ბოლშევიკი "მოთამაშე ღმერთები" და მაიმუნოადამიანის შექმნის ცდა

დარტყმული  XX    საუკუნე, ბოლშევიკების ფრანკენშტეინი

ბოლშევიკების დახმარებითაც გაჩნდა "მოთამაშე ღმერთის", მეცნიერის ტიპი რომელიც გარდაქმნის როგორც ცოცხალი არსებების სხვა სახეობებს ისე საკუთარ ადამიანურ ბუნებას. ხოდა ამ  ბოდიში ღმერთს უნდა ადამიანის და მაიმუნის, ადამიანის და ვირთხის თუ ღორის შეჯვარება... ძალიან ძლიერი, ამტანი, აბსოლუტურად უპრეტენზიო, მთლიანად მართული, უსიტყვოდ მორჩილ-დამჯერი  მონა მაიმუნოადამიანის გამოყვანა.

რუსი ფრანკენშტეინი ილია ივანოვი.
ამ გიჟ მეცნიერს ებრძოდნენ როგორც
რუსი გლეხები ისე რუსეთის იმპერიის
კონსერვატული ქრისტიანი ელიტა
მაგრამ მან თავისი მაინც სანახევროდ
გაიტანა ბოლშევიკების დახმარებით.

საბჭოთა მეცნიერების გიგანტებს  ნამეტანი ძალიან მოეწონათ მაიმუნის და ადამიანის შეჯვარების იდეა.  მათი აზრით მაიმუნოადამიანის გამოყვანა იქნებოდა საბჭოთა მეცნიერების ზეიმი და მსოფლიო მნიშვნელობის ფაქტი.

მიხაილ ბოლოტოვსკის წერილის და სხვა წყაროთა მიხედვით.

1914 წელი, ბარონი ფალც-ფეინის ბრწყინვალე მამული ასკანია-ნოვა. ველ-მინდვრებზე ძოვენ ირემხარები და ზებროიდები, საკვირველი ჰიბრიდი ბიზონები, ხოხავენ ვირთხა-თაგვები, დაქრიან კურდღელ-ბოცვრები.

ესაა პეტერბურგელი პროფესორი - ბიოლოგი ილია ივანოვის ქმნილებები. 

მსოფლიო სახელის მქონე ამ რუსმა ფრანკენშტეინმა წინ გაუსწრო სინჯარებში ბავშვების გამოყვანას, კლონირებას, უჯრედებიდან ორგანოების გამოზრდას და ბევრ სხვა რამეს. 

მას უნდოდა ადამიანისთვის უკვდავების მიცემა. ის ეძებდა უკვდავებას. 

ილია ივანოვიჩ ივანოვი დაიბად კურსკის ოლქის წყნარ პატარა ქალაქში შჩიგრი 1870 წლის 20 ივლისს.

მან 1896 წელს დაამთავრა ხარკოვის უნივერსიტეტი. სწავლობდა საზღვარგარეთ, გაიარა ბაქტერიოლოგიის თეორიული და პრაქტიკული კურსები პარიზის პასტერის ინსტიტუტში.

პეტერბურგში დბრუნების შემდეგ ივანოვი გაიტაცა გამრავლების ფიზიოლოგიამ. ის თავიდან მუშაობდა ცნობილი ბიოქიმიკოსი ნენცკის ლაბორატორიაში ექსპერიმენტალური მედიცინის საიმპერატორო ინსტიტუტში. შემდეგ მან დიწყო ექსპერიმენტების ჩატარება ივან პეტროვიჩ პავლოვის და მეცნიერებათა აკადემიის განსაკუთრებულ ზოოლოგიურ ლაბორატორიაში. მისი ხელმძღვანელი იყო მსოფლიოში სახელგანთქმული ემბრიოლოგი კოვალევსკი.

ამის შედეგად ივნოვმა შექმნ ცხოველთა ხელოვნურად განაყოფიერების უნიკალური მეთოდი რომელიც ეხლაც აქტუალურია და გამოიყენება როგორც სოფლის მეურნეობაში ისე ადამიანთა უნაყოფობის მკურნალობისას.

აკადემიური მეცნიერები უდიდესი ინტერესით უყურებდნენ ივანოვის კვლევებს, მაგრამ მისი მეთოდის გამოყენება მეცხოველეობაში წააწყდა პრაქტიკოსთა გააფთრებულ წინააღმდეგობას.

მაშინ ითვლებოდა რომ გამრავლების არაბუნებრივი პირობები გააჩენს სუსტ და სიცოცხლის უნარს მოკლებულ შთამომავლობას, მეტიც, გამოიწვევს გადაგვარებას. ამას გარდა ეს მეთოდები ეწინააღმდეგება ღვთაებრივ კანონებს.

თვითონ ივანოვი იხსენებდა რომ ხელოვნურ განაყოფიერებას ღმერთისთვის საზიზღარ რამედ თვლიდნენ გლეხები. 

მრავალი წლის შემდეგ ივანოვის მოწაფე, გამოჩენილი ემბრიოლოგი ზავადოვსკი მწარედ დაწერს: 

"მე ცხოვრებაში პირველად წავაწყდი მეცნიერების სფეროში პროგრესულ საქმესთან მკვეთრი ბრძოლის გამოვლინებას. ძველი, კონსერვატული შეხედულებების ადამიანები უკანონოდ, უხეშად და ლოღიკურად გაუმართლებლად მზად იყვნენ გაეშავებინათ კაცი მხოლოდ იმიტომ რომ მის მიერ მიღწეული შედეგები ეწინააღმდეგოდა ჩვეულებრივ წარმოდგენებს საგანთა ბუნებაზე.

ივანოვი კი დავითის მსგავსად ებრძოდა ცრურწმენების, თავდაჯერებულობის, კონსერვატიზმის და დადგენილი ტრადიციების გოლიათს".

მიუხედავად ამისა 1907 წელს ილია ივანოვიჩი გახდა პროფესორი და მეცნიერებათა დოქტორი.  ერთი წლის შემდეგ, პავლოვის დახმარებით, მან შექმნა პეტერბურგის ვეტერინარული სამმართველოს ლაბორატორიის ფიზიოლოგიური განყოფილება და სათავეში ჩაუდგა მას.

შემდეგ ის გადავიდა სახელგანთქმულ მამულში ასკანია-ნოვა, სადაც ხელმძღვანელობდა საცდელ-კვლევით სადგურს და აგრძელებდა თავის უნიკალურ ექსპერიმენტებს.

წარმოიდგინეთ რომ ივანოვის მიერ გამოგონებული ტექნოლოგიებით ერთი ბედაური  ანაყოფიერებდა 500-მდე ფაშატს რაც ბუნებრივი გზით შეუძლებელია.

პროფესორთან ჩადიოდნენ და აღფრთოვანებულები რჩებოდნენ ინგლისელები, ფრანგები, გერმანელები, იაპონელები, ამერიკელები.

ივანოვს ჰქონდა ყველაფერი  სახელი, ფული, საყვარელი სამუშაო, მაგრამ ის ოცნებობდა ბევრად მეტზე - ადამიანის და მაიმუნის შეჯვარებით არნახული ჰიბრიდის მიღებაზე. 

ივანოვი ოცნებობდა დარვინის ევოლუციის კიბეზე ადამიანს და ადამიანისებრების შორის არსებული შუალედის დამკავებელი არაჩვეულებრივი არსების - ადმიანის დ მაიმუნის ჰიბრიდის შექმნაზე. ...

ეს იქცა მის იდეა-ფიქსად, მისი ცხოვრების ერთადერთ აზრად. 

ეს აზრი მან პირველად გამოთქვა 1910 წელს ავსტრიულ გრაცში ჩატარებულ ზოოლოგთა მსოფლიო კონგრესზე.

მისი აზრით ცდები უნდა ჩატარებულიყო ორი მიმართულებით - მდედრი შიმპანზე უნდა გაენაყოფიერებინათ ადამიანის სპერმით და ქალი კი მამრი შიმპანზეს სპერმით.

კოლეგები ტაშს უკრავდნენ მის მიღწევებს ცხოველებთან მუშაობაში, მაგრამ არ იზიარებდნენ ამ უცნაურ აზრს. თუმცა მას მხარი დაუჭირეს პასტერის ინსტიტუტის მეცნიერებმა.

ივანოვმა კი გადაწყვიტა რომ კაცობრიობის ისტორიის გადამტრიალებელი ექსპერიმენტების დრო მოვიდა, მაგრამ ნაკრძალის მფლობელი ბარონი ფალც-ფეინი და ექსპერიმენტული მედიცინის ინსტიტუტის მზრუნველი ჰერცოგი ოლდენბურგელი კატეგორიულად ურყოფდნენ თავხედური ექსპერიმენტის დაფინანსების იდეას - ისინი ღრმად მორწმუნე ადამიანები იყვნენ.

მაგრამ იქუხა რევოლუციამ... 

ილია ივანოვიჩი კარს უმტვრევს ბოლშევიკ ბოსებს. 
         
მისი აზრით ახალი ხელისუფლება მას უნდა დაეხმაროს მას პირველ რიგში მშრომელთა მატერიალისტური და ათეისტური  აღზრდის მიზნით.

ბოლშევიკების მიერ გაბედნიერებული მშრომელები დარწმუნდებიან რომ ადამიანი სულაც არაა ღმერთის ქმნილება.  

