეგ პერესტროიკის შემდგომ პრესაში გამოჩნდა მისი ტექსტები. გამოვიდა ხარიტონოვის თხზულებათა ორი კრებული // "ცრემლები ყვავილებზე", მოსკოვი, 1993, "შინაპატიმრობაში", მოსკოვი,2005//, ბევრი მოგონება და წერილი მის შესახებ.
"1981 წლის 29 ივნისს მოსკოვის ერთ-ერთ ქუჩაზე გარდაიცვალა ევგენი ვლადიმირის ძე ხარიტონოვი. ცნობილია ამ ქუჩის სახელი, ზუსტი ადგილი და გარდაცვალების ზუსტი დრო მაგრამ უბრალოდ მკრეხელობაა მათი დასახელება მაშინ როდესაც ეს გარეგნული ნიშნები მეტს ეტყვიან მკითხველს ევგენი ხარიტონოვის სესახებ ვიდრე მისი სახელი.
არადა გარდაიცვალა დღევანდელი რუსული ლიტერატურის ერთ-ერთი უნიჭიერესი პროზაიკოსი" (ესაა სიტყვები დ.ა.პრიგოვის მიერ დაწერილი ნეკროლოგიდან).
«29 июня 1981 года на одной из улиц Москвы скончался Евгений Владимирович Харитонов. Собственно, известно и название этой улицы, и точное место, и точное время, но просто кощунственно называть их, когда эти внешние приметы скажут читателю больше, нежели само имя Евгения Харитонова. А ведь ушел один из талантливейших прозаиков в нынешней русской литературе». Эти слова Д.А. Пригова из его тогдашнего некролога Харитонову
Текущий номер 21 от 20 марта 2013г.
Мир и здоровье
Росбалт, 11/12/2011
Россия, литература, Мамлеев
2011 წლის 11 დეკემბერს რუსეთის მთავრობის მეთაურმა ვლადიმირ პუტინმა დაბადების დღე მიულოცა 80 წლის მწერალ იური მამლეევს და თქვა რომ მისი შემოქმედება იქცა რუსული და მსოფლიო ლიტერატურის მნიშვნელოვან მოვლენად.
"თქვენ სამართლიანად გთვლიან ნიჭიერ,ღრმა მწერლად და ფილოსოფოსად, თქვენს შემოქმედებას კი რუსული და მსოფლიო ლიტერატურის მნიშვნელოვან მოვლენად. თქვენი ნაწარმოებები მუდამ გამოირჩევა განსაკუთრებული, იოლად საცნობი ავტორული ხელწერით" - ნათქვამია მილოცვაში
იური მამლეევი არის რუსი მწერალი, დრამატურგი, პოეტი და ფილოსოფოსი. ანდრეი ბელის სახელობის ლიტერატურული პრემიის ლაურეატი //1991//, ლიტერატორთა ცენტრალური სახლის "მეტაფიზიკური რეალიზმის კლუბის" პრეზიდენტი,ამერიკული,
ფრანგული და რუსული პენ-კლუბების, რუსეთის მწერალთა,ლიტერატორთა და დრამატურგთა კავშირების წევრი.
იური მამლეევი არის მიმდინარეობა მეტაფიზიკური რეალიზმის დამაარსებელი და მარადიული რუსეთის ფილოსოფიური დოქტრინის შემქმნელი. მისი თხზულებები თარგმნილია მრავალ ევროპულ ენაზე.
МОСКВА, 11 декабря. Глава правительства России Владимир Путин поздравил писателя Юрия Мамлеева с 80-летием, отметив, что его творчество стало значительным явлением в отечественной и мировой литературе.
"Вас по праву считают талантливым, глубоким писателем и философом, а ваше творчество — значительным явлением в отечественной и мировой литературе. Созданные вами произведения всегда отличаются особым, узнаваемым авторским почерком", — говорится в поздравлении.
Юрий Мамлеев — русский писатель, драматург, поэт и философ. Лауреат литературной премии Андрея Белого (1991). Президент "Клуба метафизического реализма ЦДЛ", член американского, французского и российского ПЕН-клуба, Союза писателей, Союза Литераторов и Союза драматургов России.
Основатель литературного течения "метафизический реализм" и философской доктрины "Вечная Россия". Произведения Мамлеева переведены на многие европейские языки.
Подробнее: http://www.rosbalt.ru/main/2011/12/11/923191.html
მაშ თვალი შევავლოთ წარსულს და წარმოვიდგინოთ თუ როგორ მოხდა სოციალისტური რეალიზმის პერესტროიკა მეტაფიზიკურ რეალიზმად.
ფსიქიატრი, მედიცინის მეცნიერებათა კანდიდატი იგორ იაკუშევი, არხანგელსკი
"1981 წლის 29 ივნისს მოსკოვის ერთ-ერთ ქუჩაზე გარდაიცვალა ევგენი ვლადიმირის ძე ხარიტონოვი. ცნობილია ამ ქუჩის სახელი, ზუსტი ადგილი და გარდაცვალების ზუსტი დრო მაგრამ უბრალოდ მკრეხელობაა მათი დასახელება მაშინ როდესაც ეს გარეგნული ნიშნები მეტს ეტყვიან მკითხველს ევგენი ხარიტონოვის სესახებ ვიდრე მისი სახელი.
არადა გარდაიცვალა დღევანდელი რუსული ლიტერატურის ერთ-ერთი უნიჭიერესი პროზაიკოსი" (ესაა სიტყვები დ.ა.პრიგოვის მიერ დაწერილი ნეკროლოგიდან).
«29 июня 1981 года на одной из улиц Москвы скончался Евгений Владимирович Харитонов. Собственно, известно и название этой улицы, и точное место, и точное время, но просто кощунственно называть их, когда эти внешние приметы скажут читателю больше, нежели само имя Евгения Харитонова. А ведь ушел один из талантливейших прозаиков в нынешней русской литературе». Эти слова Д.А. Пригова из его тогдашнего некролога Харитонову
Мир и здоровье
Росбалт, 11/12/2011
Россия, литература, Мамлеев
 |
"თქვენ სამართლიანად გთვლიან ნიჭიერ,ღრმა მწერლად და ფილოსოფოსად, თქვენს შემოქმედებას კი რუსული და მსოფლიო ლიტერატურის მნიშვნელოვან მოვლენად. თქვენი ნაწარმოებები მუდამ გამოირჩევა განსაკუთრებული, იოლად საცნობი ავტორული ხელწერით" - ნათქვამია მილოცვაში
იური მამლეევი არის რუსი მწერალი, დრამატურგი, პოეტი და ფილოსოფოსი. ანდრეი ბელის სახელობის ლიტერატურული პრემიის ლაურეატი //1991//, ლიტერატორთა ცენტრალური სახლის "მეტაფიზიკური რეალიზმის კლუბის" პრეზიდენტი,ამერიკული,
ფრანგული და რუსული პენ-კლუბების, რუსეთის მწერალთა,ლიტერატორთა და დრამატურგთა კავშირების წევრი.
იური მამლეევი არის მიმდინარეობა მეტაფიზიკური რეალიზმის დამაარსებელი და მარადიული რუსეთის ფილოსოფიური დოქტრინის შემქმნელი. მისი თხზულებები თარგმნილია მრავალ ევროპულ ენაზე.
МОСКВА, 11 декабря. Глава правительства России Владимир Путин поздравил писателя Юрия Мамлеева с 80-летием, отметив, что его творчество стало значительным явлением в отечественной и мировой литературе.
"Вас по праву считают талантливым, глубоким писателем и философом, а ваше творчество — значительным явлением в отечественной и мировой литературе. Созданные вами произведения всегда отличаются особым, узнаваемым авторским почерком", — говорится в поздравлении.
Юрий Мамлеев — русский писатель, драматург, поэт и философ. Лауреат литературной премии Андрея Белого (1991). Президент "Клуба метафизического реализма ЦДЛ", член американского, французского и российского ПЕН-клуба, Союза писателей, Союза Литераторов и Союза драматургов России.
Основатель литературного течения "метафизический реализм" и философской доктрины "Вечная Россия". Произведения Мамлеева переведены на многие европейские языки.
Подробнее: http://www.rosbalt.ru/main/2011/12/11/923191.html
მაშ თვალი შევავლოთ წარსულს და წარმოვიდგინოთ თუ როგორ მოხდა სოციალისტური რეალიზმის პერესტროიკა მეტაფიზიკურ რეალიზმად.
 |
| იური მამლეევის სალონის, გვიანსაბჭოთა ხანის "მისტიკური იატაკქვეშეთის" წევრები ევგენი გოლოვინი, იური მამლეევი, ალეკსანდრ დუგინი და გეიდარ ჯემალი. სახაროვ- პუტინის ევრაზიის დამკვრელი ძალა. «Южинского кружка» («мистического подполья» позднесоветской эпохи) Евгений Головин, Юрий Мамлеев, Александр Дугин и Гейдар Джемаль |
შიზოიდური კულტურა:
ბრეჟნევის დამყაყების ხანამ მისი რახარარუხა ოფიციალური, ასე ვთქვათ პარტიული, უაზრო, დამამცირებლად პლაკატური და პრიმიტიულ-მოსაწყენად დამრიგებელი ხელოვნებით ძლიერ ბიძგი მისცა საბჭოთა იატაკქვეშა ანდერგრაუნდის ხელოვნების სისტემის გარეშე ბაქტერიების გავრცელებას.
ანდერგრაუნდი-იატაკქვეშეთის კულტურამ და ოფიციალური ხელოვნების მიმართ ალტერნატიური ხელოვნებამ 1960-70-ანი წლების მოსკოვში გააჩინეს ე.წ. შიზოიდური კულტურის ფენომენი.
დამყაყების ხანაში საბჭოთა კავშირის დიდ ქალაქებში, განსაკუთრებით სადაც მაღალი იყო შემოქმედებითი ინტელიგენციის კონცეტრაცია გაჩნდა თანამოაზრე ესთეტების, დისიდენტების ხელისუფლებისთვის ჯიბეში ჩამალული ბრანწის მაჩვენებელი დუნე ოპორტუნისტების ბოჰემა.
ასეთ თავისუფლად მოაზროვნეებს შორის ხშირად იყვნენ ავანგარდისტი მხატვრები.
მოსკოვში იყო რამოდენიმე გაერთიანება რომლებშიც ხშირად შედიოდნენ მანერით სრულებით სხვადასხვა ფერმწერები.
გავლილმა ათწლეულებმა აჩვენა რომ ამ მხატვრებს შორის იყო რამოდენიმე ორიგინალური ოსტატი.
ამ დროს ალტერნატიული კულტურის წიაღში გაჩენულ სკოლათა უმრავლესობაში, ე.ბელიუტინის,მ.შვარცმანის, ბ.ბირგერის, მ.გრობმანის, ვ.ვეისბერგის და ა.შ. მიერ შექმნილ სტუდიებს და აკადემიებს შორის გარკვეული ტრადიციის და მიმდევრების დატოვება მოახერხა მხოლოდ ფსიქიატრიის პროფესორი ვ.მამლეევის შვილის,ლიტერატორი იური მამლეევის "სკოლამ".
მხატვარი "შიზოიდების" მთავრი შეხვედრების ადგილად იქცა სწორედ მამლეევის "სალონი" იუჟინის შესახვევში .
ამ შიზოიდების შემოქმედებითი კრედო იყო "სიგიჟის აბსოლუტიზაცია". აქ ხშირი სტუმრობდნენ მოსკოვის ბოჰემის მხატვრები ვისაც აინტერესებდა სიგიჟის ფენომენი.
ისინი სიგიჟეს უყურებდნენ როგორც ტანჯვის განსაკუთრებულ ფორმას შემოქმედებაში. მათ შორის იყვნენ ისეთი ფერმწერები როგორებიც არიან, მაგალითად, ი.ვოროშილოვი, ვ.იაკოვლევი და ეხლა ნაკლებად ცნობილი ა.ბაბიჩენკო და ვ.პიატნიცკი რომლებმაც საკუთარი სურვილით დატოვეს ეს წუთისოფელი.
ისინი საკუთარ თავზე ატარებდნენ ექსპერიმენტებს და ვლადიმირ პიატნიცკიმ ერთხელ ვენაში შეიშხაპუნა ქუჩის გუბიდან აღებული წყალი. მაშინ მას არაფერი დაემართა. შემდეგ მან ვენაში სეიშხაპუნა აცეტონის,ფრჩხილებისთვის ლაქის,სარეცხის და კიდევ რაღაც ასეთივე მოულოდნელის კოქტეილი. ამჯერად მისმა ორგანიზმმა ვერ გაუძლო ასეთ მასხრად აგდებას. მხატვარი დაიღუპა. სხვა ვერსიით მთვრალმა პიატნიცკიმ სიმთვრალიდან გამოსავლელად,გამოსაფხიზლებლად დალია სარესტავრაციო გამსხნელი რამაც მოუსპო შიგნეულობა.
ცნობილი მწერლის შვილმა, მხატვარმა ა.პაუსტოვსკიმ დახატა საგიჟეთის პაციენტები.
მამლეევის სალონში ყველას აერთიანებდა შეგნებულად გამოწვეული ბოდვა რომელიც თანდათანობით იქცა ამ წრის წევრების ურთიერთობის ენად,ავგურების,განდობილ-ნაზიარებთა ენად.
მამლეევის "სალონის" წევრები ერთმანეთს ეჯიბრებოდნენ სიგიჟეში და ამ შეჯიბრში იბადებოდა პარადოქსულ შეხედულებათა უცნაური კონგლომერატი რომელიც შევიდა მოსკოვურ ბოჰემურ ცხოვრებაში "შიზოიდური კულტურის" სახელით.
ეს ბოდიში კულტურა იყო იატაკქვეშეთის და ესთეტური ოპორტუნიზმის ნაყოფი და ის ორიენტირებული იყო ირაციონალურ საწყისზე, არ იღებდა მოსაწყენ მატერიალიზმს და უინტერესო რაციონალიზმს.
შიზოიდები გრძნობდნენ რომ რაციონალური გონება აღმოჩნდა დამყაყებულ ჭაობში და დამარცხდა და ჯ.ორუელის სახელობის სამყაროში თავის გადასარჩენად საჭიროა სხვა საშუალებები.
წმინდა სიგიჟის კვლევა არ ყოფილა თვითმიზანი მისი მკვლევარი ჰუმანიტარებისთვის.
გონების უარყოფა შიზოიდებისთვის იყო შემოქმედებითი მეთოდი,ინსტრუმენტი რომელიც იძლეოდა სხვა სივრცეში შეღწევის საშუალებას იმიტომ რომ რეალურ სივრცეში ცხოვრება მათთვის მოსაწყენი და მძიმე იყო.
გონებასთან სახიფათო თამაშებმა მამლეევის წრის მრავალი მხატვარი მოახვედრა საგიჟეთში-სიგიჟის გათამაშებით შეიძლება გაერთო და ვერ შეამჩნიო რომ თამაში დამთავრდა და გაჩერება კი ვერ გამოდის.
_________________________________________________________________________________
ნატალია ტამრუჩი, სიგიჟე როგორც თავისუფლების სფერო:
"1982 წლიდან მე დავიწყე გაგიჟება და ყურადღებით ვიწერდი ჩემს განცდებს დღიურში. მივმართე წმინდა მამათა ნაწერებს,დაოსურ დიაგრამებს,"შინაგან ალქიმიას",ანშარის სუფიურ ტექსტს "100 სადგომი" და გაკვირვებით აღმოვაჩინე რომ თუ არ ჩავთვლით თანამედროვეობით და ჩემი ფსიქიკის თავისებურებებით განპირობებულ მსუბუქ გადახრებს ჩემი ცნობიერების შეცვლის პროცესი მიმდინარეობდა გეგმის შესაბამისად. დაცული იყო ტრადიციულ ლიტერატურაში მითითებული ტექნოლოგიური დეტალების უმრავლესობა".
ეს ფრაგმენტი არაა ამოღებული ტექსტის შუაგულიდან. ესაა დასაწყისი. პირველი აბზაცი რომანისა "კაშირის შოსე" რომელსაც ანდრეი მონასტირსკი წერდაა 1986 წელს თავისი დღიურის მოტივებზე ისე რომ არ ფიქრობდა ტექსტის გამოქვეყნებაზე.
პირველივე წინადადება აბნევს მკითხველს რომელსაც თითქოს შესთავაზეს ჰაერში გასეირნება. არავითარი მინიშნება გარემოებებზე რომლებიც წინ უსწრებდნენ ავადმყოფობას. არავითარი წინასწარი ახსნა რომელსაც ჩვეულებრივ წამოსწევს გონება სიგიჟეზე ლაპარაკისას. მკითხველი ვერაფერზე აბამს ბუნებრივად გაჩენილ კითხვას: როგორ მოხდა? რამ გამოიწვია ავადმყოფობა? მონასტირსკის ტექსტი არ იძლევა პასუხს, მას თითქოს არც კი წარმოუდგენია რომ ასეთი კითხვა შეიძლება გაუჩნდეს ვიღაცას.
მაგრამ განა შეუძლია გონებას სიგიჟის გამართლება მისი მიზეზების გარკვევის გარეშე? რას შეიძლება ნიშნავდეს ამ შემთხვევაში მათი დემონსტრატიული არარსებობა? მონასტირსკის ტექსტში არცაა ადგილი სადაც ისინი უნდა იყოს. ან ავტორმა ეს მიზეზები მეტისმეტად კარგად იცის უფრო კი მისთვის უბრალოდ მნიშვნელობა არა აქვს ამ მიზეზებს.
მაშინ დუმილის, ისევე როგორც რომანის დასაწყისში ნათქვამის საქმიან-ჩვეულებრივი ტონის არსი დაიყვანება იმაზე რომ სიგიჟეს არ სჭირდება გამართლება, რომ ის უნდა აღვიქვათ როგორც ცნობიერების თითქმის სავალდებულო მდგომარეობა. სიგიჟეში არ უნდა დავინახოთ პიროვნების რღვევის ტრაღედია. მასში უნდა დავინახოთ მხოლოდ ცნობიერების ერთ-ერთი შესაძლებელი მდგომარეობა.
მნიშვნელოვანია რომ ეს აზრი აქ წარმოდგენილია ასე. ავტორმა არც კი მოისურვა მისი მტკიცება.
მონასტირსკის რომანი ეკუთვნის კულტურას რომელსაც ერქვა "შიზოიდური ტრადიცია" და ამ კულტურაში ეს აზრი ჩვეულებრივი რამე იყო. რომანი "კაშირის შოსეს" დაწერის დროისთვის //1986// შიზოიდური ტრადიცია უკვე ორი ათეული წელია რაც არსებობდა.
რა გზა უნდა გაევლო კულტურას რათა სიგიჟეზე ელაპარაკა ასეთი აუღელვებელი ინტონაციით?
1960-ან წლებამდე საბჭოთა კავშირში არ არსებობდა ცნება "არაოფიციალური კულტურა". ეს არ ნიშნავს იმას იმას რომ კულტურა იყო ერთი. იყო სულ მცირე ორი კულტურა. ერთი წარმოადგენდა საბჭოთა იმპერიულ სტილს. ის შეეზარდა პარადულ სინამდვილეს და გაიჟღინთა იდეოლოგიით. ის გადაიქცა წმინდა ძროხად, საკრალურ საბჭოთა ღირებულებების მატარებლად. მისი აყვავება-გაფურჩქვნის ფონზე ძლივ-ძლივობით არსებობდა რუსული კულტურა, ე.ი. მისი ის ნაწილი რომელიც არ მოისპო და არ გადასახლდა ემიგრაციაში. ის არ უნდა გავაიგივოთ არაოფიციალურ კულტურასთან იმიტომ რომ ის არ ქმნიდა არაოფიციალურ ინსტიტუციებს. ლიტერატურულ ნაწარმოებებს აქ წერდნენ თავისთვის //თუ არ თანხმდებოდნენ მათ გადაცემას საბჭოთა ცენზურის დანისთვის// და არა თვითგამოცემით გასავრცელებლად. ლიდია გინზბურგი თავის დღიურებში ამბობს რომ მწერლის ნიჭისთვის დამღუპველი იყო ნაწარმოების მკითხველის და არა მხოლოდ რამოდენიმე ასე ვთქვათ რჩეული ადამიანის სამსჯავროზე წარდგენის შეუძლებლობა, იმაზე რომ შემოქმედებითი რეალიზაცია თავისთვის არაჯანსაღი, ნაკლული, არასრულფასოვანი რეალიზაციაა. ე.ი. ასეთი ოთახის რეალიზაცია არ განიხილებოდა როგორც კულტურის არსებობის სხვა შესაძლებლობა, მას აღიქვამდნენ შეუძლებლობად.
სახლის კოლექტიური კითხვებისთვის,იატაკქვეშა პოეტური შეკრებებისთვის და ბინის კერძო გამოფენებისთვის 1930-1950-ან წლებში დრო შეუფერებელი იყო.
1960-ანი წლების ზღურბლზე ორ დასახელებულ კულტურას დაემატა კიდევ ერთი და სწორედ ის იყო რომანი "კაშირის შოსეს" გამოტოვებული პროლოგი.
