არ გეგონოთ ეს ედუარდ შევარდნაძის საქართველო. ლორენცო ბრწყინვალე მედიჩის ფლორენციაში პრაქტიკულად არ იყვნენ მათხოვრები და უსახლკაროები. გლეხებიც კი, იტალიის სხვა რეგიონებისგან განსხვავებით,მდიდრდებოდნენ. ლორენცო მედიჩი მხარს უჭერდა დაბალი წოდების მაგრამ ნიჭიერ ადამიანებს. ის მათ ნიშნავდა უმაღლეს სახელმწიფო თანამდებობებზე. ის არ ბომბავდა უნივერსიტეტებს პუტინის მსგავსად, ის აარსებდა უნივერსიტეტებს.
http://www.arts-museum.ru/data/fonds/europe_and_america/2_2_v/0001-1000/421_unknown_lorenco_di_medici/index.php
მეთხუთმეტე-მეთექვსმეტე საუკუნის ფლორენციელი ოსტატი
ლორენცო მედიჩი ბრწყინვალე
მოსკოვი, პუშკინის მუზეუმი, ასლი
ასლთა ცვეტაევის კოლექცია, დასავლეთი ევროპა, ძველ ოსტატთა განყოფილება, მთავარი შენობა, დარბაზი ნომერი 28.
ორიგინალი- შეღებილი ტერაკოტა. ხელოვნების ეროვნული გალერეა, ვაშინგტონი, აშშ.
ბრწყინვალედ წოდებული ლორენცო მედიჩი //1448-1492// იდგა ფლორენციის რესპუბლიკის სათავეში. ამ ფხიზელი პოლიტიკოსის და რომანტიულად განწყობილი პოეტის, ჰუმანისტის, მეცენატის, ხელოვნების ღრმა მცოდნის პიროვნებაში განხორციელდა აღორძინების ხანის წინააღმდეგობები.
მის სასახლეში იკრიბებოდა საზოგადოების ნაღები, იკრიბებოდნენ მწერლები, ფილოსოფოსები და მხატვრები.
ამასთან ის იყო სასტიკი და ტერორში თავშეუკავებელი ტირანი.
ამავე დროს ლორენცო ბრწყინვალე იყო დიდი მეცენატი ვისი სახელიც სამუდამოდაა დაკავშირებული აღორძინების ხანის უდიდესი მხატვრების //ბოტიჩელის, მიქელანჯელოს და მრავალი სხვის// შემოქმედებასთან. ლორენცო მედიჩი მრავალი წლის მანძილზე იყო მათი მეგობარი, მფარველი და დამკვეთი.
შეღებილი ტერაკოტის ტექნიკაში შექმნილი ეს პორტრეტი ფლორენციის მმართველს წარმოადგენს არა ხელოვნების მელანქოლიურ და დახვეწილ დამფასებლად არამედ ძლიერი ნებისყოფის მქონე მამაც ადამიანად პირქუში სახის ხაზგასმით ინდივიდუალიზებული ულამაზო ნაკვთებით.
მისი უბრალო ტანისამოსი არაფრით განსხვავდება მისი თანამოქალაქეების და თანამემამულეების, მისი უახლოესი გარემოცვის შემადგენელი ფლორენციელი ვაჭრების და ბანკირების, ფილოსოფოსების და მხატვრების, ყოველდღიური სამოსისგან.
ამ პორტრეტში ფლორენციის ბრწყინვალე მმართველი ხაზგასმულად უბრალოდაა წარმოდგენილი.
ესაა რესპუბლიკის მოქალაქის, თანასწორთა შორის თანასწორის იდეალური სახე.
http://fb.ru/article/67127/velikiy-metsenat-epohi-vozrojdeniya-lorentso-medichi
Великий меценат эпохи Возрождения. Лоренцо Медичи
Ав. Елена Х.
Дата: May 31, 2013
ისტორიის ერთ-ერთი ყველაზე კოლორიტული პიროვნებაა ბრწყინვალედ წოდებული ლორენცო მედიჩი. მისი როლი მსოფლიო კულტურაში ისეთივე უზარმაზარია როგორც ნიუტონის როლი ფიზიკასა და მათემატიკაში.
ის ცხოვრობდა კვატროჩენტოს ხანაში,1400-ან წლებში, ფლორენციის აყვავებისა და გაფურჩქვნის ხანაში.
ეს უნიკალური ქალაქი ცნობილია ძველი ისტორიით და არასტანდარტულად მოაზროვნე,დამოუკიდებლობის და თავისუფლების დამფასებელი მცხოვრებლებით.
ფლორენციაში ყვაოდა საბანკო საქმე და ხელოვნება,ვაჭრობა,ხელობები. იქ მუშაობდნენ დიდი არქიტექტორები,პოეტები,მოქანდაკეები და მხატვრები.
სწორედ "აყვავებული" //ასე ითარგმნება სახელი ფლორენცია ლათინურიდან// იქცა ჰუმანიზმის,უდიდეს ღირებულებად ადამიანის მიმჩნევი მოძრაობის სამშობლოდ.
და სწორედ ამ დროს,1449 წლის 1 იანვარს დაიბადა ლორენცო მედიჩი.
მან სულ 43 წელი იცოცხლა,მაგრამ მისი ცხოვრება აქტიური და სავსე,წინააღმდეგობრივი და ძალიან ბობოქარი ცხოვრება იყო.
ის ეკუთვნოდა ბანკირთა ცნობილ დინასტიას და ამიტომ მისი ოჯახი უზრუნველყოფილი და გავლენიანი იყო.
პაპამისის, ქალაქის პრიორი კოზიმო მედიჩის გარდაცვალების შემდეგ საპატიო თანამდებობაზე აირჩიეს მისი შვილიშვილი,ლორენცო მედიჩი.
ჭაბუკმა ეს პატივი დაიმსახურა თავისი ჭკუით და პოლიტიკური ნიჭით, დიდი განათლებით და ხელოვნებათა სიყვარულით,მოქნილი ტვინით და დიპლომატურობით.
ის არ ყოფილა გარეგნულად ლამაზი,მაგრამ გამოირჩეოდა განსაკუთრებული მომხიბლაობით და ყველა ახლობელს ჯობნიდა გულუხვობით.
ლორენცო მედიჩი ბრწყინვალედ ასრულებდა ამოცანას რომელიც მას დააკისრეს მოქალაქეებმა.
მან უზრუნველყო ფლორენცია მშვიდობით,სილამაზით და კეთილდღეობით. ქალაქის გონივრულად მმართველი ლორენცო მედიჩი ხელს უწყობდა მის აყვავებას და პოპულარიზაციას.
სამსახურებრივი მოვალეობის გამო ჭაბუკი ხშირად ეწვეოდა ხოლმე მილანის, ნეაპოლის, ვენეციის, ბოლონიის მმართველთა კარს. ის იცნობდა მსოფლიოს ბედის გამგებელ ადამიანებს.
მან მათგან ისწავლა მის წინააღმდეგ შეთქმულებათა მკაცრად ჩახშობა, მან მოახერხა ეკლესიისგან რომის პაპის განკვეთა იმიტომ რომ პაპმა ის გადასცა ანათემას. მაგრამ მან უდიდესი ძალისხმევით მოახერხა რომთან ომის თავიდან არიდება.
მაგრამ ლორენცო მედიჩიმ ყველაზე მეტად სახელი გაითქვა როგორც გულუხვმა მეცენატმა. მან გააფართოვა პაპამისის მიერ დაარსებული ბიბლიოთეკა, დააარსა უნივერსიტეტი. ის მფარველობდა დონატელოს,ლეონარდო და ვინჩის, მიქელანჯელოს, ბოტიჩელის, აგროვებდა ხელოვნების ნაწარმოებებს.
ეს დიდი ადამიანი რომ არა ჩვენ ალბათ ვერ დავტკბებოდით აღორძინების ხანის ოსტატების შედევრებით.
მის გარეშე აღორძინების ხანის დიდ ოსტატებს დასჭირდებოდათ ლუკმაპურზე ზრუნვა და ისინი ვერ შექმნიდნენ მათ მიერ შექმნილი შედევრების ნახევარსაც.
მათ შედევრებს ალბათ მოსპობდნენ დაუნდობელი დრო და კრეტინები.
ლორენცო მედიჩი ასევე მფარველობდა პოლიციანოაკადემია კარეჯის რომლის წევრები იყვნენ პიკო დელა მირანდოლა,ფიჩინო,პოლიციანო.
დიდ ფლორენციელ ლორენცო მედიჩის ჰყავდა მეგობრები და დამფასებლები,
მისი გარდაცვალების გამო გლოვობდა როგორც ფლორენცია ისე მთელი მაღალი ხელოვნების სამყარო. ადამიანები მის სიკვდილს განიცდიდნენ ახლობლის დაკარგვად. მეცენატის სიკვდილის შემდეგ ჯორჯო ვაზარიმ დახატა მისი პორტრეტი. ჩვენ არ ვიცით თუ რამდენად ზუსტად გადმოსცა მხატვარმა გმირის სახე,
მთავარი ისაა რომ გვახსოვს თუ რა გააკეთა მან ჩვენთვის.
ფლორენციის იტალიელი მმართველი, იტალიის ერთიანობის მომხრე,მეცენატი,ხელს უწყობდა აღორძინების ხანის კულტურის განვითარებას. უწოდეს ბრწყინვალე
პაპამისი,ფლორენციის მმართველი კოზიმო მედიჩი მას პატარაობიდანვე ამზადებდა მმართველის როლისთვის. ლორენცო ჯერ კიდევ არ იყო 6 წლისა როდესაც გახდა ფლორენციის რესპუბლიკის ოფიციალური სტუმარი პრინც ჟან დანჟუს მიღების მონაწილე.
ნიჭიერმა ბავშვმა მიიღო მრავალმხრივი განათლება, ის უკრავდა რამოდენიმე ინსტრუმენტზე და შესანიშნავად მღეროდა. ლორენცოს აღზრდა ასევე გულისხმობდა დღესასწაულებს,მეჯლისებს და დიპლომატიურ ვიზიტებს.
ლორენცო და მისი უმცროსი ძმა მინაწილეობდნენ ფლორენციაში მილანის ჰერცოგი სფორცას და რომის პაპის ყოფნის პატივსაცემად გამართულ ზეიმში.
კოზიმო მედიჩის სიკვდილის შემდეგ კლანის უფროსი გახდა ლორენცოს მამა პიეტრო. ფლორენციაში ძალაუფლებაზე მას არავინ ედავებოდა. ლიუდოვიკო მეთერთმეტემ პიეტრო დანიშნა თავისი საბჭოს წევრად.
საფრანგეთის მეფე თავისი ფინანსური მდგომარეობის გამოსწორებას ცდილობდა ბანკირი მედიჩების ხარჯზე.
მაგრამ ლიუდოვიკოსთან კავშირი ძალიან მომგებიანი იყო პიეტროსთვისაც. ამან მისი რეპუტაცია განამტკიცა მთელი ევროპის თვალში.
მაგრამ მედიჩების კლანის ახალი უფროსისთვის უფრო მნიშვნელოვანი იყო მხარდაჭერა იტალიის შიგნით.
ამიტომ მან 16 წლის ლორენცო გაუშვა ზრდილობის ვიზიტით მედიჩების სახლის ძირითად მოკავშირეებთან და კლიენტებთან. მათგან ყველაზე მთავარი იყო მილანის ჰერცოგი სფორცა. ლორენცოს მისია მილანში წარმატებული იყო. ასევე ნაყოფიერი იყო მისი ვიზიტი რომში, პაპის კარზე.