ამავე დროს ადამიანის და მაიმუნის ჰიბრიდი იქნება ძალიან ძლიერი, ამტანი, აბსოლუტურად უპრეტენზიო, მთლიანად მართული. 

ივანოვი შთაგონებული წერდა რომ  მაიმუნოადამიანი გაიზრდება ადამიანზე უფრო სწრაფად და 3-4 წლის ასაკში ინება არაჩვეულებრივად ძლიერი, ბევრად უფრო იოლად აიტანს ტკივილს, შეჭამს ყველაფერს, ყველა გართობაზე მეტად მას ეყვარებ სქესობრივი სიამოვნებები. 

ის იქნება სრულიად მართული და უსიტყვოდ მორჩილ-დამჯერი. 
          
შესაძლებელი იქნება ამ მაიმუნოადამიანის გამოყენება უმძიმეს სამუშაოებზე და ბრძოლის ველზე... //ანუ ის იქნება უნაკლო მონა და მკვლელი//.

ამავე დროს შესაძლებელი იქნება მაიმუნოადამიანის ორგანოების გამოყენება ბოლშევიკური ელიტის გასაახლგაზრდავებლად.  

მაშინ საბჭოთა კავშირში იყო გახალგაზრდავების და უკვდავების ძიების ბუმი.

პარადოქსი:
1920-1930-ანი წლები არის საბჭოთა მეცნიერების ოქროს ხანა. ხელისუფლებამ მოიშორა რელიგიური ცნობიერება და მიმართა ახალ მითებს.

ბოლშევიკებმა მიზნად დაისახეს ახალი სამყაროს, პრინციპულად ახალი და არნახული ადამიანის, პოტენციალურად უკვდავი ადამიანის შექმნა. 

სულის უკვდავების იდეის უარყოფამ გააჩინა აზრი სხეულის უკვდავების შესახებ. ...

აქედანაა არნახული ინტერესი გაახალგზრდავების საკითხების უკვდავების საიდუმლოს ძიების მიმართ. 

სიფილისით ტვინგაწყალებული ლენინის სიკვდილი შოკად იქცა ბოლშევიკებისთვის. მათი აზრით ყველა დროს და ყველა ხალხის გენიოსი გადაურჩა ნაადრევ დაბერებას. 

ბოლშევიკების ელიტამ სერიოზულად დაიწყო ფიქრი გაახალგაზრდავების საკითხზე. 

მაგრამ ამაში პირად ანგარებაზე მეტად იყო საკუთარი მითოლოგიისადმი მორჩილება. 

1926 წელს სტალინმა მოითხოვა:  "გახედნეთ ბუნება!   მას აყვა გიორგი პიატაკოვი:  "ბოლშევიკური კომუნისტური პარტია ხასიათდება შესაძლებლის უსაზღვრო გაფართოებით, შეუძლებლად მიჩნეულის შესაძლებლად გადაქცევით. ამაშია ბოლშევიზმის ნამდვილი სული!" 

ყველა ფრონტზე იშლება გლობალური ბრძოლა სიკვდილთან და მასში ენერგიულად ერთვებიან ნიჭიერი საბჭოთა მეცნიერები. 

ჩვეულებრივი ჩარჩოები და საზღვრები მომსპარია. მათ შეუძლიათ დემიურგებად გადაქცევა, მათ წინაა მთელი სამყარო.  

ჯერ კიდევ ბოლშევიკებამდე იყო მოსკოველ სოკრატედ წოდებული ფანტაზიორი ნიკოლაი ფიოდოროვიჩ ფიოდოროვი //1829-1903//, რუსი რელიგიური მოაზროვნე და ფუტუროლოგი, ბიბლიოთეკათმცოდნეობის მოღვაწე, ნოვატორი პედაგოგი და რუსული კოსმიზმის ერთ-ერთი დამაარსებელი.

მას უსაზღვროდ სწამდა ადამიანის გონებისა და მეცნიერებისა, ის ოცნებობდა სიცოცხლის ყველა საიდუმლოს გახსნაზე, სიკვდილის დამარცხებაზე და ადამიანის მიერ ღვთაებრივი ძალაუფლების დაპყრობაზე.

მისი აზრით  ადამიანის სახით თვითონ დედამიწამ გააცნობიერა თავისი ბედი და ეს მოქმედი ცნობიერება არის ხსნის საშუალება:

მექანიზმი ფუჭდებოდა და ადამიანის სახით გამოჩნდა მექანიკოსი რომელსაც შეუძლია ყველაფრის გასწორება:

"ნამდვილი სათნოება არის მხოლოდ ბუნების ბრმა ძალების მართვა".

ფიოდოროვი დარწმუნებული იყო იმაში რომ ადამიანის საქმიანობა არ უნდა შემოიფარგლოს დედამიწით. ის დარწმუნებული იყო იმაში რომ სიკვდილისგან გამოღვიძებული, აღმდგარი და გარდაქმნილი კაცობრიობა დასახლდება სხვა პლანეტებზე, აითვისებს სხვა სამყაროებს.

საერთო საქმედ წოდებული ფიოდოროვის სწავლება იგება როგორც რელიგიური მოძღვრება.

რუსული კოსმიზმის დამფუძნებელ ფიოდოროვს სჯეროდა რომ ერთიან ძმობად გაერთიანებული კაცობრიობა  შესძლებდა სიცოცხლის და სიკვდილის, ნივთიერების გარდაქმნის საიდუმლოთა ამოხსნას.

ის მოუწოდებდა ბუნებრივი, მოკვდავი სამყაროს სხვა, არსებობის
არა-ბუნებრივ, ხელოვნურ, უკვდავ, ღვთაებრივ ტიპად გარდაქმნისკენ.

ფიოდოროვის რწმენით ადამიანის გონებას ძალუძს გარაცვლილთა გაცოცხლება.

ფიოდოროვი მანიქევლურად ჰყოფდა სამყაროს. ის სიკეთის ძალებს უპირისპირებდა ბოროტების ძალებს, ადამიანების ბუნებრივად გაჩენას ის უპირისპირებდა მათ ხელოვნურად შექმნას. ის ქალაქს უპირისპირებდა სოფელს, დასავლეთს - რუსეთს, არაძმობას - სობორნოსტ-საზიაროობას, კათოლიკობას და პროტესტანტობას - მართლმადიდებლობას, სწავლულებს - უსწავლელებს, მეტაფიზიკას - საერთო საქმეს, მეცნიერებას - ლიტურგიას, და ა.შ.

ის თვლის რომ რუსეთს უპირისპირდება დასავლეთი, ისლამის ახალიუდაური კულტურა რომელსაც მხარს უჭერს ნეოწარმართული დასავლეთის კულტურა.

რუსული წარმოდგენა ღმერთზე, მისი გაუცნობიერებლობა, მაგალითად, უფრო მაღალია დასავლურზე იმიტომ რომ ის ეყრდნობა გრძნობას და დასავლეთის ღმერთი, ფილოსოფიური ღმერთი, არაა მამა-ღმერთი, და ა.შ.

მიუხედავად ამისა ფიოდოროვი თვლიდა რომ ის ქმნის მართლმადიდებლობის ისეთ ვარიანტს რომელიც მოაწყობს ნასწავლებსაც და უსწავლელებსაც პირველ რიგში იმიტომ რომ ფიოდოროვი თამაშობს მეცნიერების მიღწევებით, ავსებს მათ "ხალხური სიბრძნით", მოძღვრებაში ტრადიციული ცრურწმენების და ძველი კულტების ნაშთების ჩართვით. ის თვლიდა რომ ყველაფერი ეს არის "მასების შემოქმედება".

ის თვლიდა რომ "ნასწავლებმა" დაშიფრეს და დაამახინჯეს სიცოცხლის და სიკვდილის, ამქვეყნად ბოროტების და სიკეთის ნათელი ხედვა.

ეს ნათელი ხედვა კი შეინარჩუნეს "უსწავლელებმა", ცოდნის არმქონე მაგრამ მოქმედების გრძნობის და მოთხოვნილების შემნარჩუნებელმა ხალხმა.

"ნასწავლთა" ინდივიდუალიზებული ფილოსოფოსობის საწინააღმდეგოდ "უსწავლელები" გრძნობენ, აზროვნებენ, აფასებენ კოლექტიურად, ეყრდნობიან გვაროვნულ განცდას, გარდაცვლილ მამათა კულტს.
                   
ფიოდოროვის თაყვანისმცემელი და მიმდევარი ციოლკოვსკი გეგმავს კოსმიურ ექსპანსიას, რაკეტების მარსზე და მთვარეზე დასმას.

კაცობრიობის გამთლიანების შედეგად მთლიანად გარდაიქმნება დედამიწა. ადამიანები ისწავლიან ბუნების რეგულირებას, მზის ენერგიის გამოყენებას, გააუმჯობესებენ მცენარეულ და ცხოველურ ფორმებს და დაუფლებიან დროს და სივრცეს.

დედამიწაზე და მთელს სამყაროში სიცოცხლის მმართველი იქნება 3 სხვადასხვა ხარისხის ღმერთების" ერთიანი ტვინი, იქნებიან ცის ახალი ბინადრები და მათ ექნებათ უმაღლესი გონება.