ამ კულტურის განსხვავება ორი დანარჩენი კულტურისგან საოცარი იყო. მას არ სჭირდებოდა შეგუება იდეოლოგიის მოთხოვნებთან და არ უხდებოდა განუხორციელებლობის განცდა. მას არ ეშინოდა გამოფენების და პუბლიკაციების აკრძალვისა.
ამ კულტურის შემქმნელები არ ესაუბრებოდნენ ხელისუფლებას,არ მიმართავდნენ მის ექსპერტებს თუ საზოგადოებას. ისინი მიმართავდნენ მხოლოდ თავის წრეს.
ამ კულტურას არ სჭირდებოდა გადარჩენისთვის ბრძოლა-ის დაიბადა იატაკქვეშეთში და იატაკქვეშეთი იყო მისი სამშობლო,არსებობის ბუნებრივი გარემო. შეუძლებელია ამ კულტურის წარმოდგენა იატაკქვეშეთის გარეთ.
მას სჭირდებოდა ცხოვრების ზედაპირზე ძალისხმევათა უნაყოფობის გრძნობა და საბჭოთა ოფიციოზის სიძულვილი.
ამ კულტურას სჭირდებოდა გარე სამყაროსადმი ნდობის დაკარგვა და ის გარე სამყაროს გაშეშებულ შეზღუდულობას უპირისპირებდა შინაგან შესაძლებლობათა უსაზღვრობას.
ეს კულტურა ემოციურად და ჟინიანად იკვლევდა სახელმწიფო სისტემის ცენზურისთვის მიუწვდომელ სივრცეს,ფსიქიური ცდის სივრცეს.
არსებითად ამ ცდაში ეწერებოდა ყველაფერი რასაც უარყოფდა საბჭოთა სოციუმი,რაც შედიოდა როგორც ნებადართულის ისე აკრძალულიდ საფეროებში. ამიტომ შიზოიდური კულტურის ადრეული მოვლენები ხდებოდა სოციალური არყოფნის ზონაში რასაც რა თქმა უნდა ჰქონდა თავისი შედეგები.
ოფიციალური კულტურა შიშით დუმდა და ხმას არ იღებდა ადამიანის ცხოვრების იმ სფეროზე სადაც იყო საიდუმლო, გაუმხელელი მისწრაფებები,გრძნობიერი სიამოვნებები,უწესობა-გარყვნილება და ცდუნებები,მისტიკური გამოცხადებები თი ქვეცნობიერი შიშები, ე.ი. ყველაფერი ის რასაც განიცდის მარტო თავის თავთან დარჩენილი ადამიანი. ამ შემთხვევაში ყოველივე ამის შეცნობა შესაძლებელი იყო მხოლოდ მათი საკუთარ თავზე თუნდაც ერთხელ განცდის შემდეგ.
შიზოიდებს ძალიან აინტერესებდათ მათთვის უცნობი ეს რამეები და ეს ინტერესი მათ უბიძგებდა ყველაზე თავდადებული და უცნაური ექსპერიმენტების ჩატარებისკენ.
საფრთხე რა თქმა უნდა დიდი იყი, მაგრამ ყველაფრის გამოცდის და განცდის სურვილიც არანაკლები.
ეგზალტირებული და უბრალოდ ემოციური ადამიანისთვის ძნელი იყო ამ პირობებში გონიერების შენარჩუნება...
არაა შემთხვევითი რომ ამ ნარევიდან გამოკვეთილ მოვლენას უწოდეს შიზოიდური კულტურა.
მისი შემქმნელები იყვნენ არაამქვეყნიური ადამიანები რომელთაც ყველაზე ნაკლებად აინტერესებდათ მათი მემკვიდრეობის ბედი".
შიზოიდური კულტურის სახვითი ხელოვნების ნაწარმოებები არც ისე ბევრი დარჩა.
ამ მოძრაობის ესთეტიკურ და ფილოსოფიურ პრინციპებზე წარმოდგენას გვიქმნის იური მამლეევის ის ტექსტები რომლებიც მან დაწერს ემიგრაციამდე.
"ახალი სახლები აქ აბსტრაქტულად გამოიყურება და დაჩირქებულია ადამიანებით". "მისი ცრემლები თითქოს მოდიოდა მისი მუცლიდან და მსუქანი გვერდებიდან" // "დიდი ადამიანი"//.
" თქვენ,კაცუნები, ბუნდოვნად გრძნობთ თქვენში წივილს,აგრძელებდა ანგელოზი, და ფიქრობთ რომ შემოქმედმა ჯერ შექმნა უმდაბლესი,ამებური და შემდეგ ეს განვითარდა უმაღლეს ფორმებამდე. თქვენ ეს გეჩვენებათ დროის ქიმერულობის გამო. სინამდვილეში კი ადამიანი არ წარმოქმნილა მაიმუნისგან, პირიქით,მაიმუნი წარმოიქმნა ადამიანისგან და ასე შემდეგ ქვევითკენ,ტილამდე, რწყილამდე, ჭიაღუამდე... მე მხოლოდ ის მაწვალებდა თუ როგორ უნდა გავხდე უფრო საზიზღარი და საძაგელი..." // "ხმა არარაობიდან"//.
თუ კი წირვა არაა ღვთისმსახურება ის ემსახურება სატანას და მამლეევის წრე როგორც ჩანს სწორედ აქეთკენ მიდიოდა მანამდე ვიდრე ზოგი არ გააჩერა მხსნელმა სიგიჟემ და სხვებს კი არ მოერია დამყაყებული სოციალური სისტემა.
ttp://www.anticompromat.org/debryanskaya/debryanbio.html
მისტიკური ზიარების ამ მოძრაობის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ადამიანი იყო პოეტი და კრიტიკოსი ვიაჩესლავ ივანოვი //1886-1949//. ის იყო ეპოქის სინკრეტიზმის ტიპიური გამომხატველი და ის მზად იყო სრულიად საწინააღმდეგო იდეების მისაღებად.
ლიტერატურა იქცეოდა ეროტიკის, ცინიზმის და სასოწარკვეთილების, როგორც ადამიანის ცხოვრების უნაყოფობის და ამაოების.ნარევად.
ბრიუსოვს არ უნდოდა სიკეთის და ბოროტების, აკრძალულის და ნებადართულის, წმინდას და უწმინდურის გარჩევა და ეს მიდგომა გავრცელებული იყო იმ ხანაში!!!
1893 წელს მან მიიღო ჩინოვნიკის ადგილი პეტერბურგში, გადავიდა დედაქალაქში სადაც გამოაქვეყნა რამოდენიმე წიგნი და ბოლოს და ბოლოს მიიპყრო ლიტერატურული
წრეების ყურადღება.
//1960-ანი წლებიდან და უფრო კი პერესტროიკის დროს თითქოს საგანგებოდა გააცოცხლეს ეს ოკულტიზმი, ნაირ-ნაირი მისტიკური მოძრაობები, მათ შორის ლენინის მახატმად გამომცხადებელი რერიხოვშჩინა, მამლეევის და მისნაირების შიზოიდური კულტურაც იყო ნაწილი იმ ატმოსფეროსი რომელშიც იხარშებოდა და თუხთუხებდა საქართველოს ისევე როგორც რუსეთის ესოდენ გამაბედნიერებელი პერესტროიკა. გ.მ.//.
иеромонах (в миру С. Труфанов) — из донских казаков, в 1905 г. окончил С.-Петербургскую духовную академию и поступил в Почаевскую лавру. В 1908 г. переведен в Царицын, а в 1911 г. в один из монастырей Тульской епархии. Не подчинился этому распоряжению. В своих проповедях, речах, статьях в черносотенных изданиях выступал против интеллигенции, евреев. В январе 1912 г. состоялось постановление Синода о заточении его во Флорищеву пустынь. По прошению расстрижен, уехал на Дон, женился, стал проповедником новой религии «разуму и солнцу». В одной из проповедей непочтительно отозвался о царской семье, за что был привлечен к дознанию, бежал за границу; в 1917 г. вышла его книга о Распутине (с которым он дружил, а затем поссорился) «Святой черт».
---------------------------------------------------------------------------------------
Текущий номер 21 от 20 марта 2013г.
Мир и здоровье
Шизоидная культура
Эпоха застоя с ее барабанным официальным «партийным» искусством, сделавшим живопись унизительно плакатной и постыдно примитивной, скучно назидательной и уныло правильной, вполне закономерно оказалась хорошей питательной средой для роста «внесистемных» бактерий искусства андеграунда. Культура андеграунда и искусство, альтернативное по отношению к официальному, привели к становлению в Москве 60-70-х годов прошлого века феномена так называемой шизоидной культуры.
В годы застоя в крупных городах страны, особенно в тех, где была среда пресловутой творческой интеллигенции, часто формировался богемный круг единомышленников-эстетов, диссидентов и вялых оппортунистов, показывающих властям безвольную фигу в кармане. Среди таких вольнодумцев нередко оказывались художники-авангардисты. В Москве было несколько объединений, в которые зачастую входили совершенно различные по манере живописцы. Прошедшие с тех пор десятилетия показали, что среди этих художников было несколько оригинальных мастеров.
Среди большинства школ, появившихся в это время в лоне альтернативной культуры, только «школа» литератора Юрия Мамлеева, сына профессора психиатрии В.Мамлеева, сумела создать некую традицию, так как студии и академии, созданные Э.Белютиным, М.Шварцманом, Б.Биргером, М.Гробманом, В.Вейсбергом и т.д., не оставили сколько-нибудь значительных последователей своих систем.
Именно «салон» Мамлеева в Южинском переулке стал местом главных сборищ художников-«шизоидов», чьим творческим кредо была «абсолютизация безумия». Частыми гостями здесь были все художники московской богемы, которых интересовал феномен сумасшествия. Они относились к безумию, как к особой форме страдания в творчестве. Среди них были, например, такие живописцы, как И.Ворошилов, В.Яковлев, а также ныне малоизвестные А.Бабиченко и В.Пятницкий, ушедшие из жизни по собственной воле.
Владимир Пятницкий, кстати, в своих аутоэкспериментах дошел до того, что однажды сделал себе внутривенную инъекцию, набрав воду непосредственно из уличной лужи. Тогда с ним ничего не произошло, но когда он ввел себе внутривенно коктейль из ацетона, лака для ногтей, стирального порошка и чего-то еще, столь же неожиданного, его организм не выдержал издевательств над собой: художник погиб. Подругой версии, В.Пятницкий опохмелился реставрационным растворителем, расплавив себе пищевод.
Сын известного писателя художник А.Паустовский сделал серию рисунков, изображавших пациентов психиатрических больниц. В мамлеевском «салоне» всех объединял сознательно культивировавшийся бред, постепенно ставший формой общения между членами этого круга, превратившийся в язык авгуров и посвященных. Из состязания друг с другом в безумии рождался странный конгломерат парадоксальных взглядов, который и вошел в московскую богемную жизнь под термином «шизоидная культура». Разумеется, будучи порождением подполья и эстетического оппортунизма, она была ориентирована на иррациональное начало, не принимая скучного материализма и неинтересного предсказуемого рационализма. «Шизоиды» почувствовали, что рациональный разум потерпел фиаско, оказавшись в болоте стагнации, и для выживания в окружающем мире имени Дж.Оруэлла нужны иные средства. Стихия чистого безумия не была самоцелью для исследовавших ее гуманитариев. Отказ от разума использовался «шизоидами» как творческий метод, как инструмент, позволяющий проникать в иное пространство, потому что жить в пространстве реальном им было скучно и тяжело. Тем не менее опасные игры с разумом привели многих художников кружка Мамлеева в психиатрическую больницу: играя в сумасшедшего, можно увлечься и не заметить, что игра-то закончилась, а остановиться никак не получается. Возможно, некая специфическая стигматизация в виде интереса этих художников к теме бреда, безумия, вообще психопатологии, уже тогда, на раннем этапе, обозначала преморбид, который впоследствии закономерно переходил у некоторых из них в явную болезнь.
Литератор Игорь Дудинский писал: «Посещавшего тогдашние московские «сборища» не покидало ощущение, что он находится в сумасшедшем доме. Конечно, экзальтированному, да и просто впечатлительному человеку сохранить разум в этих условиях было сложно... Недаром явление, которое выкристаллизовалось из этой мешанины, отныне принято называть шизоидной культурой... Ее творцами были люди не от мира сего, которые, само собой, меньше всего заботились о судьбе своего наследия».
Произведений изобразительного искусства шизоидной культуры сохранилось не так уж много, но представление об эстетических и философских принципах этого движения могут дать тексты Ю.Мамлеева, которые он писал до эмиграции. «Новые дома выглядят здесь абстрактно и гноятся людьми». «Казалось, слезы текли из ее живота и жирных боков» («Великий человек»). «Вы, людишки, - умиленно, но мутно предчувствуя в себе визг, - продолжал Ангел, - полагаете, что Творец, дескать, создал сначала низшее, амёбное, а потом это развилось до высших форм; это вам так кажется по химеричности времени; а по сущности - наоборот: не человек «произошел» от обезьяны, а, напротив, обезьяна - от человека; и так дальше вниз -до клопа, вши, червя...», «...одно только мучило меня: как стать погаже и поомерзительней» («Голос из Ничто»). «...никому не приходило в голову, что мир создан не Богом, а Крысой, злобной и параноидной, создан для того, чтоб было ей что мучить...» («Крыса»). Таков мир шизоидной культуры, таковы персонажи, населяющие пространство этого мира.
Искусство «шизоидов» по своим идеям было несколько вторичным - в континууме мировой культуры. Некоторое «запаздывание» отечественной живописи, изолированной от художественных тенденций планеты, привело к тому, что советский андеграунд, подобно русскому механику Ивану Кулибину, делал деревянные часы. А труднодоступность литературы, часто перепечатывавшейся в пяти экземплярах под копирку, приводила к неумышленному плагиату или к поверхностной и торопливой трактовке текстов. Среди «открытий» шизоидной культуры, например, присутствуют изобретения, близкие к эстетике и идеологии сюрреализма: любая существующая вещь (понятие, категория...) - абсолютно не то, за что они себя выдают. (Можно уловить в этом тезисе превратно и слишком буквально трактованных Платона и Канта.)
Но многие идеи этих художников явно продиктованы той самой «абсолютизацией безумия», которая была ими декларирована в качестве идейной и эстетической программы: каждая вещь существует совершенно отдельно и независимо от всего, и наша реальность - это множество никак взаимно не соприкасающихся миров. Трудно не заметить здесь почти не прячущийся аутизм с параноидным оттенком (и неглубоко трактованный экзистенциализм С.Кьеркегора, немногим ранее приведший на Западе к феномену антипсихиатрии, которая тоже истолковала идеи датского философа чересчур прямолинейно). Отношение к миру художников-«шизоидов» часто носило скрытый аутодеструктивный характер. Они считали, что всё существующее может быть уничтожено и, следовательно, является иллюзией, которую можно не учитывать, а реально лишь то, чего нет, таким образом, они устраняли из своей жизни созидание как таковое, обратившись в сторону небытия, в сторону бездны «Черного квадрата» К.Малевича. «Шизоиды» считали, что выше Бога стоит иное, фантастическое бытие, которое, не существуя, в то же время является единственной реальностью, с которой следует считаться и которую необходимо рассматривать как единственный спасительный ориентир.
Аннигиляция и небытие, деструкция и суицид - вот что сквозит в этих словах и идеях шизоидной культуры. И амбитендентность (несуществующее бытие) не превращает их тезисы в забавную средневековую схоластику или изящный английский парадокс -слишком серьезные моральные постулаты отвергаются в этих словах. Если месса не служится Богу, то она предназначена для Сатаны. И мамлеевский кружок, видимо, двигался именно в этом направлении до тех пор, пока спасительное безумие не остановило одних, а с другими не справилась застойная социальная система: внесистемные элементы рано или поздно вынуждены или стать частью системы, или быть ею отвергнутыми (уделом самого Мамлеева стала вынужденная эмиграция).
Пунцовые плакаты социалистического реализма победили мрачное искусство шизоидной культуры на последнем дыхании собственной, уже агонизирующей активности. Но если даже почти нежизнеспособная продукция советского агитпропа оказалась в состоянии выиграть сражение у андеграундных «шизоидов», то каковы же были реальные потенции этого искусства (хотелось бы взять последнее слово в кавычки)?
Многие безумные художники, создавая свой неповторимый язык, часто заставляли мир понимать его (хотя иной раз только после своей смерти). Они придумывали новые слова и стили, рождая новые миры и пространства, делая человечество духовно богаче. В отличие от них московские «шизоиды» превратили свой язык в средство деструкции и аутодеструкции, не пытаясь создать ничего: аннигиляция была их кумиром. Слово «творчество» изначально предполагает некое созидание, но художники шизоидной культуры созидание отринули, отказавшись таким образом и от творчества. Они изначально использовали в качестве средства коммуникации заведомо нежизнеспособную психопатологическую и деструктивную систему, которая уже не могла стать новым языком, ибо самонавешенный ярлык патологии дезавуировал любые потенции такой эстетики. Шизоидная культура сразу заговорила на старом языке болезни, который был всего лишь частью прежней дряхлой системы, и место его в этой системе было маргинальным. Но «... как пчелы в улье опустелом, дурно пахнут мертвые слова», - писал Н.Гумилев. У «шизоидов» не хватило творческого потенциала, чтобы выдумать внесистемный порох нового и сильного искусства. Они добровольно заняли свою грязную нишу внутри презираемой ими социалистической системы (чего сами не заметили) и рисовали тот мусор, который время от времени мимо них проносил ветер. Нежизнеспособное дитя вялых диссидентов умерло, наконец-то осуществив свою мечту. Можно, казалось бы, возразить, заметив, что и С.Дали называл свой метод «параноидально-критическим», тоже вроде бы используя в качестве языка патологическую систему; но у испанского художника его искусство предшествовало появлению термина, который был более эпатажным, нежели адекватным по сути, а кроме того, разве можно сравнивать фейерверк с уныло и монотонно падающими из плохо завернутого крана каплями ржавой воды?
Художники шизоидной культуры вновь актуализировали слова С.Маковского, сказанные им в конце 1920-х годов: «Чудовищными письменами начертано на знамени, прикрывающем современные живописные «крайности», приближающиеся то к музыке, то к клиническому бреду, то к метафизическому умозрению и к теориям «четвертого измерения», страшное слово «Insanitas» (безумие)».
Игорь ЯКУШЕВ,
психиатр,
кандидат медицинских наук.
Архангельск.
ეს კულტურა ემოციურად და ჟინიანად იკვლევდა სახელმწიფო სისტემის ცენზურისთვის მიუწვდომელ სივრცეს,ფსიქიური ცდის სივრცეს.
არსებითად ამ ცდაში ეწერებოდა ყველაფერი რასაც უარყოფდა საბჭოთა სოციუმი,რაც შედიოდა როგორც ნებადართულის ისე აკრძალულიდ საფეროებში. ამიტომ შიზოიდური კულტურის ადრეული მოვლენები ხდებოდა სოციალური არყოფნის ზონაში რასაც რა თქმა უნდა ჰქონდა თავისი შედეგები.
ოფიციალური კულტურა შიშით დუმდა და ხმას არ იღებდა ადამიანის ცხოვრების იმ სფეროზე სადაც იყო საიდუმლო, გაუმხელელი მისწრაფებები,გრძნობიერი სიამოვნებები,უწესობა-გარყვნილება და ცდუნებები,მისტიკური გამოცხადებები თი ქვეცნობიერი შიშები, ე.ი. ყველაფერი ის რასაც განიცდის მარტო თავის თავთან დარჩენილი ადამიანი. ამ შემთხვევაში ყოველივე ამის შეცნობა შესაძლებელი იყო მხოლოდ მათი საკუთარ თავზე თუნდაც ერთხელ განცდის შემდეგ.
შიზოიდებს ძალიან აინტერესებდათ მათთვის უცნობი ეს რამეები და ეს ინტერესი მათ უბიძგებდა ყველაზე თავდადებული და უცნაური ექსპერიმენტების ჩატარებისკენ.
საფრთხე რა თქმა უნდა დიდი იყი, მაგრამ ყველაფრის გამოცდის და განცდის სურვილიც არანაკლები.
შიზოიდების მიერ საკუთარ თავზე და სხვებზე ჩატარებული ექსპერიმენტები,უნდა ვაღიაროთ, საკმაოდ ფანტასტიური და ზოგჯერ სასტიკიც იყო.
ზოგისთვის ასეთი ექსპერიმენტები ცუდად მთავრდებოდა.
მაგრამ ადამიანის ფარული შესაძლებლობები იწვევდნენ დაუძლეველ,ავადმყოფურ ინტერესს და მეტისმეტად ძლიერი იყო ადამიანის ფარულ შესაძლებლობათა საზღვრების დადგენის სურვილი.
გასაგებია რომ ამ ახალშეძენილი გამოცდილებაში სექსს არ ეკავა უკანასკნელი ადგილი. მაგრამ ლაპარაკი სულაც არაა 1960-ანი წლების სექსუალური რევოლუციის მიერ თითქმის ყოველ სახლში მოტანილ ტკბილ ნაყოფზე. ამ კერძო სფეროზე იმსჯელონ სოციოლოგებმა. ჩვენ გვაინტერესებს სექსი რომელსაც კულტურა რთავს თავის თამაშში და მას კი ბევრი არაფერი აქვს საერთო სიამოვნებასთან. ჩვენ გვაინტერესებს თუ რა არის სექსი კულტურისთვის და როგორ იყენებს ის მას.
