"მე მიკვირს რომ თქვენს მთავრობაში ვერ ხედავენ რომ კულტურა ყველაფერზე მნიშვნელოვანია,რომ კულტურა ტანკებზე უფრო მნიშვნელოვანია, რომ კულტურა ეკონომიკაზე უფრო მნიშვნელოვანია." არის შესანიშნავი საბაბი ყველაფერი არსებულის მოსპობის მსურველი ე. წ. პროგრესული სამყაროს მიმართ ჩემი დამოკიდებულების გამოსახატავად. ეს ე.წ. პროგრესული სამყარო უტოპიურად იმედოვნებს რომ ყველაფერი არსებულის დანგრევის შემდეგ რაღაც გაჩნდება. იმდროინდელი ჰოლივუდის რეალიებია აბსოლუტური უზნეობა. პოსტმოდერნისტული ფილოსოფია რომლის თანახმადაც არ უნდა არსებობდეს არანაირი შეზღუდვა."
«ვამზადებ ფილმს ფემინიზმის წინააღმდეგ…»//შემოკლებით//
 |
Krzysztof Zanussi;
1939 წლის 17 ივნისს ვარშავაში, პოლონეთში დაბადებული სახელგანთქმული პოლონელი კინორეჟისორი 1955-1959 წლებში ვარშავას უნივერსიტეტში სწავლობდა ფიზიკას და 1959-1962 წლებში კრაკოვის უნივერსიტეტში ფილოსოფიას,ე.ი. ის ფიზიკოსიცაა და ლირიკოსიც,ფიზიკოსიც და ფილოსოფოსიც.
1939 წლის 17 ივნისს ვარშავაში, პოლონეთში დაბადებული სახელგანთქმული პოლონელი კინორეჟისორი 1955-1959 წლებში ვარშავას უნივერსიტეტში სწავლობდა ფიზიკას და 1959-1962 წლებში კრაკოვის უნივერსიტეტში ფილოსოფიას,ე.ი. ის ფიზიკოსიცაა და ლირიკოსიც,ფიზიკოსიც და ფილოსოფოსიც.
1958 წლიდან ის იღებდა სამოყვარულო ფილმებს რაშიც მიიღო პრემიებიც. 1966 წელს მან დაამთავრა ლოძის კინოსკოლის სარეჟოსორო ფაკულტეტი. იღებდა მხატვრულ,დოკუმენტურ და სატელევიზიო ფილმებს.
მან გაითქვა სახელი როგორც თანამედროვე პოლონელი ინტელიგენციის ზნე-ჩვეულებათა უემოციოდ მკვლევარმა რაციონალისტმა რომელიც მიდრეკილია ურთულესი ეგზისტენციალური პრობლემების დასმისკენ.
კინოსა და ტელევიზიაში მუშაობის გარდა მან თეატრალური და საოპერო წარმოდგენები დადგა პოლონეთში, გერმანიაში, იტალიაში, საფრანგეთში, შვეიცარიაში და რუსეთში.
1980 წელს როგორც რეჟისორი ის ის გახდა კანის კინოფესტივალის ლაურეატი.
1980 წელს როგორც რეჟისორი ის ის გახდა კანის კინოფესტივალის ლაურეატი.
1982 წელს მან მიიღო ვენეციის კინოფესტივალის საგანგებო პრიზი.
1984 წელს მან მიიღო ვენეციის კინოფესტივალის მთავარი პრიზი.
2004 წელს მან მიიღო ცარსკოე სელოს მხატვრული პრემია.
2005 წელს ის ერევნელმა სომხებმაც კი დააჯილდოვეს კინოფესტივალი "ოქროს გარგარის" სერგეი ფარაჯანოვის სახელობის პრემიით //მსოფლიო კინემატოგრაფში შეტანილი წვლილისთვის//.
2009 წელს მან მიიღო კნიაზი იაროსლავ ბრძენის მეხუთე ხარისხის ორდენი.
2009 წელს მან მიიღო საერთაშორისო პრემია ბალტიის ვარსკვლავი. ვიკიპედიიდან//.
ზანუსი თვლის რომ მასობრივი მოძრაობები არის ლოზუნგები და ხმაურიანი აქციები მაშინ როდესაც არსებითად ისინი ივიწყებენ არსს, სიმართლეს.
ზანუსი თვლის რომ მასობრივი მოძრაობები არის ლოზუნგები და ხმაურიანი აქციები მაშინ როდესაც არსებითად ისინი ივიწყებენ არსს, სიმართლეს.
ეკოლოგიური და ფემინისტური მოძრაობები გვანან ერთმანეთს.
ქალების,ისევე როგორც ეკოლოგიის,პრობლემები სერიოზულია, მაგრამ ჩვენ ვლაპარაკობთ იმათზე ვინც დაკავებულია ამ პრობლემებით, იმაზე თუ როგორ არიან ამით დაკავებული და რა მიზნებს ისახავენ.
ისინი მწვავე თემების მეშვეობით შოულობენ ფულს, ეს კი დაუშვებელია.
დიდი ხნის შესვენების შემდეგ ზანუსი თავის საკუთარ იუბილეზე //70 წლის გახდა// ოდესაში ჩამოვიდა ჯერ კიდევ ერთი წლის წინ. აქ შედგა მისი ფილმების რეტროსპექტივა, ქალაქის მერმე პირადად მიულოცა ოსტატს.
ეხლა ზანუსი ისევ ჩამოვიდა ოდესაში პირველ საერთაშორისო კინოფესტივალზე და მისმა გამოჩენამ გაამხნევა ორგანიზატორები.
