"არიან ფანატიკოსი ათეისტები რომელთა შეუწყნარებლობაც ენათესავება რელიგიური ფანატიკოსების შეუწყნარებლობას. და მათი ფანატიზმის წყარო ერთია. მათთვის აუტანელია სფეროთა მუსიკა."//ალბერტ აინშტაინი//.
ნობელის პრემიას არ აძლევენ მარტო ანდროპოვის კადრებს, არაფატის და
სახაროვის ნაირებს, ლაურეატებს შორის ალაგ ალაგ საინტერესო ხალხიც
გვხვდება.
1921 წელს ნობელის პრემიით დაჯილდოეული აინშტაინი ფანატიკოსი ათეისტების შესახებ წერდა:
"არიან ფანატიკოსი ათეისტები რომელთა შეუწყნარებლობახ ენათესავება რელიგიური ფანატიკოსების შეუწყნარებლობას. და მათი ფანატიზმის წყარო ერთია.
ისინი გვანან მონებს რომლებიც ისევ გრძნობენ მძიმე ბრძოლის შემდეგ გადაყრილი ჯაჭვების და ბორკილების სიმძიმეს.
ისინი ჯანყდებიან ხალხისთვის განკუთვნილი ოპიუმის წინააღმდეგ-მათთვის აუტანელია სფეროთა მუსიკა.
ბუნების სასწაულს არ ამცირებს ის რომ მისი გაზომვა შეიძლება ადამიანური მორალით და ადამიანური მიზნებით" ( Max Jammer, Einstein and Religion: Physics and Theology, Princeton University Press, 2002, 97).
1. " მე მინდა გავიგო თუ როგორ შექმნა ღმერთმა სამყარო. მე არ მაინტერესებს ესა თუ ის მოვლენა ამა თუ იმ ელემენტის სპექტრში. მე მსურს მისი აზრების გაგება და დანარჩენი დეტალებია"(Ronald Clark, Einstein: The Life and Times, London, Hodder and Stoughton Ltd., 1973, 33).
2. " ჩვენ ვგავართ უზარმაზარ ბიბლიოთეკაში მოხვედრილ ბავშვს. ამ ბიბლიოთეკაში არის სხვადასხვანაზე ენაზე დაწერილი ბევრი წიგნი. ბავშვმა იცის რომ ვიღაცამ დაწერა ეს წიგნები,მაგრამ არ იცის თუ როგორ დაწერეს ისინი. ბავშვი ბუნდოვნად ხვდება რომ წიგნთა განლაგებაში არის რაღაც მისტიკური წესრიგი,მაგრამ მან არ იცის თუ რა არის ეს წესრიგი.
მე ვფიქრობ რომ ყველაზე ბრძენი ადამიანიც სწორედ ასეთია ღმერთის წინაშე. სამყარო საოცრადაა მოწყობილი და ემორჩილება გარკვეულ კანონებს,მაგრამ ჩვენ ძლივს გვესმის ეს კანონები. ჩვენ შეზღუდულ გონებას არ ძალაუძს იმის გაგება თუ რა ძალა ამოძრავებს თანავარსკვლავედებს"//ციტატა წიგნიდან Denis Brian, Einstein: A Life, New York, John Wiley and Sons, 1996, 186//.
3. "თუ კი გავწმენდთ იუდაიზმს და ქრისტიანობას მოგვიანო დანამატებებიდან და დავინახავთ თუ რას ქადაგებდნენ წინასწარმეტყველები და იესო ქრისტე დარჩება მოძღვრება რომელსაც ძალუძს კაცობრიობის ყველა სოციალური ავადმყოფობების განკურნება და კეთილი ნების ყოველი ადამიანის მოვალეობაა ბრძოლა წმინდა ადამიანობის ამ მოძღვრების განხორციელებისთვის". (Albert Einstein, Ideas and Opinions, New York, Bonanza Books, 1954, 184-185).
4. "ბოლოს და ბოლოს განა ორივე რელიგიის ფანატიკოსებმა არ გააძლიერეს განსხვავებები იუდაიზმს და რისტიანობას შორის? ჩვენ ვცხოვრობთ უფლის ნებით და ვავითარებთ ფაქტიურად იგივე სულიერ უნარებს. იუდეველი თუ წარმართი,მონა თუ თავისუფალი,ყველა ვეკუთვნით ღმერთს// ციტატა H.G. Garbedian, Albert Einstein: Maker of Universes, New York, Funk and Wagnalls Co., 1939, 267).
5. "ყოველი სერიოზული მეცნიერი ასკვნის რომ ბუნების კანონებში ვლინდება სული რომლის წინაშეც შეზღუდული უნარების მქონე და სუსტი ადამიანი უნდა გრძნობდეს თავის უძლურებას.
ამ გაგებით მეცნიერული კვლევა აჩენს განსაკუთრებული სახის რელიგიურ გრძნობას რომელიც ბევრი რამით განსხვავდება უფრო გულუბრყვილო რელიგიურობისგან ". //ეს თქვა აინშტაინმა 1936 წელს. Dukas and Hoffmann, Albert Einstein: The Human Side, Princeton University Press, 1979, 33//.
6. "რაც უფრო ღრმად წვდება ადამიანი ბუნების საიდუმლოებებს მით უფრო დიდ თაყვანს სცემს ღმერთს" ( Brian 1996, 119).
7. " ადამიანის ხვედრი უმშვენიერესი და უძლიერესი განცდაა საიდუმლოს, იდუმალების განცდა. ის უდევს საფუძვლად ჭეშმარიტ მეცნიერებას. პრაქტიკულად მკვდარია ის ვისაც არ განუცდია ეს,ვისაც აღარ იპყრობს მოწიწება.
ღმერთის ჩემი იდეაა ღრმა რწმენა იმისა რომ არსებობს უზენაესი,უმაღლესი გონიერი ძალა რომელიც იხსნება სამყაროს შეუცნობადობაში". ( Libby Anfinsen 1995).
8. "ჩემი რელიგია არის მოკრძალებული აღფრთოვანება უსაზღვრო გონიერებით რომელიც ვლინდება ჩვენი გონებისთვის მხოლოდ ნაწილობრივ მისაწვდომი სამყაროს სურათის უმცირეს დეტალებში". (ეს აინშტაინმა თქვა 1936 წელს: Dukas and Hoffmann 1979, 66).
9. "რაც მეტს ვსწავლობ სამყაროს მით უფრო ძლიერად მწამს ღმერთი". ( Holt 1997).
10. ფიზიკის საპატიო დოქტორი მაქს იამერი,ავტორი ბიოგრაფიული წიგნისა
Einstein and Religion, 2002), ამტკიცებს რიმ აინშტაინის ფართოდ ცნობილი გამოთქმა "მეცნიერება რელიგიის გარეშე კოჭლია და რელიგია მეცნიერების გარეშე-ბრმა" არის დიდი სწავლულის რელიგიური ფილოსოფიის კვინტესენცია (Jammer 2002; Einstein 1967, 30).