მაშინ რომის პაპს ჰქონდა მონოპოლია ტოლფის რაიონში ქსოვილების შეღებვისთვის აუცილებელი კვასცების მოპოვებაზე. მედიჩების სახლს კი ჰქონდა პაპის სახელით კვასცების გაყიდვის განსაკუთრებული უფლება. მაგრამ პაპი ზღუდავდა კვასცების წარმოების საერთო მოცულობას, თუმცა მოთხოვნილება მათზე ძალიან დიდი იყო.
განსაზღვრავენ ამ ძვირფასი მინერალური ნედლეულის მოპოვების და გაყიდვის მოცულობას.
მათი როგორც პაპის კარის ბანკირების როლი კიდევ უფრო გაიზარდა. მედიჩების წარმატებამ გააჯავრა მათი კონკურენტები.
ამ დროს რომში მოვიდა მილანის ჰერცოგი ფრანჩესკო სფორცას გარდაცვალების ამბავი. არა და ლორენცომ ეხლახანს ნახა ფრანჩესკო სფორცა.
რომში მყოფმა ლორენცომ მიიღო ახალი, ამჯერად პოლიტიკური დავალება. პაპს უნდა ეღიარებინა გარდაცვლილის შვილის, გალეაცო მარიას უფლებები მილანზე.
ლორენცომ სამსახური გაუწია სფორცას და კიდევ უფრო მჭიდროდ დააკავშირა ერთმანეთთან მილანი და ფლორენცია.
ამასთან ბანკირ მედიჩებს სულაც არ ადარდებდა ის რომ ახალგაზრდა სფორცას ჰქონდა სადისტური მიდრეკილებები.
მაგრამ ჭაბუკი ლორენცოს მისია არ დამთავრებულა ამაზე. ის წავიდა ნეაპოლში სადაც კიდევ ერთხელ განამტკიცა მილანის,ფლორენციის და ნეაპოლის კავშირი.
მედიჩების ოსტატურმა დიპლომატიამ კიდევ გამოიღო ნაყოფი.
ფლორენციის პოზიციები აპენინის ნახევარკუნძულზე იყო ისეთი ძლიერი როგორც არასდროს.
არა და თვითონ ქალაქ-სახელმწიფოს არ ჰყავდა ძლიერი არმია და ნიჭიერი მხედარმთავრები.
ფლორენციის იარაღი იყო პოლიტიკური ქმედება, დიპლომატიური ინტრიგა, მოკავშირეთა მოხერხებული შერჩევა.
სწორედ შუა საუკუნეების იტალიის შემადგენელმა სახელმწიფოებმა დაიწყეს ევროპის ისტორიაში პირველად ძალთა წონასწორობის დაცვის, კოალიციების,მეგობრული კავშირების შექმნის ხელოვნების დაუფლება.
იტალიის სახელმწიფოებს არ შეეძლოთ ცალ-ცალკე, დამოუკიდებლად დაპირისპირება გარეშე თუ შინაგან მტრებთან. ყველას სჭირდებოდა პარტნიორი და საჭირო იყო ამ პარტნიორის მიმხრობა პოლიტიკური მხარდაჭერის,ფულის თუ სამხედრო დახმარების დაპირებით.
პოლიტიკური წონასწორობის ხელოვნება პირველებმა ისწავლეს იტალიის მმართველებმა. მოგვიანებით მათგან ისწავლის ამ ხელოვნებას მთელი ევროპა.
ევროპის მმართველებიც გაიგებენ რომ უძლიერესი მათგანიც ვერ მიაღწევს თავის მიზნებს მარტო, სანდო მოკავშირეების გარეშე....
იმდროინდელი წეს-ჩვეულებების თანახმად ლორენცოს მშობლები ცდილობდნენ მის მომგებიანად დაქორწინებას. 18 წლის მემკვიდრეს შესანიშნავად ესმოდა ამ ნაბიჯის პოლიტიკური მნიშვნელობა. მშობლებმა მას ცოლად შეურჩიეს წარჩინებული და პაპის ტახტთან მჭიდროდ დაკავშირებული რომაული საგვარეულო ორსინის წარმომადგენელი კლარისა ორსინი. კლარისამ გააჩინა 3 ვაჟიშვილი და 4 ქალიშვილი. ის არ იყო ძალიან ჯანმრთელი და 37 წლის კლარისა მოკლა ჭლექმა.
1469 წელს მამის სიკვდილის შემდეგ ლორენცო გახდა მედიჩების კლანის მეთაური. ფლორენციელთა დელეგაციამ მუხლის მოყრით სთხოვა მას ეკისრა პასუხისმგებლობა სახელმწიფოს კეთილდღეობაზე, ეზრუნა მასზე.
"მე დავთანხმდი ენთუზიაზმის გარეშე,- წერდა ის მოგონებებში.-მე ვფიქრობდი რომ ეს მოვალეობები ძალიან საშიში იყო და არ შეესაბამებოდა ჩემს ასაკს.
მე დავთანხმდი მხოლოდ იმიტომ რომ შემენარჩუნებინა მეგობრები და ჩვენი სიმდიდრე ვინაიდან ჩვენს ფლორენციაში თუ ხართ მდიდარი გაგიჭირდებათ ცხოვრება თუ არ გიცავთ სახელმწიფო".
ლორენცოს ესმოდა რომ მას წინ ელოდა ინტრიგები, შეთქმულებები, უსიამოვნებები.
ამიტომ მან ოჯახის ტრადიციების შესაბამისად დაიწყო თავისი საქმიანობა მილანთან და ნეაპოლთან ტრადიციული კავშირის განმტკიცებით.
თავის დროზე მედიჩების მიერ მხარდაჭერილმა ახალგაზრდა სფორცამ დააბრუნა პოლიტიკური ვალი. ის მიესალმა ლორენცოს როგორც ფლორენციის კანონიერ მმართველს. ასეთივე წარმატებული იყო ნეაპოლის კარისადმი მიმართვა.
მაგრამ ლორენცოს ხელისუფლებას მოულოდნელად დაუპირისპირდნენ თვითონ ტოსკანის მცხოვრებლები. მედიჩების მოწინააღმდეგეთა მიერ წაქეზებულმა პატარა ქალაქი პრატოს მცხოვრებლებმა მოაწყვეს შეთქმულება.
ლორენცომ სასტიკად დასაჯა აჯანყებულნი. მთავარი აჯანყებული და მისი 18 თანამზრახველი ჩამოკიდეს ფეხებით.
ეხლა ფლორენციელებს აღარ ეპარებოდათ ეჭვი იმაში თუ ვინაა მათი ჭეშმარიტი მმართველი.
ახალგაზრდა პოეტი და ხელოვნების მოყვარული აღმოჩნდა მტრების მიმართ დაუნდობელი მტკიცე პოლიტიკოსი.
ლორენცო შეაწუხა ფინანსურმა პრობლემებმა. ოდესღაც აყვავებული მედიჩების სახლი განიცდიდა უზარმაზარ ზარალს. მედიჩებისგან ფულს სესხულობდნენ ეფროპელი მონარქები და ისინი სანდოები არ იყვნენ, მაგრამ მედიჩები ეძებდნენ მათ მფარველობას.
ახალი პაპი სიქსტ მეოთხის აღზევების შემდეგ მედიჩებს გაუფუჭდათ ურთიერთობები რომთან.
სიქსტ მეოთხემ გადაწყვიტა თავისი ძმისშვილისთვის //თუ უკანონო შვილისთვის// იტალიის ცენტრში მცირე საერო სამფლობელოს შექმნა.
მას მოულოდნელად წინააღმდეგობა გაუწია ლორენცომ რომელსაც ეშინოდა რომ ეს იტალიურ წონასწორობას დაარღვევს რომის სასარგებლოდ.
სიქსტ მეოთხემ სცადა მისთვის არასასურველი მმართველის გადაყენება. პაპის ახლობლები მას აქეზებდნენ საერთოდ მედიჩების დამხობისკენ.
სიქსტ მეოთხემ პაპის ხაზინის განგების პრივილეგია გადასცა ფლორენციის მდიდარ საგვარეულო პაცის რომელიც მედიჩებზე უფრო ძველი საგვარეულო იყო.
კონკურენტების მეტისმეტად აღზევების პერსპექტივით შეშფოთებულმა ლორენცომ მიიღო კანონი რომლითაც პაცის ოჯახს წაერთვათ შორეული ნათესავის მემკვიდრეობა.
ამიტომ პაპმა იოლად უბიძგა პაცის ოჯახს მედიჩების წინააღმდეგ აჯანყებისკენ.
ფლორენციაში ვითარების გასაკნტროლებლად პაპმა ლორენცოს პროტესტების მიუხედავად თავისი ძმისშვილი დანიშნა ფლორენციასთან ახლოს მდებარე ქალაქი იმოლას კარდინალად. შემდეგ პაპმა ფრანჩესკო სალვიატი დანიშნა ფლორენციის მთავარეპისკოპოსად.
მეტიც, მან წაართვა მედიჩებს კვასცებით ვაჭრობის მონოპოლური უფლება.
ასე გამოუცხადა მან ომი მედიჩების სახლს. მოკავშირეების ძიებაში პაპი დაუახლოვდა ნეაპოლის მეფეს.
დარჩა ფლორენციის სათავეში პაცის კლანის წარმომადგენელთა დაყენება.
მაგრამ კანონიერი ხერხებით ამის გაკეთება არ ხერხდებოდა. 1477 წელს ლორენცოს და მის ძმა ჯულიანოს დაესხნენ თავს. ჯულიანო მედიჩი დაიღუპა და ლორენცო დაიჭრა,მაგრამ გადარჩა.
თავდასხმის უშუალო შთამაგონებელი ეპისკოპოსი სალვიატი და მისი თანამრახველები შეიპყრეს მედიჩის მომხრეებმა.
აღშფოთებული ფლორენციელები ადგილზევე გაუსწორდნენ შეთქმულებს. ლორენცომ დაუნდობლად,ძიებისა და სასამართლოს გარეშე მოკლა პაცის გარემოცვის 260 კაცი.
მედიჩის ავტორიტეტი ავიდა არნახულ სიმაღლეზე.
ლორენცო შეუდგა პოლიტიკურ რეფორმას. მან შეინარჩუნა რესპუბლიკური ფორმები, 1480 წელს შექმა საბჭო 70, რომელზეც დამოკიდებული იყო ყველა უმაღლესი თანამდებობა. შემდეგ გამოიყო ორი კოლეგია. 8 წევრისგან შემდგარი კოლეგია განაგებდა პოლიტიკურ და სამხედრო საქმებს. 12 წევრისგან შემდგარი კოლეგია კი სახელმწიფო კრედიტს და იურისდიქციას.
სინიორიის ძველი ორგანოები შეინარჩუნეს,მაგრამ არსებითად იქცნენ ფიქციად.
ლორენცო თვითონ ხელმძღვანელობდა საგარეო პოლიტიკას,იღებდა ელჩებს, პირად მდივნებად კი იყვანდა უბრალო წარმოშობის ფლორენციელებს, ის ეყრდნობოდა პირად გვარდიას და,თუ კი ამას მოითხოვდა გარემოებები, სასტიკად ახშობდა აჯანყებებს
//ვოლტერაში 1472 წელს და სხვ.//.