ოდესას პირველი საერთაშორისო კინოფესტივალი გამოვიდა. მისი ამოსავალი წერტილებია კინოფირთა კომედიურობა, მაგრამ იუმორი უნდა იყოს კონცეპტუალური და არა უბრალო. უპირატესობა ენიჭება არტჰაისის და მეინსტრიმის საზღვარზე მოქანავე ფილმებს. არის საგანგებო ჩვენებები, ოსტატთა კლასები ცნობილი რეჟისორების, მსახიობების, პროდიუსერების მონაწილეობით.
- რატომ გაინტერესებთ ის რაც ხდება პოსტსაბჭოთა სივრცეში?
- არის სხვადასხვა მიზეზი. უკრაინა უზარმაზარი ტერიტორიაა, ჩემი მეზობელი. და რთულ ვითარებაში მყოფი მეზობელი. ის მერყეობს და ჯერ კიდევ გაუგებარია თუ რომელ გზას დაადგება.
რუსეთი კი უზარმაზარი გამოცანაა მთელი მსოფლიოსთვის, მე ვშიშობ რომ რუსეთი შეიძლება წავიდეს თვითონ მისთვის საშიში მიმართულებით და თუ კი რამე ემუქრება რუსეთს ის ემუქრება ევროპულ ქვეყნებსაც.
ჩვენ ვხედავთ ჩინეთის დინამიკას, აზიის ქვეყნების აღმავლობას. მზარდი პრობლემები მთელი ევრო-ატლანტური ცივილიზაციისთვის რომელსაც ეკუთვნის რუსეთიც და ჩვენ ერთად უნდა ვიღონოთ რამე ჩვენი პრივილეგირებული პოზიციის შენარჩუნებისთვის.
და თუ კი ვინმე ამ პირობებში იწყებს მესამე პოლუსის როლის შესრულებას ეს ემსგავსება კონსტანტინეპოლის დაცემის ვითარებას. მაშინ დასავლეთის მოძულე ბიზანტია ეთამაშებოდა თურქებს და ამ სიძულვილმა გამოწვია შეუქცევადი შედეგები. დაკარგულია ისტორიული შანსი და კონსტანტინეპოლი დღემდე მაჰმადიანთა ქალაქია //აქ ბატონი ზანუსი არაფერს ამბობს იმაზე რომ ამას ხელი შეუწყვეს გაღორებული და ბიზანტიის სიმდიდრეს დახარბებული ვენეციელი ვაჭრების მიერ გადარეულმა ლათინმა რაინდებმაც რომლებმაც იერუსალიმის აღების მაგივრად გაძარცვეს და დაარბიეს კონსტანტინეპოლი. მაგრამ ბატონი ზანუსი ნამდვილად ჭკვიანი და ნიჭიერი ადამიანია და თუ კი მას ვინმე ამას კეთილგანწყობით აუხსნის ის ნამდვილად გაიგებს, გ.მ.//.
- თქვენზე ამბობენ რომ ხართ ბუნებით დიპლომატი, კარგადაა ცნობილი თქვენი ეკუმენისტური შეხედულებები. თქვენი აზრით მოლაპარაკება შეიძლება ყველაზე რთულ ვითარებებშიც?
ზოგჯერ მოლაპარაკება შეუძლებელია. მე არც ისე გულუბრყვილო ვარ და არ ვთვლი რომ მშვიდობით და სიყვარულით მოლაპარაკება ყოველთვისაა შესაძლებელი.
რამდენ ადამიანს აქვს ხმა!
ადრე ხალხი ნაკლები იყო და ხმა არ ჰქონდა თითქმის არავის. შესაძლებელი იყო ელიტების მოლაპარაკება.
ეხლა კი ისტორიაზე გავლენას ახდენენ ადამიანთა უზარმაზარი მასები. ახდენენ არც ისე დიდ, მაგრამ მნიშვნელოვან გავლენას.
ეს საინტერესო და საშიში მოვლენაა. ხმა აქვთ უზარმაზარ მასებს,უზარმაზარ მასებს აქვთ ბირთვული ომის გამოცდილება....უნდა ვიპოვოთ ამ რთულ სინამდვილესთან ურთიერთობის ხერხები.
-ხომ არ გეჩვენებათ რომ ხელოვნებას ნებისმიერ ფილოსოფიურ თეორიაზე თუ პოლიტიკურ თამაშზე უკეთესად შეუძლია უზარმაზარი მასების გაერთიანება?
-ხელოვნების როლია სიმართლის და სილამაზის, მშვენიერების ძიება. ესაა ხელოვნების პრინციპი და ერთადერთი ამოცანა.
ხელოვნებამ უნდა შეასრულოს როლი ადამიანის განვითარებაში,უნდა მოახდინოს ქაოსის ჰარმონიზება.ეს ასეა. იმიტომ რომ ადამიანს სჭირდება შველა.
ჩვენ ვცხოვრობთ პირობებში რომლებშიც არასოდეს არავის უცხოვრია.
- თქვენ მრავალი წელი აქტიურად მუშაობთ,ფიქრობთ,შეგიძლიათ თქვენი თვალსაზრისის თანმიმდევრულად დაცვა.
- თქვენ მრავალი წელი აქტიურად მუშაობთ,ფიქრობთ,შეგიძლიათ თქვენი თვალსაზრისის თანმიმდევრულად დაცვა.
თქვენ აკვირდებით ჩვეული ცნებების შეცვლას, იდეათა გარდაქმნას. თუ კი ვილაპარაკებთ ხელოვნებაზე, რაა მიმდინარე მომენტის თავისებურება?