11. "იუდეოქრისტიანულ რელიგიურ ტრადიციაში არის უმაღლესი პრინციპები რომლებითაც უნდა ვიხელმძღვანელოთ ყველა ჩვენს მისწრაფებაში და მსჯელობაში. ჩვენი ძალები არაა საკმარისი უმაღლესი მიზნის მისაწვდომად,მაგრამ ის ქმნის ჩვენი მისწრაფებების და ღირებულებითი შეფასებების სანდო საფუძველს". (Albert Einstein, Out of My Later Years, New Jersey, Littlefield, Adams and Co., 1967, 27).
12. "ჩემი შეზღუდული გონების მიუხედავად მე შემიძლია კოსმოსის ჰარმონიის აღქმა. არიან ისეთებიც ვინც ამტკიცებენ რომ ღმერთი არაა,მაგრამ მე ყველაზე მეტად მაღიზიანებს ის რომ თავისი შეხედულებებების გასამყარებლად ისინი მიმოწმებენ მე". ( Clark 1973, 400; Jammer 2002, 97). ..
14. "ჭეშმარიტი რელიგიააა ჭეშმარიტი ცხოვრება,ცხოვრება მთელი სულით, მთელი მისი სიკეთით და სიმართლით" ( Garbedian 1939, 267)....
17. თავისი აზრი იესო ქრისტეზე აინშტაინმა გამოთქვა ამერიკული ჟურნალი The Saturday Evening Post-ის 1929 წლის 26 წლის მომრისთვის მიცემულ ინტერვიუში:
"- რა გავლენა მოახდინა თქვენზე ქრისტიანობამ?
- ბავშვობაში ვსწავლობდი ბიბლიასაც და თალმუდსაც. მე იუდეველი ვარ მაგრამ მაგრამ ძალიან მხიბლავს და მიზიდავს ნაზარეველის პიროვნება.
-წაკითხული გაქვთ თუ არა ემილ ლიუდვიგის მიერ დაწერილი წიგნი? ემილ ლიუდვიგის მიერ დახატული იესოს პორტრეტი მეტისმეტად ზედაპირულია. იესო იმდენად მასშტაბურია რომ არ ექვემდებარება თუნდაც ძალიან დაოსტატებული ფრაზიორების კალამს.
ქრისტიანობას ვერ უარყოფთ მხოლოდ ლამაზი სიტყვის საფუძველზე.
გჯერათ თუ არა ისტორიული იესოსი?
რა თქმა უნდა! შეუძლებელია სახარების კითხვისას არ იგრძნო იესოს რეალური ყოფნა. მისი პიროვნება სუნთქავს ყოველ სიტყვაში. არც ერთ მითს არა აქვს ასეთი სასიცოცხლო ძალა".
ფიზიკაში ნობელის პრემიის ლაურეატი ავსტრიელი ერვინ შრედინგერი//1887-1961//. ვენას უნივერსიტეტი. შტუტგარტის,იენას, ბერლინის, ციურიხის, ოქსფორდის და ვენას უნივერსიტეტების ამ პროფესორმა პრემია მიიღო 1933 წელს. მისი ნაშრომები იყო მნიშვნელოვანი წვლილი მატერიის ტალღოვანი თეორიის და კვანტური მექანიკის სხვა საფუძვლების განვითარებაში.
შრიოდინგერი აღიარებულია ტალღოვანი მექანიკის დამფუძნებლად.
♦♦♦
შრედინგერი მეცნიერებას უწოდებდა თვითონ ღმერთის მიერ მოგონილ თამაშს:
"მეცნიერება თამაშია,მაგრამ ის არაა სახუმარო თამაში, ეს კარგად გალესილი დანებით თამაშია...
თუ კი, მაგალითად, რაღაც სურათს დავჭრით ათას ნაწილად და ნაწილებს ავურევთ ერთმანეთში და შემდეგ შევეცდებით მის ხელახლა აწყობას ეს იგივეა რაც თავსატეხის ამოხსნა.
მეცნიერებაში თავსატეხს გაძლევს თვითონ უფალი. მან მოიგონა თამაშიც,მისი წესებიც და შენ შეიძლება არც კი იცოდე ამ თამაშის ყველა წესი.
შენ უნდა გაბედო და აღმოაჩინო წესების უცნობი ნაწილი.
შედეგი დამოკიდებულია იმაზე თუ რამდენად მეტია უფალის მიერ სამუდამოდ დადგენილ წესთა რაოდენობა ჭეშმარიტების შემეცნების შენი უუნარობის შედეგად გაჩენილი ყალბი წესების რაოდენობაზე. თუ კი ეს შეფარდება გადააჭარბებს რაღაც ზღვარს თავსატეხი გადაწყვეტილი იქნება. როგორც ჩანს ამაშია თამაშის მტელი აზარტი"( Moore 1990, 348)...
ღმერთთან ურთიერთობის განცდა ისეთივე რეალურია როგორც საკუთარი ინდივიდუალობის გრძნობიერი და უშუალო აღქმა. მათ მსგავსად ღმერთის ადგილი არაა სივრცობრივ-დროით სურათში. მე ვერ ვპოულობ ღმერთს სივრცეში და დროში-ასე ამბობს პატიოსანი ნატურალისტი. ამისთვის მას ბრალს სდებს ის ვის კატეხიზმოშიც წერია: "ღმერთი სულია".
(Шрёдингер Э. Разум и материя. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2000. - С. 64-65 - Перевод приведен с изменениями. - Прим. перев.).
შრედინგერი ამტკიცებს რომ კაცობრიობის ტექნიკურ გამოგონებებს ზიანი მოაქვთ ბუნებისთვის:
"ტექნიკურად ორიენტირებული კულტურის სერიოზული შეცდომა იმაშია რომ უმაღლეს მიზნად ითვლება ბუნების შეცვლა.
ასეთ კულტურას სურს ღმერთის ადგილის დაკავება რათა ღვთაებრივ ნებას თავს მოახვიოს ამაო,წარმავალი ნება".( Moore 1990, 349).
წიგნში "ბუნება და ბერძნები" შრედინგერი წერს:საიდან მოვედი,საით მივდივარ?
მეცნიერება ვერაფერს ამბობს იმაზე თუ რატომ გვახარებს მუსიკა ან გვატირებს ძველი სიმღერა.
მეცნიერება არაფერს ამბობს არც დიად ერთიანობაზე რომლის ნაწილიცაა ასე თუ ისე ყოველი ჩვენთაგანი და რომელსაც ვეკუთვნით ყველანი.
დღეს ამ ერთიანობის ყველაზე გავრცელებული სახელია ღმერთი მთავრული ასოთი.საიდან მოვედი და სად მივდივარ? ეს დიდი მიუწვდომელი კითხვა დგას ყოველი ჩვენგანის წინაშე. მეცნიერება ვერ პასუხობს ამ კითხვას".
//შრედინგერი,"ბუნება და ბერძნები", 77//.