ვერნადსკი ოცნებობდა ავტოტროფულ ადამიანზე რომელსაც არ დასჭირდება საჭმელი, რომელსაც არ ექნება სასქესო ორგანოები, რომელიც იცოცხლებს მზის სხივებით. 

ბეხტერევი ახდენს გენიალურ აღმოჩენებს ადამიანის ფსიქიკის სფეროში.

რა თქმა უნდა უდიდესი აქტივობით ეძებენ გაახალგაზრდავების უშუალო მეთოდებს და უკვდავებას.

მეცნიერული პრესა აღფრთოვანებით წერს საფრანგეთში მცხოვრები ქირურგი სერგეი ვორონოვის ცდებზე. მან პირველმა გადაუნერგა ადამიანს მაიმუნის  სასქესო ჯირკვლები.  ვორონოვის გადაბერებული პაციენტები ამტკიცებდნენ რომ მათ დაუბრუნდათ ახალგაზრდობა და არნახული სექსუალური ძალა.  

რუსეთში გამოიცემა და უდიდეს პოპულარობას იხვეჭს ვორონოვის წიგნები. მისი მეთოდით მუშაობს რამოდენიმე საბჭოთა მეცნიერი. 

ვერა მუხინას ქმარი პროფესორი ზამკოვი ამუშავებს გრავიდანოთერაპიის მეთოდს. მისი პაციენტები არიან გამოჩენილი ბოლშევიკები ვასილი კუიბიშევი, კლარა ცეტკინი, მოლოტოვი, კაგანოვიჩი, კალინინი, გორკი, მარიეტა შაგინიანი. 

ზამკოვი წერდა რომ გრავიდანი აღადგენს როგორც მამაკაცების ისე ქალების მიმქრალ სქესობრივ ფუნქციას. 

ზამკოვი თავისი გრავიდანით კურნავდა როგორც იმპოტენტებს ისე ჭლექით, კიბოთი და გაულის მანკით ავადმყოფებს, ლოთებს და ნარკომანებს.  

1933-37 წლებში ზამკოვის ინსტიტუტი აქტიურად მკურნალობდა შარდით ფეხმძიმე ქალებს და მის ხელში გაიარა 30 ათასზე მეტმა ადამიანმა. ესენი ძირითადად იყვნენ პარტიული ჩინოვნიკები, ლიტერატორები, მსახიობები.

გამოჯანმრთელება და გაახალგაზრდავება თითქოს ჩანდა შემთხვევათა 75-80 პროცენტში.

თანაც მკურნალობდნენ უბრალო პროლეტარებიც და არა მარტო პოლიტბიუროს წევრები.   ეს პროლეტარები შემდეგ აღფრთოვანებულ წერილებს წერდნენ გაზეთებში. 

წარმოების მოწინავეები წერდნენ რომ გრავიდანის მიღების შემდეგ ისინი მუშაობენ 14-14 საათის განმავლობაში და 300 პროცენტით ასრულებენ გეგმას.

პრეპარატის გავრცელებამ გმოიწვია განკურნებათა ვაკხანალია. ბრმები ხედავდნენ, კოჭლები ხტოდნენ, ბერიკაცები დასდევდნენ ქალიშვილებს.

ასე რომ პროფესორი ივანოვი იყო გრანდიოზული მითის მშენებლობის ეპოცენტრში, მითისა რომელმაც, უნდა ითქვას, დიდი ბიძგი მისცა თანამედროვე მეცნიერებას.

პარიზის პასტერის ინსტიტუტმა 1924 წელს ივანოვს მისცა მისი ექსპერიმენტების ფრანგულ გვიანაში არსებულ კინდიას სადგურში ჩატარების ნება. იქ არის ლაბორატორიებიც, არიან მაიმუნებიც. 

1924 წელს 12 ივნისს ივანოვისთვის მიწერილ წერილში  ინსტიტუტის დირექტორი, თვითონ პასტერის თანამებრძოლი ემილ რუ და მისი მოადგილე ალბერ კალმეტი ივანოვის ცდებს ახასიათებენ როგორც შესაძლებელ და სასურველ ცდებს. სხვა წერილში კალმეტი ლაპარაკობს ამ ცდების მსოფლიო მნიშვნელობაზე. 

საჭიროა მხოლოდ ფული და ივანოვი წერილით მიმართავს ბოლშევიკური განათლების სახალხო კომისარ ა. ლუნაჩარსკის და საკვების სახალხო კომისარ ა. ციურუპას.

მეცნიერული საქმიანობის პირველივე ნაბიჯებიან მე ვცდილობდი ადმიანის და მაიმუნების შეჯვარებას. თავის დროზე მე ვაწარმოებებდი მოლაპარაკებებს სხელგანთქმულ ზოოპარკთა მფლობელებთან. მაგრამ მათ ხელი შეუშალა წმინდა სინოდის შიშმა.

ეხლა ამ ცდებისთვის საჭიროა მხოლოდ ფული".

ლუნაჩარსკიმ და ციურუპამ მიიღეს ივნოვი და ეს საუბარი ოთხ საათზე მეტ ხანს გაგრძელდა.

მალე ივანოვის გეგმას მხარი დაუჭირა  1920-ან წლებში საბჭოთა მეცნიერების ერთ-ერთმა გამოჩენილმა ორგნიზატორმა და უზარმაზარი გვლენის მქონე ნიკოლაი პეტროვიჩ გორბუნოვმა,რომელიც ასევე ბრძანდებოდა სახალხო კომისართა საბჭოს საქმეთა მმართველი.

და აი - ბოლშევიკურ მეცნიერებათა აკადემიის ისტორიული სხდომა. ესწრებიან მნათობი აკადემიკოსები პავლოვი, კარპინსკი, სტეკლოვი, ფერსმანი, შმიდტი.

ამ მნათობებმა მხარი დაუჭირეს ადამიანის და მაიმუნის შეჯვარების იდეას.

ბოლშევიკური გადატრიალებით და სამოქალაქო ომით აოხრებულ და გატანჯულ ქვეყანაში  ბოლშევიკებმა მაიმუნის და ადამიანის შესაჯვარებლად გამოყვეს იმ დროისთვის უზარმაზარი თანხა - 10 ათასი დოლარი. 

1926 წელს საბჭოთა გაზეთმა მკითხველებს შეატყობინეს რომ პროფესორი ივანოვი წავიდა აფრიკის ჯუნგლებში. 

    

ნიკოლაი ვავილოვს და მოსკოვის უნივერსიტეტის ზოოლოგიის ინსტიტუტის დირექტორ პროფესორ კოჟევნიკოვს ნამეტანი ძალიან მოეწონათ მიმუნის და ადმიანის შეჯვარების იდეა. 

მათი აზრით მაიმუნოადამიანის გამოყვანა იქნებოდა საბჭოთა მეცნიერების ზეიმი და მსოფლიო მნიშვნელობის ფაქტი.   

აკადემიკოსი ვერნადსკიც ამაში ხედავდა წმინდა მეცნიერებას და მეტ არაფერს. 

ცხოველური ინსტინქტების სამყაროში: 

1926 წლის 4 თებერვალს პროფესორი ივანოვი და მისი შვილი //შემდეგ საბჭოთა აკადემიკოსი// წავიდნენ პარიზში და იქიდან გემით ჩავიდნენ სამხრეთი გვინეის ქალაქ კონაკრიში სადაც იყო პასტერის სადგური. 

იქ გალიებში მყოფ 30 შიმპანზეში სამწუხაროდ არ იყო არც ერთი სქესობრივად მწიფე.  თანამშრომლებმა ჩასულებს აუხსნეს რომ ადგილობრივი მკვიდრები მაიმუნებზე ნადირობენ უკიდურესად ბარბაროსული ხერხებით.

მონადირეები შიმპანზეებს შეაგდებენ ხოლმე ხეებზე და შემდეგ ჩეხავენ ტყეს და  გამაბრუებელი მცენარეებით ანთებენ კოცონს. მაიმუნები ჩადიან ქვევით სადაც მათ ხოცავენ კეტებით და აგლეჯინებენ ძაღლებს. 

ივანოვმა ამაოდ სცადა მაიმუნების ყიდვა კერძო მფლობელებისგან. მაიმუნებს ფორმალურად იცავდა კანონი და საგანაგებო ნებართვის გარეშე არავის ჰქონდა მათზე ნადირობის ან მათი სახლში ყოლის უფლება. 

აბორიგენებთან დ ფრანგული ადმინისტრაციის მოხელეებთან ურთიერთობისას პროფესორმა მოისმინა მრავალი ისტორია ადგილობრივ მკვიდრთა მაიმუნებთან სექსულური კონტაქტების შესახებ. 

გაირკვა რომ ზანგები ბევრს ჰყვებიან ანტროპომორფული მამრი მაიმუნების მიერ ქალების მოტაცების და ამის შემდეგ არაჩვეულებრივი ბავშვების გაჩენის შესახებ.  ეს მოთხრობები ანტროპოლოგებმა იციან შავი კონტინენტის კოლონიზაციის დროიდან. მაგრამ ივანოვს კატეგორიულ უარს ეუბნებოდნენ ასეთი ბავშვის ან მაიმუნთან კონტაქტის მქონე ქალის ჩვენებაზე.