- ხელოვნების ზოგი სახეობა შევიდა ჩიხში. სახვით ხელოვნებაში უკვე დაახლოებით მეოცე საუკუნის დასაწყისიდან მიდის დაშლის პროცესი. ამას ვერაფრით იტყვით არქიტექტურაზე,ის შესანიშნავად გრძნობს თავს და ვითარდება.
ჩიხშია სერიოზული მუსიკა. ჩვენ ვხედავთ პოპულარული მუსიკის გიგანტურ აღმავლობას. არასოდეს უსმენია მუსიკისთვის ამდენ ხალხს როგორც დღეს.
მაგრამ მაღალი მუსიკა ჩრდილშია. ჩემი აზრით კრიტიკული მომენტი დადგა უკვე დოდეკაფონიის ისტორიის დასაწყისში. მეჩვენება რომ ეს იყო ჩიხი და ის გრძელდება.
იყო შეჩერება.სუნთქვის შეწყვეტა,ახალი სუნთქვა კი არ მოხდა.
ელექტრონულ მუსიკას ყავს უზარმზარი აუდიტორია,მაგრამ თვითონ მუსიკას არ მოუტანია არაფერი მნიშვნელოვანი.
- და თუ კი ვილაპარაკებთ კინოზე
- უზარმაზარი უკანდახევა. 30 წლის წინ კინოს ენა ბევრად უფრო მძლავრად ვითარდებოდა,ბევრად უფრო განვითარებული იყო.
ბევრად მეტის გამგები და ბევრად უფრო განათლებული იყო აუდიტორია.
ეს უეჭველი ფაქტია-გოდარსაც და ანტონიონისაც, რენესაც, ბერგმანსაც,
ფელინისაც და ტარკოვსკისაც აჩვენებდნენ, როგორც ამბობენ პარიზში, "დიდ ბულვარებზე".
ესე იგი ფართო აუდიტორია დადიოდა ამ ფილმების
სანახავად. ეხლა კინო თავის მასაში არის ფილმები პაწაწა ბავშვებისთვის და
განათლებული საზოგადოებისთვის. ასეთი ფილმები ყოველთვის იყო,მაგრამ ეხლა
ბევრად მეტია.
ორიოდე წლის წინ მე გამოვდიოდი ამერიკაში. იმ ქვეყანაში
ყველა ხანში შესული კონსერვატორად ითვლება და ამიტომ მე ძალიან რბილად და
ფრთხილად,თითქოს თავს ვიმართლებდი,ვუთხარი ჩემს მსმენელებს სიეტლში,ისინი
კი კონცერნი "ბოინგის" თანამშრომლები იყვნენ, რომ ოცი წლის წინ მე
"კონკორდით" აშშ-ში 3,5 საათში ჩავფრინდი.
ასეთ ტექნიკაზე დღეს ოცნებაც კი შეუძლებელია. ასეთი
ტექნიკა აღარაა. ავიამრეწველობამ უკან გადადგა ნაბიჯი ფართო საზოგადოების
მოლოდინების დასაკმაყოფილებლად. მე ეხლა შემიძლია ფრენა Airbus A380-ით,მაგრამ მისი ტექნოლოგია ბევრად უფრო პრიმიტიულია. ე.ი. ავიამრეწველობამაც დაიხია უკან.
- რუსეთში ეხლა საკმაოდ ბევრ ფილმს იღებენ. კარგია ეს თუ ცუდი?
რუსეთის კინემატოგრაფი ცოცხალი და საინტერესოა. ის
აღორძინების გზაზეა. ცნობენ როგორც პოლონურ ისე რუსულ კინემატოგრაფს,ეს
ბევრ რამეს ამბობს.
უკრაინა კი ყველა დონეზე განიცდის უზარმაზარ
ცვლილებებს. მე არ მიკვირს რომ ქვეყანაში არის კინემატოგრაფის აღორძინების
სურვილი.
მაგრამ აქ არაა საშუალებები,არაა კინოს ჩვენების სისტემა.
თუ როიალი არაა არაა საჭირო პიანისტების გამოშვებაც. ისინი არ არიან საჭირონი. აქ ვერაფერზე დაუკრავ.
არაა დარბაზები სადაც შეიძლება უკრაინული ფილმების ჩვენება,არაა ადგილი სადაც შეიძლება ნაწარმის დემონსტრაცია.
ამერიკული და რუსული კომპანიები აჩვენებენ მხოლოდ
ამერიკულ და რუსულ ფილმებს. დიდი უპასუხისმგებლობაა,მაგრამ ვიღაცეებმა ვერ
იმუშავეს ისე როგორც საჭიროა,ადაა კინოგაქირავების სისტემა. უკრაინელ
კინემატოგრაფისტებს კი უნდა ჰქონდეთ თავის ქვეყანაში თავისი ფილმების
ჩვენების საშუალება. ეს შემაშფოთებელია.
- ოდესის კინოფესტივალის საგანგებო სტუმარი,ჰოლანდიელი
მსახიობი და რეჟისორი რუტგერ ჰაუერი თავის მსმენელებს მოუწოდებდა ფილმების
გადაღებისთვის ციფრული ფოტოაპარატის გამოყენებისკენ. ეს თქვენ შოკს არ
გგვრით ?
- ტექნიკა მნიშვნელოვანია,მაგრამ მე მოვიყვან უბრალო პარალელს საბეჭდი მანქანის გამოჩენის შემდეგ გაიოლდა რომანების წერა და ბევრმა გადაწყვიტა რომ რომანის დაწერა შეუძლია ყველა.