სიდნეის უნივერსიტეტის ფიზიკური ქიმიის საპატიო პროფესორ უოლტერ მურს მოჰყავს შრედინგერის საყვარელი ციტატა:
"ჭეშმარიტად ხედავს ის ვინც ხედავს რომ უზენაესი უფალი თანაბრადაა ყველაფერში. წარუვალი წარმავალში. ვინაიდან ყველაფერში თანაბრად არსებული უფალის მნახველი არ აყენებს ზიანს საკუთარ თავს და ისე გადის უმაღლეს გზაზე //ბხაგავატგიტა,13 27-28//. (Walter Moore, Schrödinger: Life and Thought, Cambridge University Press, 1990, 349).
შრედინგერი ამბობდა: "ამ მშვენიერ სიტყვებს არ სჭირდებათ კომენტარები. მოწყალება და სიკეთე ყველაფერ ცოცხალს და არა მხოლოდ ადამიანს განდიდებულია როგორც უმაღლესი მიზანი ხელმისაწვდომ მიზანთა შორის თუთქმის ისევე როგორც "მოწიწება სისცოცხლის მიმართ",რაზეც ლაპარაკობდა ამბერტ შვაიცერი ( Moore 1990; 349, 477).
შრედინგერი უარყოფდა მატერიალიზმს//თეორიას რომლის თანახმადაც მთელი რეალობა მხოლოდ მატერიალურია.
შრედინგერი ამტკიცებდა რომ ადამიანის ცნობიერება პრინციპულად განსხვავდება სხეულში მიმდინარე მატერიალური პროცესებისგან."ცნობიერებას ვერ ახსნით ფიზიკის კატეგორიების გამოყენებით იმიტომ რომ ცნობიერება არის სხვა კატეგორიებში აუხსნელი აბსოლუტურად ფუძემდებელი კატეგორია". (Schrödinger 1984, 334).
"მე არ უარვყოფ არც მეტაფიზიკას და არც მისტიციზმს იმიტომ რომ ისინი ასრულებენ მნიშვნელოვან როლს ყველაფერში რაც მოდის შემდეგ.
ჩვენ,ცოცხალი არსებები ვეკუთვნით ერთმანეთს. ჩვენ ყველანი ვართ წევრები თუ ასპექტები ერთი არსებობისა რომელსაც დასავლურ ტრადიციაში უწოდებენ ღმერთს და უპანიშადებში ბრაჰმანს"( Moore 1990, 477)....
გაგრძელება იქნება....
Гражданство: Германия; позже был гражданином Швейцарии и США.
Образование: доктор философии (физика), Цюрихский университет, Швейцария, 1905 г.
Профессиональная деятельность: эксперт патентного бюро, Берн, 1902-1908 гг.; профессор физики в университетах Цюриха, Праги, Берна и Принстона (Нью-Джерси).
2. "Мы похожи на ребенка, попавшего в огромную библиотеку, в которой множество книг на разных языках. Ребенок знает, что кто-то эти книги написал, но не знает, как они были написаны. Он не понимает языков, на которых они написаны. Ребенок смутно подозревает, что в расположении книг есть некий мистический порядок, но что это за порядок - он не знает.
Мне кажется, что даже самый мудрый из людей выглядит именно так перед Богом. Мы видим, что вселенная устроена удивительным образом и подчиняется определенным законам, но эти законы мы едва понимаем. Наш ограниченный разум не способен постичь загадочную силу, что движет созвездиями". (Цит. по: Denis Brian, Einstein: A Life, New York, John Wiley and Sons, 1996, 186). 3. "Если очистить иудаизм (в том виде, в котором его проповедовали пророки) и христианство (в том виде, в котором его проповедовал Иисус Христос) от всех последующих дополнений - особенно сделанных священниками, - то останется учение, способное исцелить все социальные болезни человечества. И долг каждого человека доброй воли - в своем мирке упорно, по мере сил, бороться за претворение в жизнь этого учения чистой человечности". (Albert Einstein, Ideas and Opinions, New York, Bonanza Books, 1954, 184-185).
4. "В конце концов, разве фанатики обеих религий не преувеличили различия между иудаизмом и христианством? Все мы живем волей Божьей и развиваем практически идентичные духовные способности. Иудей или язычник, раб или свободный - все мы принадлежим Богу". (цит. по: H.G. Garbedian, Albert Einstein: Maker of Universes, New York, Funk and Wagnalls Co., 1939, 267).
5. "Всякий, кто серьезно занимается наукой, приходит к осознанию того, что в законах природы проявляется Дух, который намного выше человеческого, - Дух, пред лицом которого мы с нашими ограниченными силами должны ощущать собственную немощь. В этом смысле научные поиски приводят к религиозному чувству особого рода, которое действительно во многом отличается от религиозности более наивной". (Высказывание, сделанное Эйнштейном в 1936 г. Цит. по: Dukas and Hoffmann, Albert Einstein: The Human Side, Princeton University Press, 1979, 33).
6. "Чем глубже человек проникает в тайны природы, тем сильнее он почитает Бога". (Цит. по: Brian 1996, 119).
7. "Самое прекрасное и глубокое переживание, выпадающее на долю человека, - это ощущение тайны. Оно лежит в основе подлинной науки. Тот, кто не испытал этого чувства, кого уже не охватывает благоговение - практически мертв. Эта глубокая эмоциональная уверенность в существовании высшей разумной силы, открывающейся в непостижимости Вселенной, и есть моя идея Бога". (Цит. по: Libby Anfinsen 1995).
8. "Моя религия состоит в чувстве скромного восхищения перед безграничной разумностью, проявляющей себя в мельчайших деталях той картины мира, которую мы способны лишь частично охватить и познать нашим умом". (Высказывание, сделанное Эйнштейном в 1936 г. Цит. по: Dukas and Hoffmann 1979, 66).
9. "Чем больше я изучаю мир, тем крепче моя вера в Бога". (Цит. по: Holt 1997).
10. Макс Яммер (почетный профессор физики, автор биографической книги "Эйнштейн и религия" (Einstein and Religion, 2002), утверждает, что широко известное высказывание Эйнштейна "Наука без религии хрома, религия без науки слепа" - квинтэссенция религиозной философии великого ученого. (Jammer 2002; Einstein 1967, 30).
11. "В иудеохристианской религиозной традиции мы находим высочайшие принципы, которыми должны руководствоваться во всех своих устремлениях и суждениях. Наших слабых сил недостаточно, чтобы дотянуться до этой высшей цели, но она формирует надежное основание всех наших устремлений и ценностных суждений". (Albert Einstein, Out of My Later Years, New Jersey, Littlefield, Adams and Co., 1967, 27).
12. "Несмотря на всю гармонию космоса, которую я, с моим ограниченным разумом, всё же способен воспринимать, находятся те, кто утверждают, что Бога нет. Но больше всего меня раздражает, что в поддержку своих взглядов они цитируют меня". (Цит. по: Clark 1973, 400; Jammer 2002, 97).