რუსული ანდერგრაუნდ-იატაკქვეშეთი მუდამ განიცდიდა თავს ოფიციალური კულტურის ოპონენტად. არაა გასაკვირი რომ ნორმების და წესების დამამხობლებისთვის სექსი წარმოდგებოდა იმ აზრით რომელსაც მას აძლევდა ხელისუფლება და რომელიც იკითხებოდა ხელისუფლების შეშინებულ დუმილში და ყველა იმ ეფექტით რომელსაც მას მიაწერდნენ და მისგან ელოდნენ.
ლიტერატორი იგორ დუდინსკი წერდა: 'იმდროინდელ მოსკოვურ შეკრებებზე მისულს რჩებოდა შთაბეჭდილება რომ ის მოხვდა საგიჟეთში.
ზოგისთვის ასეთი ექსპერიმენტები ცუდად მთავრდებოდა.
მაგრამ ადამიანის ფარული შესაძლებლობები იწვევდნენ დაუძლეველ,ავადმყოფურ ინტერესს და მეტისმეტად ძლიერი იყო ადამიანის ფარულ შესაძლებლობათა საზღვრების დადგენის სურვილი.
გასაგებია რომ ამ ახალშეძენილი გამოცდილებაში სექსს არ ეკავა უკანასკნელი ადგილი. მაგრამ ლაპარაკი სულაც არაა 1960-ანი წლების სექსუალური რევოლუციის მიერ თითქმის ყოველ სახლში მოტანილ ტკბილ ნაყოფზე. ამ კერძო სფეროზე იმსჯელონ სოციოლოგებმა. ჩვენ გვაინტერესებს სექსი რომელსაც კულტურა რთავს თავის თამაშში და მას კი ბევრი არაფერი აქვს საერთო სიამოვნებასთან. ჩვენ გვაინტერესებს თუ რა არის სექსი კულტურისთვის და როგორ იყენებს ის მას.
რუსული ანდერგრაუნდ-იატაკქვეშეთი მუდამ განიცდიდა თავს ოფიციალური კულტურის ოპონენტად. არაა გასაკვირი რომ ნორმების და წესების დამამხობლებისთვის სექსი წარმოდგებოდა იმ აზრით რომელსაც მას აძლევდა ხელისუფლება და რომელიც იკითხებოდა ხელისუფლების შეშინებულ დუმილში და ყველა იმ ეფექტით რომელსაც მას მიაწერდნენ და მისგან ელოდნენ.
ლიტერატორი იგორ დუდინსკი წერდა: 'იმდროინდელ მოსკოვურ შეკრებებზე მისულს რჩებოდა შთაბეჭდილება რომ ის მოხვდა საგიჟეთში.
ეგზალტირებული და უბრალოდ ემოციური ადამიანისთვის ძნელი იყო ამ პირობებში გონიერების შენარჩუნება...
არაა შემთხვევითი რომ ამ ნარევიდან გამოკვეთილ მოვლენას უწოდეს შიზოიდური კულტურა.
მისი შემქმნელები იყვნენ არაამქვეყნიური ადამიანები რომელთაც ყველაზე ნაკლებად აინტერესებდათ მათი მემკვიდრეობის ბედი".
შიზოიდური კულტურის სახვითი ხელოვნების ნაწარმოებები არც ისე ბევრი დარჩა.
ამ მოძრაობის ესთეტიკურ და ფილოსოფიურ პრინციპებზე წარმოდგენას გვიქმნის იური მამლეევის ის ტექსტები რომლებიც მან დაწერს ემიგრაციამდე.
"ახალი სახლები აქ აბსტრაქტულად გამოიყურება და დაჩირქებულია ადამიანებით". "მისი ცრემლები თითქოს მოდიოდა მისი მუცლიდან და მსუქანი გვერდებიდან" // "დიდი ადამიანი"//.
" თქვენ,კაცუნები, ბუნდოვნად გრძნობთ თქვენში წივილს,აგრძელებდა ანგელოზი, და ფიქრობთ რომ შემოქმედმა ჯერ შექმნა უმდაბლესი,ამებური და შემდეგ ეს განვითარდა უმაღლეს ფორმებამდე. თქვენ ეს გეჩვენებათ დროის ქიმერულობის გამო. სინამდვილეში კი ადამიანი არ წარმოქმნილა მაიმუნისგან, პირიქით,მაიმუნი წარმოიქმნა ადამიანისგან და ასე შემდეგ ქვევითკენ,ტილამდე, რწყილამდე, ჭიაღუამდე... მე მხოლოდ ის მაწვალებდა თუ როგორ უნდა გავხდე უფრო საზიზღარი და საძაგელი..." // "ხმა არარაობიდან"//.
"... და არავის მოსვლია თავში რომ სამყარო არ შეუქმნია ღმერთს. რომ ის შექმნა ბოროტმა და პარანოიდალურმა ვირთხამ რომ ყოლოდა რაღაც და ვიღაც საწვალებლად და საწამებლად...." //" ვირთხა"//.
ასეთია შიზოიდური კულტურის სამყარო,ასეთები არიან ამ სამყაროს სივრცის მკვიდრი პერსონაჟები.
ამ შიზოიდთა კულტურა თავისი იდეებით მსოფლიო კულტურის კონტინუუმში რამდენადმე მეორადი იყო. მსოფლიო მხატვრული ტენდენციებისგან იზოლირებული საბჭოთა ფერწერის ჩამორჩენამ გამოიწვია ის რომ საბჭოთა ანდერგრაუნდი რუსი მექნიკოსი ივან კულიბინის მსგავსად აკეთებდა ხის საათს. ხშირას 5 ეგზემპლარად
გადაბეჭდილი ლიტერატურის ხელმიუწვდომლობა იწვევდა უნებურ პლაგიატს ან
ტექსტების ზედაპირულ და ნაჩქარევ ინტერპრეტაციას.
შიზოიდური კულტურის ასე ვთქვათ აღმოჩენებს შორისაა ის რაც მანამდე აღმოაჩინეს სიურეალისტებმა. ნებისმიერი არსებული რამე,ცნება თუ კატეგორია სულაც არაა ის რადაც ის ჩანს. ამ თეზისში შეიძლება ამოვიცნოთ არასწორად და მეტისმეტად სიტყვასიტყვით გაგებული პლატონის და კანტის იდეები.
მაგრამ ამ შემოქმედთა მრავალი იდეა ნაკარნახევია "სიგიჟის აბსოლუტიზაციით" რაც მათ გამოაცხადეს როგორც იდეური და ესთეტური პროგრამა:
ყოველი საგანი, ყველაფერი არსებობს ყველაფრისგან ცალკე და დამოუკიდებლად და ჩვენი სინამდვილე არის ერთმანეთთან დაუკავშირებელ სამყაროთა სიმრავლე.
აქ თითქმის არ იმალება პარანოიდალური ელფერის აუტიზმი და ზედაპირულად გაგებული ს.კიერკეგორის ეგზისტენციალიზმი რომელმაც დასავლეთში გააჩინა დანიელი ფილოსოფოსის ასევე მეტისმეტად სწორხაზოვნად განმმარტებელი ანტიფსიქიატრია.
შიზოიდ შემოქმედთა დამოკიდებულება სამყაროსადმი ხშირად ფარულად თვითმნგრეველი იყო.
ისინი თვლიდნენ რომ ყველაფერი არსებული შეიძლება მოისპოს და ამდენად ის არის ილუზია რომელსაც შეიძლება ანგარიში არ გაუწიო.
მათი აზრით რეალურია მხოლოდ ის რაც არ არსებობს. ამდენად მათ თავისი ცხოვრებიდან მოიშორეს შემოქმედება,ქმნა როგორც ასეთი და მიმართულები იყვნენ არყოფნისკენ, მალევიჩის "შავი კვადრატის" უფსკრულისკენ.
ეს შიზოიდები თვლიდნენ რომ ღმერთზე მაღლა დგას სხვა ფანტასტიური არსებობა რომელიც არარსებულად არსებობს და მხოლოდ მას უნდა გაეწიოს ანგარიში.
მხოლოდ ეს არარსებული არსება უნდა ჩაითვალოს ერთადერთ მხსნელ ორიენტირად.
ანიჰილაცია და არარსებობა, ნგრევა და თვითმკვლელობა, აი რა ისმის შიზოიდური კულტურის ამ იდეებში. და არარსებული არსებობის პარადოქსი არ აქცევს მათ იდეებს შუა საუკუნეების სქოლასტიკად ან დახვეწილ ინგლისურ პარადოქსად.
ამ სიტყვებით უარყოფილია მეტისმეტად სერიოზული მორალური პრინციპები.
თუ კი წირვა არაა ღვთისმსახურება ის ემსახურება სატანას და მამლეევის წრე როგორც ჩანს სწორედ აქეთკენ მიდიოდა მანამდე ვიდრე ზოგი არ გააჩერა მხსნელმა სიგიჟემ და სხვებს კი არ მოერია დამყაყებული სოციალური სისტემა.
სისტემის გარეთ არსებული ელემენტები ადრე თუ გვიან იქცეოდნენ სისტემის ელემენტებად ან სისტემა მათ მოისროდა//თვითონ მამლეევი იძულებული იყო წასულიყო ემიგრაციაში//.
საზიზღარმა სოციალისტურმა რეალიზმმა დაამარცხა საზიზღარი შიზოიდური კულტურა.
მრავალი გიჟი მხატვარი იგონებდა ახალ სიტყვებს და სტილებს და კულტურულად ამდიდრებდა კაცობრიობას თუნდაც თავისი სიკვდილის შემდეგ.
მათგან განსხვავებით მოსკოველმა შიზოიდებმა თავისი ენა აქციეს ნგრევის და თვითნგრევის იარაღად. ისინი არ ცდილობდნენ რამის შექმნას, მათი კუმირი იყო ანიჰილაცია.
სიტყვა შემოქმედება იმთავითვე ნიშნავს შექმნას, მაგრამ შიზოიდური კულტურის მხატვრებმა ქმნა უარყვეს და ამდენად უარყვეს შემოქმედებაც.
მათ კომუნიკაციის ენად გამოიყენეს სიცოცხლის უნარს მოკლებული ფსიქოპათოლოგიური და დესტრუქტიული სისტემა რომელიც ვეღარ გახდებოდა ახალ ენად ვინაიდან პათოლოგიის იარლიყი სპობდა ასეთი ესთეტიკის მნებისმიერ პოტენციას.
ამ შიზოიდების შთაგონების ერთ-ერთი წყარო სალვატორ დალიც თავის ,მეთოდს უწოდებდა პარანოიდულ კრიტიკულ მეთოდს ასე რომ კაცობრიობისთვის ე ეს უცხო მაინც და მაინც არაა,მაგრამ მოსკოველი შიზოიდები დაკავშირებული იყვნენ საბჭოთა სამხედრო დაზვერვა გრუ-ს ელიტასთან დაახლოებულ დუგინთან და მსგავს ფიგურებთან რაც გავლენას ახდენს დღევანდელობაზეც. ამაზე ცოტა ქვევით.
მარინა ლატიშევა, პუტინი და უფსკრული // "გაზეთი ვერსია"//
მათ ერთმანეთი გაიცნეს 1960-ანი წლების შუა ხანებში. ისინი იკრიბებოდნენ სახელგანთქმული მოსკოველი ფსიქიატრის ბინაში მოსკოვის ცენტრში და განიხილავდნენ თავის იდეებს მსოფლიოს გადაკეთების // "პერესტროიკის"// შესახებ.
ისინი საღამოობით იკრიბებოდნენ მოსკოვის ძველი შესახვევის ამ პატარა ბინაში და პორტვეინის სმის თუ ყავის მირთმევის პარალელურად ბაასობდნენ მეტაფიზიკაზე და ალქიმიაზე, ადამიანის სულის ბნელ მხარეებზე.
მათზე დადიოდა სულ სხვადასხვანაირი ჭორები. ისინი არ ეკამათებოდნენ საზოგადოებრიობას რომელიც როგორც ცნობილია ყოველთვის მართალია.
მათ მოსწონდათ თავისდა სამწუხაროდ მეზობლად მცხოვრები მოსკოველი ობივატელების დაფეთება.
უკვე მაშინ კამათობდნენ ისინი იმაზე რევოლუციის მოწყობაა უფრო სწორი თუ ხელისუფლების შიგნით შეღწევა ,ძველი საზოგადოების დაუნდობლად მოსპობა და ახლის აშენება.
შემდეგ ბედმა სხვადასხვა მხარეს გაფანტა ამ კომპანიის შემთხვევითი ადამიანები.
მაგრამ მთავარი მოქმედი პირები არ დაკარგულან,მათ არ დავიწყებიათ ერთმანეთი.
არც ისე დიდი ხნის წინ თავისი არსებობის შესახებ განაცხადა პრეზიდენტის ინტელექტუალურ-საზოგადოებრივმა სტრუქტურამ,მოძრაობა "ევრაზიამ".
პრესა მაშინ გადმოსცემდა ერთმანეთის საწინააღმდეგო ვერსიებს.
ამბობდნენ რომ პუტინს დაუახლოვდა ნაციონალ-პატრიოტული ოპოზიციის ყოფილი იდეოლოგი ალეკსანდრ დუგინი,რომელმაც შექმნა ზიუგანოვი და ჟირინოვსკი.
ამბობდნენ რომ ესაა პავლოვსკის მორიგი და რუსეთის სპეცსამსახურების ფულით გაკეთებული პროექტი.
მაგრამ ის,ყველაზე ახალგაზრდა იმ კომპანიიდან, არაა ერთადერთი, მის უკან დგანან სხვებიც, დახვეწილები,განათლებულები, გარყვნილად უშიშები და ისევ იდუმალებით მოსილები.
მეტაფიზიკოსები იატაკქვეშეთში:
იური ვიტალის ძე მამლეევი დაიბადა 1931 წელს მოსკოვში სახელგანთქმული მოსკოველი ფსიქიატრის ოჯახში, დაამთავრა ტყის ინსტიტუტი და ასწავლიდა მათემატიკას,მაგრამ მისი ნამდვილი სიცოხლე არ ყოფილა სკოლის კაბინეტებში.
ის თხზავდა მომაჯადოებელ ისტორიებს რომლებიც ვრცელდებოდა მხოლოდ თვითგამოცემის წესით.
მის თხზულებებში მოქმედებდნენ მისტიკოსი მილიციელები, სერიული მკვლელი-ფილოსოფოსები,გაუპატიურებული და მიტომ სულიერად გამოფხიზლებული ქალები,სისხლისმწოველი უპირი-ვურდალაკები რომლებიც ძალიან ჰგავდნენ რეალურ საბჭოთა ადამიანებს.
უკვე 1990-ან წლებში ის დაწერს საკუთარ თავზე: "ჩემი ზეამოცანა შემოქმედებაში იყო ადამიანის სულში ჩამალული შინაგანი უფსკრულების აღმოჩენა..."
ის არ უარყოფდა რომ სწავლობდა რეალურ გიჟთა ისტორიებს, სარგებლობდა თავისი
ნათესავების, ჯერ მამის, ფსიქიატრიის პროფესორის, შემდეგ კაშჩენკოში მომუშავე დეიდის ნაშრომებით. მაგრამ მხოლოდ თავიდან. როდესაც მასთან შეკრება დაიწყეს მეგობრებმა ის მათ უკითხავდა თავის მოთხრობებს,ისმენდა მათ განხილვებს, თავისი სტუმრები გამოჰყავდა ახალ მოთხრობებში და რომანებში.
მომავალში მისი სახელგანთქმული რომანი "შატუნების" გმირი,სერიული მკვლელი, მოხვდა ადამიანის ბნელი ნახევრის ფილოსოფოსთა ასეთივე წრეში და გადაიქცა სხვად,ახალი ტიპის მკვლელად.
მამლეევის ბინაში შეხვედრებმა გამოიწვია დიდი მითქმა-მოთქმა. კარის მეზობელი ბებერი ჩეკისტი უყვიროდა რომ მათ ყველას ჩასვამენ. მეგობრები არც კი ცდილობდნენ ჭორების უარყოფას. მათ მოსწონდათ იუჟინის შესახვევის ბინის ირგვლივ შექმნილი საიდუმლოს ატმოსფერო.
ისინი მართლაც ბევრს, მაგრამ შემოქმედებითად.სვამდნენ, ატარებდნენ ფსიქოლოგიურ
ექსპერიმენტებს როგორც საკუთარ თავზე ისე ბინაში შემთხვევით მოხვედრილ ობივატელებზე.
მამლეევის ბინაში იხილავდნენ სიცოცხლის და სიკვდილის პრობლემებს. იქ ყალიბდებოდა იდეოლოგია ადამიანებისა ვინც ოცნებობდნენ ადამიანის არსის გაშიშვლების და მთლიანად ქვეყნის გადაკეთება-პერესტროიკაზე, ადამიანის სიღრმეში ჩაბუდებული ყველაზე ბნელის და იდუმალის შესწავლაზე.
ისინი კვლევის ობიექტებზე ატარებდნენ ექსპერიმენტებს რომლებიც ეხებოდა ადამიანის არსებობის ფესვებს.
ეხლა მათ შეუძლიათ ლაპარაკი რომ ის მეტაფიზიკური შეხვედრები იყო მხოლოდ
ინტელექტუალური შრომის ზეიმი. სხვადასხვა დროს შეკრებებზე დადიოდნენ ევგენია
დებრიანსკაია, რომელმაც შემდეგ ვალერია ნოვოდვორსკაიასთან ერთად შექმნა "დემოკრატიული კავშირი", თანამედროვე რუსეთში ვახაბიზმის გენერალური იდეოლოგი გეიდარ ჯემალი, ვასილი შუმოვი "ცენტრიდან",ჯგუფი "ვა-ბანკის" ლიდერი ალეკსანდრ სკლიარი, ამბობენ რომ მამლეევის ხალხის გავლენით მან თავი გაანება დიპლომატის კარიერას კორეაში და გადავარდა როკ-მუსიკის მეტად უცნაურ განშტოებაში. დიახ, იქ დადიოდნენ ხოლმე მწერლები, პოეტები, მხატვრები, ჟურნალისტები-საპგირი, კავენადსკი, პიატნიცკი, დუდინსკი //საგამომცემლო სახლი
"მეგაპოლისის" დამფუძნებელი და ლიდერი//, მაგრამ ეს სტუმრები ხშირად შემთხვევითი ადამიანები იყვნენ.
 |
| ეს დუგინია |
ეხლა მამლეევის ერთ-ერთ წიწილა ალეკსანდრ გელიევიჩ დუგინზე:
დაიბადა მოსკოვში 1962 წლის 7 იანვარს. რუსი ფილოსოფოსი, თანაც მეცნიერებათა
კანდიდატი. იდეური მიმდინარეობა ნეოევრაზიელობის დამაარსებელი.
პლუს პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორი. სოციოლოგი და მოსკოვის მ.ვ.ლომონოსოვის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორი.
მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის საერთასორისო ურთიერთობათა სოციოლოგიის კათედრის გამდე. მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციოლოგიური ფაკულტეტის კონსერვატულ გამოკვლევათა ცენტრის ხელმძღვანელი. პუბლიცისტი და "ახალი უნივერსიტეტის" რექტორი.
საერთაშორისო ევრაზიული მოძრაობის ლიდერი,მართლმადიდებელი //ერთმორწმუნე//. მსოფლიო რუსული ხალხური კრების წევრი. იდგა ნაციონალ-ბოლშევიკური პარტიის სათავესთან ედუარდ ლიმონოვთან და ეგორ ლეტოვთან ერთად.
ზოგი მკვლევარის აზრით მის შეხედულებებში არის ფაშისტური ან ფაშიზმთან ახლო იდეები.
მისი პოლიტიკური მიზანია ევრაზიული იმპერიის შექმნა რუსეთის ყოფილ საბჭოთა რესპუბლიკებთან და პირველ რიგში რუსეთის ფედრაციის გარეთ რუსულენოვან ტერიტორიებთან //განსაკუთრებით აღმოსავლეთ უკრაინასთან და ყირიმთან ინტეგრაციის მეშვეობით.
ეს ბატონი რა თქმა უნდა საბჭოთა დიდებულების წრიდანაა გამოსული.
მამამისი-გელიი ალეკსანდროვიჩ დუგინი //1935-1998// გახლდათ საბჭოთა კავშირის შეიარაღებული ძალების გენშტაბის დაზვერვის მთავარი სამმართველოს //გრუ-ს// ანუ ჩვენი დაყვარელი შამილ ბასაევის და ანტონ სურიკოვის აღმზრდელ-დამრიგებელი ორგანიზაციის გენერალ-ლეიტენანტი, ერთ-ერთი ხელმძღვანელი.მუშაობდა რუსეთის საბაჟო აკადემიაში...