რომის პაპმა პირად შეურაცხყოფად აღიქვა მედიჩის გამარჯვება და პაცის მარცხი.
მას განსაკუთრებით აღაშფოთებდა მთავარეპისკოპოსის სიკვდილით დასჯა და ის რომ შეთქმულების სხვა შთამაგონებელი,მისი ძმისშვილი,ისევ იყო ლორენცოს ხელში და ის არ აპირებდა მის განთავისუფლებას.
რომის პაპმა ვერ მოახერხა დაქირავებული მკვლელების ხელით მედიჩების თავიდან მოშორება და, გამწარებულმა, მან განკვეთა ეკლესიისგან ლორენცო მედიჩი და მთელი ფლორენციის მმართველი ელიტა. მეტიც,პაპი ინტერდიქტით ემუქრებოდა მთელ ტოსკანურ სახელმწიფოს თუ კი მედიჩებს და მათ მომხრეებს არ გადასცემდნენ პაპის სასამართლოს.
მიუხედავად საშინელი მუქარისა სინიორია მიემხრო ლორენცოს და მისცა მას პირადი დაცვის შექმნის უფლება.
მაგრამ ყველას ესმოდა პაპთან შერიგების აუცილებლობა და მისი ძმისშვილი გაანთავისუფლეს.
მარტო ამით რომის პაპის დაშოშმინება ვერ მოხერხდა. ფლორენციამ დაიწყო მზადება ომისთვის. მან მიმართა მოკავშირეებს.
ფლორენციის მოკავშირეები მზად იყვნენ უწინარეს ყოვლისა პოლიტიკური დახმარების გასაწევად.
საფრანგეთის მეფემ.მილანის ჰერცოგმა და სხვა ევროპელმა მმართველებმა რომის პაპს უთხრეს რომ ისინი უკმაყოფილოები არიან მის მიერ დაკავებული პოზიციით.
მაგრამ ნეაპოლმა მხარი დაუჭირა რომს და რომმა მაინც დაიწყო საომარი მოქმედებები.
რომის პაპის და ფლორენციის ომი ცვალებადი წარმატებით გაგრძელდა წელიწადნახევარი, მაგრამ დახელოვნებულმა დიპლომატმა ლორენცომ მოახერხა ნეაპოლის მეფის გადაბირება.
ამისთვის ლორენცო წავიდა ნეაპოლში და შეხვდა მეფეს რომელიც ითვლებოდა ევროპის ერთ-ერთ ყველაზე სასტიკ და ვერაგ მმართველად.
ლორენცომ გამოავლინა არაჩვეულებრივი პირადი სიმამაცე და გენიალური პოლიტიკური ალღო.
მან დაარწმუნა ნეაპოლელი რომ ფლორენცია მედიჩების მბრძანებლობის პირობებში უფრო სანდო მოკავშირეა ვიდრე რომი სადაც ხელისუფლება იცვლება ყოველ ახალ პაპთან ერთად.
ეს იყო ლორენცოს ნამდვილი ტრიუმფი. მაგრამ მას არ სურდა ოფიციალური თანამდებობების დაკავება. მედიჩი არასოდეს არჩეულა სინიორიის,ე.ი. მთავრობის წევრად.
და თუ ფლორენციის ხელისუფლების შტოებს შორის ხდებოდა კონფლიქტი ის იქცეოდა როგორც დამოუკიდებელი არბიტრი.
მაგრამ სინამდვილეში ყველა რესპუბლიკურ ინსტიტუტში მას ჰყავდა თავისი ხალხი.
თანამედროვეებს აოცებდა ლორენცოს ინტელექტუალური ძალა.
მარტო, არმიისა და ოფიციალური რანგის გარეშე ის ახერხებდა იტალიაში პოლიტიკური წონასწორობის შენარჩუნებას.
ამას ის აკეთებდა თავისი დიპლომატიური ნიჭის წყალობით და ჯაშუშთა ფართო ქსელის მეშვეობით.
მედიჩი ერეოდა მოქალაქეების პირად ცხოვრებაში. ის ცდილობდა ფლორენციული გვარების შეზრდის პროცესების გაკონტროლებას და ყველა შეძლებულ მოქალაქეს აუკრძალა დაქორწინება მისი ნებართვის გარეშე.
ლორენცო მედიჩის ეშინოდა რომ ძლიერი ოჯახების გაერთიანება გააჩენდა მედიჩების ახალ კონკურენტებს.
ფლორენციაში პრაქტიკულად არ იყვნენ მათხოვრები და უსახლკაროები. გლეხებიც კი,იტალიის სხვა რეგიონებისგან განსხვავებით,მდიდრდებოდნენ. ლორენცო მედიჩი მხარს უჭერდა დაბალი წოდების მაგრამ ნიჭიერ ადამიანებს. ის მათ ნიშნავდა უმაღლეს სახელმწიფო თანამდებობებზე.
ეს იყო ფლორენციის ოქროს ხანა. ლორენცოს მტერი,პაპი სიქსტ მეოთხე მოკვდა. ახალი პაპი კი,პირიქით,კეთილგანწყობილი იყო მედიჩების მიმართ.
პაპის უკანონო შვილი ფრანჩესკო ჩიბო 1488 წელს დაქორწინდა ლორენცოს 16 წლის ასულ მაგდალინაზე. ეს იმ დროის წარმოდგენებით ითვლებოდა უაღერესად საპატიო კავშირად.
მეტიც, რომის პაპი ასრულებს ლორენცო ბრწყინვალის დაბეჯითებით თხოვნას და მის 13 წლის ვაჟს ჩუქნის კარდინალის ქუდს. ესაა მომავალი რომის პაპი ლევ მეათე.
Dux Magnus Hetruscus
მე-16 საუკუნეში ტოსკანაში ეტრუსკთა ნაშთების აღმოჩენამ მედიჩებს მისცა იდეალური პოლიტიკური გამართლება.
გაჩნდა ახალი ლეგენდა: ფლორენციის ბატონები არიან ამ დიდი და ავტონომიური ცივილიზაციის მემკვიდრეები.
აღორძინების ხანისათვის დამახასიათებელი წარსულის აღმოჩენასა და პროპაგანდის დიდ მოძრაობაში ხსოვნამ ეტრუსკების შესახებ მიიპყრო ტოსკანის ჰუმანისტთა ყურადღება.
აღორძინების ხანის დასაწყისშივე ფილოლოგიური და ისტორიული დაინტერესება ამ იდუმალი ხალხით დაუკავშირდა ეტრუსკთა პრესტიჟის პოლიტიკური მიზნებით გამოყენების სურვილს.
ფლორენციელი ქრონისტი ჯოვანი ვილანის წყალობით მე-14 საუკუნის შუა ხანებში გაჩნდა რომაულ-იმპერიულლი მითისადმი დაპირისპირებული ეტრუსკთა მითი.
1348 წლისთვის დაწერილ Nuova Cronica-ში ჩანს ამ მითის მთავარი ელემენტები: განდიდება ავტონომიური და რომისგან დამოუკიდებელი წარსულისა, ისევე როგორც ეტრურიის რეგიონალური განზომილების თანდათანობითი აღქმა,რაც ამართლებს ფლორენციის რესპუბლიკის პრეტენზიებს მეზობელ ქალაქებზე.
ძვ. წ. პირველ საუკუნეში დიონისე ჰალიკარნასელის მიერ აღწერილი ეტრურია-12 თავისუფალი ქალაქი სახელმწიფოს კონფედერაცია,რაც ტოსკანას აქცევს რესპუბლიკური თავისუფლების აკვნად.
მაგრამ მე-15 საუკუნეში მედიჩითა თანდათანობითმა გაძლიერებამ ბიძგი მისცა ასე განსაზღვრული ეტრუსკული პლიტიკური მოდელის გადასინჯვას.
გამოყვეს ეტრუსკი მეფე პორსენა, შიუსის მეფე,რომელისაც ტიტუს ლივიუსის ცნობით უზომოდ ეშინოდა რომის სენატს.
მონარქიული ეტრურიის ამ ხატის გაძლიერებას მე-15 საუკუნის ბოლოს ხელი შეუწყო ერთმა უცნაურმა პერსონაჟმა,ჯოვანი ნანიმ,რომელიც წერდა სახელით ანიუს დე ვიტერბე.
1498 წელს რომში გამოქვეყნებულ ნაშრომში Antiauitatum variarum ის
ამბობს რომ იპოვა ძველი ისტორიკოსების ფრაგმენტები რომლებიც იძლევა
ეტრუსკთა ისტორიის აღდგენის საშუალებას.
ეტრუსკები იქ ჩანან როგორც წარღვნის შემდგომი მსოფლიოს პირველი მცხოვრებლები, ნოეს მიერ ტოსკანაში ჩაყვანილი იანუს-ჰერკულესის მემკვიდრეები. ისინი უნდა განდობილ-ინიციირებული ყოფილიყვნენ ძველ ებრაულ რიტუალებში და დოქტრინაში.
დაბოლოს ეტრუსკებს უნდა შეეკრათ ერთად ძველი, წარმართული და ქრისტიანული სამყარო.
დებულება რომლის თანახმადაც ეტრუსკების პირველობა რელიგიურ სფეროში უეჭველი იყო და რომაელები მათ ჩამორჩებოდნენ დიდ გავლენას მოახდენს სწავლულებზე.
ფლორენციელების დამოკიდებულება ეტრუსკული წარსულისადმი გარდაქმნა მე-15 საუკუნის ბოლოდან ეტრუსკული ნაშთების თანდათანობითმა აღმოჩენამაც.
ფლორენციელმა პატრიციებმა მაშინ დაიწყეს ეტრუსკული ობიექტების, ლარნაკების, ღვთაებებისადმი მიძღვნილი პატარა ქანდაკებების ძიება.
ძმები პოლაიოლოების მსგავსი მხატვრები იმეორებენ ეტრუსკული მხატვრობის მოტივებს //გირლანდები, ლომებისა და დრაკონების ბრძოლები, ნადირობის სცენები//. ჯორჯო ვაზარის პაპამ, არეცოს მეთუნემ. ლოკალურ სიძველეთა მოყვარული პატრიციების წინაშე თავის მოსაწონად განაცხადა რომ აღმოაჩინა ეტრუსკული წითელ- თუ შავფიგურიანი კერამიკის ტექნიკა.
კოლექციონერთა შორის უპირველესმა ლორენცო ბრწყინვალემ შეიძინა ოთხი
ეტრუსკული ლარნაკი რომლებიც იპოვეს არეცოში წარმოებული გათხრებისას.
ტოსკანაში გათხრების გეოგრაფია:
თვითონ გათხრების გეოგრაფიამ შექმნა იმ დროისთვის ძლივს მოხაზული პოლიტიკურად ტოსკანა. ინოკენტი მერვის პონტიფიკატის დროს//1484-1492// გაითხარა ტარკვინიის აკლდამები. 1493 წელს ვიტერბთან აღმოაჩინეს დიდი სარკოფაგები,1494 წელს კი იპოვეს აკლდამა სესტო ფიორენტინოსთან,და ა.შ. თითქმის მუდამ პოულობდნენ ლარნაკებს.