მაგრამ სრულფასოვანი ლიტერატურული ნაწარმოების დასაწერად აუცილებელია სოფოკლეს, შექსპირის, სერვანტესის დროულად წაკითხვა და არა საბეჭდ მანქანაზე სწრაფად ბეჭდვის ცოდნა. აუცილებელია განათლება. ადამიანის ცხოვრების,არსებობის არსის აღწერაში უკვე შორს წასული თაობების გამოცდილების გარეშე ლიტერატურა იქნება საბავშვო ლიტერატურა.
თაობათა გამოცდილების გარეშე კინემატოგრაფი იქნება პრიმიტიული,დაემსგავსება გრაფიტის, ქუჩის მხატვრების კედლის შემოქმედებას.
- ძნელია თაობათა გამოცდილების მნიშვნელობის უარყოფა,მაგრამ ეროვნული კინემატოგრაფის განვითარება მოითხოვს სერიოზულ კაპიტალდაბანდებებს-ფულის გაღებს ფილმების შესაქმნელდ, კინოთეატრების მოსაწყობად.
- ფული მეორადია.ესაა ორგანიზაციის პრობლემა.
საჭიროა საგანგებო პრივილეგიები ეროვნული კინოსთვის.
საფრანგეთში ფული კი არა კანონი შველის იმას რომ ფრანგები პირველ რიგში ფრანგული კინოს სანახავად მიდიან.
კანონი რომელიც იძლევა ქვეყანაში კინემატოგრაფის განვითარების საშუალებას,არსებობს შეღავათები იმათთვის ვინც აკეთებს კინოს.
და საფრანგეთში უყურებენ სამამულო კინოს მეტად ვიდრე სხვა ნებისმიერ ევროპულ ქვეყანაში.
კანონი ხელს უწყობს კინემატოგრაფის განვითარებას.
საფრანგეთმა გააცნობიერა რომ კინემატოგრაფი მნიშვნელოვანია,რომ კინო არის ერის დაჯერებულობის აღზრდის, ერის ინტეგრაციის საშუალება.
მე მიკვირს რომ თქვენს მთავრობაში ვერ ხედავენ რომ კულტურა ყველაფერზე მნიშვნელოვანია,რომ კულტურა ტანკებზე უფრო მნიშვნელოვანია,რომ კულტურა ეკონომიკაზე უფრო მნიშვნელოვანია.
პოლიტიკა ხომ მხოლოდ სიტყვები და ლოზუნგებია. ერის ორგანიზებისთვის კი მას უნდა მისცე რეალობის შესაბამისი რეკომენდაციები,საყრდენი წერტილები.
მე დღემდე არ მინახავს ეკრანზე სრულფასოვანი რუსი გმირი,მის გარეშე კი ეროვნული კინო შეუძლებელია. ტელევიზიითაც არ მინახავს ასეთი დასამახსოვრებელი, გონებით უცბათ მოხელთებადი გმირი, ასეთი სერიალიც კი არ შექმნილა.
მე ხელად დავინახავდი ხასიათს ეს გმირი ვერ იქნება პოლონელი,ეს არაა მოლდაველი,ის შეიძლება იყოს მხოლოდ რუსეთში,მაგრამ ასეთი გმირი არაა.
არადა უდიდესი მნიშვნელობა აქვს ერის მენტალობის ხაზგასმას,მის გამოხატვას. ამის გარეშე ეროვნული კინემატოგრაფი ვერ იქნება.
დარბაზში ტევა არ იყო რომან პოლანსკის ფილმი მოჩვენების საგანგებო ჩვენებისას. ის წარმატებას მოიპოვებს ჩვენებისას. რას ფიქრობთ?
- ჩემის ფიქრით ერთი ნაბიჯი აკლია საშუალო დონეზე უფრო მაღლა ასასვლელად. ფილმის გმირი ახალგაზრდა კაცის ქცევებში არაა გამართლება. ფილმი გადაღებულია დაბალი დონის წიგნის მიხედვით. ეს მოთხრობა ტონი ბლერზე წმინდა წყლის ჟურნალისტიკაა. ამიტომ მთავარი გმირის ხასიათი არაა გააზრებული,არაა შემოთავაზებული ვითარების განვითარება. დააკლდა დინამიკა,ამოუქაჩავია. არა მგონია რომ ის წარმატებას მოიპოვებს ჩვენებისას. მაგრამ ფინალი კარგადაა გაკეთებული. ის გვაგონებს კარგი კინოს კარგ დროს.
- და რას ფიქრობთ იმ დევნაზე რომლის გმირიც გახდა რომან პოლანსკი?
-ო,მე უკვე გამტანჯა ამ თემამ ვინაიდან პოლონეთში პოლანსკის შემთხვევის შესახებ მე ვარ მორიგე კომენტატორი.
მე გავაბრაზე ფემინისტი ქალბატონები. ეს ორგანიზაციები მე მთვლიან პირად მტრად.
მაგრამ არსებობს ჩემი პირადი პოზიცია.
არის შესანიშნავი საბაბი ყველაფერი არსებულის მოსპობის მსურველი ე.წ. პროგრესული სამყაროს მიმართ ჩემი დამოკიდებულების გამოსახატავად.
ეს ე.წ. პროგრესული სამყარო უტოპიურად იმედოვნებს რომ ყველაფერი არსებულის დანგრევის შემდეგ რაღაც გაჩნდება.
უტოპია აღარაა,აღარავის სჯერა.
საქმე იმაშია რომ მე კარგად ვიცნობ პოლანსკის და კარგად ვიცი თუ რა მოხდა: მე მაშინ ვიყავი აშშ-ში.