ასეთი სახელოვანი მამის ვაჟიშვილი 1980 წელს შევიდა წრეში რომელსაც ხელმძღვანელობდა ფაშისტი მისტიკოსი, ერთ-ერთი პირველი რუსი ახალი მემარჯვენე და რაიხსფიურერი ორგანიზაციისა "სს-ის შავი ორდენი" ევგენი გოლოვინი. ევრაზიელთა გენერალური იდეოლოგი დუგინი აი ამის მოწაფედ თვლის თავს.
რაიხსფიურერი გოლოვინის წრე შედგებოდა იური მამლეევის წრის ყოფილი წევრებისგან.
გავრცელებული აზრების საწინააღმდეგოდ 1974 წელს ემიგრაციაში წასულ მამლეევთან დუგინი არ ყოფილა. მაგრამ მამლეევის წრის წევრ გეიდარ ჯემალთან ერთად შევიდა გოლოვინის მიერ შექმნილ ორგანიზაციაში "სს-ის შავი ორდენი" რომლის რაიხსფიურერიც იყო თვითონ გოლოვინი.
1988 წელს ისევ გეიდარ ჯემალთან ერთად ის შევიდა დმიტრი ვასილიევის ნაციონალურ-პატრიოტულ ფრონტ "პამიატში" საიდანაც ის შემდეგ გააგდეს.
გაგდების მიზეზად დასახელებული იყო ის რომ დუგინი ურთიერთობს ოკულტისტ სატანისტ დისიდენტ ემიგრანტებთან,კერძოდ ვინმე მწერალ მამლეევთან.
 |
| ეს ევგენი გოლოვინია |
ევგენი ვსევოლოდოვიჩ გოლოვინი
//დაიბადა 1938 წლის 26 აგვისტოს// გახლავთ რუსი მწერალი, ლიტერატურატმცოდნე, ფილოლოგი, ლინგვისტი, ოკულტისტი, ეზოტერიკის
სპეციალისტი, ალქიმიის მცოდნე, სიმღერების ავტორი.
1970-ან წლებში იყო რაიხსფიურერი ორგანიზაციისა "ესესის შავი ორდენი".
მამამისი გაქრა ოქროს სარეწებზე. თვითონ ამბობდა რომ მას ათი წლის ასაკიდან ზრდიდა კუდიანი ჯადოქარი ბებია. მისივე თქმით მან 14 წლისამ ექსტერნად დაამთავრა სკოლა. სწავლობდა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიურ ფაკულტეტზე.
იური მამლეევთან,გეიდარ ჯემალთან და ალეკსანდრ დუგინთან ერთად შედიოდა ე.წ. იუჟინის წრეში რომელიც იკრიბებოდა მოსკოვში იუჟინის შესახვევში,მამლეების ბინაზე.
ამ წრის წევრთა იმ ნაწილმა რომელიც დაჯგუფდა გოლოვინის ირგვლივ თავის თავს დაარქვეს "ესესის შავი ორდენი" და ამ ორდენის რაიხსფიურერად აირჩიეს გოლოვინი.
გახლავთ ტრადიციონალისტური დოქტრინების მკვლევარი, 1960-80-ანი წლების მისტიკური იატაკქვეშეთის ლიდერი, მთავარი რედაქტორი ჟურნალისა «Splendor Solis»,კურატორი წიგნების სერიისა "გარფანგი" //მოუსვენარი ყოფნის ლიტერატურა//.
ჟურნალი «Spelendor Solis» (SS)-ის გაფორმებაში გამოიყენებოდა სვასტიკა და რუნები.
რევგენი გოლოვინის ტექსტებზე დაწერილ სიმღერებს ასრულებდნენ ვასილი შუმოვი ჯგუფით "ცენტრი", ალეკსანდრ სკლიარი ჯგუფით "ვა-ბანკ", ვიაჩესლავ ბუტუსოვი ჯგუფი "კინოს" მუსიკოსებით. 1990-ან წლებში გოლოვინი ნონაწილეობდა ჯგუფში "ცენტრი" და დაწერა ამ ჯგუფისადმი მიძღვნილი დიდი ნაშრომი,წიგნი "როკ-ნ-როლის სენტიმენტალური ცოფი".
ალეკსანდრ დუგინის "ახალ უნივერსიტეტში" კითხულობს ლექციებს ალქიმიაზე და ეზოტერიკაზე.
Сопредседатель Ассоциации сексуальных меньшинств
лидер Либертарианской партии Родилась 10 июня 1953 в Каменск–Уральском (Свердловская область), девичья фамилия Гришина; русская. Образование среднее, окончила среднюю школу в Свердловске (считает, что "и 4-х классов в Совке – довольно, в самый раз! Столько времени даром!"). В 1979 переехала из Свердловска в Москву. Считает своим учителем культового персонажа московской литературно-художественной богемы 70-х гг. Евгения Головина (поэт, самодеятельный философ, рейхсфюрер подпольной группы "Черный Орден СС", член "мамлеевского кружка", выведен в рамане Юрия Мамлеева "Шатуны" как "поэт Евгений"; Головин был учителем также Александра Дугина, Гейдара Джемаля, Игоря Дудинского). В конце 80-х гг. входила в позднедиссидентскую группу "Доверие". В 1987 году вместе с Валерией Новодворской основала политический семинар "Демократия и гуманизм", на основе которого весной 1988 года был создан оргкомитет партии "Демократический союз" (ДС). На учредительном съезде партии ДС в мае 1988 была избрана членом Центрального Совета (ЦС) партии. Осенью 1988 - исключена из партии ДС за "аморальное поведение". В 1989 вместе с Николаем Храмовым основала Радикальную партию (отделение Транснациональной Радикальной партии в СССР). Исключена Н.Храмовым из Радикальной партии за неявку на демонстрацию у посольства Румынии (проспала).
В начале 1990 года вместе с Романом Калининым (псевдоним) организовала Ассоциацию сексуальных меньшинств и Либертарианскую партию. Веcной 1990 года участвовала в кампании по выдвижению "Романа Калинина, одноногого инвалида-гомосексуалиста" в президенты РСФСР (против Ельцина, Рыжкова, Жириновского, Бакатина), кандидатура которого в конечном счете не была внесена в Центризбирком под предлогом внезапно обнаруженного несовершеннолетия кандидата. На 2004 г. - лидер незарегистрированного движения в защиту секс-меньшинств. В 2005 году впевые выдвинула идею проведения в Москве гей-парада - театрализированного шествия представителей секс-меньшинств, против которого в июле 2005 г. резко высказался мэр Москвы Юрий Лужков. В сентябре 2005 г. Е.Дебрянская заявила, что в мае 2006 г. парад обязательно состоится ("Мы в этом уверены. Такие парады проходят во всем мире. В частности, на постсоциалистическом пространстве они прошли в Таллине, Риге, Бухаресте, Софии, Братиславе... Мы надеемся, что собравшиеся пройдут от Театральной до Маяковской площади, минуя Госдуму, Кремль и здание московской мэрии. "Шагать" на периферии, где-нибудь у МКАД, бесполезно, ведь наша главная задача - обратить на себя внимание общественности. Даже если мы не получим согласия властей - 27 мая шествие пройдет в пределах Садового кольца, пускай и без их одобрения". - "Известия", 21 сентября 2005). Пишет книги, снимает кино. Одним из ее мужей был Александр Дугин.
Александр Гельевич Дугин (род. 7 января 1962, Москва) — русский философ (кандидат философских наук; тема диссертации „Эволюция парадигмальных оснований науки: Философско-методологический анализ“[1][2]; основатель идейного течения „неоевразийство“), политолог (доктор политических наук, тема диссертации „Трансформация политических институтов и структур в процессе модернизации традиционных обществ“ [3][4]), социолог (профессор Московского государственного университета имени М. В. Ломоносова, заведующий кафедрой социологии международных отношений МГУ, руководитель Центра консервативных исследований социологического факультета МГУ[5]), публицист, ректор Нового Университета»[6], лидер Международного евразийского движения (МЕД), православный (единоверец)[7]), член Совета Всемирного русского народного собора[8]. Стоял у истоков НБП (вместе с Эдуардом Лимоновым и Егором Летовым).
По мнению ряда исследователей, во взглядах присутствуют фашистские или близкие к фашизму идеи[9][10][11][12][13].
Его политическая деятельность направлена на создание евразийской империи через интеграцию России с бывшими советскими республиками, и в первую очередь русскоязычными территориями за пределами РФ, особенно Восточной Украины и Крыма[14][15].
Отец — Гелий Александрович Дугин (1935—1998) — генерал-лейтенант Главного разведывательного управления Генштаба Вооружённых сил СССР[16], работал в Российской таможенной академии[17], мать — Галина Викторовна Дугина (1937— 2000) — врач, кандидат медицинских наук. В 1979 году поступил в Московский авиационный институт (МАИ), однако, был отчислен со второго курса за неуспеваемость[18] (впоследствии, при защите диссертации, представил в Учёный Совет РГУ диплом об окончании заочного отделения Новочеркасского инженерно-мелиоративного института[19])[20]. В 1980 году он вступил в кружок, который возглавлял фашистский мистик[21], один из первых русских «новых правых» и рейхсфюрер организации «чёрный орден SS»[22][23] Евгений Головин, учеником которого себя считает. (Кружок Головина состоял из бывших членов «Южинского кружка» писателя Юрия Мамлеева, но, вопреки встречающимся утверждениям, у самого Мамлеева, эмигрировавшего в 1974 г., Дугин не бывал[24]). Вместе с другим участником кружка, Гейдаром Джемалем, вступил в созданную Головиным организацию „Чёрный орден SS“, „рейхсфюрером“ которой был сам Головин[25],[26][27][28][29][30]
В 1988 году он вступил вместе с Гейдаром Джемалем в Национально-Патриотический Фронт «Память» Дмитрия Васильева, однако затем был изгнан из неё, по официальной формулировке за то, что «контактировал и контактирует с представителями эмигрантских диссидентских кругов оккультистско-сатанинского толка, в частности, с неким писателем Мамлеевым»[31].[32]
--------------------------------------------------------------------------------------
http://litcult.ru/bio/1731
Евгений Головин
Отец Головина пропал на золотых приисках. По собственным данным, воспитывался с 10-ти лет у бабки-колдуньи[источник?]. Среднюю школу закончил экстерном в 14 лет[источник?]. Учился на филологическом факультете МГУ.
С Юрием Мамлеевым, Гейдаром Джемалем и Александром Дугиным входил в т. н. «Южинский кружок» — круг общения, собиравшийся в Южинском переулке в Москве, в квартире Мамлеева[8]. Сгруппировавшиеся вокруг Головина члены кружка наименовали себя «Черным орденом SS», а Головина — его рейхсфюрером.
Исследователь традиционалистских доктрин, лидер «московского мистического подполья» 1960—80-х годов. Был главным редактором журнал «Splendor Solis», куратором книжной серии «Гарфанг» (литература беспокойного присутствия).
В оформлении журнала «Spelendor Solis» (SS) использовались свастика и руны[.
Песни на тексты Евгения Головина исполняли Василий Шумов с группой «Центр», Александр Ф. Скляр с группой «Ва-банкъ», Вячеслав Бутусов с музыкантами группы «Кино» (альбом «Звёздный падл»)… В 1990-х годах Головин принимал участие в группе «Центр» и написал большой труд, посвящённый этой группе — книгу «Сентиментальное бешенство рок-н-ролла».
Читает лекции по алхимии и эзотерике в «Новом Университете» Александра Дугина.
лидер Либертарианской партии Родилась 10 июня 1953 в Каменск–Уральском (Свердловская область), девичья фамилия Гришина; русская. Образование среднее, окончила среднюю школу в Свердловске (считает, что "и 4-х классов в Совке – довольно, в самый раз! Столько времени даром!"). В 1979 переехала из Свердловска в Москву. Считает своим учителем культового персонажа московской литературно-художественной богемы 70-х гг. Евгения Головина (поэт, самодеятельный философ, рейхсфюрер подпольной группы "Черный Орден СС", член "мамлеевского кружка", выведен в рамане Юрия Мамлеева "Шатуны" как "поэт Евгений"; Головин был учителем также Александра Дугина, Гейдара Джемаля, Игоря Дудинского). В конце 80-х гг. входила в позднедиссидентскую группу "Доверие". В 1987 году вместе с Валерией Новодворской основала политический семинар "Демократия и гуманизм", на основе которого весной 1988 года был создан оргкомитет партии "Демократический союз" (ДС). На учредительном съезде партии ДС в мае 1988 была избрана членом Центрального Совета (ЦС) партии. Осенью 1988 - исключена из партии ДС за "аморальное поведение". В 1989 вместе с Николаем Храмовым основала Радикальную партию (отделение Транснациональной Радикальной партии в СССР). Исключена Н.Храмовым из Радикальной партии за неявку на демонстрацию у посольства Румынии (проспала).
В начале 1990 года вместе с Романом Калининым (псевдоним) организовала Ассоциацию сексуальных меньшинств и Либертарианскую партию. Веcной 1990 года участвовала в кампании по выдвижению "Романа Калинина, одноногого инвалида-гомосексуалиста" в президенты РСФСР (против Ельцина, Рыжкова, Жириновского, Бакатина), кандидатура которого в конечном счете не была внесена в Центризбирком под предлогом внезапно обнаруженного несовершеннолетия кандидата. На 2004 г. - лидер незарегистрированного движения в защиту секс-меньшинств. В 2005 году впевые выдвинула идею проведения в Москве гей-парада - театрализированного шествия представителей секс-меньшинств, против которого в июле 2005 г. резко высказался мэр Москвы Юрий Лужков. В сентябре 2005 г. Е.Дебрянская заявила, что в мае 2006 г. парад обязательно состоится ("Мы в этом уверены. Такие парады проходят во всем мире. В частности, на постсоциалистическом пространстве они прошли в Таллине, Риге, Бухаресте, Софии, Братиславе... Мы надеемся, что собравшиеся пройдут от Театральной до Маяковской площади, минуя Госдуму, Кремль и здание московской мэрии. "Шагать" на периферии, где-нибудь у МКАД, бесполезно, ведь наша главная задача - обратить на себя внимание общественности. Даже если мы не получим согласия властей - 27 мая шествие пройдет в пределах Садового кольца, пускай и без их одобрения". - "Известия", 21 сентября 2005). Пишет книги, снимает кино. Одним из ее мужей был Александр Дугин.
Александр Гельевич Дугин (род. 7 января 1962, Москва) — русский философ (кандидат философских наук; тема диссертации „Эволюция парадигмальных оснований науки: Философско-методологический анализ“[1][2]; основатель идейного течения „неоевразийство“), политолог (доктор политических наук, тема диссертации „Трансформация политических институтов и структур в процессе модернизации традиционных обществ“ [3][4]), социолог (профессор Московского государственного университета имени М. В. Ломоносова, заведующий кафедрой социологии международных отношений МГУ, руководитель Центра консервативных исследований социологического факультета МГУ[5]), публицист, ректор Нового Университета»[6], лидер Международного евразийского движения (МЕД), православный (единоверец)[7]), член Совета Всемирного русского народного собора[8]. Стоял у истоков НБП (вместе с Эдуардом Лимоновым и Егором Летовым).
По мнению ряда исследователей, во взглядах присутствуют фашистские или близкие к фашизму идеи[9][10][11][12][13].
Его политическая деятельность направлена на создание евразийской империи через интеграцию России с бывшими советскими республиками, и в первую очередь русскоязычными территориями за пределами РФ, особенно Восточной Украины и Крыма[14][15].
Отец — Гелий Александрович Дугин (1935—1998) — генерал-лейтенант Главного разведывательного управления Генштаба Вооружённых сил СССР[16], работал в Российской таможенной академии[17], мать — Галина Викторовна Дугина (1937— 2000) — врач, кандидат медицинских наук. В 1979 году поступил в Московский авиационный институт (МАИ), однако, был отчислен со второго курса за неуспеваемость[18] (впоследствии, при защите диссертации, представил в Учёный Совет РГУ диплом об окончании заочного отделения Новочеркасского инженерно-мелиоративного института[19])[20]. В 1980 году он вступил в кружок, который возглавлял фашистский мистик[21], один из первых русских «новых правых» и рейхсфюрер организации «чёрный орден SS»[22][23] Евгений Головин, учеником которого себя считает. (Кружок Головина состоял из бывших членов «Южинского кружка» писателя Юрия Мамлеева, но, вопреки встречающимся утверждениям, у самого Мамлеева, эмигрировавшего в 1974 г., Дугин не бывал[24]). Вместе с другим участником кружка, Гейдаром Джемалем, вступил в созданную Головиным организацию „Чёрный орден SS“, „рейхсфюрером“ которой был сам Головин[25],[26][27][28][29][30]
В 1988 году он вступил вместе с Гейдаром Джемалем в Национально-Патриотический Фронт «Память» Дмитрия Васильева, однако затем был изгнан из неё, по официальной формулировке за то, что «контактировал и контактирует с представителями эмигрантских диссидентских кругов оккультистско-сатанинского толка, в частности, с неким писателем Мамлеевым»[31].[32]
--------------------------------------------------------------------------------------
http://litcult.ru/bio/1731
Евгений Головин
Отец Головина пропал на золотых приисках. По собственным данным, воспитывался с 10-ти лет у бабки-колдуньи[источник?]. Среднюю школу закончил экстерном в 14 лет[источник?]. Учился на филологическом факультете МГУ.
С Юрием Мамлеевым, Гейдаром Джемалем и Александром Дугиным входил в т. н. «Южинский кружок» — круг общения, собиравшийся в Южинском переулке в Москве, в квартире Мамлеева[8]. Сгруппировавшиеся вокруг Головина члены кружка наименовали себя «Черным орденом SS», а Головина — его рейхсфюрером.
Исследователь традиционалистских доктрин, лидер «московского мистического подполья» 1960—80-х годов. Был главным редактором журнал «Splendor Solis», куратором книжной серии «Гарфанг» (литература беспокойного присутствия).
В оформлении журнала «Spelendor Solis» (SS) использовались свастика и руны[.
Песни на тексты Евгения Головина исполняли Василий Шумов с группой «Центр», Александр Ф. Скляр с группой «Ва-банкъ», Вячеслав Бутусов с музыкантами группы «Кино» (альбом «Звёздный падл»)… В 1990-х годах Головин принимал участие в группе «Центр» и написал большой труд, посвящённый этой группе — книгу «Сентиментальное бешенство рок-н-ролла».
Читает лекции по алхимии и эзотерике в «Новом Университете» Александра Дугина.
ვლადიმირ ბონდარენკო იური მამლეევზე //ნაწყვეტი//:
რუსეთზე მოთქმისა და გოდების შუაგულში დგას რუსულ ლიტერატურაში
ფორმის ავანგარდისტი და სულის ტრადიციონალისტი რომელმაც 21-ე საუკუნის
ძიებები შეაერთა ძველ რუს მისტიკოსთა ძიებებთან,პროზა და სკაზი,სალოსთა
სკომოროხობა და მეომრული იმპერიულობა, დახვეწილი ფილოსოფიურობა და
და უხეში შინნაკეთები ხალხური პატრიოტიზმი. მეოცე საუკუნის კლასიკოსი
იური ვიტალის ძე მამლეევი.
თითქოს თვითონ სიცოცხლე მთელი ძალ-ღონით ცდილობდა მისგან რუსობის გამობერტყვას,მის გადაქცევას კიდევ ერთ აქვითინებულ ლიბერალ-ზაპადნიკად. მას სდევნიდნენ საბჭოთა კავშირში ყველა აკსიონოვზე და ვოინოვიჩზე მეტად. ის კინწისკვრით გააგდეს მისთვის არასასურველ ემიგრაციაში, მაგრამ მას ემიგრაციაშიც ეკავა რუსული პოზიცია, აკვირვებდა თავისი შემოქმედების დასავლელ თაყვანისმცემლებს თავისი გულღია პატრიოტიზმით და პირველივე შესაძლებლობისას ის ვლადიმირ მაკსიმოვზე და ედუარდ ლიმონოვზე,ყველა პოლიტემიგრანტზე უფრო ადრე დაბრუნდა თავისი მშობლიურ რუსეთში სადაც დაიწყო რუსული საქმის კეთება.
და ის,იური მამლეევი,არ არის არანაირი პოლიტიკოსი. ის არც მემარჯვენეა და არც მემარცხენე. ის მაშინვე აღმოჩნდა თავის სამშობლოში სადაც მან დაიწყო რუსული საქმის კეთება.
ყველანაირი პოლიტიკური კამათისგან შორს მდგომი იური მამლეევი უფრო რურუსულია და უფრო იმპერიული ვიდრე ათობით სხვა სახელოვანი მწერალი...
ვინ დაიჯერებდა რომ იური ვიტალის ძემ უკვე გადააბიჯა 80 წელს? არსებობას განაგრძობს მის მიერ დაარსებული მეტაფიზიკური რეალიზმის სკოლა. ყველასთვის ცნობილია მისი მოწაფეები ალეკსანდრ დუგინი, ევგენი გოლოვინი,სერგეი სიბირცევი...
--------------------------------------------------------------------------------------
უნდა ითქვას რომ ასეთი შიზოიდური მდგომარეობა ამ გეოგრაფიული არესთვის უცხო არ ყოფილა.
უკვე 1917 წლის ბოლშევიკურ გადატრიალებამდე რუსეთის იმპერიის ინტელიგენცია და უბრალო ხალხის მასები ატაცებული იყო ერთი და იგივე მისწრაფებით.