შემდეგ საუკუნეში, როდესაც მედიჩები კიდევ ერთხელ გარეკეს ფლორენციიდან და აღადგინეს რესპუბლიკა არეცოს გათხრებში პირადად მიიღო მონაწილეობა ეტრუსკული არქეოლოგიით გატაცებულმა რომის პაპმა ლეონ მეათემ,ლორენცო ბრწყინვალე მედიჩის შვილმა. მან ეტრუსკები გადააქცია თავისი გვარის, მედიჩების, ფლორენციაში დაბრუნების მოკავშირეებად.
1513 წელს რომში მოეწყო იულიანე და ლორენცო მედიჩებისთვის რომის მოქალაქეობის წოდების მინიჭების ცერემონია და მათ იქადაგეს რომის ეტრუსკი მეფეები ტარკვინიუსებით განსახიერებული მონარქიული იდეალის სამსახურში რომაელი და ეტრუსკი ხალხების თანამშრომლობის შესახებ.
კოზიმოს ქიმერა:
1530 წელს ესპანური და რომის პაპის ჯარების მიერ ალყაში მოქცეულმა ფლორენციის რესპუბლიკამ ისევ გამოაცხადა კაპიტულაცია.
2 წლის შემდეგ ფლორენციის პირველ ჰერცოგად ოფიციალურად გამოცხადდა ალექსანდრე
დე მედიჩი, მაგრამ ტოსკანის ახალი სუვერენების ღირსი ფანტაზია და ახალი
რეჟიმის იდეოლოგია რომელშიც მთავარ როლს ასრულებდა ეტრურია გაიშალა კოზიმო
პირველი მედიჩის მმართველობის დროს //1537-1574//.
ამაზე მოწმობს ეტრუსკული წარსულის არქეოლოგიური გამოვლენის მასშტაბური პროპაგანდა.
არეცოს ახალი სიმაგრეების მშენებელმა მუშებმა აღმოაჩინეს ბრინჯაოს ქანდაკების სამი შედევრი: 1552 წელს მინერვა,1553 წელს ქიმერა და 1566 წელს ორატორი. მინერვა სინამდვილეში ძნელად დასათარიღებელი//ძვ.წ.მე-3 ს. თუ ა.წ. პირველი საუკუნის დასაწყისი// ელინისტური ქანდაკებაა.
სამაგიეროდ ორატორი , მოკლეტოგიანი, ფეხზე მდგომი, ხელაწეული და მოსაუბრე კაცის ფიგურა
//ძვ.წ.პირველი ს.// ნამდვილად ეტრუსკულია რასაც ადასტურებს ტუნიკაზე გამოყვანილი ეტრუსკული წარწერა //აღნიშნულია გამოსახული პიროვნების სახელი ავლ მეტელი...//,
.
ეტრუსკული წარწერა აქვს ძვ.წ. მე-4 საუკუნის დასაწყისის ქიმერასაც.
კოზიმო პირველმა ის დაუყოვნებლივ მოითხოვა და გამოფინა პალაცო ვეკიოს ლეონ მეათის დარბაზში. ეს ზღაპრული ცხოველი გადაიქცა მისი ძალაუფლების წარმატების მჭერმეტყველ წინასწარმეტყველად და ფლორენციელები იქცნენ სამთავროს მფარველობით მითიური ეტრურიის აღორძინების მოწმეებად სწორედ იმ დროს როდესაც კოზიმო იქცა სიენას სახელმწიფოს ბატონად.
ცხოველის არაჩვეულებრივმა მეტყველმა ძალამ გაიტაცა,მოხიბლა საზოგადოება და მოქსოვა მის ირგვლივ უცნაური ლეგენდები.
იქ ჩავლილმა მონტენმა თავის დღიურში ყოველგვარი ეჭვის გარეშე ჩაინიშნა: "ფლორენციელების თქმით ეს ქიმერა იპოვეს ამ ქვეყნის მთების ერთ-ერთ გამოქვაბულში და რამოდენიმე წლის წინ ჩამოიყვანეს ცოცხალი."
კოზიმოს ძალაუფლების უეჭველად ყველაზე მოხერხებულმა პროპაგანდისტმა ჯორჯო ვაზარიმ კი ეტრუსკულ ქანდაკებას მისცა პოლიტიკური მნიშვნელობა.
1567 წელს მან კოზიმო მედიჩი შეადარა ბერძნული მითოლოგიის გმირ ბელერეფონს. მის შთამომავალ კოზიმოსაც თავისი წინაპრის მსგავსად უნდა დაემარცხებინა ქიმერები რომლებშიც იგულსხმებოდა სამოქალაქო დაპირისპირებათა გამომწვევი ოცნებებები რესპუბლიკურ რეჟიმზე.
ვაზარი ამ ქანდაკებას უბრუნდება თავისი მთავარი ნაშრომის //საუკეთესო მხატვრების, ხუროთმოძღვართა და მოქანდაკეთა ცხოვრებების// მეორე გამოცემაში //1568//.
ეტრუსკული ქიმერის წყალობით ვაზარიმ განსაზღვრა "ტოსკანური სტილის" დამახასიათებელი ნიშნები: დაფჩენილმა ხახამ და აბურძგნულმა ფაფარმა, აგონიის სპაზმში დაკრუნჩხულმა სხეულმა, რთულმა პოზამ განსაზღვრა ტოსკანური სტილის დამახასიათებელი სიუჟეტის ერთდროულად რეალისტურად და დრამატულად გადმოცემის მანერა.
მედიჩები არ არიან, ხოლოდ მეცენატები რომელთაც შესაძლებელი გახადეს ფლორენციის მხატვრულ-შემოქმედებითი გაბრწყინება //სხვათაშორის კაცობრიობის ისტორიაში ცნობილი პირველი მეცენატი იყო ეტრუსკი მეცენასი, რომლის სახელიდანაც მომდინარეობს ამ მოვლენის სახელი,მთარგმნელი//. მედიჩები არიან სუვერენები სახელმწიფოსი რომლის ღრმად იდიოსინკრაზული ესთეტიკური და პოლიტიკური ნიშნები ეწაფებიან იგივე წყაროს, ეტრუსკული მითის გაშლა არ ჩერდება ამაზე. კოზიმოს მიერ 1541 წელს დაარსებულ ფლორენციის აკადემიას უნდა გაემდიდრებინა მოთხრობა ეტრუსკული საწყისების შესახებ.
პიერ ფრანჩესკო ჯიამბულარიმ 1546 წელს გამოაქვეყნა კოზიმოსადმი მიძღვნილი ნაშრომი Il Gello რომელიც ოფიციალურად მოიწონა აკადემიამ და რომელიც მსუბუქი ცვლილებებით იმეორებს ანიუს დე ვიტერბის ქარგას.
დიდი ეტრუსკი ჰერცოგი კოზიმო პირველი //Dux Magnus Hetruskus//:
მაგრამ ის ყველაფერზე მეტად დაინტერესებულია ფლორენციული ენის წარმოშობით. მისი აზრით ფლორენციული ენა მომდინარეობს ეტრუსკულიდან და არა ლათინურიდან. ეტრუსკული ენის საწყისები კი უნდა უახლოვდებოდეს იესო ქრისტეს სალაპარაკო ენა არამეულს. სახელი ფლორენცია,მაშ უნდა მომდინარეობდეს არა მდინარეები არნოსა და მუნონის შენაკადზე მიმნიშნებელი ლათინური სიტყვა ფლუენტია-დან არამედ ეტრუსკული სიტყვებიდან ფირ ჰენ //არამეულად ყვავილი და მადლი// და სახელი ნიშნავს მადლის ყვავილს ან კეკლუც ყვავილს.
მითის ჩამოყალიბების შემდეგი ეტაპია ფრანგი ჰუმანისტი გიომ პოსტელის
//Guillaume Postel// მიერ ეტრურიის შესახებ ყველა ცნობის შემკრები პირველი სინთეზის გამოცემა 1551 წელს ფლორენციაში // ეტრურიის რეგიონის საწყისები, ინსტიტუტები და ზნე-ჩვეულებები//, ავტორმა ეს ნაშრომი მიუძღნა კოზიმოს.
1550-ანი წლები იყო ეტრუსკული წარსულის სწავლული და არქეოლოგიური შესწავლისა და მედიჩების მიერ გამოყენებული პოლიტიკური მითის თანხვედრის წლები. ერთის მხრივ, როდესაც ვაზარი მუშაობს რომში რეჟიმთან დაკავშირებული სხვა სწავლული ვინჩენციო ბორგინი ფილოლოგიური სიმკაცრის სახელით ზედიზედ ამსხვრევს ანიუსის და პოსტელის ეტრუსკულ თეორიებს.
მეორეს მხრივ ბედნიერმა კონიუნქტურამ კოზიმო მედიჩის მისცა 15 წელიწადში სამი არაჩვეულებრივი ქანდაკების შეძენის საშუალება.
მედიჩები დაუღალავად აგრძელებენ ეტრუსკული მითის გამოყენებას.
1569 წელს რომის პაპმა აღიარა კოზიმო მედიჩის როგორც დიდი ჰერცოგის სტატუსი და კოზიმომ თავის ტიტულატურაში ჩაწერა თავისი ეტრუსკული წარმომავლობა. პიუს მეხუთე ახსენებს dilecto filio nobili viro Cosmo Medices Ethruriae provinciale sibi subactae Magno Duci-ს. ტოსკანას ძველი სახელი ტუსკიას ნაცვლად სახელი ეტრურიის გამოყენება მრავლის მთქმელია.
პიუს მეხუთის კარის ფრანგი ჰუმანისტი მარკ-ანტუან მიურე მაშინ კოზიმოს განადიდებს სახელით Dux Magnus Hetruscus, დიდი ეტრუსკი ჰერცოგი,
მესამე წოდება იანუსის და პორსენას შემდეგ.
ეტრუსკული წარსულის განდიდება შევიდა მთავართა განდიდების ლექსიკონში.
რომის ვილა მედიჩის ბოლოდროინდელმა გამოკვლევამ გააჩინა აზრი რომ მედიჩების "პარნასი ჩაფიქრებული უნდა ყოფილიყო როგორც ეტრუსკული ტუმულუსი. მისი კავშირი მიწისქვეშა გალერეების რთულ ქსელთან გვაფიქრებინებს რომ ესაა მინიშნება ეტრუსკი მეფე პორსენას ლაბირინთულ აკლდამაზე.
ვილა მედიჩის მშენებელმა //1576// კარდინალმა ფერდინანდ დე მედიჩიმ განაცხადა თავისი მითიური ეტრუსკული წარმომავლობა.
20-ოდე წლის შემდეგ ფერდინანდმა უარი თქვა კარდინალობაზე,დაიდგა ტოსკანას დიდ ჰერცოგთა გვირგვინი და თავი გამოაცხადა ეტრუსკი მეფე პორსენას მემკვიდრედ...
გვიანი აღორძინების ხანის ფლორენციაში ეტრუსკები არიან წარმომადგენლები გაწყვეტილი დიადი წარსულისა რომელსაც გამოსყიდვითა და პროფეტული განსრულებით თავის მნიშვნელობას უბრუნებენ დიდი მთავარი მედიჩები.
მომდევნო საუკუნეთა მედცნიერული გამოკვლევები არ დაადასტურებენ ამ დღესაც დიდად მომხიბლავი მითის სინამდვილეს.
არ გაგიკვირდეთ,მგრამ ეტრუსკ-მედიჩები დაკავშირებული არიან კავკასიასთან ანუ საქართველოსთან.
ვალერი იაკოვის ძე ბრიუსოვი,"სფინქსები და ვიშაპები (უძველესი კავკასიის კულტურის ზოგი ნიშანი)", 1916.