13. О фанатичных атеистах Эйнштейн писал:
15. "За всеми величайшими достижениями науки стоит уверенность в логической стройности и познаваемости мира - уверенность, которая сродни религиозному переживанию… Эта глубокая эмоциональная уверенность в существовании высшей разумной силы, открывающейся в непостижимости Вселенной, и есть моя идея Бога". (Einstein 1973, 255).
16. "Напряженная умственная деятельность и изучение Божьей Природы - вот те ангелы, что проведут меня сквозь все невзгоды этой жизни, дадут утешение, силу и бескомпромиссность". (Цит. по: Calaprice 2000, ch. 1).
17. Мнение Эйнштейна об Иисусе Христе было высказано в его интервью американскому журналу "Сатердей ивнинг пост" (The Saturday Evening Post, 26 октября 1929 г.):
Гражданство: Австрия.
Образование: доктор философии (физика), Венский университет, Австрия, 1910 г.
Профессиональная деятельность: профессор физики в университетах Штутгарта, Йены, Берлина, Цюриха, Оксфорда и Вены.
Наука иногда притворяется, что ответила на подобные вопросы, но ответы
эти часто настолько глупы, что мы не склонны воспринимать их серьезно".
(Шрёдингер, "Природа и греки". - Ижевск: Научно-издательский центр
"Регулярная и хаотическая механика", 2001. - С. 76. - Перевод приведен с
изменениями. - Прим. перев.).
3. Шрёдингер решительно отрицает мнение некоторых теистов об атеистической сути науки:
8. "Я не стану отвергать метафизику и даже мистицизм, потому что они играют важную роль во всем, что следует далее. Мы, живые существа, все принадлежим друг другу. Мы все - члены, или
аспекты, одного Бытия, которое в западной традиции называют Богом, а в
Упанишадах - Брахманом". (Цит. по: Moore 1990, 477). В книге "Разум и материя" Шрёдингер писал: "И все же можно привести один
аргумент в пользу мистического учения об "идентичности" всех разумов
друг другу и высшему разуму - в противовес пугающей монадологии
Лейбница. Решающим аргументом в пользу учения об "идентичности" является
тот эмпирический факт, что сознание никогда не ощущается во
множественном числе, только в единственном. Не только никто из нас
никогда не сталкивался с более чем одним сознанием, но и не существует
никаких косвенных свидетельств того, что это вообще когда-либо имело
место. Если я скажу, что в одном и том же разуме не может быть более
одного сознания, это покажется откровенной тавтологией - мы совершенно
не способны представить противоположное". (Шрёдингер Э. Разум и материя. - С. 54-55).
9. Ученый и писатель Кен Уилбер утверждает: "Моя книга "Квантовые
вопросы" основана на том небезынтересном факте, что практически все
великие первопроходцы современной физики - такие, как Эйнштейн,
Шрёдингер и Гейзенберг - в том или ином смысле были мистиками, что
примечательно само по себе. Физика - самая точная из всех наук -
наткнулась на мистицизм - самую тонкую из всех религий. Почему? И
вообще, что такое мистицизм? Я собрал работы Эйнштейна, Гейзенберга, Шрёдингера, Луи де Бройля, Макса
Планка, Нильса Бора, Вольфганга Паули, сэра Артура Эддингтона и сэра
Джеймса Джинса. Нет никакого сомнения в том, что все они были
гениальными учеными (и все, кроме двух, были нобелевскими лауреатами).
Но как уже упоминалось, удивительнее всего то, что все они
придерживались глубоко духовного или мистического мировоззрения - что,
казалось бы, неожиданно для ученых-первооткрывателей". (Wilber 1998,
16).
См. книги Шрёдингера:
- My View of the World. Cambridge University Press, 1964.
- Разум и материя. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2000.
- Природа и греки. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2001.
- Что такое жизнь с точки зрения физики. - М.: Атомиздат, 1972.
 |
1921 წელს ნობელის პრემიით დაჯილდოეული აინშტაინი ფანატიკოსი ათეისტების შესახებ წერდა:
"არიან ფანატიკოსი ათეისტები რომელთა შეუწყნარებლობახ ენათესავება რელიგიური ფანატიკოსების შეუწყნარებლობას. და მათი ფანატიზმის წყარო ერთია.
ისინი გვანან მონებს რომლებიც ისევ გრძნობენ მძიმე ბრძოლის შემდეგ გადაყრილი ჯაჭვების და ბორკილების სიმძიმეს.
ისინი ჯანყდებიან ხალხისთვის განკუთვნილი ოპიუმის წინააღმდეგ-მათთვის აუტანელია სფეროთა მუსიკა.
ბუნების სასწაულს არ ამცირებს ის რომ მისი გაზომვა შეიძლება ადამიანური მორალით და ადამიანური მიზნებით" ( Max Jammer, Einstein and Religion: Physics and Theology, Princeton University Press, 2002, 97).
1. " მე მინდა გავიგო თუ როგორ შექმნა ღმერთმა სამყარო. მე არ მაინტერესებს ესა თუ ის მოვლენა ამა თუ იმ ელემენტის სპექტრში. მე მსურს მისი აზრების გაგება და დანარჩენი დეტალებია"(Ronald Clark, Einstein: The Life and Times, London, Hodder and Stoughton Ltd., 1973, 33).
2. " ჩვენ ვგავართ უზარმაზარ ბიბლიოთეკაში მოხვედრილ ბავშვს. ამ ბიბლიოთეკაში არის სხვადასხვანაზე ენაზე დაწერილი ბევრი წიგნი. ბავშვმა იცის რომ ვიღაცამ დაწერა ეს წიგნები,მაგრამ არ იცის თუ როგორ დაწერეს ისინი. ბავშვი ბუნდოვნად ხვდება რომ წიგნთა განლაგებაში არის რაღაც მისტიკური წესრიგი,მაგრამ მან არ იცის თუ რა არის ეს წესრიგი.
მე ვფიქრობ რომ ყველაზე ბრძენი ადამიანიც სწორედ ასეთია ღმერთის წინაშე. სამყარო საოცრადაა მოწყობილი და ემორჩილება გარკვეულ კანონებს,მაგრამ ჩვენ ძლივს გვესმის ეს კანონები. ჩვენ შეზღუდულ გონებას არ ძალაუძს იმის გაგება თუ რა ძალა ამოძრავებს თანავარსკვლავედებს"//ციტატა წიგნიდან Denis Brian, Einstein: A Life, New York, John Wiley and Sons, 1996, 186//.
3. "თუ კი გავწმენდთ იუდაიზმს და ქრისტიანობას მოგვიანო დანამატებებიდან და დავინახავთ თუ რას ქადაგებდნენ წინასწარმეტყველები და იესო ქრისტე დარჩება მოძღვრება რომელსაც ძალუძს კაცობრიობის ყველა სოციალური ავადმყოფობების განკურნება და კეთილი ნების ყოველი ადამიანის მოვალეობაა ბრძოლა წმინდა ადამიანობის ამ მოძღვრების განხორციელებისთვის". (Albert Einstein, Ideas and Opinions, New York, Bonanza Books, 1954, 184-185).