ყველას უნდოდა რაღაც სიახლის განცდა რელიგიის,ზნეობის, ყოველდღიური ცხოვრების სფეროებში.
ძველი ზნე-ჩვეულებები ადამიანებს აღარ იზიდავდა. ტრადიციულმა შეხედულებებმა და რწმენამ დაკარგა ავტორიტეტი.
მაგრამ ახალ შეგრძნებათა ამ ძიებას რუს პოეტებში, მხატვრებში,მუსიკოსებში თან ახლდა საოცარი შემოქმედებითი აღმავლობა.
ზოგი შემოქმედი, მაგალითად სერგეი ესენინი //1895-1925// და ნიკოლაი კლიუევი //1887-1937// გლეხობიდან იყვნენ გამოსულები,მაგრამ უმრავლესობა შეადგენდა ერის ევროპეიზებულ ელიტას.
სოციალური წარმოშობისგან დამოუკიდებლად ეს იყო როგორც ქრისტიანობისგან ისე რუსული ინტელიგენციის ძველმოდური პოზიტივისმისაგან მოწყვეტილი ხალხი.
მათ განაცხადეს რომ ისინი თავისუფლები არიან და თავის შემოქმედებაში შეუძლიათ შთაგონების ნებისმიერი წყაროსთვის და მიდრეკილებისთვის მიმართვა.
მრავალ მათგანს იზიდავდა და ხიბლავდა დემონური და მაგიური.
მისტიკური ზიარების ამ მოძრაობის ერთ-ერთი ყველაზე გავლენიანი ადამიანი იყო პოეტი და კრიტიკოსი ვიაჩესლავ ივანოვი //1886-1949//. ის იყო ეპოქის სინკრეტიზმის ტიპიური გამომხატველი და ის მზად იყო სრულიად საწინააღმდეგო იდეების მისაღებად.
ბერდიაევი იხსენებს მას როგორც იმ დროის ცენტრალურ ფიგურას.
ვიაჩესლავ ივანოვი იყო ნიჭიერი ადამიანებით მდიდარი იმ ხანის ერთ-ერთი ყველაზე შესანიშნავი ადამიანი.
რაღაც არაჩვეულებრივი იყო იმაში რომ რუსეთში დაიბადა ასეთი არაჩვეულებრივი დახვეწილობის, ასეთი უნივერსალური კულტურის ადამიანი.
რუსული მე-19 საუკუნე არ იცნობდა ასეთ ადამიანებს.
სისხლისთ სავსებით რუსი ვიაჩესლავ ივანოვის წინაპრები იყვნენ სასულიერო პირები. ის მუდამ აგებდა დრო და დრო სლავიანოფილობასთან და ნაციონალიზმთან ახლო რუსულ იდეოლოგიებს.
და ამავე დროს ის იყო დასავლური კულტურის ადამიანი. ის დიდხანს ცხოვრობდა საზღვარგარეთ და პეტერბურგში ჩასვლისას შეიარაღებული იყო ბერძნული და ევროპული კულტურით.
ივანოვი საუკეთესო რუსი ელინისტია. ის იყო უნივერსალური ადამიანი-პოეტი,მეცნიერი, ფილოლოგი, ბერძნული რელიგიის სპეციალისტი, მოაზროვნე, თეოლოგი და თეოსოფი, პოლიტიკითაც დაინტერესებული პუბლიცისტი.
ივანოვს ყოველ ადამიანთან შეეძლო ლაპარაკი მისი სპეციალობის შესახებ... ის ეკუთვნოდა ადამიანებს რომლებსაც აქვთ გარემოსთან და ირგვლივ მყოფ ხალხთან ჰარმონიაში და შესაბამისობაში ყოფნის ესთეტიკური მოთხოვნილება.
ის მუდამ ახდენდა ირგვლივ ცხოვრების პოეტიზებას და ეთიკური კატეგორიები ძნელად უდგებოდა მას.
ის იყო ყველაფერი-კონსერვატორიც, ანარქისტიც, ნაციონალისტიც და კომუნისტიც.
ის იყო მართლმადიდებელი და კათოლიკე,ოკულტისტი და რელიგიური ორთოდოქსიის დამცველი,მისტიკოსი და პოზიტიური მეცნიერი. ის უზომოდ დაჯილდოებული ადამიანი იყო.
ტავრიის ბაღის პირდაპირ მდებარე შენობის მე-7 სართულზე ვ.ივანოვის ბინაში //მას კოშკს, ბაშნიას// უძახოდნენ ოთხშაბათობით იკრიბებოდნენ იმ ხანის ყველაზე ნიჭიერი და დაჯილდოებული ადამიანები-პოეტები, ფილოსოფოსები, მეცნიერები, მხატვრები,
მსახიობები, ზოგჯერ პოლიტიკოსები და დახვეწილად საუბრობდნენ ლიტერატურულ და ფილოსოფიურ,მისტიკურ და ოკულტურ, რელიგიურ და საზოგადოებრივ თემებზე.
მწერლები და მხატვრები ელოდნენ გარდაქმნებს როგორც საზოგადოებრივ და პოლიტიკურ სფეროებში ისე ადამიანის ხასიათში.
პოეტები ფიოდორ სოლოგუბი //ფიოდორ კუზმიჩ ტეტერნიკოვი, 1863-1927// და მინსკი
//ნიკოლაი მაკსიმოვიჩ ვილენკინი, 1855-1937// წინასწარმეტყველებდნენ რომ მოვა თავისი ბედის გამგებელი ზეადამიანი.
ლიტერატურა იქცეოდა ეროტიკის, ცინიზმის და სასოწარკვეთილების, როგორც ადამიანის ცხოვრების უნაყოფობის და ამაოების.ნარევად.
სქესობრივი პრობლემის უხეში ვულგარიზაციით სავსე იყო არციბაშევის //1878-1927// რომანები,განსაკუთრებით გახმაურებული სანინი//1907// რომელიც თავისი გრძნობიერების ამომწურავი ადამიანებისთვის საუკეთესო გამოსავალად ქადაგებდა თვითმკვლელობას.
ამ რომანის გავლენით ილუზიებს მოკლებულ,ნიცშეთი თავამოტენილ და საკუთარი თავის ზნეობრივად თავისუფალ პიროვნებებად ჩამთვლელ გიმნაზისტებს და სტუდენტებს შორის გაჩნდა თვითმკვლელთა საიდუმლო საზოგადოებები.
პოპულარულ მწერლად გადაიქცა თავისუფალი სიყვარულის მეხოტბე და მქადაგებელი ალეკსანდრა ვერბიცკაიაც //1861-1928//.
ლეონიდ ანდრეევი//1871-1919// მკითხველს სთავაზობდა მასთან ერთად სიცოცხლის და სიკვდილის საიდუმლოთა გაგებას. მაგრამ ის არ იცნობდა ნამდვილ მისტიკოსებს და იაფფასიანი ლიტერატურული ეფექტების გამოყენება მის ნაწარმოებებს პრეტენზიულ და არადამაჯერებელ თხზულებებად აქცევდა.
მხატვრები და მუსიკოსები დაინტერესებულები იყვნენ აღმოსავლური მისტიკით და ოკულტიზმით.
მიხაილ ვრუბელმა //1856-1910// მხატვრის კარიერა დაიწყო შესანიშნავი ხატების ხატვით. მაგრამ სიცოცხლის ბოლოს მან რამოდენიმეჯერ სცადა დაცემული ანგელოზების გამოსახვა. ეს ანგელოზები წარუდგებოდნენ მის აშლილ ფსიქიკას.
სხვა სახელგანთქმული მხატვარი ნიკოლაი რერიხი //1874-1947//გაიტაცა ანტროპოსოფიამ და ტიბეტურმა მისტიკამ. ის მოგზაურობდა ინდოეთში და შუა აზიაში და ორიგინალური ფერწერით გადმოსცემდა თავის მისტიკურ შეხედულებებს.
კომპოზიტორი ალეკსანდრ სკრიაბინი //1872-1915// ოცნებობდა სამყაროს გარდაქმნაზე მუსიკის ძალით. ასე შეიქმნა მისი სიმფონიები "ექსტაზის პოემა" და "პრომეთე".
ანტროპოსოფიამ და ოკულტიზმმა გაიტაცა ორი ნიჭიერი პოეტი - კობილინსკი-ელისი და ანდრეი ბელი.
ბელი მრავალნაირად ნიჭიერი ადამიანი იყო და იხლიჩებოდა თავისი არაჩვეულებრივი პიროვნების წინააღმდეგობებში.
ის აქტიურად მონაწილეობდა თავისი ხანის ყველა ლიტერატურულ წამოწყებაში და რელიგიური და ლიტერატურული დისკუსიების დროს ბრწყინვალე იმპროვიზაციებით ხიბლავდა მოსკოვის და პეტერბურგის აუდიტორიას.
პოეტი უერთდებოდა ყოველ ახალ მოძრაობას და შემდეგ შორდებოდა მათ. ის გაბოროტებით ესხმოდა თავს მეგობრებს. ის აღფრთოვანებული იყო ალეკსანდრ ბლოკით და ამავე დროს უყურებდა მას როგორც მტერს და მეტოქეს. ბელის ფიგურა ტიპიური იყო მისი თაობისთვის.
ფიოდორ სტეპუნი მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ აღწერს საუკუნის დასაწყისის რუსეთს და ამბობს:
"თანამედროვე მოვლენების შუქზე ომამდელი მოსკოვის გახსენებისას მე ვერ ვთრგუნავ ჩემს თავში გრძნობას რომ ბერდიაევის ფილოსოფია და ბელის ხელოვნება იყო როგორც დიდი ისე საშინელი რუსული რევოლუციის თავისებური ციური პროლოგი".
იმ ხანის მრავალი ინტელიგენტის მსგავსად ბელის არ ჰქონია ღრმა ფესვები.ის აიტაცა და დაატრიალა მოახლოებული რევოლუციის ქარიშხალმა.
მას ერთნაირად იტაცებდა პოეზია და მუსიკა, ანტროპოსოფია და კომუნიზმი.
მისი რომანი "ვერცხლის მტრედი" ხატავს ხლისტების სექტის რეალისტურ და საზიზღარ სურათს. ამ სექტის წევრი ალბათ იყო რასპუტინი.
პოეტი სიმბოლისტი და ციმბირელი გლეხი გაიტაცა ერთი და იგივე სახის ეროტიულმა ოკულტიზმმა,მაგრამ რასპუტინმა კარგად აითვისა ეს მოძღვრება და პოეტი კი მოხიბლა და შეზარა,შეაშინა ამ მოძღვრების მიმზიდველმა და დემონიურმა ძალამ.
ქრისტიანობისადმი ღიად მტრულად იყო განწყობილი პოეტი-სიმბოლისტი ვალერი ბრიუსოვი//1873-1924//. თავისი მეგობარი ანდრეი ბელისადმი მიწერილ წერილში //1904// ის ლაპარაკობს შემოქმედებითი ინტელიგენციის ავადმყოფობაზე:
"ჩვენში არაა საკმარისად ძლიერი მისწრაფება გმირობისკენ და ვერც ერთი ჩვენგანი ვერ ბედავს გმირობას. აქედანაა ყველაფერი.
ჩვენი იდეალია ღვაწლი, მაგრამ ჩვენ სიშით ვიხევთ უკან მის წინაშე და ვაცნობიერებთ ჩვენს ღალატს.
ღალატი ცნებისა "ვინც ჩემზე მეტად შეიყვარებს დედას და მამას..." მე და ბალმონტი ჩვენი ნაწარმოებების ეპიგრაფად ვირჩევთ ბერი ზოსიმას სიტყვევს "ეძიე აღფრთოვანება და განძვინება", და ვეძებთ კი?
ჩვენ, გმირობისთვის მოსულები, ასე ვთქვათ საერო ცხოვრების პირობებში მორჩილად ვიცმევთ სიურტუკებს და მორჩილად ვიმეორებთ როგორც თავდაპირველი ისე მეორადი აზრის დამკარგველ სიტყვებს. ჩვენ ჩვეულებრივად ვიტყუებთ თავს და ვატყუებთ სხვებს....
ჩვენს წინ იყო ორი გზა: ჯვარცმისკენ და პატარა შოლტებს ქვეშ; ჩვენ მეორე ვარჩიეთ".
ბრიუსოვი ერთნაირად გულახდილი იყო როგორც თავის თხზულებებში ისე კერძო ცხოვრებაში. მისი სასიყვარულო თავგადასავლები უჩვეულო იყო პირობითობებისგან თავისუფალი მისი წრისთვისაც.
მისმა გატაცება შავი მაგიით აისახა რომანში "ცეცხლოვანი ანგელოზი".
1917 წლის ოქტომბერში ლენინის და ტროცკის გამარჯვების შემდეგ ბრიუსოვი ერთ-ერთი პირველი პოეტ-სიმბოლისტებს შორის მიესალმა გამარჯვებულებს და თავის სამსახური შესთავაზა რუსული მიწის ახალ მბრძანებლებს.
ბრიუსოვს არ უნდოდა სიკეთის და ბოროტების, აკრძალულის და ნებადართულის, წმინდას და უწმინდურის გარჩევა და ეს მიდგომა გავრცელებული იყო იმ ხანაში!!!
სულიერი გადაგვარება არ შეხებია მარტო გაბატონებულ წრეებს და ინტელიგენციას, სულიერად გადაგვარდა უბრალო ხალხიც.
//წარმოშობით დონის კაზაკი, ცნობილი ავანტიურისტი და უღმერთო ილიოდორმა ეპისკოპოსის კარიერის გულისთვის აღიკვეცა ბერად, მონაწილეობდა შავრაზმული რუსი ხალხის კავშირის საქმიანობაში,გრიგორი რასპუტინის მეშვეობით ცდილობდა მეფის ოჯახზე გასვლას. ფლორიშჩის უდაბნოში გამწესების შემდეგ გაიკრიჭა და გახდა მართლმადიდებლობის უბოროტესი მტერი.
შექმნა იზუვერული სექტა, მონაწილეობდა რასპუტინზე თავდასხმაში. გაიქცა საზღვარგარეთ სადაც დაწერა ცილისმწამებლური წერილი რასპუტინზე და მეფის ოჯახზე.
საბჭოთა ხანაში ძერჟინსკის თანამებრძოლი ჩეკას თანამშრომელი.
ერთ დროს დაქორწინდა და ქადაგებდა გონების და მზის ახალ რელიგიას//.
აი ასეთმა კაცმა შეაგროვა ცარიცინის ათასობით მუშა. ის მიუძღოდა თავის ათასობით მიმდევარს და მოუწოდებდა ებრაელების დარბევისკენ და ინტელიგენციის წინააღმდეგ ბრძოლისკენ...
ამ არეულ დროს წინა პლანზე წამოიწია სულის და ხორცის პრობლემა.
რუსეთში არსებობდა ხლისტების ორგიასტული სექტა. მისი მოძღვრების თანახმად სულიწმინდის მფლობელ ადამიანის სულს ვერ წაბილწავს მისი ხორციელი ცოდვები, აღვირახსნილობა და თავაშვებულობა. რუსული პროვინციიდან,ციმბირიდან, ეს მოძღვრება გავრცელდა პეტერბურგშიც და მოსკოვშიც.
დედაქალაქების განათლებული ადამიანები განიხილავდნენ იგივე საკითხებს რაზეც ლაპარაკობდნენ სექტანტი ქადაგები ციმბირის და ჩრდილოეთ რუსეთის ქალაქებში და სოფლებში.
მისტიკოსებს და წინასწარმეტყველებს უნდოდათ მესამე აღთქმა სულიწმინდასა და აღორძინებულ კაცობრიობას შორის.
ამ ქადაგების თქმით სულიწმინდამ ეკლესიის წევრები გაანთავისუფლა ძველი და ახალი აღთქმების მიერ დაწესებული ნორმებისგან და აკრძალვა-შეზღუდვებისგან და ამით ზედმეტი გახადა ზნეობრივი დიციპლინა.
მისტიკოსებს და წინასწარმეტყველებს უნდოდათ მესამე აღთქმა სულიწმინდასა და აღორძინებულ კაცობრიობას შორის.
ამ ქადაგების თქმით სულიწმინდამ ეკლესიის წევრები გაანთავისუფლა ძველი და ახალი აღთქმების მიერ დაწესებული ნორმებისგან და აკრძალვა-შეზღუდვებისგან და ამით ზედმეტი გახადა ზნეობრივი დიციპლინა.
ამ უცნაურ ბინდ-ბუნდში,როდესაც მაღალი სიტყვები ჟღერდა ორაზროვნად,როდესაც იცვლებოდა ნაცნობი საგნების კონტურები და როდესაც იშლებოდა და ქრებოდა საუკუნოვანი წეს-ჩვეულებები და რწმენა გამოჩნდა ორი გენიალური მწერალი:
ვასილი ვაილიევიჩ როზანოვი //1856-1919// და ალეკსანდრ ალეკსანდროვიჩ ბლოკი //1880-1921//.
მათ ტრაღიკულ ბედში აისახა იმ წლების გაურკვევლობა და ილუზიები.
როზანოვი თავიდან იყო სკოლის მასწავლებელი და ასწავლიდა პატარა პროვინციალურ ქალაქებში. მაგრამ პედაგოგიკა არ ყოფილა მისი მოწოდება და ის გახდა ლიტერატორი.
მისი პირველი წიგნი "გაგების შესახებ" //1886// შეუმჩნეველი დარჩა.
წრეების ყურადღება.
შემდეგ ის თანამშრომლობდა კონსერვატულ გაზეთში "ნოვოე ვრემია".
მან შეიქმნა დიდი ჟურნალისტის და არაჩვეულებრივი წიგნების ავტორის რეპუტაცია
//ამ წიგნებში განხილული იყო ქრისტიანობის, იუდაიზმის, სქესის და ოჯახის საკითხები//.
როზანოვი ორჯერ იყო დაქორწინებული. მისი პირველი ცოლი აპოლინარია სუსლოვა //1840-1918//, ისტერიული ქალი, წარსულში იყო დოსტოევსკის საყვარელი. მათი დაქორწინების ხანისთვის ის 40 წლის იყო და როზანოვი მხოლოდ 24 წლისა. 6 წლის ბობოქარი ოჯახური ცხოვრების ემდეგ მან მან მიატოვა როზანოვი. იშვიათად ვინმე თუ დაიკვეხნის სხვადასხვა თაობის ორი დიდი რუსი მწერლის ცოლობით.
როზანოვის მეორე ქორწინება უფრო წარმატებული იყო.
როზანოვი იყო ერთგული ქმარი და კარგი მამა//მათ ჰყავდათ 4 შვილი//, მაგრამ ცოლი ეჭვიანობდა მის ლიტერატორ მეგობრებზე და ხშირად აყენებდა მას უხერხულ მდგომარეობაში.
როზანოვი იყო გენიოსიც და მანიაკიც.
ის კეთილგანწყობილი იყო ეკლესიის მიმართ მაგრამ ჟინიანად ესხმოდა თავს ქრისტეს.
ის კარგი მეოჯახე იყო მაგრამ სახიფათო ექსკურსიებს აწყობდა სქესის საკითხებში.
ის კონსერვატორი იყო მაგრამ ჟინიანად და ქედუხრელად ცდილობდა თვითმპყრობელობის დამხობას.
ის პატივს სცემდა იუდაიზმს, მაგრამ ითვლებოდა ანტისემიტად.
დუალისტური პოზიციების მქონე როზანოვი ცდილობდა ეუთავსებელი რამეების შეთავსებას.
ის იზიარებდა მკვეთრად დაპირისპირებულ შეხედულებებს. ბერდიაევი წერს:
"ვ.როზანოვი არის ერთ-ერთი ყველაზე არაჩვეულებრივი და ყველაზე ორიგინალური ადამიანი იმათ შორის ვინც შემხვედრია. ისაა ნამდვილი უნიკუმი. მასში იყო უნიკალური რუსული თვისებები და ამავე დროს ის არ გავდა არავის.
მე მუდამ მეჩვენებოდა რომ ის გაჩნდა დოსტოევსკის ფანტაზიაში და ჰგავდა მწერლად გამხდარ ფიოდორ პავლოვიჩ კარამაზოვს.
თავისი საკვირველი გარეგნობით ის ჰგავდა წითურ კოსტრომელ მუჟიჩოკს.
ლაპარაკობდა ჩურჩულით და ფურთხებით. ყველაზე საკვირველ აზრებს ყურში ჩაგჩურჩულებდათ ფურთხებით. ...
მისი ლიტერატურული ნიჭი საოცარი იყო. უდიდესი ნიჭი რუსულ პროზაში.
ესაა სიტყვის ნამდვილი მაგია.
მისი აზრები უფასურდებოდა როდესაც მათ გადმოსცემდით თქვენი სიტყვებით.... როზანოვი იყო თვითონ ქრისტეს და არა ეკლესიის მტერი.
მისი თქმით "ქრისტემ მსოფლიო მოაჯადოვა სიკვდილის სილამაზით".
ეკლესიაში კი მას ბევრი რამე მოსწონდა. ეკლესიაში იყო ბევრი ხორცი,ბევრი ხორციელი სითბო.