"ეგვიპტე,ეგეოსის სამყარო, შუამდინარეთის სამეფოები, ხეთების სახელმწიფო, ეტრუსკები იტალიაში, კავკასია, ყველა ეს სამყარო განუწყვეტლად ურთიერთობდა ერთმანეთთან, ამყარებდა კავშირს ერთმანეთთან ან ომობდა. ისინი ვაჭრობდნენ ერთმანეთთან და ერთი ქვეყნის ნაწარმი ვრცელდებოდა დანარჩენ ქვეყნებში.
ისინი ერთმანეთს უგზავნიდნენ საელჩოებს,დაინტერესებულები იყვნენ ერთმანეთით რაც იწვევდა პოლიტიკური, რელიგიური, მეცნიერული,
მხატვრული იდეების გაცვლას, წარმოების ტექნიკის გადაღებას,მიბაძვას ხელოსნობაში და ხელოვნებაში,ენათა შერევას, საზოგადოების სულ მცირე უმაღლეს ფენებში ყოფითი თავისებურებების ნიველირებას და ა.შ.
ამ წრეში შედიოდა კავკასიაც მისი მრავალფეროვანი მოსახლეობით. ამაზე მეტყველებს არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილი ძვ.წ.მეორე ათასწლეულის ძეგლები. ისინი ტექნიკით და სტილით გვანან სხვა ქვეყნების,უწინარეს ყოვლისა ეგვიპტის,ეგეოსის სამყაროს და ხეთების,მაგრამ აგრეთვე ეტრუსკების,ორმდინარეთის და,მეტიც,ნაწილობრივ ჩინეთისა და მექსიკის ძეგლებს..."
იტალიის გენერალური კონსული თბილისში (1928-1931) პაოლო ვიტა-ფინცი, «კავკასიური დღიური» (1928-1931) და «მოსკოვური ჩანაწერები» (1953),
«დიპლომატიური ჩანთა», კოლექცია რომელსაც ხელმძღვანელობს ფრანგი სწავლული კლერ მურადიანი, პარიზი, 2000 წ.
«ხიდი გადაჭიმული ევროპასა და აზიას შორის,და გზაჯვარედინი მრავალ ცივილიზაციათა შორის, საქართველო იყო სავალდებულო გზა აღმოსავლეთისაკენ თუ პირიქით მიმავალი ყველა თავდამსხმელისა და დამპყრობელისათვის ალექსანდრე დიდიდან თემურ ლენგამდე, ბიზანტიელებიდან თურქ-სელჩუკებამდე, სპარსელებიდან რუსებამდე თუ ინგლისელებამდე ( ხიდი, რომელზეც, როგორც ამბობდა მასარიკი ჩეხოსოვაკიის თაობაზე, «მეტისმეტად ბევრმა ხალხმა გაიარა»).
კავკასია დასახლებულია მრავალი ერთმანეთისგან განსხვავებული და ძალიან ძველ ენებზე მოლაპარაკე ხალხებით. ზოგიერთი ამ ენათაგანი მდიდარია ლიტერატურული ძეგლებით და მათ აქვთ სრულებით ავტონომიური ანბანი, მორფოლოგია და სინტაქსი, რომლებიც მუდამ იწვევს ეთნოგრაფთა და ლინგვისტთა ინტერესს.
ასე პროფესორმა ტრომბეტიმ განაცხადა რომ ქართული ენა ენათესავება მრავალ სხვა ენას, რომელთა (ქართულის ნათესავ ენათა) შორისაა ეტრუსკული და ბასკური.
სხვები კი ფიქრობენ რომ ხევსურეთის (შორიახლოს თბილისიდან) მკვიდრნი არიან ჯვაროსანთა შუა საუკუნეების ექსპედიციის მთებში დარჩენილი და იზოლირებული შთამომავალნი» (გვ.23-24).
Одной из самых колоритных личностей в истории является Лоренцо Медичи, прозванный Великолепным. Его роль в мировой культуре так же огромна, как и роль Ньютона в физике и математике. Жил этот человек в эпоху Кватроченто, 1400-е годы, во время расцвета Флоренции. Уникальный город-республика известен древней историей и жителями, которые мыслили нестандартно, ценили независимость и свободу. Во Флоренции процветали банковское дело и искусство, торговля, ремесла, здесь работали великие архитекторы, поэты, скульпторы и художники. Именно «Цветущая» (так переводится название этого итальянского города с латинского) стала родиной гуманизма - течения, которое главной ценностью называлочеловека.
Вот
в такое время 1 января 1449 года родился Лоренцо де Медичи. Его жизнь
была активной и полной, противоречивой и очень бурной. Каждый день из
сорока трех лет своей жизни он прожил со смыслом. Принадлежал он
известной династии банкиров, поэтому семья была обеспеченной и
влиятельной. Спустя четыре года после смерти деда Козимо Медичи, приора
города, на почетную должность выбрали его внука - Медичи Лоренцо. Юноша
заслужил такую честь своим умом и политическим талантом, высокой
образованностью и любовью к искусствам, гибким умом и дипломатичностью.
Он не был красив внешне, но отличался особенным обаянием. И практически
всех своих приближенных он превосходил в щедрости.
Но
больше всего Лоренцо Медичи прославился как щедрый меценат, который
расширил библиотеку, основанную его дедом, основал университет,
покровительствовал Донателло, Леонардо да Винчи, Микеланджело,
Боттичелли, коллекционировал предметы искусства. Кто знает, могли бы мы
наслаждаться изумительными шедеврами мастеров Возрождения, если бы не
этот великий человек. Они могли не создать и половины своих шедевров,
заботясь о хлебе насущном. А может, их работы были бы уничтожены
безжалостным временем и людьми, ничего не понимающими в искусстве. Также
под покровительством Лоренцо Медичи действовала академия Кареджи,
членами которой являлись Пико делла Мирандола, Фичино, Полициано.
Смерть вырвала великого флорентинца из окружения его верных друзей и людей, которые искренне его любили. В трауре была не только Флоренция, но и весь мир высокого искусства. Его оплакивали как самого родного человека. После кончины мецената, Джорджио Вазари нарисовал его портрет. Насколько точно художник сумел передать образ героя, мы уже не узнаем. Но главное, что мы, потомки великого Лоренцо, помним то, что он для нас сделал.
http://www.e-reading.mobi/chapter.php/104434/37/Musskiii_-_100_velikih_diplomatov.html
Одаренный мальчик получил разностороннее образование. Он играл на нескольких инструментах и прекрасно пел. Воспитание Лоренцо включало в себя также празднества, балы и дипломатические визиты. Десятилетний Лоренцо и его младший брат участвовали в торжествах по случаю пребывания во Флоренции миланского герцога Сфорца и Римского Папы.
После смерти Козимо Медичи главой клана стал отец Лоренцо Пьетро. Его право на власть во Флоренции никто не оспаривал. Людовик XI назначил Пьетро членом своего Совета. Французский король надеялся поправить свое финансовые дела за счет банкирского дома Медичи.
Но и для Пьетро союз с Людовиком был очень выгоден: он укрепил его репутацию в глазах всей Европы. Однако для нового главы клана Медичи еще важнее было заручиться поддержкой внутри Италии, с этой целью Пьетр отправил шестнадцатилетнего Лоренцо с визитом вежливости к основным союзникам и клиентам дома Медичи. Самый главный из них — миланский герцог Сфорца. Миссия Лоренцо в Милане была успешной, столь же плодотворным оказался его визит в Рим, ко двору папы.
В то время Папа Римский обладал монополией на добычу в районе Толфи квасцов, необходимых для окраски тканей, а дом Медичи имел исключительное право на продажу квасцов от имени папы. Но папа ограничивал общий объем производства квасцов, хотя спрос на них был очень высок. Лоренцо же удалось договориться с папской курией о том, что Медичи сам будут определять объем добычи и продажи этого ценного минерального сырья. Их роль как банкиров папского двора еще более возросла. «Сделка века», заключенная Медичи, вызвала ревность конкурентов.
В этот момент в Рим пришла весть о смерти миланского герцога Франческо Сфорца, с которым совсем недавно встречался Лоренцо, и Пьет направил находившемуся в Риме сыну новое поручение, на сей раз политическое, — добиться от папы признания прав на Милан сына покойного, ралеаццо Мария. Удача и в этом сопутствует Лоренцо. Ему удалось, оказав услугу Сфорца, еще прочнее связать союзническими узами Милан и Флоренцию. При этом банкиров Медичи отнюдь не смущало, что молодой Сфорца имеет садистские наклонности.
Но на этом миссия юноши не закончилась: Лоренцо отправился в Неаполь, где он еще раз скрепил союз Милана, Флоренции и Неаполя. Искусная дипломатия Медичи вновь дала свои плоды — позиции Флоренции на Аппенинском полуострове оказались сильны как никогда, хотя сам город-государство не имело ни сильной армии, ни талантливых военачальников. Оружием Флоренции был политический маневр, дипломатическая интрига, умелый выбор союзников.
Именно в средневековой Италии образующие ее государства впервые в европейской истории начинали осваивать тонкое искусство поддержания равновесия сил, создания коалиций, дружественных союзов.
Ни одно из них не могло в одиночку противостоять врагам, будь то внешние или внутренние, все нуждались в партнерах, которых требовалось чем-либо — обещанием ли политической поддержки, денег или военной помощи — привлечь на свою сторону.
Искусство политического равновесия первыми освоили итальянские государи, и у них будет учиться позднее вся Европа, правители которой также поймут, что самый сильный из них не может достичь своих целей в одиночку, без надежных союзников…
Следуя обычаям того времени, родители Лоренцо стремились выгодно женить его. Восемнадцатилетний наследник прекрасно понимал политическую важность этого шага. Родители выбрали ему в жены Клариссу Орсини, из знатного римского рода, имевшего тесные связи с папским престолом. Кларисса родила трех сыновей и четырех дочерей. Но она не отличалась крепким здоровьем — в 37 лет ее унес в могилу туберкулез.
После смерти отца в 1469 году Лоренцо стал главой клана Медичи. Делегация флорентийцев коленопреклоненно просила Лоренцо принять на себя заботу о благе государства. «Я согласился без энтузиазма, — писал он в своих мемуарах. — Эти обязанности казались мне не соответствующими моему возрасту и слишком опасными. Я согласился только затем, чтобы сохранить друзей и наше богатство, потому что в нашей Флоренции, если вы богаты, вам сложно жить, если вас не защищает государство».
Лоренцо отдавал себе отчет, что впереди его ждут интриги, козни, ссоры. И потому, следуя традициям семьи, он начал свою деятельность с укрепления традиционного альянса с Миланом и Неаполем. И ему это удается. Юный Сфорца, поддержанный в свое время семьей Медичи, возвращает политический долг и приветствует Лоренцо как законного правителя Флоренции. Столь же успешно и обращение к неаполитанскому двору.
Но власть Лоренцо неожиданно начинают оспаривать сами жители Тосканы. Граждане небольшого городка Прато, подстрекаемые противниками Медичи, организовали заговор. Лоренцо жестоко покарал бунтовщиков. Главный заговорщик и восемнадцать его сообщников были повешены за ноги. Теперь у флорентийцев не оставалось сомнений в том, кто их истинный правитель. Юный поэт и любитель искусств оказался и твердым политиком, беспощадным к врагам.