4. "ბოლოს და ბოლოს განა ორივე რელიგიის ფანატიკოსებმა არ გააძლიერეს განსხვავებები იუდაიზმს და რისტიანობას შორის? ჩვენ ვცხოვრობთ უფლის ნებით და ვავითარებთ ფაქტიურად იგივე სულიერ უნარებს. იუდეველი თუ წარმართი,მონა თუ თავისუფალი,ყველა ვეკუთვნით ღმერთს// ციტატა H.G. Garbedian, Albert Einstein: Maker of Universes, New York, Funk and Wagnalls Co., 1939, 267).
5. "ყოველი სერიოზული მეცნიერი ასკვნის რომ ბუნების კანონებში ვლინდება სული რომლის წინაშეც შეზღუდული უნარების მქონე და სუსტი ადამიანი უნდა გრძნობდეს თავის უძლურებას.
ამ გაგებით მეცნიერული კვლევა აჩენს განსაკუთრებული სახის რელიგიურ გრძნობას რომელიც ბევრი რამით განსხვავდება უფრო გულუბრყვილო რელიგიურობისგან ". //ეს თქვა აინშტაინმა 1936 წელს. Dukas and Hoffmann, Albert Einstein: The Human Side, Princeton University Press, 1979, 33//.
6. "რაც უფრო ღრმად წვდება ადამიანი ბუნების საიდუმლოებებს მით უფრო დიდ თაყვანს სცემს ღმერთს" ( Brian 1996, 119).
7. " ადამიანის ხვედრი უმშვენიერესი და უძლიერესი განცდაა საიდუმლოს, იდუმალების განცდა. ის უდევს საფუძვლად ჭეშმარიტ მეცნიერებას. პრაქტიკულად მკვდარია ის ვისაც არ განუცდია ეს,ვისაც აღარ იპყრობს მოწიწება.
ღმერთის ჩემი იდეაა ღრმა რწმენა იმისა რომ არსებობს უზენაესი,უმაღლესი გონიერი ძალა რომელიც იხსნება სამყაროს შეუცნობადობაში". ( Libby Anfinsen 1995).
8. "ჩემი რელიგია არის მოკრძალებული აღფრთოვანება უსაზღვრო გონიერებით რომელიც ვლინდება ჩვენი გონებისთვის მხოლოდ ნაწილობრივ მისაწვდომი სამყაროს სურათის უმცირეს დეტალებში". (ეს აინშტაინმა თქვა 1936 წელს: Dukas and Hoffmann 1979, 66).
9. "რაც მეტს ვსწავლობ სამყაროს მით უფრო ძლიერად მწამს ღმერთი". ( Holt 1997).
10. ფიზიკის საპატიო დოქტორი მაქს იამერი,ავტორი ბიოგრაფიული წიგნისა
Einstein and Religion, 2002), ამტკიცებს რიმ აინშტაინის ფართოდ ცნობილი გამოთქმა "მეცნიერება რელიგიის გარეშე კოჭლია და რელიგია მეცნიერების გარეშე-ბრმა" არის დიდი სწავლულის რელიგიური ფილოსოფიის კვინტესენცია (Jammer 2002; Einstein 1967, 30).
11. "იუდეოქრისტიანულ რელიგიურ ტრადიციაში არის უმაღლესი პრინციპები რომლებითაც უნდა ვიხელმძღვანელოთ ყველა ჩვენს მისწრაფებაში და მსჯელობაში. ჩვენი ძალები არაა საკმარისი უმაღლესი მიზნის მისაწვდომად,მაგრამ ის ქმნის ჩვენი მისწრაფებების და ღირებულებითი შეფასებების სანდო საფუძველს". (Albert Einstein, Out of My Later Years, New Jersey, Littlefield, Adams and Co., 1967, 27).
12. "ჩემი შეზღუდული გონების მიუხედავად მე შემიძლია კოსმოსის ჰარმონიის აღქმა. არიან ისეთებიც ვინც ამტკიცებენ რომ ღმერთი არაა,მაგრამ მე ყველაზე მეტად მაღიზიანებს ის რომ თავისი შეხედულებებების გასამყარებლად ისინი მიმოწმებენ მე". ( Clark 1973, 400; Jammer 2002, 97). ..
14. "ჭეშმარიტი რელიგიააა ჭეშმარიტი ცხოვრება,ცხოვრება მთელი სულით, მთელი მისი სიკეთით და სიმართლით" ( Garbedian 1939, 267)....
17. თავისი აზრი იესო ქრისტეზე აინშტაინმა გამოთქვა ამერიკული ჟურნალი The Saturday Evening Post-ის 1929 წლის 26 წლის მომრისთვის მიცემულ ინტერვიუში:
"- რა გავლენა მოახდინა თქვენზე ქრისტიანობამ?
- ბავშვობაში ვსწავლობდი ბიბლიასაც და თალმუდსაც. მე იუდეველი ვარ მაგრამ მაგრამ ძალიან მხიბლავს და მიზიდავს ნაზარეველის პიროვნება.
-წაკითხული გაქვთ თუ არა ემილ ლიუდვიგის მიერ დაწერილი წიგნი? ემილ ლიუდვიგის მიერ დახატული იესოს პორტრეტი მეტისმეტად ზედაპირულია. იესო იმდენად მასშტაბურია რომ არ ექვემდებარება თუნდაც ძალიან დაოსტატებული ფრაზიორების კალამს.
ქრისტიანობას ვერ უარყოფთ მხოლოდ ლამაზი სიტყვის საფუძველზე.
გჯერათ თუ არა ისტორიული იესოსი?
 |
| ერვინ შრედინგერი //1887-1961// 1933 წელს Erwin Rudolf Josef Alexander Schrödinger//ავსტრიელი ფიზიკოსი-თეორეტიკოსი, კვანტური მექანიკის ერთ-ერთი შემქმნელი. 1933 წელს მიანიჭეს ნობელის პრემია, მსოფლიოს რამოდენიმე მეცნიერებათა აკადემიის წევრი, საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის უცხოელი წევრი, ვიკიპედია//. |
ფიზიკაში ნობელის პრემიის ლაურეატი ავსტრიელი ერვინ შრედინგერი//1887-1961//. ვენას უნივერსიტეტი. შტუტგარტის,იენას, ბერლინის, ციურიხის, ოქსფორდის და ვენას უნივერსიტეტების ამ პროფესორმა პრემია მიიღო 1933 წელს. მისი ნაშრომები იყო მნიშვნელოვანი წვლილი მატერიის ტალღოვანი თეორიის და კვანტური მექანიკის სხვა საფუძვლების განვითარებაში.
შრიოდინგერი აღიარებულია ტალღოვანი მექანიკის დამფუძნებლად.