იმდროინდელი ჰოლივუდის რეალიებია აბსოლუტური უზნეობა. პოსტმოდერნისტული ფილოსოფია რომლის თანახმადაც არ უნდა არსებობდეს არანაირი შეზღუდვა.
დღეს უკვე გასაგებია რომ ესაა მოგონილი,არალოღიკური მიდგომა. მაგრამ 33 წლის წინ ეს ჯერ არ იყო ცხადი.
შემოქმედებითი ელიტა უარყოფდა წესებს, ძალიან შორს იყო სინამდვილისგან. მეფობდა ყველაფრის ნებადართულობა-აკეთე რაც თავში მოგიფრიკინებს და მოგეპრიანება. გააფართოვე თავისუფლების სივრცე.
რაც მაშინ ხდებოდა ჰოლივუდში განსაკუთრებული ვითარებაა, ეხლა შეუძლებელია ამ ძველი საქმის ამოწევა.
მაგრამ მე ხელი არ მომიწერია წერილისთვის პოლანსკის დასაცავად იმიტომ რომ ჯერ არაა სასამართლოს გადაწყვეტილება. მე ამ წერილს ხელს მოვწერ მაშინ როდესაც იქნება სასამართლოს გადაწყვეტილება და ცხადი იქნება რომ მას სჭირდება დაცვა. მე არაფერს ვაკეთებ სოლიდარობის გულისთვის. მე არ ვაწერ ხელს კოლექტიურ წერილებს მხოლოდ იმიტომ რომ ვიღაც ამას თვლის აუცილებლად. მე მაქვს ჩემი აზრი იმაზე რაც ხდება.მე მუდამ ვიცავ ამ აზრს. ესაა ჩემი თავისუფლება. ის უსაზღვროა.
რომან პოლანსკის ირგვლივ შექმნილმა ვითარებამ ძალიან ამაღელვა. ეს არაა უბრალოდ კერძო ისტორია.
დავფიქრდეთ-თუ კი ყველაფერი ნებადართული იყო მაშ რატომ იღებენ ეხლა მხოლოდ ერთ ფაქტს და განიხილავენ მას როგორც მორალის ნორმების დარღვევას?
ის გოგონა,მისი მსხვერპლი, იყო დედამისის მსხვერპლიც. ბავშვით ვაჭრობდნენ მშობლები. არ გამოდის ბრალმდებლებისთვის სასურველი სამმკუთხედი "მდევნელი-მსხვერპლი-მხსნელი". ამ სამკუთხეში გოგონა წარმოდგენილია მსხვერპლად,მაგრამ ამავე დროს ის იყო მდევნელიც.
ამ თვალსაზრისის გამო მე პოლონეთში ძალიან მლანძღავენ. მაგრამ მე ვაკეთებ ფილმს ფემინიზმის წინააღმდეგ და არ მეშინია. ეს ყველაფერი ძალიან სერიოზულია.
მასობრივი მოძრაობები არის ლოზუნგები,ტრანსპარანტები,ხმაურიანი აქციები, მაგრამ აქტივისტები ივიწყებენ არსს,სიმართლეს. ეკოლოგიის შემთხვევაშიც ასეა.
ეკოლოგიური და ფემინისტური მოძრაობები ტექნოლოგიურად გვანან ერთმანეთს.
ქალთა პრობლემები სერიოზულია. ეკოლოგიის პრობლემები არანაკლებ სერიოზულია. მაგრამ ჩვენ ვლაპარაკობთ იმათზე ვინც დაკავებულია ამ პრობლემებით,როგორაა დაკავებული და სინამდვილეში რა მიზანს ისახავენ ეგენი.
ხალხი მწვავე თემებით უბრალოდ ფულს აკეთებს. ეს დაუშვებელია.
მაგრამ ეს ცალკე თემაა. ჩემი თვალსაზრისი არის ახალ ფილმებში, ისინი უკვე კეთდება, მე არა მაქვს უფლება გავჩუმდე იმაზე რასაც ვთვლი მნიშვნელოვნად.....
-----------------------------------------
нусси: «Я готовлю фильм против феминизма…»
Польский
кинорежиссёр делится впечатлениями о последнем фильме Романа Полански и
объясняет, почему Москва не справляется со своим кинофестивалем
понедельник, 16 августа 2010 года
http://www.chaskor.ru/article/kshishtof_zanussi_ya_gotovlyu_film_protiv_feminizma_19160
Кшиштоф Занусси // PhotoXPress.ru
Занусси считает, что массовые движения — это лозунги и громкие акции, когда забывают о сути, о правде. Экологическое и феминистическое движения схожи. Да, проблемы женщин серьёзны. Проблемы экологии тоже. Но мы говорим о тех, кто занимается этими проблемами, как занимается и какие цели на самом деле преследует. Они зарабатывают деньги на горячих темах. Это недопустимо.
Теперь Занусси приехал в Одессу снова, на первый международный кинофестиваль, и его появление несказанно ободрило команду организаторов.
Первый Одесский международный кинофестиваль удался. Его отправные точки: комедийность кинолент, однако юмор должен быть не простой, а концептуальный; предпочтение отдаётся фильмам, балансирующим на грани артхауса и мейнстрима; специальные показы включают нашумевшие названия по принципу «история создания у всех на устах, но фильма никто видел»; мастер-классы с участием известных режиссёров, актёров, продюсеров.
— Чем продиктован ваш интерес к тому, что происходит на постсоветском пространстве?
— Есть разные причины. Украина — громадная территория, мой сосед. И сосед с непростой ситуацией. Украина колеблется, и неясно ещё, по какому пути она будет двигаться.