ივანოვმა გაარკვია რომ ზანგები შიმპანზეს უყურებენ როგორც ადამიანთა დაბალ რასას. მაიმუნების მიერ გაუპატიურებული ქალები წაბილწულებად ითვლებოდნენ და ტომის უხმაურო თანხმობით ქრებოდნენ. 

აფრიკაში იწყება წვიმების სეზონი, ნადირობა შეუძლებელია. ივანოვი და მისი შვილი ბრუნდებიან ევროპაში. 1926 წელს მიემგზავრებიან ინგლისში, ეწვევიან ოქსფორდს და კემბრიჯს, მონაწილეობას იღებენ ზოოლოგთა ბრიტანული ასოციაციის ყრილობაში. 

ამ დროს მსოფლიოში ვრცელდება ხმები წითელი პროფესორის ეგზოტიკური ექსპედიციის შესახებ.

პასტერის ინსტიტუტი  მღვდლებისგან, კუ-კუკს-კლანის წევრებისგან იღებს მუქარით სავსე წერილებს და ბოლოს და ბოლოს უარს ამბობს თანამშრომლობაზე. 

სამხრეთ გვინეაში დაბრუნებული ივანოვი იწყებს თავისი მაიმუნსაშენის მშენებლობას. ადგილობრივი მონადირეების ჯგუფთან ერთად მიდის ჯუნგლებში მაიმუნების დასაჭერად. ადგილობრივებს პროფესორმა აუხსნა რომ ნადირობის ძველი და არაჰუმანური მეთოდები მიუღებელია და დაპირდა რომ ყოველ მოზრდილ შიმპანზეში გადაიხდიდა პრემიას. მაგრამ პირველივე მამრმა მოკლა ერთი მონადირე, ორი დაასახიჩრა, რის შემდეგაც ის წავიდა...

და აი იღბალი - ივანოვის ცდებით დაინტერესებულმა მდიდარმა  ფრანგმა სპორტსმენმა მას აჩუქა ორი მდედრი შიმპანზე. 

პროფესორი შეუდგა გაუგონარი ექსპერიმენტის ჩატარებას. დონორი, როგორც ჩანს, იყო მისი შვილი. 

პირველი მდედრის შემთხვევაში ყველაფერი საკმაოდ  წარმატებით მოხდა. ის დააძინეს ქლორეთილით, მას ელასტიური კათეტერით შეუშხაპუნეს ადამიანის სპერმა. 

მეორე მდედრი შიმპანზე კი ძალიან აგრესიული აღმოჩნდა და პროფესორის დაჭრილმა შვილმა თავი ამოყო საავადმყოფოში. 

შემდეგ გაირკვა რომ განაყოფიერება მაინც ვერ მოხდა...

მაშ საჭიროა პირიქით ექსპერიმენტის ჩატარება, ქალის განაყოფიერება მაიმუნის სპერმით. მაგრამ სად შეიძლება მოხალისეთა პოვნა?

გვინეაში გაუთხოვარი ქალი არის მშობლებთან ან უახლოეს ნათესავებთან. ქვრივი ხდება მისი გარდაცვლილი მეუღლის უახლოესი ნათესავის ცოლი.

რელიგიურობის და თვისტომთა შიშის გამო ის არასოდეს დათანხმდება ასეთ ცდაზე. 

ივანოვმა სცადა გუბერნატორი პუარეს დაყოლიება საავადმყოფოში მყოფი ადგილობრივი ქალებისთვის მკურნალობის სახით მაიმუნის სპერმის შეყვანაზე. გუბერნატორმა კატეგორიულად თქვა რომ ასეთი რამე შესაძლებელია მხოლოდ ქალთა თანხმობით. 

ივანოვმა დაასკვნა რომ რუსი ქალები უფრო იოლად დათანხმდებიან მაიმუნის სპერმის მიღებაზე....

1927 წლის მარტში პროფესორმა მოულოდნელად მიიღო ფული რუსეთიდან. 

ჯანდაცვის სახალხო კომისარიატის ექსპერიმენტული ენდოკრინოლოგიის ინსტიტუტი მას სთხოვდა 10-15 შიმპანზეს შოვნას სოხუმის საშენისთვის. 

ივანოვი შვილთან ერთად დაუყოვნებლივ წავიდა სპილოს ძვლის სანაპიროზე სადაც, როგორც მას შეატყობინეს, უკვე დაჭერილი იყო 11 ზრდასრული მაიმუნი. 

მოგზაურობა ძალიან მძიმე იყო. იყო წვიმების სეზონი, საჭირო იყო ველური ტყის გავლა, ყოველ წუთს შეიძლებოდა მომაკვდინებელი ინფექციის მიღება. მაგრამ სულ მცირე დაგვიანებაც იმუქრებოდა კატასტროფით. თითო გემი დადის სამ კვირაში ერთხელ. ამიტომ საჭირო გახდა 800 კილომეტრის ფაქტიურად შეუსვენებლად გავლა. გულის ტკივილით გატანჯულმა ამ სუსტმა 56 წლის კაცმა დაჩივლების გარეშე გაიარა მთელი გზა. 

ბოლშევიკებისთვის სასურველი მაიმუნოადამიანი.

1927 წლის აგვისტოში გაზეთი "კრასნაია გაზეტა"  სტატიაში "მომავლი მაიმუნსაშენი სოხუმში" მხნედ იტყობინებოდა:

"აქ ვარაუდობენ მაიმუნთა სხვადასხვა სახეობის მიერ ერთმანეთის განაყოფიერებას, პროფ. ივანოვის მეთოდით ჩატარდება მაიმუნის მიერ ქალის ხელოვნურად დაფეხმძიმების და მამაკაცის მიერ მიმუნის დაფეხმძიმების ცდებიც". 

საბჭოთა კავშირის სახალხო კომისართა საბჭოს სამეცნიერო განყოფილების მიერ 1929 წლის 14 აპრილს მოწვეულმა კომისიამ დაადგინა:

"1. პროფესორმა ივანოვმა სოხუმის მაიმუნსაშენში უნდა გააგრძელოს ცდები როგორც მაიმუნთა ცალკეულ სახეებს ისე მაიმუნსა და ადამიანს შორის. 

2. ანტროპოიდის სპერმით ქალის ხელოვნურად განაყოფიერების ცდები შეიძლება ჩატარდეს მხოლოდ იმ შემთხვევაში თუ კი ქალი წერილობით იძლევა თანხმობას. 

3.  ცდები უნდა ჩატარდეს რაც შეიძლება მეტ ქალზე, ყოველ შემთხვევაში ხუთ ქალზე მაინც". 

პროექტში მონაწილეობას იღებდა მრავალი სულ სხვადასხვა დაწესებულება. ივანოვს სწერდნენ და უფასოდ სთავაზობდნენ დახმარებას მოხალისე ქალები მთელი საბჭოთა კავშირიდან...  

გაზეთში "საბჭოთა აფხაზეთი" //1930 წლის 18 მაისის ნომერი// გამოქვეყნდა შემდეგი განცხადება:

"იწვევენ ქალებს რომლებიც მზად არიან მაიმუნთან  შეჯვარების ექსპერიმენტში მონაწილეობის მისაღებად". ამასთან არის  შენიშვნა:  "იწვევენ იდეურად და არა მატერიალურად დაინტერესებულ ქალებს". 

მოწოდება გაიგეს. ქალები სთხოვდნენ პროფესორს გამოეყენებინა ისინი ცდებში რომლებიც მოწმობენ ადამიანის ევოლუციური წარმოშობის შესახებ. 

მაგრამ მოკვდა ერთადერთი სქესობრივად მწიფე ორანგუტანგი და საჭირო გახდა ცდების გადადება. ივანოვი ამას ალბათ უყურებდა როგორც დროებით შეფერხებას. შემდეგი წლისთვის დაგეგმილი იყო ახალი ადამიანისებრი მაიმუნების ყიდვა, მაგრამ 1930 წელს თვითონ ივანოვის ცხოვრებაში მოხდა საბედისწერო ცვლილებები.

საბჭოთა კავშირში დაიწყო ძველი სამეცნიერო კადრების წმენდა. მათ ადგილებს სთავაზობდნენ ახალგაზრდებს.

ივანოვი დაიჭირეს 1930 წლის დეკემბერში. სასწრაფოდ გაასაიდუმლოეს მეცნიერის მუშაობის პერიოდის თითქმის ყველა საბუთი. მაგრამ განაჩენი რბილი იყო. ივანოვი გადაასახლეს ალმა-ატაში და მას მისცეს პროფესორის თანამდებობა ვეტზოოტექნიკური ინსტიტუტის ცხოველთა ფიზიოლოგიის კათედრაზე. 

62 წლის  სწავლული 1932 წლის 20 მარტს მოკლა ტვინში სისხლის ჩაქცევამ.

გენიოსი თუ ბოროტმოქმედი?

ისე ჩანდა თითქოს ივანოვის გიჟური ექსპერიმენტების დრო დამთავრდა. მაგრამ ის წესიერად არც კი დაწყებულა.

1970-ან წლებში დასავლეთში აქტიურად ვითარდებოდა გენური ინჟინერია. 

უკვე 1971 წელს ატლანტას იერკსის პრიმატოლოგიური ინსტიტუტის დირექტორი ჯონ ბორნი წერს რომ  ხელოვნური განაყოფიერების გზით ადამიანის და მაიმუნის სიცოცხლისუნარიანი ჰიბრიდის მიღება პრინციპულად შესაძლებელია. 