Лоренцо начали беспокоить финансовые проблемы. Некогда процветавший дом Медичи терпел огромные убытки. Крупнейшими его заемщиками являлись европейские монархи, вечно нуждавшиеся в деньгах. Должники не отличались надежностью, но Медичи искали их покровительства.
С восхождением нового папы Сикста IV начали портиться столь ценные для Медичи отношения с Римом. Сикст IV решил создать небольшое светское владение в центре Италии для своего племянника (или даже незаконного сына). Неожиданно он встретил сопротивление Лоренцо, справедливо опасавшегося, что это нарушит итальянское равновесие в пользу Рима.
Сикст IV попытался заменить неугодного ему правителя. Приближенные папы подстрекали его навсегда разделаться с Медичи. Сикст IV передал привилегию распоряжаться папской казной богатому флорентийскому роду Пацци, еще более древнему, чем Медичи. Опасаясь чрезмерного возвышения конкурентов, Лоренцо принял закон, по которому Пацци лишались наследства дальнего родственника. После этого папе не составило труда спровоцировать Пацци на мятеж против Медичи.
Для того чтобы контролировать ситуацию во Флоренции, папа, несмотря на протесты Лоренцо, назначил своего племянника кардиналом городи Имола, расположенного недалеко от Флоренции. Затем понтифик сделал Франческо Сальвиати архиепископом Флоренции. Более того, он отозвал монопольное право Медичи на торговлю квасцами. Таким образом, была объявлена война дому Медичи. В поисках союзников папа сблизился с королем Неаполя.
Оставалось только поставить у власти во Флоренции представителей клана Пацци. Однако законными методами это сделать не удавалось. В 1477 году на Лоренцо и его младшего брата Джулиано было организовано покушение. Джулиано Медичи погиб, а его брату Лоренцо несмотря на ранение, удалось спастись. Непосредственный вдохновитель преступления архиепископ Сальвиати и его сообщники были схвачены сторонниками Медичи. Возмущенные флорентийцы на месте расправились с заговорщиками.
Лоренцо безжалостно казнил без суда и следствия двести шестьдесят человека из окружения Пацци. Авторитет Медичи поднялся на небывалую высоту.
Лоренцо приступил к политической реформе. Сохранив республиканские формы, он в 1480 году создал Совет 70, от которого целиком зависели все высшие должности. Затем выдвинулись две новых коллегии — одна, из 8 членов, ведала политическими и военными делами, другая, коллегия 12, распоряжалась государственным кредитом и юрисдикцией. Старые органы синьории были сохранены, но по существу стали фикцией.
Лоренцо сам руководил внешней политикой, принимал послов, в качестве личных секретарей часто привлекал нефлорентийцев простого происхождения. Опирался он на личную гвардию и, если того требовали обстоятельства, жестоко подавлял восстания (в Вольтерре в 1472 году и др.).
Триумф Медичи и поражение Пацци были восприняты Папой Римским как личное оскорбление. Особенно возмущало Сикста IV казнь архиепископа и то, что другой вдохновитель заговора — его племянник, по-прежнему находился в руках Лоренцо, который отказывался даровать ему свободу. Не сумев разделаться с Медичи с помощью наемных убийц, папа отлучил от церкви Лоренцо и всю правящую элиту Флоренции. Более того, папа стал угрожать интердиктом всему тосканскому государству, если в течение месяца Медичи и их сторонники не будут выданы папскому суду.
Несмотря на страшную угрозу, Синьория взяла сторону Лоренцо, разрешив ему даже создать личную охрану. Тем не менее все понимали необходимость примирения с папой. Племянник папы получил свободу. Но только этим умилостивить понтифика было невозможно. Флоренция начинает готовиться к войне и обращается за помощью к союзникам. Те готовы оказать прежде всего политическую помощь. Германский император, Король Франции, миланский герцог, другие европейские правители известили папу о своем недовольстве занятой им позицией. Но Рим, заручившись поддержкой Неаполя, все-таки начал боевые действия.
Война папы и Флоренции длилась полтора года с переменным успехом, но в конце концов искусному дипломату Лоренцо удалось разрушить альянс папы с королем Неаполя и привлечь последнего на свою сторону. Ради этого Медичи отправляется в Неаполь на встречу с королем, справедливо почитаемым одним из наиболее жестоких и коварных владык Европы. Лоренцо демонстрирует незаурядное личное мужество и гениальное политическое чутье. Ему удалось убедить неаполитанца в том, что Флоренция под властью Медичи — более надежный союзник, чем Рим, где власть меняется с каждым новым папой.
Лоренцо переживал настоящий триумф. Однако он не стремился занять официальные должности. Медичи ни разу не избирался членом Синьории, то есть правительства, и если между ветвями флорентийской власти возникал конфликт, то вел себя как независимый арбитр. Но на самом деле во всех республиканских институтах у него имелись свои ставленники.
Современников поражала интеллектуальная сила Лоренцо. В одиночку, без армии, без официального ранга он умудрялся поддерживать политическое равновесие в Италии только за счет своих гениальных дипломатических способностей и широкой шпионской сети.
Медичи вмешивался в личную жизнь граждан. Он стремился контролировать процессы сращивания флорентийских родов и запретил всем состоятельным гражданам жениться без его разрешения. Он боялся, что объединение сильных семейств приведет к рождению новых конкурентов Медичи.
Во Флоренции практически не было нищих или бездомных. О всех немощных заботилось государство. Даже крестьяне, в отличие от других регионов Италии, процветали. Люди низкого звания, но талантливые, пользовались поддержкой Лоренцо, который ставил их на высшие государственные должности.
Флоренция переживала свой золотой век. Враг Лоренцо, папа Сикст IV, умер, новый папа, напротив, благоволил к Медичи. Лоренцо использовал расположение папы в дипломатических целях. В 1488 году побочный сын папы, сорокалетний Франческо Чибо, женился на шестнадцатилетней дочери Лоренцо Магдалине. Союз для Медичи по понятиям того времени был исключительно лестный. Папа даже выполняет настойчивую просьбу Великоленного и дарует его тринадцатилетнему сыну шапку кардинала. Это будущий папа Лев X.
http://www.arts-museum.ru/data/fonds/europe_and_america/2_2_v/0001-1000/421_unknown_lorenco_di_medici/index.php
 |
ლორენცო მედიჩი ბრწყინვალე
მოსკოვი, პუშკინის მუზეუმი, ასლი
ასლთა ცვეტაევის კოლექცია, დასავლეთი ევროპა, ძველ ოსტატთა განყოფილება, მთავარი შენობა, დარბაზი ნომერი 28.
ორიგინალი- შეღებილი ტერაკოტა. ხელოვნების ეროვნული გალერეა, ვაშინგტონი, აშშ.
ბრწყინვალედ წოდებული ლორენცო მედიჩი //1448-1492// იდგა ფლორენციის რესპუბლიკის სათავეში. ამ ფხიზელი პოლიტიკოსის და რომანტიულად განწყობილი პოეტის, ჰუმანისტის, მეცენატის, ხელოვნების ღრმა მცოდნის პიროვნებაში განხორციელდა აღორძინების ხანის წინააღმდეგობები.
მის სასახლეში იკრიბებოდა საზოგადოების ნაღები, იკრიბებოდნენ მწერლები, ფილოსოფოსები და მხატვრები.
ამასთან ის იყო სასტიკი და ტერორში თავშეუკავებელი ტირანი.
ამავე დროს ლორენცო ბრწყინვალე იყო დიდი მეცენატი ვისი სახელიც სამუდამოდაა დაკავშირებული აღორძინების ხანის უდიდესი მხატვრების //ბოტიჩელის, მიქელანჯელოს და მრავალი სხვის// შემოქმედებასთან. ლორენცო მედიჩი მრავალი წლის მანძილზე იყო მათი მეგობარი, მფარველი და დამკვეთი.
შეღებილი ტერაკოტის ტექნიკაში შექმნილი ეს პორტრეტი ფლორენციის მმართველს წარმოადგენს არა ხელოვნების მელანქოლიურ და დახვეწილ დამფასებლად არამედ ძლიერი ნებისყოფის მქონე მამაც ადამიანად პირქუში სახის ხაზგასმით ინდივიდუალიზებული ულამაზო ნაკვთებით.
მისი უბრალო ტანისამოსი არაფრით განსხვავდება მისი თანამოქალაქეების და თანამემამულეების, მისი უახლოესი გარემოცვის შემადგენელი ფლორენციელი ვაჭრების და ბანკირების, ფილოსოფოსების და მხატვრების, ყოველდღიური სამოსისგან.
ამ პორტრეტში ფლორენციის ბრწყინვალე მმართველი ხაზგასმულად უბრალოდაა წარმოდგენილი.
ესაა რესპუბლიკის მოქალაქის, თანასწორთა შორის თანასწორის იდეალური სახე.
http://fb.ru/article/67127/velikiy-metsenat-epohi-vozrojdeniya-lorentso-medichi
Великий меценат эпохи Возрождения. Лоренцо Медичи
Ав. Елена Х.
Дата: May 31, 2013
ისტორიის ერთ-ერთი ყველაზე კოლორიტული პიროვნებაა ბრწყინვალედ წოდებული ლორენცო მედიჩი. მისი როლი მსოფლიო კულტურაში ისეთივე უზარმაზარია როგორც ნიუტონის როლი ფიზიკასა და მათემატიკაში.
ის ცხოვრობდა კვატროჩენტოს ხანაში,1400-ან წლებში, ფლორენციის აყვავებისა და გაფურჩქვნის ხანაში.
ეს უნიკალური ქალაქი ცნობილია ძველი ისტორიით და არასტანდარტულად მოაზროვნე,დამოუკიდებლობის და თავისუფლების დამფასებელი მცხოვრებლებით.
ფლორენციაში ყვაოდა საბანკო საქმე და ხელოვნება,ვაჭრობა,ხელობები. იქ მუშაობდნენ დიდი არქიტექტორები,პოეტები,მოქანდაკეები და მხატვრები.
სწორედ "აყვავებული" //ასე ითარგმნება სახელი ფლორენცია ლათინურიდან// იქცა ჰუმანიზმის,უდიდეს ღირებულებად ადამიანის მიმჩნევი მოძრაობის სამშობლოდ.
და სწორედ ამ დროს,1449 წლის 1 იანვარს დაიბადა ლორენცო მედიჩი.
მან სულ 43 წელი იცოცხლა,მაგრამ მისი ცხოვრება აქტიური და სავსე,წინააღმდეგობრივი და ძალიან ბობოქარი ცხოვრება იყო.
ის ეკუთვნოდა ბანკირთა ცნობილ დინასტიას და ამიტომ მისი ოჯახი უზრუნველყოფილი და გავლენიანი იყო.
პაპამისის, ქალაქის პრიორი კოზიმო მედიჩის გარდაცვალების შემდეგ საპატიო თანამდებობაზე აირჩიეს მისი შვილიშვილი,ლორენცო მედიჩი.
ჭაბუკმა ეს პატივი დაიმსახურა თავისი ჭკუით და პოლიტიკური ნიჭით, დიდი განათლებით და ხელოვნებათა სიყვარულით,მოქნილი ტვინით და დიპლომატურობით.
ის არ ყოფილა გარეგნულად ლამაზი,მაგრამ გამოირჩეოდა განსაკუთრებული მომხიბლაობით და ყველა ახლობელს ჯობნიდა გულუხვობით.