Все
знают великого польского режиссёра Кшиштофа Кесьлевского, но мало кто
помнит, что все эти годы рядом с ним стоял другой Кшиштоф — Кшиштоф
Песевич. Адвокат, защищавший лидеров «Солидарности», сенатор,
общественный деятель — и автор тонких, хрупких сценариев, отражающих
бесконечную безнадёжность нашей жизни — и непременную надежду на
спасение, на выход, на обретение себя рассказал «Частному
корреспонденту» о работе с Кесьлевским, о вере и Евросоюзе, о политике и
вере в «свет в конце тоннеля».
А Россия — это огромная загадка для всего мира. Я беспокоюсь, что Россия может идти в опасном для себя направлении, а если что-то угрожает России — это угрожает и европейским странам. Мы видим динамику Китая, подъём стран Азии. Увеличивающиеся проблемы для всей евро-атлантической цивилизации, к которой Россия тоже принадлежит, и мы вместе должны приложить силы для сохранения нашей привилегированной позиции.
А если кто-то в таких условиях начинает играть роль третьего полюса, это напоминает ситуацию с падением Константинополя, когда Византия заигрывала с турками из ненависти к Западу. И эта ненависть привела к необратимым последствиям. Потерян исторический шанс, и до сих пор Константинополь — это исламский город.
— О вас часто отзываются как о прирождённом дипломате, хорошо известны ваши экуменистические взгляды. Вы считаете, что возможно договориться в самых сложных ситуациях?
— Иногда бывает, что невозможно договориться. Я не так наивен и не считаю, что полюбовное согласие всегда достижимо. Столько людей имеет голос!
Раньше людей было меньше, а голоса почти никто не имел, можно было договориться между элитами. А сейчас огромные массы людей имеют влияние на историю. Небольшое, но имеют. Это интересное и опасное явление. Огромные массы имеют голос, огромные массы имеют опыт ядерной войны… Нужно искать способы общаться с этой сложной реальностью.
— Не кажется ли вам, что искусство может объединять огромные массы более действенно, чем любая философская теория или политическая игра?
— Роль искусства — поиск правды и красоты. Это принцип, суть и единственная задача искусства. Необходимо, чтобы искусство принимало роль в развитии человека, это так. Гармонизировало хаос. По причине того, что человеку нужна помощь. Мы живём в условиях, в которых никогда и никто не жил.
— Вы многие годы активно работаете, размышляете, умеете последовательно отстаивать избранную позицию. Вы наблюдаете, как изменяются привычные понятия, трансформируются идеи. Если говорить об искусстве — в чём особенность текущего момента?
— Есть виды искусства, которые зашли в тупик. В изобразительном искусстве уже примерно с начала ХХ века идёт процесс распада. Чего никак не скажешь об архитектуре, она прекрасно держится и развивается.
Музыка в тупике — серьёзная музыка, я имею в виду. Да, мы наблюдаем гигантский подъём в популярной музыке, и никогда столько людей не слушало музыку, как сегодня.
Но высокая музыка — в тени. По моему мнению, критический момент наступил уже в начале истории с додекафонией. Мне кажется, что это был тупик, он продолжается.
Случилась остановка, задержка дыхания, а нового дыхания не произошло. У электронной музыки громадная аудитория, но сама музыка не привнесла ничего важного.
— А если говорить о кино?
— Огромный шаг назад. Тридцать лет назад язык кино развивался куда мощнее, был куда более развитым. Тоньше и образованней аудитория — это неоспоримый факт, ведь и Годара, и Антониони, и Рене, и Бергмана, и Феллини, и Тарковского показывали, как говорят в Париже, «на великих бульварах».
Значит, широкая аудитория ходила на эти картины. Сегодня кино в массе своей — фильмы для малышей и для необразованной публики. Такие фильмы всегда были, но сейчас их значительно больше.
Пару лет назад я выступал в Америке и очень осторожно и мягко, будто оправдываясь — ведь в этой стране любой пожилой человек воспринимается как консерватор, — напоминал моим слушателям в Сиэтле, это были работники концерна Boeing, что 20 лет назад я прилетал в США на самолёте «Конкорд» за три с половиной часа.
Это техника, о которой сегодня и мечтать невозможно, такой хорошей техники уже нет. Авиапромышленность сделала шаг назад, чтобы оправдать ожидания широкой публики. Я могу сейчас летать на Airbus A380, но его технология значительно примитивнее. Значит, в авиапромышленности тоже шаг назад. Значит, это не исключительно в кино, всё похоже.
Это общая тенденция в нашей цивилизации: стремясь к большим числам, мы потеряли. В качестве потеряли, гоняясь за количеством.
— В России сейчас снимают довольно много фильмов. Это хорошо или плохо?
— Российский кинематограф живой и интересный. Он возрождается. Как польский кинематограф узнаваем, так и российский, это о многом говорит.
А, скажем, Украина переживает огромные перемены на всех уровнях. Я не удивляюсь, что есть стремление возродить кинематограф в стране. Но здесь не обеспечены средства, система проката не обеспечена. Если нет рояля, зачем выпускать пианистов? Они не нужны. А здесь не на чем играть. Нет залов, где можно показывать отечественные картины, нет места, где можно демонстрировать продукт.
Потому что есть американские и российские компании, они будут показывать только американские и российские картины. Очень безответственно, что какие-то люди не поработали как следует, не продумали, не организовали прокат, чтобы дать украинским кинематографистам возможность показывать фильмы в своей стране. Это тревожно.