ამაზე ლაპარაკობს იელის უნივერსიტეტის პროფესორი, ცხოველთა სახეობათაშორისი ჰიბრიდიზაციის სპეციალისტი ჩარლზ რემინგტონი:

"ეხლა უკვე გაჩნდა სხვადასხვა ცხოველის უჯრედთა შერწყმის საშუალებები. ადამიანებმა ისწავლეს საგანგებო ფერმენტების მეშვეობით უჯრედების გაშიშვლება, მათი გარსის მოხსნა და ასე მათი დემონტაჟი ან მათი ერთიმეორეში ჩასმა".

ორგანიზაცია Greenpeace-ს აქტივისტები მოითხოვდნენ აკრძალვას პატენტისა რომელიც სტენფორდის უნივერსიტეტის მეცნიერებს აძლევს ადამიანისა და ცხოველების შეჯვარების სფეროში მუშაობის უფლებას.

ეს მოთხოვნა უარყო მიუნხენში პატენტთა ევროპულმა ბიურომ.

მთავარი არგუმენტი ის იყო რომ ეს მუშაობა დაეხმარება მომაკვდინებელი სნეულებით ავადმყოფებს რომლებსაც სჭირდებათ ორგანოთა ტრანსპლანტაცია.

დღეს გენეტიკოსები იყენებენ უჯრედთა ჰიბრიდიზაციის მეთოდებს, ქმნიან ადამიანის და ცხოველის ჰიბრიდებს. ამერიკელმა მეცნიერებმა ჩაატარეს ექსპერიმენტები და მიიღეს ადამიანის და თაგვის ქრომოსომათა ნაკრების მქონე უჯრედი. ადამიანის ზოგ უჯრედს ნერგავენ ცხვრის ჩანასახში.  ცდილობენ ტრანსგენური ღორების შექმნას.

თუ კი ცხოველს გადავუნერგავთ ადამიანის 5-6 გენს ცხოველის ორგანოები შეიძლება გამოვიყენოთ ადმინისთვის გადასანერგად.

გაჩნდა სახეობათაშორისო ქიმერების შექმნის მეთოდიკა რაც მდგომრეობს  ემბრიონალური განვითარების ადრეულ სტადიაზე ორი სხვადასხვა სახეობის ჩანასახოვანი უჯრედების შეერთებაში და შერევაში.

ამერიკელმა მკვლევარმა ვაისმანმა ეხლახანს გამოიყვანა თაგვი-ქიმერები რომელთა ტვინის უჯრედების დაახლოებით ერთი პროცენტი მომდინარეობს ადამიანის უჯრედებისგან.

ვაისმანმა თვითონ მიმართა უნივერსიტეტის კომისიას ბიოეთიკაში იმის გასაგებად თუ ადამიანის უჯრედების რამდენი პროცენტია ეთიკურად დასაშვები  თაგვის ტვინში.

ბიოეთიკის სპეციალისტებმა ვერ იპოვეს ცხადი  არგუმენტები. ისინი გმოვიდნენ წინააღმდეგ, მაგრამ შემოიფარგლნენ იმის თქმით რომ ცდები უცილებლად გამოიწვევენ ზნეობრივ დაბნეულობას....

21-ე საუკუნის მეცნიერება დგას კოლოსალური ეთიკური პრობლემების წინაშე. ბუნებრივია თუ არ სახეობათაშორისი საზღვრები მათ შორის ადამიანსა და ცხოველს შორის?  მორალურია თუ არა ამ საზღვრების ჩვენს სასარგებლოდაც დარღვევა? 

გენური ინჟინერია და უჯრედის ბიოლოგია ძალიან აქტიურად და სწრაფად ვითარდება.

საქმე მიდის სამყაროს დასასრულისკენ თუ ახალი სამყაროსკენ?

მორალის საკითხი მეცნიერებაში გადაწყვეტილი არაა. 

გაჩნდა "მოთამაშე ღმერთის", მეცნიერის ტიპი რომელიც გარდაქმნის როგორც ცოცხალი არსებების სხვა სახეობებს ისე საკუთარ ადამიანურ ბუნებას. 

მაშ ვინაა ილია ივანოვიჩ ივანოვი, ბოროტმოქმედი თუ გენიოსი...?

 Генетическая инженерия и клеточная биология стремительно развиваются. Дело идет к концу света – или к новому свету? Вопрос о морали в науке так и не решен. Появился тип «играющего бога», человека науки,  «пересоздающего» как другие виды живых существ, так и собственную, человеческую природу. Так кто он, Илья Иванович Иванов: злодей или гений…?

Михаил БОЛОТОВСКИЙ

http://unionami.ru/?p=156

В поисках бессмертия или русский «Франкенштейн»

1914 год,  великолепное имение Аскания-Нова барона Фальц-Фейна. На лугах и полянах мирно пасутся оленебыки и  зеброиды, удивительные бизоны-полукровки, ползают крысо-мыши, носятся зайце-кролики. Таковы полусказочные существа – творения петербургского профессора-биолога Ильи Иванова. Русский Франкенштейн, прототип профессора  Преображенского, ученый с мировой славой, который предвосхитил и появление детей «из пробирки», и клонирование, и выращивание органов из стволовых клеток, и многое другое. Но главное – помог человечеству сделать новый шаг в  поисках бессмертия…

ЗВЕРЬЕ МОЕ!

Илья Иванович Иванов родился 20 июля 1870 года в тихом городке Щигры Курской области в семье надворного советника, чиновника губернского казначейства. В 1896 году закончил  харьковский университет. Учился за границей, прошел теоретический и практический курсы бактериологии в Институте Пастера в Париже. Вернувшись в Петербург, Иванов увлекся физиологией размножения. Сначала  работал в лаборатории известного биохимика Ненцкого в Императорском Институте экспериментальной медицины, а позднее стал проводить эксперименты в лаборатории Ивана Петровича Павлова и в Особой зоологической лаборатории Академии наук под руководством всемирно известного эмбриолога Ковалевского. В результате Иванов разработал уникальный метод искусственного осеменения животных – он и сейчас вполне актуален и применяется не только в сельском хозяйстве, но и при лечении бесплодия у людей. Академические ученые с огромным интересом относились к изысканиям Иванова, но применение его метода в животноводстве столкнулось с яростным сопротивлением практиков. Тогда считалось, что «неестественные» условия размножения приведут к появлению слабого и нежизнеспособного потомства, а возможно, и к вырождению. И, кроме того, эти методы – богопротивны.

Через много лет ученик Иванова, видный эмбриолог Завадовский, с горечью напишет: «Я впервые в жизни столкнулся с проявлением резкой борьбы с прогрессивным делом в области науки. Люди старых консервативных взглядов незаконно, грубо и логически неоправданно готовы были очернить человека только потому, что достигнутые им результаты противоречили  привычным представлениям о природе вещей. А Иванов,  подобно Давиду, боролся с могучим Голиафом суеверия, самоуверенности, консерватизма и устоявшихся традиций». Тем не менее в 1907 году Илья Иванович стал профессором и доктором наук. Через год при поддержке Павлова организовал и возглавил физиологическое отделение лаборатории ветеринарного управления в Петербурге. Потом переехал в знаменитое имение Аскания-Нова, где заведовал опытно-исследовательской станцией и продолжил свои уникальные эксперименты. Представьте: благодаря изобретенным Ивановым технологиям один жеребец оплодотворял до 500 кобыл (естественным путем это невозможно) – поразительные результаты! К профессору приезжали коллеги из Англии, Франции, Германии, Японии, Америки и неизменно приходили в восхищение. У Иванова было все: слава, деньги, любимая работа. Но он мечтал о гораздо большем – получить потомство от… обезьяны и человека! Мечтал о необычном существе, которое займет на лестнице дарвиновской эволюции свободный промежуток между человеком и человекообразными… Это стало его идеей-фикс, единственным смыслом жизни. Впервые с ней он выступил в 1910 году на всемирном конгрессе зоологов в австрийском Граце. Опыты нужно вести по двум направлениям: оплодотворять самку шимпанзе семенем человека, а женщину – семенем самца шимпанзе, – говорил Иванов. Коллеги аплодировали его достижениям в работе с животными – но эту странную мысль встречали   прохладно. Впрочем, ученые Пастеровского института его поддержали.

Наконец, Иванов решает: время для уникальных экспериментов, которые перевернут человеческую историю, пришло! Увы, владелец заповедника барон Фальц-Фейн и попечитель Института экспериментальной медицины герцог Ольденбургский наотрез отказались финансировать дерзкий эксперимент – они были глубоко верующими людьми.

Но  грянула революция…

МИРУ — МИФ

Илья Иванович настойчиво добивается встречи с партийными боссами.  Новая власть должна ему помочь. Во-первых, в целях материалистического и атеистического воспитания трудящихся, которые убедятся, что человек создан вовсе не Богом. Во-вторых, гибрид человека и обезьяны можно будет использовать на самых тяжелых работах и на полях сражений – поскольку он будет необычайно силен, вынослив, абсолютно неприхотлив, полностью управляем. «Гибридный человек, который соответствует антропоидам, с рождения растет быстрее, нежели обычный, к трем-четырем годам набирает невероятную силу, гораздо менее чувствителен к боли, неразборчив в пище, из всех забав предпочитает половые наслаждения. Важнейшее его преимущество перед живыми существами: полное управление и безукоризненное послушание», – вдохновенно писал Иванов.