ლორენცო მედიჩი ბრწყინვალედ ასრულებდა ამოცანას რომელიც მას დააკისრეს მოქალაქეებმა.
მან უზრუნველყო ფლორენცია მშვიდობით,სილამაზით და კეთილდღეობით. ქალაქის გონივრულად მმართველი ლორენცო მედიჩი ხელს უწყობდა მის აყვავებას და პოპულარიზაციას.
სამსახურებრივი მოვალეობის გამო ჭაბუკი ხშირად ეწვეოდა ხოლმე მილანის, ნეაპოლის, ვენეციის, ბოლონიის მმართველთა კარს. ის იცნობდა მსოფლიოს ბედის გამგებელ ადამიანებს.
მან მათგან ისწავლა მის წინააღმდეგ შეთქმულებათა მკაცრად ჩახშობა, მან მოახერხა ეკლესიისგან რომის პაპის განკვეთა იმიტომ რომ პაპმა ის გადასცა ანათემას. მაგრამ მან უდიდესი ძალისხმევით მოახერხა რომთან ომის თავიდან არიდება.
მაგრამ ლორენცო მედიჩიმ ყველაზე მეტად სახელი გაითქვა როგორც გულუხვმა მეცენატმა. მან გააფართოვა პაპამისის მიერ დაარსებული ბიბლიოთეკა, დააარსა უნივერსიტეტი. ის მფარველობდა დონატელოს,ლეონარდო და ვინჩის, მიქელანჯელოს, ბოტიჩელის, აგროვებდა ხელოვნების ნაწარმოებებს.
ეს დიდი ადამიანი რომ არა ჩვენ ალბათ ვერ დავტკბებოდით აღორძინების ხანის ოსტატების შედევრებით.
მის გარეშე აღორძინების ხანის დიდ ოსტატებს დასჭირდებოდათ ლუკმაპურზე ზრუნვა და ისინი ვერ შექმნიდნენ მათ მიერ შექმნილი შედევრების ნახევარსაც.
მათ შედევრებს ალბათ მოსპობდნენ დაუნდობელი დრო და კრეტინები.
ლორენცო მედიჩი ასევე მფარველობდა პოლიციანოაკადემია კარეჯის რომლის წევრები იყვნენ პიკო დელა მირანდოლა,ფიჩინო,პოლიციანო.
დიდ ფლორენციელ ლორენცო მედიჩის ჰყავდა მეგობრები და დამფასებლები,
მისი გარდაცვალების გამო გლოვობდა როგორც ფლორენცია ისე მთელი მაღალი ხელოვნების სამყარო. ადამიანები მის სიკვდილს განიცდიდნენ ახლობლის დაკარგვად. მეცენატის სიკვდილის შემდეგ ჯორჯო ვაზარიმ დახატა მისი პორტრეტი. ჩვენ არ ვიცით თუ რამდენად ზუსტად გადმოსცა მხატვარმა გმირის სახე,
მთავარი ისაა რომ გვახსოვს თუ რა გააკეთა მან ჩვენთვის.
ფლორენციის იტალიელი მმართველი, იტალიის ერთიანობის მომხრე,მეცენატი,ხელს უწყობდა აღორძინების ხანის კულტურის განვითარებას. უწოდეს ბრწყინვალე
პაპამისი,ფლორენციის მმართველი კოზიმო მედიჩი მას პატარაობიდანვე ამზადებდა მმართველის როლისთვის. ლორენცო ჯერ კიდევ არ იყო 6 წლისა როდესაც გახდა ფლორენციის რესპუბლიკის ოფიციალური სტუმარი პრინც ჟან დანჟუს მიღების მონაწილე.
ნიჭიერმა ბავშვმა მიიღო მრავალმხრივი განათლება, ის უკრავდა რამოდენიმე ინსტრუმენტზე და შესანიშნავად მღეროდა. ლორენცოს აღზრდა ასევე გულისხმობდა დღესასწაულებს,მეჯლისებს და დიპლომატიურ ვიზიტებს.
ლორენცო და მისი უმცროსი ძმა მინაწილეობდნენ ფლორენციაში მილანის ჰერცოგი სფორცას და რომის პაპის ყოფნის პატივსაცემად გამართულ ზეიმში.
კოზიმო მედიჩის სიკვდილის შემდეგ კლანის უფროსი გახდა ლორენცოს მამა პიეტრო. ფლორენციაში ძალაუფლებაზე მას არავინ ედავებოდა. ლიუდოვიკო მეთერთმეტემ პიეტრო დანიშნა თავისი საბჭოს წევრად.
საფრანგეთის მეფე თავისი ფინანსური მდგომარეობის გამოსწორებას ცდილობდა ბანკირი მედიჩების ხარჯზე.
მაგრამ ლიუდოვიკოსთან კავშირი ძალიან მომგებიანი იყო პიეტროსთვისაც. ამან მისი რეპუტაცია განამტკიცა მთელი ევროპის თვალში.
მაგრამ მედიჩების კლანის ახალი უფროსისთვის უფრო მნიშვნელოვანი იყო მხარდაჭერა იტალიის შიგნით.
ამიტომ მან 16 წლის ლორენცო გაუშვა ზრდილობის ვიზიტით მედიჩების სახლის ძირითად მოკავშირეებთან და კლიენტებთან. მათგან ყველაზე მთავარი იყო მილანის ჰერცოგი სფორცა. ლორენცოს მისია მილანში წარმატებული იყო. ასევე ნაყოფიერი იყო მისი ვიზიტი რომში, პაპის კარზე.
მაშინ რომის პაპს ჰქონდა მონოპოლია ტოლფის რაიონში ქსოვილების შეღებვისთვის აუცილებელი კვასცების მოპოვებაზე. მედიჩების სახლს კი ჰქონდა პაპის სახელით კვასცების გაყიდვის განსაკუთრებული უფლება. მაგრამ პაპი ზღუდავდა კვასცების წარმოების საერთო მოცულობას, თუმცა მოთხოვნილება მათზე ძალიან დიდი იყო.
განსაზღვრავენ ამ ძვირფასი მინერალური ნედლეულის მოპოვების და გაყიდვის მოცულობას.
მათი როგორც პაპის კარის ბანკირების როლი კიდევ უფრო გაიზარდა. მედიჩების წარმატებამ გააჯავრა მათი კონკურენტები.
ამ დროს რომში მოვიდა მილანის ჰერცოგი ფრანჩესკო სფორცას გარდაცვალების ამბავი. არა და ლორენცომ ეხლახანს ნახა ფრანჩესკო სფორცა.
რომში მყოფმა ლორენცომ მიიღო ახალი, ამჯერად პოლიტიკური დავალება. პაპს უნდა ეღიარებინა გარდაცვლილის შვილის, გალეაცო მარიას უფლებები მილანზე.
ლორენცომ სამსახური გაუწია სფორცას და კიდევ უფრო მჭიდროდ დააკავშირა ერთმანეთთან მილანი და ფლორენცია.
ამასთან ბანკირ მედიჩებს სულაც არ ადარდებდა ის რომ ახალგაზრდა სფორცას ჰქონდა სადისტური მიდრეკილებები.
მაგრამ ჭაბუკი ლორენცოს მისია არ დამთავრებულა ამაზე. ის წავიდა ნეაპოლში სადაც კიდევ ერთხელ განამტკიცა მილანის,ფლორენციის და ნეაპოლის კავშირი.
მედიჩების ოსტატურმა დიპლომატიამ კიდევ გამოიღო ნაყოფი.
ფლორენციის პოზიციები აპენინის ნახევარკუნძულზე იყო ისეთი ძლიერი როგორც არასდროს.
არა და თვითონ ქალაქ-სახელმწიფოს არ ჰყავდა ძლიერი არმია და ნიჭიერი მხედარმთავრები.
ფლორენციის იარაღი იყო პოლიტიკური ქმედება, დიპლომატიური ინტრიგა, მოკავშირეთა მოხერხებული შერჩევა.
სწორედ შუა საუკუნეების იტალიის შემადგენელმა სახელმწიფოებმა დაიწყეს ევროპის ისტორიაში პირველად ძალთა წონასწორობის დაცვის, კოალიციების,მეგობრული კავშირების შექმნის ხელოვნების დაუფლება.
იტალიის სახელმწიფოებს არ შეეძლოთ ცალ-ცალკე, დამოუკიდებლად დაპირისპირება გარეშე თუ შინაგან მტრებთან. ყველას სჭირდებოდა პარტნიორი და საჭირო იყო ამ პარტნიორის მიმხრობა პოლიტიკური მხარდაჭერის,ფულის თუ სამხედრო დახმარების დაპირებით.
პოლიტიკური წონასწორობის ხელოვნება პირველებმა ისწავლეს იტალიის მმართველებმა. მოგვიანებით მათგან ისწავლის ამ ხელოვნებას მთელი ევროპა.
ევროპის მმართველებიც გაიგებენ რომ უძლიერესი მათგანიც ვერ მიაღწევს თავის მიზნებს მარტო, სანდო მოკავშირეების გარეშე....
იმდროინდელი წეს-ჩვეულებების თანახმად ლორენცოს მშობლები ცდილობდნენ მის მომგებიანად დაქორწინებას. 18 წლის მემკვიდრეს შესანიშნავად ესმოდა ამ ნაბიჯის პოლიტიკური მნიშვნელობა. მშობლებმა მას ცოლად შეურჩიეს წარჩინებული და პაპის ტახტთან მჭიდროდ დაკავშირებული რომაული საგვარეულო ორსინის წარმომადგენელი კლარისა ორსინი. კლარისამ გააჩინა 3 ვაჟიშვილი და 4 ქალიშვილი. ის არ იყო ძალიან ჯანმრთელი და 37 წლის კლარისა მოკლა ჭლექმა.
1469 წელს მამის სიკვდილის შემდეგ ლორენცო გახდა მედიჩების კლანის მეთაური. ფლორენციელთა დელეგაციამ მუხლის მოყრით სთხოვა მას ეკისრა პასუხისმგებლობა სახელმწიფოს კეთილდღეობაზე, ეზრუნა მასზე.
"მე დავთანხმდი ენთუზიაზმის გარეშე,- წერდა ის მოგონებებში.-მე ვფიქრობდი რომ ეს მოვალეობები ძალიან საშიში იყო და არ შეესაბამებოდა ჩემს ასაკს.
მე დავთანხმდი მხოლოდ იმიტომ რომ შემენარჩუნებინა მეგობრები და ჩვენი სიმდიდრე ვინაიდან ჩვენს ფლორენციაში თუ ხართ მდიდარი გაგიჭირდებათ ცხოვრება თუ არ გიცავთ სახელმწიფო".
ლორენცოს ესმოდა რომ მას წინ ელოდა ინტრიგები, შეთქმულებები, უსიამოვნებები.
ამიტომ მან ოჯახის ტრადიციების შესაბამისად დაიწყო თავისი საქმიანობა მილანთან და ნეაპოლთან ტრადიციული კავშირის განმტკიცებით.
თავის დროზე მედიჩების მიერ მხარდაჭერილმა ახალგაზრდა სფორცამ დააბრუნა პოლიტიკური ვალი. ის მიესალმა ლორენცოს როგორც ფლორენციის კანონიერ მმართველს. ასეთივე წარმატებული იყო ნეაპოლის კარისადმი მიმართვა.