♦♦♦
შრედინგერი მეცნიერებას უწოდებდა თვითონ ღმერთის მიერ მოგონილ თამაშს:
"მეცნიერება თამაშია,მაგრამ ის არაა სახუმარო თამაში, ეს კარგად გალესილი დანებით თამაშია...
თუ კი, მაგალითად, რაღაც სურათს დავჭრით ათას ნაწილად და ნაწილებს ავურევთ ერთმანეთში და შემდეგ შევეცდებით მის ხელახლა აწყობას ეს იგივეა რაც თავსატეხის ამოხსნა.
მეცნიერებაში თავსატეხს გაძლევს თვითონ უფალი. მან მოიგონა თამაშიც,მისი წესებიც და შენ შეიძლება არც კი იცოდე ამ თამაშის ყველა წესი.
შენ უნდა გაბედო და აღმოაჩინო წესების უცნობი ნაწილი.
შედეგი დამოკიდებულია იმაზე თუ რამდენად მეტია უფალის მიერ სამუდამოდ დადგენილ წესთა რაოდენობა ჭეშმარიტების შემეცნების შენი უუნარობის შედეგად გაჩენილი ყალბი წესების რაოდენობაზე. თუ კი ეს შეფარდება გადააჭარბებს რაღაც ზღვარს თავსატეხი გადაწყვეტილი იქნება. როგორც ჩანს ამაშია თამაშის მტელი აზარტი"( Moore 1990, 348)...
ღმერთთან ურთიერთობის განცდა ისეთივე რეალურია როგორც საკუთარი ინდივიდუალობის გრძნობიერი და უშუალო აღქმა. მათ მსგავსად ღმერთის ადგილი არაა სივრცობრივ-დროით სურათში. მე ვერ ვპოულობ ღმერთს სივრცეში და დროში-ასე ამბობს პატიოსანი ნატურალისტი. ამისთვის მას ბრალს სდებს ის ვის კატეხიზმოშიც წერია: "ღმერთი სულია".
(Шрёдингер Э. Разум и материя. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2000. - С. 64-65 - Перевод приведен с изменениями. - Прим. перев.).
შრედინგერი ამტკიცებს რომ კაცობრიობის ტექნიკურ გამოგონებებს ზიანი მოაქვთ ბუნებისთვის:
"ტექნიკურად ორიენტირებული კულტურის სერიოზული შეცდომა იმაშია რომ უმაღლეს მიზნად ითვლება ბუნების შეცვლა.
ასეთ კულტურას სურს ღმერთის ადგილის დაკავება რათა ღვთაებრივ ნებას თავს მოახვიოს ამაო,წარმავალი ნება".( Moore 1990, 349).
წიგნში "ბუნება და ბერძნები" შრედინგერი წერს:საიდან მოვედი,საით მივდივარ?
მეცნიერება ვერაფერს ამბობს იმაზე თუ რატომ გვახარებს მუსიკა ან გვატირებს ძველი სიმღერა.
მეცნიერება არაფერს ამბობს არც დიად ერთიანობაზე რომლის ნაწილიცაა ასე თუ ისე ყოველი ჩვენთაგანი და რომელსაც ვეკუთვნით ყველანი.
დღეს ამ ერთიანობის ყველაზე გავრცელებული სახელია ღმერთი მთავრული ასოთი.საიდან მოვედი და სად მივდივარ? ეს დიდი მიუწვდომელი კითხვა დგას ყოველი ჩვენგანის წინაშე. მეცნიერება ვერ პასუხობს ამ კითხვას".
//შრედინგერი,"ბუნება და ბერძნები", 77//.
სიდნეის უნივერსიტეტის ფიზიკური ქიმიის საპატიო პროფესორ უოლტერ მურს მოჰყავს შრედინგერის საყვარელი ციტატა:
"ჭეშმარიტად ხედავს ის ვინც ხედავს რომ უზენაესი უფალი თანაბრადაა ყველაფერში. წარუვალი წარმავალში. ვინაიდან ყველაფერში თანაბრად არსებული უფალის მნახველი არ აყენებს ზიანს საკუთარ თავს და ისე გადის უმაღლეს გზაზე //ბხაგავატგიტა,13 27-28//. (Walter Moore, Schrödinger: Life and Thought, Cambridge University Press, 1990, 349).
შრედინგერი ამბობდა: "ამ მშვენიერ სიტყვებს არ სჭირდებათ კომენტარები. მოწყალება და სიკეთე ყველაფერ ცოცხალს და არა მხოლოდ ადამიანს განდიდებულია როგორც უმაღლესი მიზანი ხელმისაწვდომ მიზანთა შორის თუთქმის ისევე როგორც "მოწიწება სისცოცხლის მიმართ",რაზეც ლაპარაკობდა ამბერტ შვაიცერი ( Moore 1990; 349, 477).
შრედინგერი უარყოფდა მატერიალიზმს//თეორიას რომლის თანახმადაც მთელი რეალობა მხოლოდ მატერიალურია.
შრედინგერი ამტკიცებდა რომ ადამიანის ცნობიერება პრინციპულად განსხვავდება სხეულში მიმდინარე მატერიალური პროცესებისგან."ცნობიერებას ვერ ახსნით ფიზიკის კატეგორიების გამოყენებით იმიტომ რომ ცნობიერება არის სხვა კატეგორიებში აუხსნელი აბსოლუტურად ფუძემდებელი კატეგორია". (Schrödinger 1984, 334).
"მე არ უარვყოფ არც მეტაფიზიკას და არც მისტიციზმს იმიტომ რომ ისინი ასრულებენ მნიშვნელოვან როლს ყველაფერში რაც მოდის შემდეგ.
ჩვენ,ცოცხალი არსებები ვეკუთვნით ერთმანეთს. ჩვენ ყველანი ვართ წევრები თუ ასპექტები ერთი არსებობისა რომელსაც დასავლურ ტრადიციაში უწოდებენ ღმერთს და უპანიშადებში ბრაჰმანს"( Moore 1990, 477)....
გაგრძელება იქნება....
Тихомир Димитров
Они верили в Бога:
пятьдесят нобелевских лауреатов и другие великие ученые
пятьдесят нобелевских лауреатов и другие великие ученые
В книгу "ОНИ ВЕРИЛИ В БОГА: ПЯТЬДЕСЯТ НОБЕЛЕВСКИХ ЛАУРЕАТОВ И ДРУГИЕ ВЕЛИКИЕ УЧЕНЫЕ" включены документально подтвержденные высказывания всемирно известных ученых и писателей. За одиннадцать лет исследований я изучил сотни книг, статей и писем - в основном из архивов Национальной библиотеки Болгарии (София), Миланской общественной библиотеки (Милан) и Австрийской национальной библиотеки (Вена). Вдобавок я состоял в переписке со многими ныне здравствующими лауреатами Нобелевской премии, которые поделились со мной своими мыслями о Боге. Надеюсь, эта книга послужит источником вдохновения для верующих и заставит задуматься тех, кто полагает, будто религия и современная наука несовместимы. "Книга "ОНИ ВЕРЯТ В БОГА: ПЯТЬДЕСЯТ НОБЕЛЕВСКИХ ЛАУРЕАТОВ И ДРУГИЕ ВЕЛИКИЕ УЧЕНЫЕ" - чрезвычайно важное и интересное собрание высказываний больших ученых".
|
ЧАСТЬ I
ПРЕДСТАВИТЕЛИ ЕСТЕСТВЕННЫХ НАУК - ЛАУРЕАТЫ НОБЕЛЕВСКОЙ ПРЕМИИ (XX - XXI вв.)