И, в-третьих, его органы можно будет использовать для омоложения партийной элиты страны. Надо сказать, что в то время в СССР – просто бум омоложения и поисков бессмертия. Парадокс:

20-30 годы – золотой век советской науки.  Новая власть, отбросив религиозное сознание, обратилось к новым  мифам. Задача – сотворение нового мира, создание принципиально нового, небывалого человека. В потенциале – человека бессмертного! Вполне понятно – отказ от идеи бессмертия души неизбежно привел к мысли о бессмертии тела… Отсюда небывалый интерес к вопросам омоложения, к поискам секрета вечной жизни.

Смерть Ленина стала шоком – гений всех времен и народов избежал  преждевременного старения. Разумеется, партийная элита всерьез озаботилась вопросом омоложения. Но в этом была не столько личная корысть, сколько подчинение собственному мифотворчеству. В 1926 году Сталин требует: «Нужно оседлать природу!» Ему вторит Георгий Пятаков: «Беспредельным расширением возможного, превращением того, что считается невозможным, характеризуется большевистская коммунистическая партия. В этом есть настоящий дух большевизма!»

Глобальная борьба со смертью разворачивается на всех фронтах, и талантливые советские ученые с огромной энергией включаются в нее. Привычные рамки уничтожены: они могут стать современными демиургами, перед ними вся Вселенная! Тот же Циолковский разрабатывает планы космической экспансии, посадки ракет на Марс и Луну. А тут – в итоге воссоединения человечества наступит полное преобразование Земли, регулирование природы, использование солнечной энергии, усовершенствование растительных и животных форм, вплоть до овладения временем и пространством. Жизнь и на нашей планете, и во всей Вселенной будет управляться единым мозгом «богов разных степеней», новыми небожителями, наделенными Высшим разумом.

Вернадский грезит об автотрофном человеке, не нуждающемся в пище, лишенном половых органов, жизнь которого будет поддерживаться лучами солнечного света. Бехтерев совершает гениальные открытия в области человеческой психики.
И, конечно, с небывалой активностью идут разработки непосредственных методов омоложения и поиски бессмертия.

Научная пресса с восторгом пишет об опытах хирурга Сергея Воронова, живущего во Франции, который впервые смог пересадить человеку половые железы обезьяны. Престарелые пациенты Воронова утверждали, что к ним вернулась молодость и невиданная сексуальная сила. Книги Воронова издаются в России и пользуются огромным успехом, по его методу работают несколько советских врачей. Профессор Замков, муж Веры Мухиной, разрабатывает метод гравиданотерапии, у него лечатся такие видные коммунистические деятели, как Василий Куйбышев, Клара Цеткин, Молотов, Каганович, Калинин, Горький, Мариэтта Шагинян. Под воздействием гравидана, писал Замков, наблюдается восстановление угасшей половой функции как у мужчин, так и у женщин. Кроме импотенции Замков лечил своим гравиданом самый широкий спектр болезней – от туберкулеза, рака и порока сердца до алкоголизма и наркомании. С 1933 по 1937 годы институт Замкова активно лечил мочой беременных женщин, и через его руки прошло более тридцати тысяч человек – в основном партийные чиновники, литераторы, актеры. Выздоровление и омоложение наблюдалось в 75-80 процентах случаев. Причем, лечились не только члены Политбюро, но  простые пролетарии, которые потом писали проникновенные письма в газеты. Передовики производства рапортовали, что после приема гравидана они работают по 14 часов и выполняют план на 300%. Распространение препарата вызвало вакханалию исцелений: слепые видели, хромые прыгали, старики начинали испытывать интерес к девушкам. Так что профессор Иванов был в самом эпицентре строительства грандиозного мифа,  который, к слову, мощно толкнул современную науку вперед.

В 1924 году Иванов получил разрешение Института Пастера в Париже использовать для проведения своих экспериментов станцию в Киндиа, во французской Гвиане. Там и лаборатории есть, и обезьяны. В письме Иванову от 12 июня 1924 г. директор института, бывший соратник самого Пастера Эмиль Ру, а также его заместитель Альбер Кальметт характеризуют эти опыты как вполне возможные и желательные, а в другом письме Кальметт скажет об их мировом значении.

Нужны только деньги – и Иванов обращается с письмом к наркому просвещения А. Луначарскому и наркомпроду  А. Цюрупе.

«С первых шагов научной деятельности я пытался осуществить постановку опытов скрещивания человека и обезьян. В свое время я вел переговоры с бывшими владельцами знаменитых зоопарков. Однако страх перед Святейшим синодом оказался сильнее желания пойти навстречу этому начинанию. В данное время для постановки этих опытов недостает только денег». Луначарский и Цюрупа приняли Иванова, и эта беседа продолжалась больше четырех часов. Вскоре план Иванова решает поддержать Николай Петрович Горбунов, управляющий делами Совнаркома, один из видных организаторов советской науки в 20-е годы, обладающий огромным влиянием.

И вот – историческое заседание Академии наук, присутствуют такие светила, как академики Павлов, Карпинский, Стеклов, Ферсман, Шмидт. Решено поддержать опыты Иванова, признав за ними большое научное значение, о чем довести до сведения Управления делами Совнаркома. Иванову выделяют десять тысяч долларов – сумму по тем временам огромную для голодной страны, только что пережившей ужасы революции и гражданской войны.

В 1926 году советские газеты оповестили читателей об экспедиции профессора Иванова в африканские джунгли. Николай Вавилов, приславший Иванову накануне отъезда текст  своей работы «Междувидовая гибридизация и ее практическое применение», ободряюще писал: «Не обращайте внимания на всю болтовню, которая связана с Вашей поездкой. Черт с ней!»  Восторженно высказался об идее Иванова и директор Зоологического института Московского университета, один из пионеров природоохранного движения профессор Кожевников. По его мнению, Иванов  поставил вопрос, «подойти к которому до сих пор не решаются западноевропейские ученые, вероятно, из-за некоторых предрассудков, являющихся пережитками старинного миросозерцания. Если бы удалось получить помесь, это было бы крупным торжеством науки в СССР, фактом мирового значения». И академик Вернадский, встречавшийся за два года до того с Ивановым в Париже, тоже не видел в экспедиции ничего странного – чистая наука…

В МИРЕ ЖИВОТНЫХ ИНСТИНКТОВ

4 февраля 1926 года профессор Иванов вместе с сыном, студентом 4-го курса Московского университета (кстати, будущим известным советским ученым, член-корром Академии наук), отправляются в Париж – а оттуда пароходом добираются до города Конакри в Южной Гвинее, где расположена пастеровская станция. Увы, среди тридцати шимпанзе, содержащихся в клетках, не оказалось ни одной половозрелой. Сотрудники объяснили: местные туземцы охотятся на обезъян крайне варварским способом. Выследив семейство шимпанзе, охотники загоняют их на дерево, затем вырубают лес и разводят костер с одурманивающими травами. Обезьяны  бросаются вниз, где их забивают дубинами и травят собаками… Иванов попытался купить обезьян у частных владельцев – тоже не получается: формально обезьяны находятся под охраной закона, и никто без специального разрешения не имеет права охотиться на них или держать у себя дома.

Общаясь с аборигенами и чиновниками французской администрации, профессор собрал множество историй о сексуальных контактах туземцев с обезьянами. Оказалось, что у негров с давних пор существует немало рассказов о похищении женщин самцами антропоморфных обезьян, отчего впоследствии появляются необычные дети. (Кстати, случаи похищения крупными обезьянами женщин известны антропологам со времен колонизации черного континента.) Но вот показать хоть одного такого ребенка или женщину, вступившую в контакт с обезьяной, ему категорически отказывались. Иванов выяснил, что негры относятся к шимпанзе, как к низшей человеческой расе. Так что женщины, изнасилованные обезьянами, считаются оскверненными и, с негласного одобрения племени, бесследно исчезают.

В Африке начинается сезон дождей, охота невозможна. Иванов с сыном возвращаются в Европу. В августе 1926 года они едут в Англию, посещают Оксфорд и Кембридж, участвуют в работе съезда Британской ассоциации зоологов. К этому времени слухи об экзотической экспедиции красного профессора распространяются по миру, как снежный ком. Пастеровский институт получает множество угрожающих писем – и от  церковников, и от членов Ку-клукс-клана, и в итоге отказывается от сотрудничества. Вернувшись в Южную Гвинею, Иванов начинает строить свой обезьянник. С группой туземцев-охотников он отправляется в джунгли ловить обезяьян. Туземцам профессор объяснил, что старые, негуманные методы охоты неприемлемы, и обещал выплатить премию – по 1000 франков за каждую пойманную взрослую особь шимпанзе. Но первый же самец убил одного охотника, двоих покалечил и ушел…

И тут – удача: богатый француз-спортсмен, заинтересовавшись опытами Иванова, дарит ему двух самок шимпанзе. Профессор приступает к небывалому эксперименту. Донором, видимо, был его сын. С первой самкой все прошло довольно успешно: ее усыпили хлорэтилом и через эластичный катетер впрыснули человеческую сперму. А вторая самка оказалась очень агрессивной – и сын профессора оказался с рваной раной в госпитале. (Позже выяснится, что оплодотворения так и не наступило)…

Теперь нужно произвести обратный эксперимент: оплодотворить женщин семенем обезьяны. Но где взять добровольцев?