როზანოვი ამბობდა რომ მას კონკრეტულ-გრძნობიერი ცვილის სანთელი ურჩევნია აბსტრაქტულ ღმერთს.
როზანოვი კარგად გრძნობდა თავს როდესაც ვახშმობდა რამოდენიმე მღვდელთან ერთად, როდესაც მაგიდაზე იყო უზარმაზარი ტრადიციული თევზი.
მღვდლებს თითქმის არაფერი ესმოდათ მის პრობლემატიკაში მაგრამ მათ გარეშე ის მოწყენილი იყო".
როზანოვის რელიგიური მსოფლმხედველობა არსით წარმართული იყო.
ცოტა ხნით ადრე მან ბერდიაევს ჩასჩურჩულა ყურში: "მე ლოცვით მივმართავ ღმერთს, მაგრამ ოზირისს, ოზირისს და არა თქვენს ღმერთს".
ქრისტე წარმოადგენდა რელიგიის ასკეტურ, როზანოვის აზრით სამყაროს უარმყოფელ ასპექტს რაც როზანოვისთვის მიუღებელი იყო.
როზანოვს ემოციურად უყვარდა ამქვეყნიურობა და არ უნდოდა სხვა სამყარო. მას აჯადოებდნენ ფერები, ხმები, მიწის სითბო და სურნელი. მიწა მას უძახდა დაუძლეველი
ემოციური მიზიდულობით.
მას უყვარდა სამყარო და გრძნობდა მასში ღმერთის ყოფნას.მაგრამ ეს არ იყო ქრისტეში გაცხადებული ღმერთი.
"იცით რომ,წერდა როზანოვი,რელიგია არის უმთავრესი, უპირველესი,უსაჭიროესი ვინც ეს არ იცის მასთან ლაპარაკი არ შეიძლება, მას გვერდი უნდა აუარო".
როზანოვის სხვა ტიპიური გამოთქმა მოჰყავს ზინაიდა გიპიუსს:
"ლოცვის გარეშე ცხოვრება შეუძლებელია.ლოცვის გარეშე სიგიჟეა და საშინელება".
მისთვის ეკლესია იყო ერთადერთი პოეტური და ღრმა რამე დედამიწაზე. ის წერდა:
"ღმერთო,რა სიგიჟე იყო რომ მე 11 წელი ვცდილობდი ეკლესიის დანგრევას. და რა კარგია რომ ვერ მოვახერხე. და რა იქნებოდა დედამიწა ეკლესიის გარეშე ცივი უაზრობა".
როზანოვი იყო ერთდროულად მისტიკოსიც და მატერიალისტიც,მაგრამ მის მიტიციზმს არ ჰქონია ეთიკური შინაარსი. ის ლოცვით მიმართავდა სიკეთის და ბოროტების მიღმა დარჩენილ უცნობ ღმერთს.
დაახლოებით იგივეს თქმა შეიძლება დიდ რუს პოეტ ალეკსანდრ ბლოკზე,თუმცა ყველაფერ დანარჩენში ის ძირეულად განსხვავდებოდა როზანოვისგან.
ბლოკის წინაპრები რუსეთში გერმანიიდან ჩავიდნენ 1775 წელს.
მამამისი იყო სამართლის პროფესორი ვარშავის უნივერსიტეტში.
დედამისი იყო ცნობილი რუსი ბოტანიკოსი ბეკეტოვის ქალიშვილი.
მშობლების ქორწინება არ ყოფილა ბედნიერი, ისინი გაიყარნენ ბავშვის გაჩენიდან ცოტა ხნის შემდეგ.
ბლოკმა მიიღო ბრწყინვალე განათლება. ის ბავშვობიდან იზრდებოდა ბეკეტოვების სახლის მდიდარი კულტურული ინტერესების ატმოსფეროში.
მისი ლიტერატურული კარიერა დაიწყო 1898 წელს, 18 წლის ასაკში.
1902 წელს მან გაიცნო მერეჟკოვსკი და გიპიუსი რომლებიც მიესალმნენ მას როგორც ნიჭიერ პოეტს. ამით მათ განამტკიცეს მისი რეპუტაცია.
იმავე წლის ბოლოს ბლოკი დაქორწინდა სახელგანთქმული ქიმიკოსის ქალიშვილ ლიუბოვ დიმიტრის ასულ მენდელეევაზე.
ლიუბოვ დიმიტრის ასული შემდეგ მსახიობი გახდა და მისმა ხანგრძლივმა მოგზაურობებმა ცუდად იმოქმედეს ოჯახურ ცხოვრებაზე.
პირველი მსოფლიო ომის წლებში ბლოკი იყო სასურსათო ორგანიზაციის წევრი. ის მიესალმა მონარქიის დამხობას, მაგრამ მოგვიანებით შეწყვიტა ყოველგვარი ლიტერატურული და პოლიტიკური მოღვაწეობა, მეტიც, შეწყვიტა წერა.
ახალგაზრდობის წლებში ბლოკზე და მის მეგობრებ ბორის ბუგაევზე //ბელიზე// და სერგეი სოლოვიოვზე უდიდესი გავლენა მოახდინა ვლადიმირ სოლოვიოვმა.
მათ შეგმნეს განდობილთა //ინიციირებულთა// წრე. მათ სოლოვიოვის მართლმადიდებლობაზე მეტად იზიდავდა სოფიაზე მისი მოძღვრების ეზოტერული მხარე.
დიდი ფილოსოფოსის ძმისშვილი სერგეი სოლოვიოვი //1885-1943// შემდეგ გახდა მღვდელი და შეუერთდა კათოლიკურ ეკლესიას.
ანდრეი ბელი გახდა რუდოლფ შტაინერის მიმდევარი.
ბლოკი განზე იდგა რელიგიისგან, თუმცა ცხოვრების ბოლოს სამყაროს აღიქვამდა ღვთაებრივ გამოცხადებად.
როზანოვი სრულებით შეუკავებელი იყო და მას არ ჰქონდა სირცხვილის გრძნობა ყველაზე ინტიმურ განცდათა გადმოცემისას.
ბლოკი კი გამოირჩეოდა ჩაკეტილობით,იყო მარტოსული და იშვიათად თუ ურთიერთობდა ვინმესთან.
ის ცხოვრობდა საკუთარ სმყაროში რომელშიც დაიშვებოდა მხოლოდ რამოდენიმე პრივილეგირებული სტუმარი.
სწორად მდგომი და მკაცრი წაგრძელებული სახის ბლოკი ჰგავდა შუა საუკუნეების რაინდს.
როზანოვის და ბლოკის ფიზიკური კონტრასტი ხაზს უსვამდა მათი გონებრივი წყობის და ტემპერამენტის მკვეთრ სხვაობას.
მით უფრო თვალში საცემი იყო მათი მოულოდნელი სულიერი მსგავსება.
ორივე ეკუთვნოდა ერთ ხანას. ორივემ გადაიტანა ერთი და იგივე მოვლენები.
ორივე იყო მისტიკოსი და ქრისტეს მოწინააღმდეგე.
ორივეზე ერთნაირად მოქმედებდნენ კოსმიური ძალები დროის და სივრცის გარეთ.
ორივე მოხიბლული იყო რუსეთით.
მათი თხზულებები ასახავენ მშობლიური მიწის თითქმის მაგიურ გავლენას.
ისინი წინასწარ სჭვრედნენ რუსეთის ტრაღიკულ ბედს რომელსაც მთლიანად და შეუქცევადად დაემორჩილნენ.
ორივემ უარყო ქრისტეს რწმენა და ორივე გაყვა საკუთარ ხილვებს.
ბოლოს და ბოლოს მათ სინამდვილე შეურიეს წარმოსახვითს.
ბლოკის სამყარო ცოცხალი და მიმზიდველია, მაგრამ მას არ ყოლია შემოქმედი.
ბლოკს ახალგაზრდობაში ჰქონდა მშვენიერი მანდილოსნის ხილვა. მას ჰქონდა მისი ყოფნის ისეთივე ყოვლისმომცველი შეგრძნება როგორიც ჰქონდა მის მასწავლებელ ვლადიმირ სოლოვიოვს რომელიც ქრისტიანი იყო და ციურ სტუმარს და მფარველს თვლიდა სოფიად, ღვთაებრივ სიბრძნედ.
სოლოვიოვისთვის ისაა ლოგოსის,განსხეულებული სიტყვის, ქრისტეს მიერ შექმნილი სამყაროს ნაწილი.
ბლოკისთვის კი ეს "მშვენიერი მანდილოსანი" მორალურ განსჯათა გარეთაა. ის ირაციონალურია და ცვალებადი და ყველაზე გვიან პოემებში ის მასზე წერდა როგორც
მის მომხიბლავ უცნობზე რომელიც ასევე უცნობად დარჩა.
შემდეგ ეს მომხიბლავი არსება ბლოკს ეწვია კახპის სახით მეტიც,ის ამ მანდილოსანს ხედავდა როგორც თოჯინას რომელიც ცოცხლობხ და მოძრაობს მანამდე სანამ პოეტი მას ამოძრავებს ძაფის მოქაჩვით.
სიცოცხლის ბოლოს ბლოკმა კიდევ ერთხელ შეცვალა დამოკიდებულება მისი შთაგონების წყაროს მიმართ.
მან მშვენიერი მანდილოსანი გააიგივა რუსეთთან, უძახოდა მას ცოლს და დედას რომელსაც სტანჯავს მისი შვილების უძლური ბრძოლა მათი სხეულების და სულების
დამმონებელ ბნელ ჟინთან და ვნებებთან.
ბლოკის პოეზიის შეფასებისას ფიოდორ სტეპუნი წერდა:
"მის საუკეთესო თხზულებებსაც, ლექსებს რუსეთზე, აკლია სიფხიზლე, რელიგიური ჭვრეტა. სამშობლოს ის ხედავს ბურუსში როგორც "უცნობ ქალს".
მხატვრული წერის საოცარი პლასტიურობის მიუხედავად რუსეთი რელიგიურად თითქოს არაა ფოკუსში, მას მოიცავს სასიყვარულო-მეოცნებე ბოლი და ჭვარტლიც კი".
ბლოკის ბოლო და ყველაზე მნიშვნელოვანმა პოემამ "თორმეტი" კულმინაციურ და ტრაღიკულ ბოლომდე მიიყვანა პოეტის ბავშვობიდანვე მატყუარა სინათლის ძიება.
რევოლუციის საშინელებათა და საყოველთაო ნგრევის წყვდიადში ბლოკმა გამოიყვანა 12 წითელარმიელი რომლებიც მიდიან დაცარიელებული, ქარით ატანილი დედაქალაქის
ქუჩებში. ბოლშევიკები თვხედურად უგზავნიან გამოწვევას მომაკვდავ სამყაროს,აბუჩად იგდებენ და თავს ესხმიან მის წარმომადგენლებს.
პოემის ბოლოს ბლოკს მოულოდნელად გამოჰყავს ქრისტე.
ის მიუძღვის მსხვერპლთა სისხლით დაფარულ ხელებიან წითელარმიელებს. მას მიჰყავს ეს წითელარმიელები მხოლოდ მისთვის ცნობილი მიზნისკენ მაშინ როდესაც ისინი იწყევლებიან, მკრეხელობენ და ათრევენ მის სახელს.
რას ნიშნავდა ეს ხილვა? ამართლებს ბლოკი რევოლუციის ჯარისკაცებს თუ კიცხავს მათ? ბლოკი არ იძლევა პასუხს და მკითხველს რჩება შთაბეჭდილება რომ ბლოკმა თვითონ არ
იცის თუ ვინ ნახა-სამყაროს მხსნელი თუ წითელარმიელთა წინამძღოლი თვითმარქვია ანტიქრისტე.
როზანოვი შიმშილისგან გარდაიცვალა 1919 წელს ისე რომ ვერ მოასწრო დამთავრება წიგნისა რუსული რევოლუციის აპოკალიპტური ხასიათის შესახებ.
ბლოკი სულიერი და ფიზიკური დაუძლურებისგან გარდაიცვალა 2 წლის შემდეგ.
მათ სიკვდილთან ერთად დასრულდა რელიგიური ორაზროვნების ხანა.
რევოლუციამ ქარიშხლის მსგავსად გაფანტა ამ რუს მჭვრეტელთა გონების შემბორკავი მისტიკური აბდაუბდის ბურუსი.
სტეპუნი წერდა:
"მაშინდელ საშინელებათა შორისაც შემძრა ჩვენამდე დაგვიანებით მოსულმა ამბავმა ბლოკის გარდაცვალების შესახებ.
აზრი ხომ არ ნიშნავს სიკვდილის წინ ჯიუტად მდუმარე პოეტის ეს უდროო წასვლა მის მიერ ინტელიგენტური ოცნებების და უტოპიების, აქტუალური მოვლენების საბოლოო
უარყოფას? ხომ არ მეტყველებს ეს რევოლუციის უკიდურეს გაბოროტებაზე?"
სტეპუნის წინათგრძნობები გამართლდა. კიდევ უფრო ნათლად აელვარდა გამყოფი მახვილი.
ეკლესიაში დარჩენილებისთვის თუ დაბრუნებულებისთვის ურწმუნოების წყვდიადში ახალი ძალით აკაშკაშდა ქრისტეს ნათელი.
ქრისტეს და მთელი ქრისტიანული მემკვიდრეობის უარმყოფელნი კი დედამიწაზე სამოთხის აგების მცდელობისას მიმართავდნენ ყველანაირ ძალადობას, ყველანაირად აბუჩად იგდებდნენ და შეურაცხყოფდნენ წითელი ტერორის მსხვერპლებს.
//ეს შესანიშნავი ტექსტი არის ფრაგმენტი სახელგანთქმული რუსი მკვლევარი ნ.ზერნოვის წიგნიდან "მეოცე საუკუნის რუსული რელიგიური აღორძინება", პარიზი, YMCA-PRESS, 1991, თარგმანი რუსულიდან//
иеромонах (в миру С. Труфанов) — из донских казаков, в 1905 г. окончил С.-Петербургскую духовную академию и поступил в Почаевскую лавру. В 1908 г. переведен в Царицын, а в 1911 г. в один из монастырей Тульской епархии. Не подчинился этому распоряжению. В своих проповедях, речах, статьях в черносотенных изданиях выступал против интеллигенции, евреев. В январе 1912 г. состоялось постановление Синода о заточении его во Флорищеву пустынь. По прошению расстрижен, уехал на Дон, женился, стал проповедником новой религии «разуму и солнцу». В одной из проповедей непочтительно отозвался о царской семье, за что был привлечен к дознанию, бежал за границу; в 1917 г. вышла его книга о Распутине (с которым он дружил, а затем поссорился) «Святой черт».
---------------------------------------------------------------------------------------
 Григорий Распутин, епископ Гермоген и иеромонах Илиодор.Илиодор, иеромонах (в миру С. Труфанов) — из донских казаков, в 1905 г. окончил С.-Петербургскую духовную академию и поступил в Почаевскую лавру. В 1908 г. переведен в Царицын, а в 1911 г. в один из монастырей Тульской епархии. Не подчинился этому распоряжению. В своих проповедях, речах, статьях в черносотенных изданиях выступал против интеллигенции, евреев. В январе 1912 г. состоялось постановление Синода о заточении его во Флорищеву пустынь. По прошению расстрижен, уехал на Дон, женился, стал проповедником новой религии «разуму и солнцу». В одной из проповедей непочтительно отозвался о царской семье, за что был привлечен к дознанию, бежал за границу; в 1917 г. вышла его книга о Распутине (с которым он дружил, а затем поссорился) «Святой черт». + + + Илиодор (Сергей Михайлович Труфанов), 1880-1952, известный авантюрист и проходимец, будучи безбожником, ради епископской карьеры принял монашество, участвовал в деятельности “Союза русского народа”, через Г. Распутина пытался выйти на царскую семью, после ссылки в Флорищеву Пустынь расстригся и стал злейшим врагом православия, создателем изуверской секты, участвовал в покушении на Г. Распутина, бежал за границу, где написал клеветническую книгу о Распутине и царской семье. В советское время соратник Дзержинского, сотрудник ЧК, позднее бежал за границу. Использованы материалы книги: Дневник Распутина. М., ЗАО "Олма Медиа Групп". 2008. (Этот текст принадлежит составителям книги - канд. ист. н. Д.А.Коцюбинскому и канд. ист. н. И.В.Лукоянову). ДЕБРЯНСКАЯ Евгения http://www.anticompromat.org/debryanskaya/debryanbio.html Сопредседатель Ассоциации сексуальных меньшинств лидер Либертарианской партии Родилась 10 июня 1953 в Каменск–Уральском (Свердловская область), девичья фамилия Гришина; русская. Образование среднее, окончила среднюю школу в Свердловске (считает, что "и 4-х классов в Совке – довольно, в самый раз! Столько времени даром!"). В 1979 переехала из Свердловска в Москву. Считает своим учителем культового персонажа московской литературно-художественной богемы 70-х гг. Евгения Головина (поэт, самодеятельный философ, рейхсфюрер подпольной группы "Черный Орден СС", член "мамлеевского кружка", выведен в рамане Юрия Мамлеева "Шатуны" как "поэт Евгений"; Головин был учителем также Александра Дугина, Гейдара Джемаля, Игоря Дудинского). В конце 80-х гг. входила в позднедиссидентскую группу "Доверие". В 1987 году вместе с Валерией Новодворской основала политический семинар "Демократия и гуманизм", на основе которого весной 1988 года был создан оргкомитет партии "Демократический союз" (ДС). На учредительном съезде партии ДС в мае 1988 была избрана членом Центрального Совета (ЦС) партии. Осенью 1988 - исключена из партии ДС за "аморальное поведение". В 1989 вместе с Николаем Храмовым основала Радикальную партию (отделение Транснациональной Радикальной партии в СССР). Исключена Н.Храмовым из Радикальной партии за неявку на демонстрацию у посольства Румынии (проспала). В начале 1990 года вместе с Романом Калининым (псевдоним) организовала Ассоциацию сексуальных меньшинств и Либертарианскую партию. Веcной 1990 года участвовала в кампании по выдвижению "Романа Калинина, одноногого инвалида-гомосексуалиста" в президенты РСФСР (против Ельцина, Рыжкова, Жириновского, Бакатина), кандидатура которого в конечном счете не была внесена в Центризбирком под предлогом внезапно обнаруженного несовершеннолетия кандидата. На 2004 г. - лидер незарегистрированного движения в защиту секс-меньшинств. В 2005 году впевые выдвинула идею проведения в Москве гей-парада - театрализированного шествия представителей секс-меньшинств, против которого в июле 2005 г. резко высказался мэр Москвы Юрий Лужков. В сентябре 2005 г. Е.Дебрянская заявила, что в мае 2006 г. парад обязательно состоится ("Мы в этом уверены. Такие парады проходят во всем мире. В частности, на постсоциалистическом пространстве они прошли в Таллине, Риге, Бухаресте, Софии, Братиславе... Мы надеемся, что собравшиеся пройдут от Театральной до Маяковской площади, минуя Госдуму, Кремль и здание московской мэрии. "Шагать" на периферии, где-нибудь у МКАД, бесполезно, ведь наша главная задача - обратить на себя внимание общественности. Даже если мы не получим согласия властей - 27 мая шествие пройдет в пределах Садового кольца, пускай и без их одобрения". - "Известия", 21 сентября 2005). Пишет книги, снимает кино. Одним из ее мужей был Александр Дугин. http://eurasia.com.ru/versia.htm ПУТИН И БЕЗДНА (газета "Версия") Марина Латышева Они познакомились друг с другом в середине 60-х. Они собирались на квартире сына знаменитого московского психиатра в центре Москвы и обсуждали свои идеи по переустройству мира. Сходясь по вечерам в этой квартирке в старом московском переулке за портвейном или за кофе, они говорили о метафизике и алхимии, о темных сторонах человеческой души. Про них ходили самые разные слухи, а они и не спорили с общественностью, которая, как известно, всегда права. Им нравилось повергать в священный трепет старомосковских обывателей, на свое несчастье живших по соседству. Уже тогда они спорили - что правильнее, устроить революцию или, проникнув во власть, безжалостно уничтожить старое общество изнутри и построить новое. Потом судьба раскидала в разные стороны случайных людей в этой компании. Но главные действующие лица не потерялись, не забыли друг друга... Не так давно о своем существовании в качестве пропрезидентской интеллектуальной и общественной структуры заявило движение "Евразия". Пресса тогда излагала самые противоречивые версии, начиная с того, что "бывший идеолог национал-патриотической оппозиции, сделавший Зюганова и Жириновского" Александр Дугин стал приближенным президента Путина и заканчивая тем, что "Евразия" - очередной проект Павловского, реализованный на деньги российских спецслужб. Но он, самый молодой из той компании, не единственный. За ним стоят и другие - утонченно образованные, извращенно бесстрашные, по-прежнему загадочные. Метафизики в подполье Юрий Витальевич Мамлеев родился в 1931 году в Москве в семье известнейшего столичного психиатра. Он закончил лесотехнический институт и преподавал математику, но его настоящая жизнь протекала не в школьных кабинетах. Он сочинял завораживающие истории, которые распространялись исключительно через самиздат. В его повествованиях действовали мистики-милиционеры, серийные убийцы-философы, изнасилованные - и прозревшие от этого духовно -- женщины, упыри и вурдалаки, очень напоминающие реальных советских людей. Потом, уже в 90-е, он напишет о себе: "Моей сверхзадачей в творчестве было раскрытие тех внутренних бездн, которые таятся в душе человека...". Он не отрицал, что изучал истории реальных сумасшедших, пользовался плодами исследований своих родственников - папы, профессора психиатрии, тетки, работавшей в Кащенко. Но только сначала. Когда у него в квартире стали собираться его друзья, он стал исследовать их. Он читал им свои рассказы, слушал их обсуждения, выводил в своих новых рассказах и романах своих гостей. В будущем герой его знаменитого романа "Шатуны", серийный убийца, попав в такую же среду философов темной половины человека, стал другим, стал убийцей нового типа. Про то, что происходило в нехорошей квартире, соседи и их друзья рассказывали самое невероятное. Сосед Мамлеева по лестничной площадке, старый чекист, кричал юному хозяину из-под двери, что "он добьется того, чтобы всех их посадили". Друзья не пытались даже опровергать эти слухи. Им нравилась аура загадочности и страха, витавшая над квартирой в Южинском переулке. Они действительно много, но художественно пили, они действительно ставили сами над собой и над случайно попавшими в квартиру обывателями психологические эксперименты. Под пеленой внешней загадочности и ужаса в "нехорошей квартире" происходило обсуждение проблем жизни смерти, формировалась идеология людей, которые мечтали о познании самого темного и тайного (самого глубокого), что есть в человеке, мечтали обнажить и переделать человека в принципе и страну в частности, проведя объекты исследования через серию экспериментов, затрагивающих корни человеческого бытия. Это сейчас они могут говорить, что те метафизические сборища были лишь праздником интеллектуального труда. В разное время там бывали Евгения Дебрянская, создавшая потом вместе с Валерией Новодворской "Демократический союз", Гейдар Джемаль, главный идеолог ваххабизма в современной России, Василий Шумов из "Центра", Александр Скляр, лидер группы "Ва-Банк". Говорят, именно под влиянием южинцев он оставил карьеру дипломата в Корее и ударился в странное ответвление рок-музыки. Да, там бывали писатели, поэты, художники, журналисты - Сапгир, Кавенадский, Пятницкий, Дудинский (основатель и лидер издательского дома "Мегаполис"). Но эти гости были здесь людьми зачастую случайными. Главные действующие лица происходящего в Южинском переулке сначала познали глубинные силы человека, а потом задумались о власти, но каждый на своём уровне, и каждому соответствовала своя роль... Юрий Мамлеев, Евгений Головин, а затем троицу дополнил Александр Дугин. Евгений Головин, закулисный глава южинской тусовки. Оккультист, знаток алхимии, полиглот, он стремился к теневой власти над умами. К нему даже авторитеты Южинского переулка, как Мамлеев, так потом и Дугин, всегда обращались за последним словом. Он во многом и сформировал взгляды Южинцев. Но это скорее тайная сторона, тонкий хлад загадочного духа. Александр Дугин, младший по возрасту из гостей квартиры, он появился здесь позже многих. Говорят, что его отец был сотрудником ГРУ, и юный интеллектуал имел доступ ко всевозможной современной литературе и философии, книгам, которые в советское время были представлены лишь в одном-двух экземплярах в закрытых хранилищах. Да и то - в подлиннике. Возможно, потому Дугин, оставив институт, занялся изучением языков, переводом основателей традиционализма, классиков геополитики и изотерических европейских авторов. С появлением Дугина идеи южинцев, наконец, нашли достойного практика. Разумеется, он и теоретик не менее блестящий. По крайней мере, именно он четко сформулировал суть южинцев, их привлекательность