ПРЕДСТАВИТЕЛИ ЕСТЕСТВЕННЫХ НАУК - ЛАУРЕАТЫ НОБЕЛЕВСКОЙ ПРЕМИИ (XX - XXI вв.)
1. АЛЬБЕРТ ЭЙНШТЕЙН - ЛАУРЕАТ НОБЕЛЕВСКОЙ ПРЕМИИ ПО ФИЗИКЕ
Нобелевская премия: Альберт Эйнштейн (1879-1955) был награжден
Нобелевской премией по физике в 1921 году - за вклад в развитие
квантовой теории и "за открытие закона фотоэлектрического эффекта".
Эйнштейн - один из основателей современной физики, создатель теории
относительности. В декабре 2000 года средства массовой информации (по
данным агентства "Рейтер") назвали Эйнштейна "человеком второго
тысячелетия".Гражданство: Германия; позже был гражданином Швейцарии и США.
Образование: доктор философии (физика), Цюрихский университет, Швейцария, 1905 г.
Профессиональная деятельность: эксперт патентного бюро, Берн, 1902-1908 гг.; профессор физики в университетах Цюриха, Праги, Берна и Принстона (Нью-Джерси).
♦♦♦
1. "Я хочу узнать, как Бог создал мир. Мне не интересны те или иные
явления в спектре того или иного элемента. Я хочу знать Его мысли,
остальное - это детали". (цит. по: Ronald Clark, Einstein: The Life and Times, London, Hodder and Stoughton Ltd., 1973, 33). 2. "Мы похожи на ребенка, попавшего в огромную библиотеку, в которой множество книг на разных языках. Ребенок знает, что кто-то эти книги написал, но не знает, как они были написаны. Он не понимает языков, на которых они написаны. Ребенок смутно подозревает, что в расположении книг есть некий мистический порядок, но что это за порядок - он не знает.
Мне кажется, что даже самый мудрый из людей выглядит именно так перед Богом. Мы видим, что вселенная устроена удивительным образом и подчиняется определенным законам, но эти законы мы едва понимаем. Наш ограниченный разум не способен постичь загадочную силу, что движет созвездиями". (Цит. по: Denis Brian, Einstein: A Life, New York, John Wiley and Sons, 1996, 186). 3. "Если очистить иудаизм (в том виде, в котором его проповедовали пророки) и христианство (в том виде, в котором его проповедовал Иисус Христос) от всех последующих дополнений - особенно сделанных священниками, - то останется учение, способное исцелить все социальные болезни человечества. И долг каждого человека доброй воли - в своем мирке упорно, по мере сил, бороться за претворение в жизнь этого учения чистой человечности". (Albert Einstein, Ideas and Opinions, New York, Bonanza Books, 1954, 184-185).
4. "В конце концов, разве фанатики обеих религий не преувеличили различия между иудаизмом и христианством? Все мы живем волей Божьей и развиваем практически идентичные духовные способности. Иудей или язычник, раб или свободный - все мы принадлежим Богу". (цит. по: H.G. Garbedian, Albert Einstein: Maker of Universes, New York, Funk and Wagnalls Co., 1939, 267).
5. "Всякий, кто серьезно занимается наукой, приходит к осознанию того, что в законах природы проявляется Дух, который намного выше человеческого, - Дух, пред лицом которого мы с нашими ограниченными силами должны ощущать собственную немощь. В этом смысле научные поиски приводят к религиозному чувству особого рода, которое действительно во многом отличается от религиозности более наивной". (Высказывание, сделанное Эйнштейном в 1936 г. Цит. по: Dukas and Hoffmann, Albert Einstein: The Human Side, Princeton University Press, 1979, 33).
6. "Чем глубже человек проникает в тайны природы, тем сильнее он почитает Бога". (Цит. по: Brian 1996, 119).
7. "Самое прекрасное и глубокое переживание, выпадающее на долю человека, - это ощущение тайны. Оно лежит в основе подлинной науки. Тот, кто не испытал этого чувства, кого уже не охватывает благоговение - практически мертв. Эта глубокая эмоциональная уверенность в существовании высшей разумной силы, открывающейся в непостижимости Вселенной, и есть моя идея Бога". (Цит. по: Libby Anfinsen 1995).
8. "Моя религия состоит в чувстве скромного восхищения перед безграничной разумностью, проявляющей себя в мельчайших деталях той картины мира, которую мы способны лишь частично охватить и познать нашим умом". (Высказывание, сделанное Эйнштейном в 1936 г. Цит. по: Dukas and Hoffmann 1979, 66).
9. "Чем больше я изучаю мир, тем крепче моя вера в Бога". (Цит. по: Holt 1997).
10. Макс Яммер (почетный профессор физики, автор биографической книги "Эйнштейн и религия" (Einstein and Religion, 2002), утверждает, что широко известное высказывание Эйнштейна "Наука без религии хрома, религия без науки слепа" - квинтэссенция религиозной философии великого ученого. (Jammer 2002; Einstein 1967, 30).
11. "В иудеохристианской религиозной традиции мы находим высочайшие принципы, которыми должны руководствоваться во всех своих устремлениях и суждениях. Наших слабых сил недостаточно, чтобы дотянуться до этой высшей цели, но она формирует надежное основание всех наших устремлений и ценностных суждений". (Albert Einstein, Out of My Later Years, New Jersey, Littlefield, Adams and Co., 1967, 27).
12. "Несмотря на всю гармонию космоса, которую я, с моим ограниченным разумом, всё же способен воспринимать, находятся те, кто утверждают, что Бога нет. Но больше всего меня раздражает, что в поддержку своих взглядов они цитируют меня". (Цит. по: Clark 1973, 400; Jammer 2002, 97).
13. О фанатичных атеистах Эйнштейн писал:
"Есть и фанатичные атеисты, чья нетерпимость сродни нетерпимости религиозных фанатиков, - и происходит она из того же источника. Они похожи на рабов, по-прежнему чувствующих гнёт цепей, сброшенных после тяжелой борьбы. Они бунтуют против "опиума для народа" - для них невыносима музыка сфер. Чудо природы не становится меньше оттого, что его можно измерить человеческой моралью и человеческими целями". (Цит. по: Max Jammer, Einstein and Religion: Physics and Theology, Princeton University Press, 2002, 97).14. "Истинная религия - это подлинная жизнь, жизнь всей душой, со всей ее добротой и праведностью". (Цит. по: Garbedian 1939, 267).