В Гвинее пока женщина не вышла замуж, она находится на иждивении родителей или ближайших родственников. Если она овдовела, то переходит в качестве жены к ближайшему родственнику умершего. А религиозность, да и страх перед соплеменниками никогда не позволят ей согласиться на подобный опыт. Иванов попытался уговорить губернатора Пуаре разрешить ему под видом лечения ввести обезьянье семя туземкам, находящимся в госпитале. Но губернатор непреклонен – проведение таких опытов возможно только с согласия женщин. В итоге Иванов приходит к выводу, что найти добровольцев гораздо проше на родине…

ПРИГОВОР В ЗАКОНЕ

В марте 1927 года профессор неожиданно получил деньги из России: Институт экспериментальной эндокринологии Нарком-здрава просит достать 10-15 шимпанзе для Сухумского питомника. Иванов с сыном немедленно едет на Слоновый Берег, где, как ему сообщили, уже пойманы 11 взрослых обезяьян. Путешествие очень тяжелое: сезон дождей, идти приходится через дикий лес, каждую секунду можно подхватить смертельную инфекцию. Да и малейшее опоздание грозит катастрофой: пароход ходит раз в три недели, поэтому 800 километров приходится преодолевать практически без остановок… Этот 56-летний сутулый человек, страдающий сердечными болями, невысокий, хрупкого телосложения, преодолевает весь путь стоически, без малейшей жалобы.

В августе 1927 года «Красная газета» в статье «Будущий обезьянник в Сухуме» бодро сообщала: «Предполагается поставить здесь искусственное обсеменение обезьян разных видов между собой и с человеком. В виде опытов будет поставлено искусственное оплодотворение женщины от обезьяны и обезьяны от мужчины по способу проф. Иванова»…

Из 11 обезьян до Сухуми добрались только две. Но опыты решили продолжать. Постановление комиссии, созванной 14 апреля 1929 года при Научном отделе Совнаркома СССР, гласило:

«1. Опыты должны быть продолжены проф. Ивановым в Сухумском питомнике обезьян как между отдельными видами обезьян, так между обезьяной и человеком. 2. Опыты гибридизации путём искусственного осеменения женщин спермой антропоида могут быть поставлены только при письменно выраженном со стороны женщины согласии. 3. Опыты должны быть поставлены на возможно большем числе женщин, во всяком случае, не менее пяти». Участие в проекте принимало много самых разных учреждений. Иванову пишут женщины-добровольцы со всей страны, бесплатно предлагая свои услуги…

А потом в стране начинается чистка старых научных кадров, которых призваны заменить новые, советские специалисты. Да и высокие покровители Иванова, включая Горбунова, уже растеряли свое влияние.

13 декабря 1930 года Иванова арестовали. На следствии он был вынужден, как позднее писал сыну, «ради общественного блага надеть на себя маску бандита». Впрочем, приговор оказался очень мягким: «за участие в контрреволюционной организации» его просто сослали в Алма-Ату, и при этом даже разрешили занять профессорскую должность на кафедре физиологии животных Казахстанского ветеринарно-зоотехнического института. Умер он 20 марта 1932 года от кровоизлияния в мозг в возрасте 62 лет.

ПРИМАТА ХАРИ

Но что произошло после смерти Иванова? Были ли продолжены опыты или программу свернули? Известный бельгийский биолог доктор Бернар Эйвельманс многие годы посвятил поискам неизвестных науке животных. В научных кругах считался вполне солидным ученым. А потом, наверно, бес попутал – Эйвельманс написал сенсационную книжку «Загадка замороженного человека», посвященную тайным экспериментам по скрещиванию людей с животными. Понятное дело, без Иванова тут не обошлось. Бельгийский профессор ссылается на некую «заслуживающую доверия даму», которая записала рассказ советского врача из сибирских концлагерей. Его, мол, арестовали, так как он отказался выполнить приказ: произвести оплодотворение женщины-монголки спермой гориллы. А опыты эти якобы проводились в больничном управлении ГУЛАГА. Эйвельманс, кстати, нашел несколько таких свидетелей. Дальше – чистая фантастика: «Русские получили расу обезьянолюдей: они имеют рост 1,8 метра, покрыты шерстью, растут быстрее, чем люди, и поэтому быстро становятся пригодными к работе. Единственный их недостаток – неспособность к воспроизводству. Но исследователи работают в этом направлении». Профессор Эйвельманс уверяет: опыты Иванова продолжались и после смерти ученого. «Челадзе» были выведены и трудились в лагерях, на рудниках и шахтах. И вообще, «снежный человек», которого периодически видят в разных местах планеты, – не есть ли это гибрид обезьяны и человека?

Книжка имела большой успех, почтенный зоолог заработал хорошие деньги. Впрочем, был ли он так уж неправ? Вполне возможно, что и после смерти Иванова какие-то опыты в Сухуми были продолжены. Ведь практически все документы о том периоде работы ученого были мгновенно засекречены и ушли в архив КГБ… Еще один забавный факт: в 50-е годы и в Тимирязевской академии, и в МГУ студенты поговаривали, будто одну жизнеспособную особь Иванову и его сотрудникам все же удалось получить. Мол, родителями выступали самец шимпанзе и женщина, однако новое существо не дало потомства. Впрочем, что со студентов взять: после бурно проведенной ночки и не такое расскажешь…

ГЕНИЙ ИЛИ ЗЛОДЕЙ?

Казалось, история  безумных экспериментов Иванова закончилась – а она еще и толком не начиналась. В семидесятых годах на Западе идёт бурный рост генной инженерии. И уже в 1971 году директор Иерксовского приматологического института в Атланте Джон Борн пишет о принципиальной возможности получения – путем искусственного осеменения – жизнеспособного гибрида человека и обезяьны. Об этом же говорит и профессор Йельского университета, специалист в области межвидовой гибридизации животных Чарлз Ремингтон: «Сейчас уже появились способы слияния двух клеток, принадлежащих разным животным: ученые научились с помощью специальных ферментов оголять клетки, снимать с них оболочки и таким образом «монтировать» их или инъецировать одну в другую».
Недавно Европейское патентное бюро в Мюнхене (EPA) отклонило требование активистов организации Greenpeace запретить патент, позволяющий ученым Стэнфордского университета вести работы в области скрещивания животных и людей. Главный аргумент за: они помогут смертельно больным людям, нуждающимся в трансплантации органов.

Сегодня генетики используют методы гибридизации клеток – создают гибриды человека и животного. Американские ученые провели эксперименты с получением клетки, имеющей набор человеческих и мышиных хромосом. Стволовые клетки человека внедряют в зародыш овцы. Ведутся работы по созданию трансгенных свиней: если ей пересадить 5-6 человеческих генов, то органы животного можно использовать для трансплантации человеку. Появилась методика создания межвидовых химер, заключающаяся в искусственном соединении и «перемешивании» зародышевых клеток двух разных видов на ранней стадии эмбрионального развития. Недавно американскому исследователю Вайсману удалось вывести мышей-химер, у которых примерно один процент мозговых клеток (нейронов) происходит от клеток человека. При этом пожелавший увеличить долю человеческих клеток Вайсман сам же и обратился в университетскую комиссию по биоэтике с просьбой указать, какая доля человеческих клеток в мозгу мышей этически допустима! И специалисты по биоэтике не смогли найти ясных аргументов. Выступив против,  они ограничились указанием на «нравственное замешательство», которое опыты неминуемо вызовут…

Наука 21-го века стоит перед колоссальными этическими проблемами. Естественны ли межвидовые границы – в том числе между человеком и животным? Морально ли их разрушение – даже во благое дело?  Генетическая инженерия и клеточная биология стремительно развиваются. Дело идет к концу света – или к новому свету? Вопрос о морали в науке так и не решен. Появился тип «играющего бога», человека науки,  «пересоздающего» как другие виды живых существ, так и собственную, человеческую природу. Так кто он, Илья Иванович Иванов: злодей или гений…?

 «Поначалу, – как вспоминал Илья Иванович, – использование искусственного осеменения натолкнулось на враждебное отношение крестьян, считавших его делом «богопротивным», –

СЕКРЕТНЫЕ МАТЕРИАЛЫ

Курянин – прототип профессора Преображенского

Профессор Илья Иванов, чье имя носит Курская сельскохозяйственная академия, известен как выдающийся биолог, открывший миру метод искусственного осеменения. Он одним из первых вывел межвидовые гибриды, скрестив зебру и осла, зубра и домашнюю корову, мышь и морскую свинку, кролика и зайца... Считается, что именно открытия курянина предвосхитили появление детей «из пробирки» и клонирование. Более того, существует версия, что Иванов стал прототипом булгаковского профессора Преображенского из романа «Собачье сердце»...