— Голландский актёр и режиссёр Рутгер Хауэр, специальный гость Одесского кинофестиваля, во время мастер-классов призывал слушателей к использованию цифрового фотоаппарата для создания фильмов. Вас такой подход не шокирует?
— Техника важна, но проведу простую параллель: когда появилась печатная машинка, стало проще писать романы. Многие решили, что роман может создать каждый.
Но для создания полноценного литературного произведения важно не умение быстро печатать, но вовремя прочитать Софокла, Шекспира, Сервантеса. Важно образование.
Без опыта поколений, которые уже далеко пошли в развитии способов описания жизни человека, выражения сути существования, литература будет детской литературой.
Без опыта поколений кинематограф будет примитивным, уподобится граффити — популярному виду настенного творчества уличных художников.
— Трудно отрицать значение опыта поколений, но развитие национального кинематографа требует серьёзных капиталовложений — затраты на производство фильмов, на оборудование кинотеатров.
— Деньги — это вторично, это проблема организации. Нужны специальные привилегии для национального кино. Во Франции не деньги, а закон помогает тому, что французы прежде всего идут смотреть французское кино.
Закон, позволяющий развивать кинематограф в стране, существуют льготы для тех, кто кино делает. И во Франции смотрят отечественное кино больше, чем в любой другой европейской стране, закон способствует развитию кинематографа. Франция осознала, что кинематограф важен, что кино — способ воспитывать уверенность нации, способ интегрировать нацию.
Я удивляюсь тому, как в вашем правительстве не видят, что культура важнее всего — важнее танков. Даже важнее экономики. Ведь политика — это лишь слова и лозунги. А чтобы организовать нацию, надо дать ей соотносимые с реальностью рекомендации, отправные точки.
Я до сих пор не видел на киноэкране полноценного русского героя, а без него национальное кино невозможно. И по телевидению я не видел такого героя — запоминающегося, мгновенно выхватываемого сознанием. Даже сериал такой не создан.
Я бы сразу заметил характер: вот он, этот герой, не может быть поляком, это не молдаванин, такой человек может существовать только в России. Но нет такого героя.
А ведь крайне необходимо артикулировать менталитет нации, выразить его. Без этого национальный кинематограф существовать не может.
— В кинозале в буквальном смысле яблоку упасть было негде во время специального показа фильма Романа Полански «Призрак». Он будет иметь успех в прокате, как по-вашему?
— На мой взгляд, одного шага не хватает, чтобы фильм поднялся выше среднего уровня. Нет оправданности в поступках молодого человека — героя фильма. Книжка, по которой фильм снят, — низкого уровня. Это рассказ о Тони Блэре, чистой воды журналистика. Поэтому характер главного героя не продуман, нет развития предложенной ситуации. Не хватило динамики, многое недотянуто, и я не думаю, что фильм будет иметь успех в прокате. Но финал хорошо сделан. Напоминает хорошие времена хорошего кино.
— А что вы думаете о судебном расследовании, героем которого стал Роман Полански?
— О, я замучен уже этой темой, потому что в Польше я дежурный комментатор о случае Полански. Я разозлил феминисток, эти организации считают меня личным врагом.
Но есть моя личная позиция. Есть прекрасный повод выразить моё отношение ко всей ситуации так называемого прогрессивного мира, который ищет разрушения всего сущего, утопически надеясь, что после разрушения что-то возникнет. Утопии уже нет, никто не верит.
Дело в том, что я хорошо знаю Полански и хорошо знаю, что произошло: я тогда был в США. Реалии Голливуда того периода — это абсолютная безнравственность. Постмодернистская философия, что никаких ограничений не должно быть.
Как
относиться к режиссёрскому нарциссизму? Похож ли фильм на секс между
зрителем и режиссёром? Режиссёр ближе к рассказчику или к художнику? Что
означает деление на фильмы (movies), картины (films) и
кинематографические работы (cinema)?
Но я не расписался под письмом в защиту Полански, потому что пока нет решения суда. Когда будет решение суда и будет ясно, что он нуждается в защите, — тогда я подпишу это письмо. Я ничего не делаю из солидарности. Я не подписываю коллективных писем только потому, что кто-то считает это необходимым. У меня есть своя точка зрения на то, что происходит, я всегда её отстаиваю. Это моя свобода. И она безгранична.
Ситуация с Романом Полански меня глубоко взволновала, это не просто частная история. Вдумаемся — если всё было разрешено, то почему один только факт поднимают сейчас и трактуют как нарушение норм морали? Ведь та девочка, его жертва, была также жертвой своей матери. Девочкой торговали родители. Не вытанцовывается желаемый обвинителями азбучный треугольник «преследователь — жертва — спаситель». В этом треугольнике девочка представлена как жертва, но в то же самое время она была и преследователем.
Меня за эту точку зрения в Польше очень ругают. Но я готовлю картину против феминизма, так что мне не страшно. Всё это очень серьёзно.
Массовые движения — это лозунги, слова, транспаранты, громкие акции, но активисты забывают о сути, о правде. С экологией то же самое. Похожая ситуация. Экологическое и феминистическое движения технологически схожи. Никто не спорит — проблемы женщин серьёзны. Проблемы экологии не менее серьёзны. Но мы говорим о тех, кто занимается этими проблемами, как занимается и какие цели на самом деле преследует. Люди просто зарабатывают деньги на горячих темах. Это недопустимо.
Но это отдельный разговор. Моя точка зрения — в новых фильмах, они уже в работе. Я не вправе молчать о том, что считаю важным.
— Первый фестиваль всегда отчасти набросок, протокол намерений. Вы, по сути, благословили фестиваль, про который толком ничего не известно. Нет сомнений?