и их опасность. "В нонконформистком подполье тоже была иерархия, - напишет потом Дугин. - Самый внешний фланг - либерально настроенные чиновники и интеллигенты, не порывающие с системой. Далее -- политические антисоветчики и художническая богема. Эти были вне социума, под надзором, но все же в промежуточном состоянии. В центре же внутреннего круга восседал на своем Южинском сам Юрий Витальевич Мамлеев и еще несколько "высших неизвестных", "метафизические". О них то и написан роман "Шатуны". Реалистичное повествование с наивным желанием красоты стиля о том, что было для внутреннего круга будничным". Но именно Дугин, переведя и прочитав труды философов и геополитиков, написал серию собственных книг по теории евразийства. Если изложить суть евразийства в очень приближённой форме, то атлантизм - теория превалирования североамериканской системы в мире, евразийство - создание центра в Евразии. Причем, Россия, которая есть ядро планетарной альтернативы атлантизму и глобализации, для лучшего противления Америке должна вступить в союз с Европой. Повторюсь, это в первом приближении. Теории атлантизма и евразийства гораздо сложнее и тоньше. И все-таки прежде всего Дугин был практиком, не пугающимся сложности задач, которые он перед собой ставил, и приведшим южинцев к исполнению их идей. Евразийский проект Итак, кто же и где оказался из гостей "нехорошей квартиры"? В середине 70-х собрания у Мамлеева прекратились. Писатель вынужден был уехать из страны (именно тогда, уже в его отсутствие на южинском появился Дугин). Мамлеев жил в США, затем в Париже. Его рассказы и романы были переведены на разные языки. Он стал знаменитостью, членом французского ПЕН-клуба. Иностранные литературоведы называли его продолжателем традиций Достоевского и Гоголя. В 90-е он вернулся в Россию и стал одним из самых модных авторов в стране. Евгений Головин. Его судьбу проследил вплоть до 1991 года журналист Алексей Челноков. К 1991 году Головин стал отшельником в своем доме в "Горках-10". К нему за советом и благословением периодически наведывались все явные лидеры компании. Сегодня он, равно как и Юрий Мамлеев, читает лекции по алхимии и эзотерике в "Новом Университете" Александра Дугина. За ним приезжает машина, он высказывается перед слушателями, и безмолвный шофер немедленно отвозит его назад, домой. Он сам о себе говорит, что выходит на улицу лишь затем, чтобы опорожнить мусорное ведро. А Дугин занялся окончательной разработкой и внедрением в политику России идей Евразийства. Здесь нужно отметить, что долгое время эти идеи находились под негласным запретом и всякий, кто пытался говорить о евразийстве автоматически превращался в экстремиста. Не удивительно, что пытаясь делегировать эти идеи различным политическим силам и лидерам Дугин невольно стал идеологом всей патриотической оппозиции ельцинской эпохи. Власть резко отвергала все эти идеи, оппозиция с радостью принимала. Такие были времена. Но времена поменялись. Дугин стал советником Геннадия Селезнева, а уже при Владимире Путине он стал одним из разработчиков концепции национальной безопасности. И вот теперь оформил свои стремления в виде общественного движения "ЕВРАЗИЯ", а само евразийство стало сегодня чуть ли не официальной доктриной нынешней власти. Про Движение это ходят самые разные слухи. Говорят, что деньги на его создание дали спецслужбы, что "Евразия" - это новый проект Павловского, что новое движение по сути подменит рядом с президентом Министерство иностранных дел. Контакты с Павловским у "Евразии" действительно имеются. Но, скорее, на уровне личных консультаций. Александр Дугин с главным кремлевским политтехнологом в хороших дружественных отношениях и ещё неизвестно, чем обернётся союз самого видного идеолога и самого эффективного политтехнолога в стране. Доподлинно известно, так же, что и популярный телеведущий Михаил Леонтьев вошел в Центральный совет Движения, а это уже стало причиной разговоров о том, что власть готовит некую общественно-политическую коалицию своих сторонников, способную противостоять складывающейся антипутинской коалиции (Гусинский, Березовский, старая команда НТВ, либералы западного толка, "Яблоко" и т.д.), но, в то же время, не ассоциирующуюся с властью на прямую. Насчет спецслужб тоже не все ясно. Идеи евразийства в грубой "антиамериканской" форме в среде высокопоставленных чекистов сегодня действительно присутствуют. А финансовая поддержка идет через региональные организации ветеранов спецслужб. И поддержка, по нашим данным, немалая. Причём это не только финансы, но и "нужные" связи, оказание содействия, доступ к соответствующей информации со всеми вытекающими последствиями. Недаром Дугина называют самым осведомлённым аналитиком в среде негосударственного экспертного сообщества. Здесь нужно ещё раз обратить внимание на то, кто вошёл в состав руководящих органов Движения "Евразия". Это -- бывший полковник СВР Петр Суслов (второй человек в движении и Председатель Исполкома), бывший советник Б.Ельцина по Международной Политике, а ныне Полномочный Посол России в Узбекистане Дмитрий Рюриков, бывший начальник кафедры стратегии Военной Академии Генштаба генерал Н.Клокотов, известный в связи со скандалом о выдворении российских дипломатов из США А.Фефелов и много других аналогичных персонажей. Интересно, что сам Дугин в своей книге "Конспирология" доказывал противостояние КГБ и ГРУ в советскую эпоху. То же самое противостояние продолжилось и между преемницами советских спецслужб в демократической России. А сейчас Дугин создаёт Движение при поддержке практически всех этих спецслужб, причём общим, так сказать, примиряющим знаменателем становится именно евразийство, то что так долго отвергалось и даже преследовалось официальной властью. Очевидно, что возникшая конвергенция спецслужб не случайна, а следовательно, можно предположить, что данный проект готовился заранее. В газете "Евразийское обозрение", начавшей выходить после съезда. Что касается исполнения функций МИДа, то доля истины есть и в этом. Основные функции "Евразии", помимо конструктивного содействия власти и ее культурного и геополитического развития - это подготовка аналитических справок по внешней политике для администрации президента. А также озвучивание и обкатка новых идей. Чтобы проверить реакцию общества на очередные идеи новой власти, эти идеи сначала будут озвучиваться "Евразией", а через некоторое время, эти идеи, подкорректированные в соответствии с общественным мнением, будут обнародованы уже от имени власти. Есть ещё одна причина, которая объясняет потребность новой власти в подобной евразийской коалиции и создание движение "Евразия". Это, во первых, не прекращающийся кавказский конфликт, а во вторых необходимость в какой-либо теории, способной урегулировать взаимоотношения множества религиозных конфессий, существующих в России. Задача не из лёгких. И тут как раз Дугин со своей теорией евразийства, дающей разрешение проблемы межконфессионального устройства оказался как нельзя кстати. Не случайно в Политсовет Движения вошли верховный муфтий России Талгат Таджуддин, раввин Авром Шмулевич, выразили поддержку (т.к. РПЦ запрещает прямое участие в политических организациях) Председатель Отдела религиозного образования и катехизации Русской Православной Церкви, ректор Российского Православного Университета св. Иоанна Богослова Игумен Иоанн (Экономцев) и отец Всеволод Чаплин, правая рука всемогущего Митрополита Кирилла. Поздравление прислал даже верховный раввин России Берл Лазар. Налицо наличие межконфессиональной гармонии в структурах движения, что судя по всему, собирается использовать власть в масштабах всей России. Что же касается Чеченского конфликта и вообще проблем с исламом, то как оказывается и на этот счёт у "Евразии" есть готовая программа. Не далее как в июне планируется исламская конференция, подготавливаемая совместными усилиями Движения и Администрации Президента, где предполагается принять окончательную программу разрешения кавказского и исламского вопроса на основе опять таки евразийства и традиционализма. Можно сказать, что идеи тех, кто сначала проклинал современный десакрализованный мир в южинском подполье, а затем находился в жёсткой оппозиции режиму, создавая радикальные партии во времена либеральных западных реформ только сейчас, с приходом нового Президента нашли своё место. Все эти годы, Дугин и его окружение, не взирая на все препоны и неприятие, продолжали последовательно и с завидным упорством навязывать обществу, оппозиции, власти свои идеи. И вот сейчас, именно эти идеи оказались для власти как никогда кстати. Можно выдвинуть версию, что дальше власть будет прибегать к этим идеям всё больше и больше и со временем то, что когда-то проповедовалось и провозглашалось в глубоком интеллектуальном подполье станет востребовано на уровне государственной власти. В любом случае, и это сейчас очевидно каждому власть всё больше и больше использует интеллектуальный багаж "метафизического подполья". Или наоборот...? Шизоидная культура сразу заговорила на старом языке болезни, который был всего лишь частью прежней дряхлой системы, и место его в этой системе было маргинальным. Но «... как пчелы в улье опустелом, дурно пахнут мертвые слова», - писал Н.Гумилев. У «шизоидов» не хватило творческого потенциала, чтобы выдумать внесистемный порох нового и сильного искусства. Они добровольно заняли свою грязную нишу внутри презираемой ими социалистической системы (чего сами не заметили) и рисовали тот мусор, который время от времени мимо них проносил ветер. Нежизнеспособное дитя вялых диссидентов умерло, наконец-то осуществив свою мечту. Можно, казалось бы, возразить, заметив, что и С.Дали называл свой метод «параноидально-критическим», тоже вроде бы используя в качестве языка патологическую систему; но у испанского художника его искусство предшествовало появлению термина, который был более эпатажным, нежели адекватным по сути, а кроме того, разве можно сравнивать фейерверк с уныло и монотонно падающими из плохо завернутого крана каплями ржавой воды? Художники шизоидной культуры вновь актуализировали слова С.Маковского, сказанные им в конце 1920-х годов: «Чудовищными письменами начертано на знамени, прикрывающем современные живописные «крайности», приближающиеся то к музыке, то к клиническому бреду, то к метафизическому умозрению и к теориям «четвертого измерения», страшное слово «Insanitas» (безумие)». http://magazines.russ.ru/nlo/2009/100/ta33-pr.html Опубликовано в журнале: «НЛО» 2009, №100 Наталья Тамручи БЕЗУМИЕ КАК ОБЛАСТЬ СВОБОДЫ «Зимой 1982 года я начал сходить с ума, тщательно записывая свои переживания в дневник. Впоследствии, обратившись к святоотеческой литературе, даосским диаграммам “внутренней алхимии”, суфийскому тексту Аншари “100 стоянок”, я с удивлением обнаружил, что, за исключением незначительных отклонений, обусловленных окружающей меня современной действительностью и особенностями моей психики, процесс изменения моего сознания двигался “по плану”, соблюдалось большинство тех технологических подробностей, которые указывались в традиционной литературе»[1]. Цитируемый фрагмент не выдернут из середины текста. Это начало: первый абзац романа «Каширское шоссе», который Андрей Монастырский в 1986 году писал по мотивам своего дневника без всякого расчета на публикацию. Первая же фраза приводит в легкое замешательство. Читатель оказывается в положении человека, которому предложили пройтись по воздуху: никакого намека на обстоятельства, предшествовавшие болезни, никаких предварительных объяснений, которые обычно выдвигает рассудок, говоря о безумии. Читателю не к чему привязать естественно возникающий вопрос: как это произошло? Что привело к болезни? Текст Монастырского не только не дает ответа, но словно не подозревает, что подобный вопрос может у кого-то возникнуть. Но разве разум в состоянии оправдать безумие, не уяснив себе его причин? Что в таком случае может означать их демонстративное отсутствие? В тексте Монастырского даже не предусмотрено места, где им полагалось бы быть. То ли эти причины слишком хорошо известны автору, то ли, что скорее всего, они просто ему не важны. Тогда суть умолчания, как и деловито-будничного тона сообщения в начале романа, сводится к тому, что безумие не нуждается в оправдании, что его следует воспринимать почти как должное, видя в нем не трагедию распада личности, а всего лишь одно из возможных состояний ее сознания. Примечательно, что эта мысль представлена здесь в таком виде: автор даже не снизошел до того, чтобы ее утверждать. Потому что в контексте той культуры, к которой принадлежал роман Монастырского и которая носила название «шизоидная традиция», эта мысль была общим местом. К моменту написания «Каширского шоссе» (1986 год) «шизоидная традиция» существовала более двух десятилетий. Какой же путь должна была пройти культура, чтобы сообщать о безумии с такой невозмутимой интонацией? До 1960-х годов в СССР не существовало понятия “неофициальная культура”. Это не значит, что культура была одна – их было две, как минимум[2]. Одна представляла советский имперский стиль – она срослась с парадной действительностью и, насквозь пропитанная идеологией, сама превратилась в священную корову, носительницу сакральных советских ценностей. На фоне ее цветения, как могла, выживала русская культура, то есть та ее часть, которая не вымерла и не переселилась в эмиграцию. Ее не следует путать с “неофициальной культурой” по той причине, что она не создавала неофициальные институции: литературные произведения здесь писались в стол (если их не соглашались подставлять под нож советской цензуры), а не для распространения в самиздате. Лидия Гинзбург рассуждает в своих дневниках о губительной для таланта писателя невозможности вынести свое произведение на суд читателя, а не на суд нескольких “лучших людей”, о том, что творческая реализация “про себя” – нездоровая, уязвленная, неполноценная. То есть такая локальная, комнатная реализация не рассматривалась как другая возможность существования культуры – но как отсутствие возможности. Для коллективных домашних чтений, подпольных поэтических сборищ и квартирных выставок в 1930—1950-е годы время было неподходящим. Отличие этой культуры от двух других было разительно: ей не было надобности приспосабливать себя к требованиям идеологии и вместе с тем не приходилось переживать трагедию нереализованности, опасаться запретов на выставки и публикации – ее создатели не вступали в прямой диалог с властью, не апеллировали ни к ее экспертам, ни к обществу, но только к своему кругу. Этой культуре не приходилось выживать – она родилась в условиях подполья, подполье было ее отчизной, естественной средой обитания, вне его ее невозможно помыслить[3]. Ей нужно было это ощущение бесплодности любых усилий на поверхности жизни, сдобренное острым чувством антипатии к советскому официозу, нужна была эта утрата доверия к внешнему миру, чтобы противопоставить его твердокаменной ограниченности безграничность внутренних возможностей и со страстью окунуться в практическое исследование области, неподконтрольной и недосягаемой для цензурирующего ока государственной системы, – области психического опыта. В сущности, в этот опыт включалось все то, что отрицал советский социум, что не входило не только в пределы дозволенного, но и в сферу запрещенного. Поэтому ранние события шизоидной культуры разворачивались в зоне социального небытия, что само по себе не могло не иметь последствий[4]. Если официальная культура пугливо обходила молчанием ту область человеческой жизни, где сосредоточены тайные желания, чувственные удовольствия, пороки и соблазны, мистические озарения или подсознательные страхи, то есть все то, что выпадает человеку переживать наедине со своим “я”, как в таком случае можно было узнать о каждой из этих вещей, не испытав их на себе хоть однажды? Чем меньше было о них известно, тем сильнее это подогревало к ним интерес, провоцируя “шизоидов” на самые отчаянные и странные эксперименты.
Разумеется, риск был велик, но и желание испробовать
все было не меньшим. Нужно признать, эксперименты, которые ставили здесь
над собой и другими, были довольно фантастичны и порою жестоки, и
кончались они для некоторых печально. Но что было делать, когда скрытые в
глубине собственного “я” возможности вызывали неодолимый, болезненный
интерес и слишком велико было искушение выяснить, есть ли им предел и
где он.
Секс, понятное дело, занимал не последнее место в
этом новообретаемом опыте. Но будет ошибкой думать, что речь идет о тех
приятных плодах, которые принесла с собой сексуальная революция 1960-х
едва ли не в каждый дом: эту приватную область предоставим обсуждать
социологам. Нас же интересует секс, который культура включает в свою
игру (он мало общего имеет с удовольствием), нас интересует, что он для нее значит и как она его использует.
Здесь будет уместно заметить, что российский
андеграунд не прекращал ощущать себя оппонентом официальной культуры –
сей факт он всегда держал на краю своего сознания. Не удивительно, что
для ниспровергателей норм и нарушителей правил секс представал в ореоле
тех смыслов, которые вкладывала в него власть, которые читались в ее
пугливом молчании (со всеми теми эффектами, какие ему приписывались и от
него ожидались __________________________________________________________________________
Литератор
Игорь Дудинский писал: «Посещавшего тогдашние московские «сборища» не
покидало ощущение, что он находится в сумасшедшем доме. Конечно,
экзальтированному, да и просто впечатлительному человеку сохранить разум
в этих условиях было сложно... Недаром явление, которое
выкристаллизовалось из этой мешанины, отныне принято называть шизоидной
культурой... Ее творцами были люди не от мира сего, которые, само собой,
меньше всего заботились о судьбе своего наследия».
Произведений
изобразительного искусства шизоидной культуры сохранилось не так уж
много, но представление об эстетических и философских принципах этого
движения могут дать тексты Ю.Мамлеева, которые он писал до эмиграции.
«Новые дома выглядят здесь абстрактно и гноятся людьми». «Казалось,
слезы текли из ее живота и жирных боков» («Великий человек»). «Вы,
людишки, - умиленно, но мутно предчувствуя в себе визг, - продолжал
Ангел, - полагаете, что Творец, дескать, создал сначала низшее, амёбное,
а потом это развилось до высших форм; это вам так кажется по
химеричности времени; а по сущности - наоборот: не человек «произошел»
от обезьяны, а, напротив, обезьяна - от человека; и так дальше вниз -до
клопа, вши, червя...», «...одно только мучило меня: как стать погаже и
поомерзительней» («Голос из Ничто»). «...никому не приходило в голову,
что мир создан не Богом, а Крысой, злобной и параноидной, создан для
того, чтоб было ей что мучить...» («Крыса»). Таков мир шизоидной
культуры, таковы персонажи, населяющие пространство этого мира.