Илья Иванов родился 20 июля 1870 года в городе Щигры Курской губернии в семье надворного советника. В 1896-м окончил Харьковский университет по естественно-историческому отделению физико-математического факультета. В том же году уехал за границу, работал в научных лабораториях сначала в Женеве, а затем в Париже, в Пастеровском институте, где прошел теоретический и практический курсы бактериологии. Однако вскоре его интересы изменились, и, когда Иванов вернулся в Петербург, предметом его исследований стала физиология размножения. Курянин разработал уникальный метод искусственного осеменения животных. Ученые из Германии, Австрии, Японии, Америки специально приезжали в Россию, чтобы ознакомиться с методом Иванова.

«Революционная» цель: скрестить человека с обезьяной

Илья Иванов родился в городе Щигры Курской губернии в 1870 году

«Поначалу, – как вспоминал Илья Иванович, – использование искусственного осеменения натолкнулось на враждебное отношение крестьян, считавших его делом «богопротивным», – пишет старший научный сотрудник Института истории естествознания и техники имени Вавилова РАН Кирилл Россиянов в статье «Опасные связи: И. И. Иванов и опыты скрещивания человека с человекообразными обезьянами». – Но очень скоро, как только крестьянам стало ясно, что они и вправду могут получить лучший приплод, они не только приняли новый метод, но даже стали предпочитать его естественной случке». Впрочем, профессор Иванов всегда стремился к другому – он пытался скрестить человека с обезьяной…
«7 мая 1926 года в квартире писателя Михаила Булгакова был проведен обыск. Изъяли только одну рукопись – роман «Собачье сердце», – писала газета «Вечерняя Москва». – Почему в НКВД так заинтересовались этим произведением? Одна из версий – в нем будущий классик слишком близко подошел к государственной тайне. Повествование о докторе Преображенском, который трансплантировал потерявшим привлекательность дамам и старикам-импотентам половые железы обезьян, а бездомному псу пересадил гипофиз человека, оказывается, весьма напоминало секретные эксперименты, проводимые в это время в Советском Союзе».
В начале 1920-х годов профессор биологии Илья Иванов поставил «революционную» цель: скрестить человека с обезьяной. Это буквально стало его навязчивой идеей, смыслом жизни. «Гибридный человек с рождения растет быстрее, нежели обычный, к 3–4 годам набирает невероятную силу, гораздо менее чувствителен к боли, неразборчив в пище... Важнейшее его преимущество перед живыми существами, включая человека, простота в управлении и безукоризненное послушание. Возможности использования безграничны – от работы в сырых забоях до солдатской службы», – писал Иванов.
Впервые с этой идеей он выступил в 1910 году на Всемирном конгрессе зоологов. «Опыты нужно вести по двум направлениям: оплодотворять самку шимпанзе семенем человека, а женщину – семенем самца шимпанзе», – говорил Иванов. Коллеги поаплодировали его достижениям в области осеменения животных, но странную мысль встретили прохладно.
В советское время Иванов настойчиво добивался встречи с партийными руководителями. «С первых шагов научной деятельности я пытался осуществить постановку опытов скрещивания человека и антропоидных обезьян... Предполагаю, что советское правительство могло бы в интересах науки и пропаганды естественно-исторического мировоззрения пойти навстречу в этом деле», – писал профессор наркому просвещения Анатолию Луначарскому, просил 15 тысяч долларов на экспедицию в Африку – баснословную по тем временам сумму. Однако деньги были выделены, и в феврале 1926 года профессор Илья Иванов вместе с сыном отправился в путешествие.

Эксперименты на африканках под видом медосмотра

Обезьянолюди, по мнению ученого, должны были быть послушны и неприхотливы

В Африке Иванова чрезвычайно занимал вопрос об отношении негров к обезьянам. Он слышал немало историй о похищении женщин человекообразными приматами и появлении потомства, но быстро пришел к выводу, что это – лишь слухи. Впрочем, курянин по-прежнему ничуть не сомневался в самой возможности «прижития» детей-гибридов.
Особой проблемой была поимка обезьян и доставка на станцию. Охоту вели варварски. Вооруженные дубинами, ружьями и луками африканцы выслеживали животных, криками загоняя их на дерево. Вокруг разводили костер. Задыхавшиеся в дыму обезьяны бросались вниз, попадая в огонь или под удары дубинок. Часть гибла, некоторым удавалось уйти... Обычно в плен попадали подростки, родителей убивали...
С таким методом профессор Иванов не смог мириться – выписал из Парижа специальные сети. За гуманную поимку обезьяны охотникам пообещали премию – 1000 франков. Профессор организовал даже показательные облавы, чтобы научить туземцев обращаться с сетями. Но черные охотники, уступив требованию не бить и не калечить человекообразных, предпочитали ловить их руками, набрасываясь скопом. Результаты были плачевными теперь уже для преследователей. При попытке захвата взрослого самца один охотник погиб, двое были изуродованы. От гуманного способа африканцы отказались, и никакие посулы не могли заставить их пойти на обезьян с таким ненадежным «оружием», как сеть...
Оплодотворение животных проводилось под видом лечения. Отобранную самку усыпляли хлорэтилом и осеменяли. Приходилось спешить, так как она могла проснуться, да и характер опытов надо было скрывать. «...В тех условиях, в которых я находился, сделать этого было нельзя. Впрыскивания надо было делать быстро и так, чтобы не дать присутствующим неграм пищи для толкований и выводов, которые для нас могли бы повлечь большие неприятности», – писал Иванов.
Профессор панически боится, что африканцам станет известно об истинной цели его исследований. Искусственно осеменяя самок шимпанзе, он говорит, что проводит медобследование или лечение. Входя в клетку, Иванов, как он пишет, на всякий случай кладет в карман браунинг.
Предвидя, что число подопытных обезьян будет невелико, Иванов с самого начала экспедиции повел переговоры о возможности ставить эксперименты на женщинах. «Под надзором врачей, – пишет он в дневнике, – и присмотром персонала больничного». Он совершенно не колебался на счет этичности экспериментов – ученый смотрел на проблему согласно канонам того времени. Иванов надеялся получить несколько женщин-пигмеек из Габона, но это не было выполнено. Вот как писал Илья Иванович о своей неудаче: «Гиббоны, шимпанзе и пигмеи доставлены не были». Советский профессор подкупил врача-француза, который под видом медосмотра искусственно осеменял туземок. Но зачатия не происходило.

«Приглашаются женщины, готовые участвовать в опытах»

Упорство Ильи Ивановича изумляет. Он отыскал охотника, продавшего ученому двух взрослых самок шимпанзе. Вместе с десятком других особей они отправились в морское путешествие: сначала в Марсель, затем в Сухуми, в обезьяний спецпитомник. Обезьяны хуже людей переносят морскую качку: в пути большинство из них заболело и погибло. Вскрытие умерших самок разочаровало: зачатия изначально не было. Эксперименты дали отрицательный результат. Но Иванова это не остановило. Вернувшись из Африки, профессор продолжает начатое.
В августе 1927 года «Красная газета» в Сухуми в статье «Будущий обезьянник» сообщала: «Предполагается поставить здесь искусственное осеменение обезьян разных видов между собой и с человеком. В виде опытов будет поставлено искусственное оплодотворение женщины от обезьяны и обезьяны от мужчины по способу профессора Иванова».
Объявление в газете «Советская Абхазия» от 18 мая 1930 года: «Приглашаются женщины-добровольцы, готовые участвовать в опытах по скрещиванию с обезьяной». При этом оговаривается: «заинтересованные идейно, а не материально». Призыв был услышан. Женщины просят профессора использовать их в опытах, свидетельствующих об эволюционном происхождении человека. «Иванов уже располагал письмом, по крайней мере, от одной молодой женщины из Ленинграда, добровольно вызвавшейся участвовать в опытах, – пишет Россиянов в своей статье. – «Осмелюсь обратиться к Вам с предложением. Из газет я узнала, что Вы предпринимали опыты искусственного оплодотворения обезьян, но опыты не удались. Эта проблема давно интересовала меня. Моя просьба: возьмите меня в качестве эксперимента. Умоляю Вас, не откажите. Я с радостью подчинюсь всем требованиям, связанным с опытом. Уверена в возможности оплодотворения».
Но опыты пришлось отложить – умер единственный половозрелый орангутанг. «Вероятно, его смерть рассматривалась Ивановым лишь как временная остановка уже решенного дела, – размышляет Россиянов. – На будущий год были запланированы новые закупки человекообразных обезьян. Однако в 1930 году в судьбе самого Иванова произошли роковые изменения».
В стране началась чистка старых научных кадров, которых были призваны заменить новые, советские специалисты. В декабре 1930-го Иванова арестовали. Практически все документы о периоде работы ученого в Сухуми мгновенно засекречены. Впрочем, приговор оказался мягким: Иванова сослали в Алма-Ату и даже разрешили занять профессорскую должность на кафедре физиологии животных ветзоотехнического института. Умер ученый 20 марта 1932 года от кровоизлияния в мозг в возрасте 62 лет.
Такова официальная версия. Неофициальная изложена в книге бельгийского криптозоолога Бернара Эйвельманса «Замороженный, или Неандерталец ещё жив».
Он пишет, что «обезьянолюди» были выведены и трудились в лагерях, на рудниках и шахтах. И вообще, «снежный человек», которого периодически видят в разных местах планеты – не это ли гибрид обезьяны и человека? Книжка бельгийского профессора имела большой успех, почтенный зоолог заработал хорошие деньги...

Ольга ХАРИТОНОВА, по материалам «Труд», «АиФ», «КоМоК»