15. "За всеми величайшими достижениями науки стоит уверенность в логической стройности и познаваемости мира - уверенность, которая сродни религиозному переживанию… Эта глубокая эмоциональная уверенность в существовании высшей разумной силы, открывающейся в непостижимости Вселенной, и есть моя идея Бога". (Einstein 1973, 255).
16. "Напряженная умственная деятельность и изучение Божьей Природы - вот те ангелы, что проведут меня сквозь все невзгоды этой жизни, дадут утешение, силу и бескомпромиссность". (Цит. по: Calaprice 2000, ch. 1).
17. Мнение Эйнштейна об Иисусе Христе было высказано в его интервью американскому журналу "Сатердей ивнинг пост" (The Saturday Evening Post, 26 октября 1929 г.):
"- Какое влияние оказало на вас христианство?
- В детстве я изучал и Библию, и Талмуд. Я иудей, но меня завораживает яркая личность Назарянина.
- Читали ли вы книгу об Иисусе, написанную Эмилем Людвигом?
- Портрет Иисуса, написанный Эмилем Людвигом, слишком поверхностен. Иисус настолько масштабен, что не поддается перу фразеров, даже очень искусных. Христианство нельзя отвергнуть лишь на основании красного словца.
- Верите ли вы в исторического Иисуса?
- Разумеется! Невозможно, читая Евангелие, не почувствовать реальное присутствие Иисуса. Его личность дышит в каждом слове. Никакой миф не обладает столь мощной жизненной силой".
3. ЭРВИН ШРЁДИНГЕР - ЛАУРЕАТ НОБЕЛЕВСКОЙ ПРЕМИИ ПО ФИЗИКЕ
Нобелевская премия: Эрвин Шрёдингер (1887-1961) в 1933 году
был удостоен Нобелевской премии по физике "за открытие новых
продуктивных форм атомной теории". Его труды стали также важным вкладом в
развитие волновой теории материи и других основ квантовой механики.
Шрёдингер признан основателем волновой механики. Гражданство: Австрия.
Образование: доктор философии (физика), Венский университет, Австрия, 1910 г.
Профессиональная деятельность: профессор физики в университетах Штутгарта, Йены, Берлина, Цюриха, Оксфорда и Вены.
♦♦♦
1. Шрёдингер называл науку игрой, правила которой придумал Сам Бог:
"Наука есть игра, но игра не шуточная, игра в хорошо заточенные ножики…2. "…Меня очень удивляет, что научная картина реального мира вокруг меня настолько неполная. Она дает много фактической информации, приводя весь наш жизненный опыт в замечательно непротиворечивый порядок. Однако она хранит тягостное молчание в отношении всего того, что действительно близко нашему сердцу, что действительно имеет для нас значение. Она не может нам сказать ни слова о красном и синем, горьком и сладком, физической боли и физической радости; она ничего не знает о красоте и уродстве, хорошем и плохом, Боге и вечности.
Если, к примеру, аккуратно разрезать какую-нибудь картинку на тысячу кусочков и перемешать, а потом попытаться сложить ее снова - это все равно что решить головоломку. В науке головоломку тебе задает не кто иной, как Господь. Он придумал и саму игру, и ее правила, которые к тому же ты можешь и не знать полностью. Тебе предоставляется угадать или определить на свой страх недостающую половину правил. …Результат зависит от того, насколько количество истинных правил игры, навечно установленных Господом, больше числа ложных, порожденных вследствие твоей неспособности познать истину; и если данное соотношение превысит некий предел, головоломка будет решена. Похоже, в этом и состоит весь азарт игры". (Цит. по: Moore 1990, 348).
"Разрешите сказать пару слов о пресловутом атеизме науки. Теисты снова и снова упрекают науку в атеизме, но без каких-либо на то оснований. Личностного Бога невозможно найти в такой модели мира, из которой изъято всё личностное.4. Шрёдингер утверждает, что технические изобретения человечества наносят ущерб природе:
Известно, что опыт общения с Богом так же реален, как непосредственное чувственное восприятие или ощущение собственной индивидуальности. Подобно им, Богу нет места в пространственно-временной картине. Я не нахожу Бога нигде в пространстве и времени - так говорит честный натуралист. И за это он слышит обвинения в свой адрес от того, в чьем катехизисе записано: Бог есть дух". (Шрёдингер Э. Разум и материя. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2000. - С. 64-65 - Перевод приведен с изменениями. - Прим. перев.).
"Серьезная ошибка технически ориентированной культуры заключается в том, что высшей целью представляется изменение Природы. Такая культура надеется занять место Бога, чтобы навязать божественной воле убеждения бренного разума". (Цит. по: Moore 1990, 349).5. В книге "Природа и греки" Шрёдингер пишет:
"Откуда я пришел, куда иду?6. Уолтер Мур (почетный профессор физической химии в Сиднейском университете) вспоминает любимую цитату Шрёдингера из "Бхагавадгиты":
Наука ни слова не может сказать о том, почему нас радует музыка, или почему старая песня трогает нас до слез. Наука хранит молчание даже в ответ на вопрос о великом Единстве - Едином Пармениде - часть которого все мы так или иначе составляем, и которому мы все принадлежим. Самое распространенное его название в наше время - Бог, с заглавной буквы. Откуда я пришел, куда иду? Это великий непостижимый вопрос, встающий перед каждым из нас. У науки нет на него ответа". (Шрёдингер, "Природа и греки", 77 - Перевод приведен с изменениями. - Прим. перев.).
" Кто видит, что Высший Господь равно во всех существах пребывает, Непреходящий в непреходящем, тот воистину видит. Ибо везде равно пребывающего Господа прозревая, Он сам себе не вредит и так на высший Путь вступает" (Бхагавадгита 13:27-28). (Walter Moore, Schrödinger: Life and Thought, Cambridge University Press, 1990, 349).Шрёдингер говорил: "Эти прекрасные слова не нуждаются в комментариях. Милосердие и доброта ко всему живому (а не только к людям) прославляются как высшая из достижимых целей - почти в том же смысле, что и "благоговение перед жизнью", о котором говорил Альберт Швейцер". (Цит. по: Moore 1990; 349, 477). 7. Шрёдингер отвергал материализм (теорию, согласно которой вся реальность исключительно материальна). Он утверждал, что сознание человека принципиально отличается от материальных процессов, происходящих в теле. "Сознание нельзя объяснить, пользуясь категориями физики, потому что сознание - абсолютно основополагающая категория, не объяснимая ни в каких других категориях". (Schrödinger 1984, 334).
8. "Я не стану отвергать метафизику и даже мистицизм, потому что они играют важную роль во всем, что следует далее.
- My View of the World. Cambridge University Press, 1964.
- Разум и материя. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2000.
- Природа и греки. - Ижевск: Научно-издательский центр "Регулярная и хаотическая механика", 2001.
- Что такое жизнь с точки зрения физики. - М.: Атомиздат, 1972.
No comments:
Post a Comment