Искусство
«шизоидов» по своим идеям было несколько вторичным - в континууме
мировой культуры. Некоторое «запаздывание» отечественной живописи,
изолированной от художественных тенденций планеты, привело к тому, что
советский андеграунд, подобно русскому механику Ивану Кулибину, делал
деревянные часы. А труднодоступность литературы, часто
перепечатывавшейся в пяти экземплярах под копирку, приводила к
неумышленному плагиату или к поверхностной и торопливой трактовке
текстов. Среди «открытий» шизоидной культуры, например, присутствуют
изобретения, близкие к эстетике и идеологии сюрреализма: любая
существующая вещь (понятие, категория...) - абсолютно не то, за что они
себя выдают. (Можно уловить в этом тезисе превратно и слишком буквально
трактованных Платона и Канта.)
Но многие идеи этих
художников явно продиктованы той самой «абсолютизацией безумия»,
которая была ими декларирована в качестве идейной и эстетической
программы: каждая вещь существует совершенно отдельно и независимо от
всего, и наша реальность - это множество никак взаимно не
соприкасающихся миров. Трудно не заметить здесь почти не прячущийся
аутизм с параноидным оттенком (и неглубоко трактованный экзистенциализм
С.Кьеркегора, немногим ранее приведший на Западе к феномену
антипсихиатрии, которая тоже истолковала идеи датского философа чересчур
прямолинейно). Отношение к миру художников-«шизоидов» часто носило
скрытый аутодеструктивный характер. Они считали, что всё существующее
может быть уничтожено и, следовательно, является иллюзией, которую можно
не учитывать, а реально лишь то, чего нет, таким образом, они устраняли
из своей жизни созидание как таковое, обратившись в сторону небытия, в
сторону бездны «Черного квадрата» К.Малевича. «Шизоиды» считали, что
выше Бога стоит иное, фантастическое бытие, которое, не существуя, в то
же время является единственной реальностью, с которой следует считаться и
которую необходимо рассматривать как единственный спасительный
ориентир.
Аннигиляция и небытие, деструкция и
суицид - вот что сквозит в этих словах и идеях шизоидной культуры. И
амбитендентность (несуществующее бытие) не превращает их тезисы в
забавную средневековую схоластику или изящный английский парадокс
-слишком серьезные моральные постулаты отвергаются в этих словах. Если
месса не служится Богу, то она предназначена для Сатаны. И мамлеевский
кружок, видимо, двигался именно в этом направлении до тех пор, пока
спасительное безумие не остановило одних, а с другими не справилась
застойная социальная система: внесистемные элементы рано или поздно
вынуждены или стать частью системы, или быть ею отвергнутыми (уделом
самого Мамлеева стала вынужденная эмиграция).
Пунцовые
плакаты социалистического реализма победили мрачное искусство шизоидной
культуры на последнем дыхании собственной, уже агонизирующей
активности. Но если даже почти нежизнеспособная продукция советского
агитпропа оказалась в состоянии выиграть сражение у андеграундных
«шизоидов», то каковы же были реальные потенции этого искусства
(хотелось бы взять последнее слово в кавычки)?
Многие
безумные художники, создавая свой неповторимый язык, часто заставляли
мир понимать его (хотя иной раз только после своей смерти). Они
придумывали новые слова и стили, рождая новые миры и пространства, делая
человечество духовно богаче. В отличие от них московские «шизоиды»
превратили свой язык в средство деструкции и аутодеструкции, не пытаясь
создать ничего: аннигиляция была их кумиром. Слово «творчество»
изначально предполагает некое созидание, но художники шизоидной культуры
созидание отринули, отказавшись таким образом и от творчества. Они
изначально использовали в качестве средства коммуникации заведомо
нежизнеспособную психопатологическую и деструктивную систему, которая
уже не могла стать новым языком, ибо самонавешенный ярлык патологии
дезавуировал любые потенции такой эстетики. Шизоидная культура сразу
заговорила на старом языке болезни, который был всего лишь частью
прежней дряхлой системы, и место его в этой системе было маргинальным.
Но «... как пчелы в улье опустелом, дурно пахнут мертвые слова», - писал
Н.Гумилев. У «шизоидов» не хватило творческого потенциала, чтобы
выдумать внесистемный порох нового и сильного искусства. Они добровольно
заняли свою грязную нишу внутри презираемой ими социалистической
системы (чего сами не заметили) и рисовали тот мусор, который время от
времени мимо них проносил ветер. Нежизнеспособное дитя вялых диссидентов
умерло, наконец-то осуществив свою мечту. Можно, казалось бы,
возразить, заметив, что и С.Дали называл свой метод
«параноидально-критическим», тоже вроде бы используя в качестве языка
патологическую систему; но у испанского художника его искусство
предшествовало появлению термина, который был более эпатажным, нежели
адекватным по сути, а кроме того, разве можно сравнивать фейерверк с
уныло и монотонно падающими из плохо завернутого крана каплями ржавой
воды?
Художники шизоидной культуры вновь
актуализировали слова С.Маковского, сказанные им в конце 1920-х годов:
«Чудовищными письменами начертано на знамени, прикрывающем современные
живописные «крайности», приближающиеся то к музыке, то к клиническому
бреду, то к метафизическому умозрению и к теориям «четвертого
измерения», страшное слово «Insanitas» (безумие)».
Игорь ЯКУШЕВ,
психиатр, кандидат медицинских наук. Архангельск. |
Мир и здоровье
Шизоидная культура
Эпоха застоя с ее барабанным официальным «партийным» искусством, сделавшим живопись унизительно плакатной и постыдно примитивной, скучно назидательной и уныло правильной, вполне закономерно оказалась хорошей питательной средой для роста «внесистемных» бактерий искусства андеграунда. Культура андеграунда и искусство, альтернативное по отношению к официальному, привели к становлению в Москве 60-70-х годов прошлого века феномена так называемой шизоидной культуры.
В годы застоя в крупных городах страны, особенно в тех, где была среда пресловутой творческой интеллигенции, часто формировался богемный круг единомышленников-эстетов, диссидентов и вялых оппортунистов, показывающих властям безвольную фигу в кармане. Среди таких вольнодумцев нередко оказывались художники-авангардисты. В Москве было несколько объединений, в которые зачастую входили совершенно различные по манере живописцы. Прошедшие с тех пор десятилетия показали, что среди этих художников было несколько оригинальных мастеров.
Среди большинства школ, появившихся в это время в лоне альтернативной культуры, только «школа» литератора Юрия Мамлеева, сына профессора психиатрии В.Мамлеева, сумела создать некую традицию, так как студии и академии, созданные Э.Белютиным, М.Шварцманом, Б.Биргером, М.Гробманом, В.Вейсбергом и т.д., не оставили сколько-нибудь значительных последователей своих систем.
Именно «салон» Мамлеева в Южинском переулке стал местом главных сборищ художников-«шизоидов», чьим творческим кредо была «абсолютизация безумия». Частыми гостями здесь были все художники московской богемы, которых интересовал феномен сумасшествия. Они относились к безумию, как к особой форме страдания в творчестве. Среди них были, например, такие живописцы, как И.Ворошилов, В.Яковлев, а также ныне малоизвестные А.Бабиченко и В.Пятницкий, ушедшие из жизни по собственной воле.
Владимир Пятницкий, кстати, в своих аутоэкспериментах дошел до того, что однажды сделал себе внутривенную инъекцию, набрав воду непосредственно из уличной лужи. Тогда с ним ничего не произошло, но когда он ввел себе внутривенно коктейль из ацетона, лака для ногтей, стирального порошка и чего-то еще, столь же неожиданного, его организм не выдержал издевательств над собой: художник погиб. Подругой версии, В.Пятницкий опохмелился реставрационным растворителем, расплавив себе пищевод.
Сын известного писателя художник А.Паустовский сделал серию рисунков, изображавших пациентов психиатрических больниц. В мамлеевском «салоне» всех объединял сознательно культивировавшийся бред, постепенно ставший формой общения между членами этого круга, превратившийся в язык авгуров и посвященных. Из состязания друг с другом в безумии рождался странный конгломерат парадоксальных взглядов, который и вошел в московскую богемную жизнь под термином «шизоидная культура». Разумеется, будучи порождением подполья и эстетического оппортунизма, она была ориентирована на иррациональное начало, не принимая скучного материализма и неинтересного предсказуемого рационализма. «Шизоиды» почувствовали, что рациональный разум потерпел фиаско, оказавшись в болоте стагнации, и для выживания в окружающем мире имени Дж.Оруэлла нужны иные средства. Стихия чистого безумия не была самоцелью для исследовавших ее гуманитариев. Отказ от разума использовался «шизоидами» как творческий метод, как инструмент, позволяющий проникать в иное пространство, потому что жить в пространстве реальном им было скучно и тяжело. Тем не менее опасные игры с разумом привели многих художников кружка Мамлеева в психиатрическую больницу: играя в сумасшедшего, можно увлечься и не заметить, что игра-то закончилась, а остановиться никак не получается. Возможно, некая специфическая стигматизация в виде интереса этих художников к теме бреда, безумия, вообще психопатологии, уже тогда, на раннем этапе, обозначала преморбид, который впоследствии закономерно переходил у некоторых из них в явную болезнь.
Литератор Игорь Дудинский писал: «Посещавшего тогдашние московские «сборища» не покидало ощущение, что он находится в сумасшедшем доме. Конечно, экзальтированному, да и просто впечатлительному человеку сохранить разум в этих условиях было сложно... Недаром явление, которое выкристаллизовалось из этой мешанины, отныне принято называть шизоидной культурой... Ее творцами были люди не от мира сего, которые, само собой, меньше всего заботились о судьбе своего наследия».
Произведений изобразительного искусства шизоидной культуры сохранилось не так уж много, но представление об эстетических и философских принципах этого движения могут дать тексты Ю.Мамлеева, которые он писал до эмиграции. «Новые дома выглядят здесь абстрактно и гноятся людьми». «Казалось, слезы текли из ее живота и жирных боков» («Великий человек»). «Вы, людишки, - умиленно, но мутно предчувствуя в себе визг, - продолжал Ангел, - полагаете, что Творец, дескать, создал сначала низшее, амёбное, а потом это развилось до высших форм; это вам так кажется по химеричности времени; а по сущности - наоборот: не человек «произошел» от обезьяны, а, напротив, обезьяна - от человека; и так дальше вниз -до клопа, вши, червя...», «...одно только мучило меня: как стать погаже и поомерзительней» («Голос из Ничто»). «...никому не приходило в голову, что мир создан не Богом, а Крысой, злобной и параноидной, создан для того, чтоб было ей что мучить...» («Крыса»). Таков мир шизоидной культуры, таковы персонажи, населяющие пространство этого мира.
Искусство «шизоидов» по своим идеям было несколько вторичным - в континууме мировой культуры. Некоторое «запаздывание» отечественной живописи, изолированной от художественных тенденций планеты, привело к тому, что советский андеграунд, подобно русскому механику Ивану Кулибину, делал деревянные часы. А труднодоступность литературы, часто перепечатывавшейся в пяти экземплярах под копирку, приводила к неумышленному плагиату или к поверхностной и торопливой трактовке текстов. Среди «открытий» шизоидной культуры, например, присутствуют изобретения, близкие к эстетике и идеологии сюрреализма: любая существующая вещь (понятие, категория...) - абсолютно не то, за что они себя выдают. (Можно уловить в этом тезисе превратно и слишком буквально трактованных Платона и Канта.)
Но многие идеи этих художников явно продиктованы той самой «абсолютизацией безумия», которая была ими декларирована в качестве идейной и эстетической программы: каждая вещь существует совершенно отдельно и независимо от всего, и наша реальность - это множество никак взаимно не соприкасающихся миров. Трудно не заметить здесь почти не прячущийся аутизм с параноидным оттенком (и неглубоко трактованный экзистенциализм С.Кьеркегора, немногим ранее приведший на Западе к феномену антипсихиатрии, которая тоже истолковала идеи датского философа чересчур прямолинейно). Отношение к миру художников-«шизоидов» часто носило скрытый аутодеструктивный характер. Они считали, что всё существующее может быть уничтожено и, следовательно, является иллюзией, которую можно не учитывать, а реально лишь то, чего нет, таким образом, они устраняли из своей жизни созидание как таковое, обратившись в сторону небытия, в сторону бездны «Черного квадрата» К.Малевича. «Шизоиды» считали, что выше Бога стоит иное, фантастическое бытие, которое, не существуя, в то же время является единственной реальностью, с которой следует считаться и которую необходимо рассматривать как единственный спасительный ориентир.
Аннигиляция и небытие, деструкция и суицид - вот что сквозит в этих словах и идеях шизоидной культуры. И амбитендентность (несуществующее бытие) не превращает их тезисы в забавную средневековую схоластику или изящный английский парадокс -слишком серьезные моральные постулаты отвергаются в этих словах. Если месса не служится Богу, то она предназначена для Сатаны. И мамлеевский кружок, видимо, двигался именно в этом направлении до тех пор, пока спасительное безумие не остановило одних, а с другими не справилась застойная социальная система: внесистемные элементы рано или поздно вынуждены или стать частью системы, или быть ею отвергнутыми (уделом самого Мамлеева стала вынужденная эмиграция).
Пунцовые плакаты социалистического реализма победили мрачное искусство шизоидной культуры на последнем дыхании собственной, уже агонизирующей активности. Но если даже почти нежизнеспособная продукция советского агитпропа оказалась в состоянии выиграть сражение у андеграундных «шизоидов», то каковы же были реальные потенции этого искусства (хотелось бы взять последнее слово в кавычки)?
Многие безумные художники, создавая свой неповторимый язык, часто заставляли мир понимать его (хотя иной раз только после своей смерти). Они придумывали новые слова и стили, рождая новые миры и пространства, делая человечество духовно богаче. В отличие от них московские «шизоиды» превратили свой язык в средство деструкции и аутодеструкции, не пытаясь создать ничего: аннигиляция была их кумиром. Слово «творчество» изначально предполагает некое созидание, но художники шизоидной культуры созидание отринули, отказавшись таким образом и от творчества. Они изначально использовали в качестве средства коммуникации заведомо нежизнеспособную психопатологическую и деструктивную систему, которая уже не могла стать новым языком, ибо самонавешенный ярлык патологии дезавуировал любые потенции такой эстетики. Шизоидная культура сразу заговорила на старом языке болезни, который был всего лишь частью прежней дряхлой системы, и место его в этой системе было маргинальным. Но «... как пчелы в улье опустелом, дурно пахнут мертвые слова», - писал Н.Гумилев. У «шизоидов» не хватило творческого потенциала, чтобы выдумать внесистемный порох нового и сильного искусства. Они добровольно заняли свою грязную нишу внутри презираемой ими социалистической системы (чего сами не заметили) и рисовали тот мусор, который время от времени мимо них проносил ветер. Нежизнеспособное дитя вялых диссидентов умерло, наконец-то осуществив свою мечту. Можно, казалось бы, возразить, заметив, что и С.Дали называл свой метод «параноидально-критическим», тоже вроде бы используя в качестве языка патологическую систему; но у испанского художника его искусство предшествовало появлению термина, который был более эпатажным, нежели адекватным по сути, а кроме того, разве можно сравнивать фейерверк с уныло и монотонно падающими из плохо завернутого крана каплями ржавой воды?
Художники шизоидной культуры вновь актуализировали слова С.Маковского, сказанные им в конце 1920-х годов: «Чудовищными письменами начертано на знамени, прикрывающем современные живописные «крайности», приближающиеся то к музыке, то к клиническому бреду, то к метафизическому умозрению и к теориям «четвертого измерения», страшное слово «Insanitas» (безумие)».
Игорь ЯКУШЕВ,
психиатр,
кандидат медицинских наук.
Архангельск.
20 января 2013 года 11:14 |
Владимир Бондаренко
Метафизик вечной России Владимир Бондаренко о Юрии МамлеевеПосреди нытья и плача по России стоит в русской литературе авангардист Формы и традиционалист духа, соединивший поиски двадцать первого века с исканиями древнерусских мистиков, прозу и сказ, юродивое скоморошество и воинскую имперскость, изысканную философичность и грубый домотканый народный патриотизм, живой классик ХХ века Юрий Витальевич Мамлеев.  Казалось бы, сама жизнь всеми силами старалась выбить из него
русскость, превратить в еще одного плачущего либерала-западника. Его
преследовали в Советском Союзе почище всех Аксеновых и Войновичей. Его
взашей вытолкали в вынужденную эмиграцию, но он и в эмиграции занимал
русскую позицию, удивлял всех западных поклонников своего творчества
откровенным патриотизмом, и только открылась не дверь, а первая щелочка,
раньше Владимира Максимова и Эдуарда Лимонова, раньше всех
политэмигрантов, он, Юрий Мамлеев, никакой не политик, ни правый, ни
левый, сразу же оказался в своей родной России. И занялся русским делом.
Далекий от всех политических споров, он оказался более русским, более имперским, чем десятки других именитых литераторов, вечно держащих нос по ветру. Юрий Мамлеев как окаменелый истукан русской древности, как столп русской веры всегда жил в своей Империи Духа. Помню их теплую встречу в кабинете нашей газеты «Завтра» с Валентином Распутиным, разными путями шли эти проникновенно русские писатели. Но они шли к одной цели, к Вечной России. Думаю, эта встреча была не случайна, она была заложена где-то на небесах. Те, кто закладывает русские духовные основы, должны знать друг друга. Так и называется одна из удивительных книг ХХ века, его книга «Россия вечная». Наконец-то и наше родное правительство решило присудить премию правительства России за 2012 год Юрию Витальевичу Мамлееву за эту сокровенную, мудрую и простую книгу. Да и как же управлять страной, не веря в ее вечность? Ему бы давно быть советником при президенте России при его имперской мудрости, спокойствии и неизбывном творческом духе. Кто бы поверил, что Юрию Витальевичу уже за 80 лет? Живет основанная им школа «метафизического реализма», стали всем известны его ученики Александр Дугин, Евгений Головин, Сергей Сибирцев… Юрий Витальевич Мамлеев – русский писатель с мировой известностью, основатель философской доктрины «Вечная Россия». Его считают знаковой фигурой альтернативной культуры. Но какой же он «альтернативщик», когда его концепция вечного русского Духа уже закладывается к правительственную культурную политику? Скорее, альтернативны те, кто противостоит вечной России. Он альтернативен не более, чем альтернативны его великие предшественники Гоголь и Достоевский, Блок и Есенин, Бердяев и Розанов… Впрочем, для того же Чубайса эти великие русские гении и сейчас «альтернативны» его духу. Так что я считаю Юрия Мамлеева, скорее, одним из основополагающих столпов русского культуры ХХ века. Я уже давным-давно, тоже целую вечность, знаком с Юрием Мамлеевым, встречался с ним и в Париже, и в разных творческих поездках по глубинной России. Он и внешностью своей похож на вечного русского странника, путешествующего по всем временам. Так и хочется его спросить: а о чем Вы беседовали с Василием Розановым, почему не сошлись во взглядах с князем Курбским, что вы советовали автору «Слова о полку Игореве»? В нем как бы сосредоточены все литературные и духовные ценности России за тысячелетие. Он такой же вечный, как и сама Россия, такой же первичный и изначальный. Поэтому у него в его «России вечной» есть всё: и древнерусское язычество, мир Велесов и Берегинь, и древлеправославные староверческие проповеди и сказания, написанные как бы в параллель с протопопом Аввакумом (можно только удивляться, как нашего Юрия не сожгли на том же костре?), и устремленные в будущее пророческие предсказания, к счастью, не столь печальные и пессимистичные, как у многих его соратников. Для одних его «Россия вечная» - это метафизическая реальность, это поиски глубинной духовности. Для других «Россия вечная» - это реальная книга о всех нас, о нашей внутренней нетелесной России, о ее будущем. Он не любит отрицательных героев, не любит зла, не хочет общаться с ним. Это тоже входит в его духовную доктрину. И при всех его бытовых мытарствах и скитаниях зло само обходит его. В книге «Россия Вечная» Ю. Мамлеев исследует глубины русской культуры и духа. В результате им создана совершенно новая трактовка русской идеи, фактически цельное философско-патриотическое учение, не имеющее нигде аналогов. Он верит в великое будущее России, и делает сам для этого все, что может. И потому для меня так важна высокая оценка творчества Юрия Мамлеева, высокая оценка его «России вечной», сам факт присуждения ему правительственной награды вскоре после присуждения ему же ордена Дружбы народов. Самому писателю, думаю, давно уже не нужны ни ордена, ни премии, но это присуждение премии правительства России за «Россию вечную» дает какое-то направление всей нашей культуре. Хватит восторгаться разрушениями, хватит плакаться о потерянном времени, надо жить будущим. Этим живет вся Россия. Этим живет Юрий Витальевич Мамлеев. Этим живем все мы. |
No comments:
Post a Comment