— Я с трудом выкроил время и не пожалел об этом. Фестиваль хороший, серьёзный. Одессу помню ещё по «Золотому Дюку» 90-х годов, хотя то был менее престижный фестиваль, развлекательный.
Моё наблюдение: здесь живёт огромное количество интеллигенции. И главное — размер города подходит для фестиваля. Москва ни разу не справилась с фестивалем, и никто не едет на Московский кинофестиваль с чувством радости: размеры города утомляют.
Я в этом году был на среднем по масштабу мероприятии в Санкт-Петербурге, не раз бывал в Киеве — там проходят фестивали Богдана Ступки, «Молодость» — и это на грани того, что можно выдержать. Важно, чтобы в городе фестиваль чувствовался, а в мегаполисах даже не видно, что проводится фестиваль.
— Какие перспективы у нынешнего кинофорума?
— В Одессу будут ездить с удовольствием. С моей точки зрения, этот фестиваль имеет будущее. Здесь может что-то произойти. Это зависит не только от того, какие вложены средства. Важно, как фестиваль будет развиваться, как выкристаллизуется его профиль. Это вопрос времени, пока ещё многое не определено. Но я думаю, что здесь столько умных людей, они выберут правильное направление.
Скажем, мастер-классы — позитивное начинание, без сомнения. Это и рассказ о творчестве, и авторская встреча. Когда я больше говорю о профессии, я меньше говорю о себе как о художнике. Но задавали много вопросов, был интерес. А когда есть заинтересованность — хочется приехать. Туда, где только приёмы, официальные мероприятия и красная дорожка, ехать не хочется. Это все знают уже.
Я могу делать выводы со стороны, ведь здесь не было представлено ни одной моей картины: живое общение во время мастер-классов определённо удалось. В будущем, если пойти дальше, можно сделать авторские мастерские, ведь мы говорили долго, а многое не успели даже затронуть, темы непростые поднимались.
— Вы говорили с молодыми украинскими кинематографистами. Какие проблемы вам показались первостепенными?
— Многие понятия не имеют, как правильно преподнести замысел. Молодым кинематографистам надо подсказать, как и что делать, какие правила игры в этом закрытом мире кинопроизводства. Здесь, на постсоветском пространстве, не умеют представлять свои идеи — это главная проблема.
Молодёжь должна в этом разобраться, никто же со стороны не подскажет. Я вижу, что здесь и пожилые-то люди не знают, как представлять свои работы. Например, приносят мне текст, как будто не знают, что тексты никто не приносит, это не принято. Никаких сценариев посылать нельзя — никто не будет читать.
Люди не знают техники питчинга, не знают, как это принято. Сами кинематографисты не знают. Поэтому я бы хотел, чтобы в следующем году здесь был большой конкурс питчинга, с предварительным отбором. Чтобы те, кто сумеет хорошо представить свой проект, получили возможность выступить перед продюсерами. Тогда будет польза.
В прошлом году, на Кавказе, я принимал участие в таком заранее подготовленном конкурсе. Всё происходило на английском языке. Были приглашены кинематографисты, продюсеры — и многие фильмы уже снимаются. Очень практичный ход, но надо заранее продумать. За два месяца начать отбор, организовать тренинг. Таков правильный путь.
В моём портфеле 50 картин, не меньше. На каждом фестивале вручают. Я везу с собой десятки картин, которые я не посмотрю, пока не будет на то причины. Вот я и пробую объяснять молодым технологию, как и что сделать, чтобы получить результат, разжёвываю по пунктам правила кинобизнеса. Но вижу, что люди находятся в плену сентиментальных иллюзий, не имеющих ничего общего с правилами, действующими в деловом мире профессии. И они не верят, что так не принято, вручают мне диски, а я эти фильмы никогда не посмотрю. Ведь в Варшаве ещё десяток картин ждёт.
Никто не смотрит чужие картины, на это просто нет времени. Если мне автор по-человечески интересен — тогда посмотрю. Или по какой-то другой причине.
— Как вы считаете, есть ли недоработки в самой концепции фестиваля?
— Повторюсь: закончившийся фестиваль мне кажется позитивным явлением. Да, иногда кажутся одиозными многократные упоминания, что здесь показывают фильмы с изрядной порцией хорошего юмора. Но ведь это могут быть любые осмысленные картины. Когда есть работа для мозга — этому уже можно радоваться. Юмор придаёт смысл происходящему. Интеллигентный зритель может улыбаться тому, что на первый взгляд вовсе не смешно, если фильм в целом снят мастерски.
Я понимаю формулировку так, что здесь мы увидим фильмы с изрядной порцией радостного отношения к происходящему. Это не обязательно должны быть комедии, но обязательно, чтобы работы требовали интеллектуальных усилий от зрителя. Понимание сложного киноязыка требует усилий, это не тупое смотрение в экран под жевание и глотание попкорна. Все фильмы, в которых есть смысл, могут быть представлены на фестивале.
Сегодня не так важно, где мы снимаем фильмы и где мы их показываем. Сейчас есть самолёты, поезда, — место фестиваля не имеет кардинального значения.
Но должны быть факторы, делающие точку проведения фестиваля притягательной. Тут правильно выбрана территория — это прекрасный город у моря. Есть гостиницы, кинотеатры, есть отзывчивая публика, есть молодые, есть студенты. Есть сложившийся менталитет Одессы, известный всему миру. Город-легенда притягивает. Такая совокупность факторов придаёт уверенность, что фестиваль может иметь развитие.
Беседовала Светлана Храмова
No comments:
Post a Comment