მაგრამ ლორენცოს ხელისუფლებას მოულოდნელად დაუპირისპირდნენ თვითონ ტოსკანის მცხოვრებლები. მედიჩების მოწინააღმდეგეთა მიერ წაქეზებულმა პატარა ქალაქი პრატოს მცხოვრებლებმა მოაწყვეს შეთქმულება.
ლორენცომ სასტიკად დასაჯა აჯანყებულნი. მთავარი აჯანყებული და მისი 18 თანამზრახველი ჩამოკიდეს ფეხებით.
ეხლა ფლორენციელებს აღარ ეპარებოდათ ეჭვი იმაში თუ ვინაა მათი ჭეშმარიტი მმართველი.
ახალგაზრდა პოეტი და ხელოვნების მოყვარული აღმოჩნდა მტრების მიმართ დაუნდობელი მტკიცე პოლიტიკოსი.
ლორენცო შეაწუხა ფინანსურმა პრობლემებმა. ოდესღაც აყვავებული მედიჩების სახლი განიცდიდა უზარმაზარ ზარალს. მედიჩებისგან ფულს სესხულობდნენ ეფროპელი მონარქები და ისინი სანდოები არ იყვნენ, მაგრამ მედიჩები ეძებდნენ მათ მფარველობას.
ახალი პაპი სიქსტ მეოთხის აღზევების შემდეგ მედიჩებს გაუფუჭდათ ურთიერთობები რომთან.
სიქსტ მეოთხემ გადაწყვიტა თავისი ძმისშვილისთვის //თუ უკანონო შვილისთვის// იტალიის ცენტრში მცირე საერო სამფლობელოს შექმნა.
მას მოულოდნელად წინააღმდეგობა გაუწია ლორენცომ რომელსაც ეშინოდა რომ ეს იტალიურ წონასწორობას დაარღვევს რომის სასარგებლოდ.
სიქსტ მეოთხემ სცადა მისთვის არასასურველი მმართველის გადაყენება. პაპის ახლობლები მას აქეზებდნენ საერთოდ მედიჩების დამხობისკენ.
სიქსტ მეოთხემ პაპის ხაზინის განგების პრივილეგია გადასცა ფლორენციის მდიდარ საგვარეულო პაცის რომელიც მედიჩებზე უფრო ძველი საგვარეულო იყო.
კონკურენტების მეტისმეტად აღზევების პერსპექტივით შეშფოთებულმა ლორენცომ მიიღო კანონი რომლითაც პაცის ოჯახს წაერთვათ შორეული ნათესავის მემკვიდრეობა.
ამიტომ პაპმა იოლად უბიძგა პაცის ოჯახს მედიჩების წინააღმდეგ აჯანყებისკენ.
ფლორენციაში ვითარების გასაკნტროლებლად პაპმა ლორენცოს პროტესტების მიუხედავად თავისი ძმისშვილი დანიშნა ფლორენციასთან ახლოს მდებარე ქალაქი იმოლას კარდინალად. შემდეგ პაპმა ფრანჩესკო სალვიატი დანიშნა ფლორენციის მთავარეპისკოპოსად.
მეტიც, მან წაართვა მედიჩებს კვასცებით ვაჭრობის მონოპოლური უფლება.
ასე გამოუცხადა მან ომი მედიჩების სახლს. მოკავშირეების ძიებაში პაპი დაუახლოვდა ნეაპოლის მეფეს.
დარჩა ფლორენციის სათავეში პაცის კლანის წარმომადგენელთა დაყენება.
მაგრამ კანონიერი ხერხებით ამის გაკეთება არ ხერხდებოდა. 1477 წელს ლორენცოს და მის ძმა ჯულიანოს დაესხნენ თავს. ჯულიანო მედიჩი დაიღუპა და ლორენცო დაიჭრა,მაგრამ გადარჩა.
თავდასხმის უშუალო შთამაგონებელი ეპისკოპოსი სალვიატი და მისი თანამრახველები შეიპყრეს მედიჩის მომხრეებმა.
აღშფოთებული ფლორენციელები ადგილზევე გაუსწორდნენ შეთქმულებს. ლორენცომ დაუნდობლად,ძიებისა და სასამართლოს გარეშე მოკლა პაცის გარემოცვის 260 კაცი.
მედიჩის ავტორიტეტი ავიდა არნახულ სიმაღლეზე.
ლორენცო შეუდგა პოლიტიკურ რეფორმას. მან შეინარჩუნა რესპუბლიკური ფორმები, 1480 წელს შექმა საბჭო 70, რომელზეც დამოკიდებული იყო ყველა უმაღლესი თანამდებობა. შემდეგ გამოიყო ორი კოლეგია. 8 წევრისგან შემდგარი კოლეგია განაგებდა პოლიტიკურ და სამხედრო საქმებს. 12 წევრისგან შემდგარი კოლეგია კი სახელმწიფო კრედიტს და იურისდიქციას.
სინიორიის ძველი ორგანოები შეინარჩუნეს,მაგრამ არსებითად იქცნენ ფიქციად.
ლორენცო თვითონ ხელმძღვანელობდა საგარეო პოლიტიკას,იღებდა ელჩებს, პირად მდივნებად კი იყვანდა უბრალო წარმოშობის ფლორენციელებს, ის ეყრდნობოდა პირად გვარდიას და,თუ კი ამას მოითხოვდა გარემოებები, სასტიკად ახშობდა აჯანყებებს
//ვოლტერაში 1472 წელს და სხვ.//.
რომის პაპმა პირად შეურაცხყოფად აღიქვა მედიჩის გამარჯვება და პაცის მარცხი.
მას განსაკუთრებით აღაშფოთებდა მთავარეპისკოპოსის სიკვდილით დასჯა და ის რომ შეთქმულების სხვა შთამაგონებელი,მისი ძმისშვილი,ისევ იყო ლორენცოს ხელში და ის არ აპირებდა მის განთავისუფლებას.
რომის პაპმა ვერ მოახერხა დაქირავებული მკვლელების ხელით მედიჩების თავიდან მოშორება და, გამწარებულმა, მან განკვეთა ეკლესიისგან ლორენცო მედიჩი და მთელი ფლორენციის მმართველი ელიტა. მეტიც,პაპი ინტერდიქტით ემუქრებოდა მთელ ტოსკანურ სახელმწიფოს თუ კი მედიჩებს და მათ მომხრეებს არ გადასცემდნენ პაპის სასამართლოს.
მიუხედავად საშინელი მუქარისა სინიორია მიემხრო ლორენცოს და მისცა მას პირადი დაცვის შექმნის უფლება.
მაგრამ ყველას ესმოდა პაპთან შერიგების აუცილებლობა და მისი ძმისშვილი გაანთავისუფლეს.
მარტო ამით რომის პაპის დაშოშმინება ვერ მოხერხდა. ფლორენციამ დაიწყო მზადება ომისთვის. მან მიმართა მოკავშირეებს.
ფლორენციის მოკავშირეები მზად იყვნენ უწინარეს ყოვლისა პოლიტიკური დახმარების გასაწევად.
საფრანგეთის მეფემ.მილანის ჰერცოგმა და სხვა ევროპელმა მმართველებმა რომის პაპს უთხრეს რომ ისინი უკმაყოფილოები არიან მის მიერ დაკავებული პოზიციით.
მაგრამ ნეაპოლმა მხარი დაუჭირა რომს და რომმა მაინც დაიწყო საომარი მოქმედებები.
რომის პაპის და ფლორენციის ომი ცვალებადი წარმატებით გაგრძელდა წელიწადნახევარი, მაგრამ დახელოვნებულმა დიპლომატმა ლორენცომ მოახერხა ნეაპოლის მეფის გადაბირება.
ამისთვის ლორენცო წავიდა ნეაპოლში და შეხვდა მეფეს რომელიც ითვლებოდა ევროპის ერთ-ერთ ყველაზე სასტიკ და ვერაგ მმართველად.
ლორენცომ გამოავლინა არაჩვეულებრივი პირადი სიმამაცე და გენიალური პოლიტიკური ალღო.
მან დაარწმუნა ნეაპოლელი რომ ფლორენცია მედიჩების მბრძანებლობის პირობებში უფრო სანდო მოკავშირეა ვიდრე რომი სადაც ხელისუფლება იცვლება ყოველ ახალ პაპთან ერთად.
ეს იყო ლორენცოს ნამდვილი ტრიუმფი. მაგრამ მას არ სურდა ოფიციალური თანამდებობების დაკავება. მედიჩი არასოდეს არჩეულა სინიორიის,ე.ი. მთავრობის წევრად.
და თუ ფლორენციის ხელისუფლების შტოებს შორის ხდებოდა კონფლიქტი ის იქცეოდა როგორც დამოუკიდებელი არბიტრი.
მაგრამ სინამდვილეში ყველა რესპუბლიკურ ინსტიტუტში მას ჰყავდა თავისი ხალხი.
თანამედროვეებს აოცებდა ლორენცოს ინტელექტუალური ძალა.
მარტო, არმიისა და ოფიციალური რანგის გარეშე ის ახერხებდა იტალიაში პოლიტიკური წონასწორობის შენარჩუნებას.
ამას ის აკეთებდა თავისი დიპლომატიური ნიჭის წყალობით და ჯაშუშთა ფართო ქსელის მეშვეობით.
მედიჩი ერეოდა მოქალაქეების პირად ცხოვრებაში. ის ცდილობდა ფლორენციული გვარების შეზრდის პროცესების გაკონტროლებას და ყველა შეძლებულ მოქალაქეს აუკრძალა დაქორწინება მისი ნებართვის გარეშე.
ლორენცო მედიჩის ეშინოდა რომ ძლიერი ოჯახების გაერთიანება გააჩენდა მედიჩების ახალ კონკურენტებს.
ფლორენციაში პრაქტიკულად არ იყვნენ მათხოვრები და უსახლკაროები. გლეხებიც კი,იტალიის სხვა რეგიონებისგან განსხვავებით,მდიდრდებოდნენ. ლორენცო მედიჩი მხარს უჭერდა დაბალი წოდების მაგრამ ნიჭიერ ადამიანებს. ის მათ ნიშნავდა უმაღლეს სახელმწიფო თანამდებობებზე.
ეს იყო ფლორენციის ოქროს ხანა. ლორენცოს მტერი,პაპი სიქსტ მეოთხე მოკვდა. ახალი პაპი კი,პირიქით,კეთილგანწყობილი იყო მედიჩების მიმართ.
პაპის უკანონო შვილი ფრანჩესკო ჩიბო 1488 წელს დაქორწინდა ლორენცოს 16 წლის ასულ მაგდალინაზე. ეს იმ დროის წარმოდგენებით ითვლებოდა უაღერესად საპატიო კავშირად.
მეტიც, რომის პაპი ასრულებს ლორენცო ბრწყინვალის დაბეჯითებით თხოვნას და მის 13 წლის ვაჟს ჩუქნის კარდინალის ქუდს. ესაა მომავალი რომის პაპი ლევ მეათე.
ეტრუსკები-მედიჩების საოცნებო წინაპრები:
 |
| კოზიმო პირველი მედიჩი, ტოსკანას პირველი დიდი ჰერცოგი//ეს წოდება მან რომის პაპისკან 1569 წელს მიიღო//-დიდი ეტრუსკი ჰერცოგი //ბრონზინოს პორტრეტი//. |
მე-16 საუკუნეში ტოსკანაში ეტრუსკთა ნაშთების აღმოჩენამ მედიჩებს მისცა იდეალური პოლიტიკური გამართლება.
გაჩნდა ახალი ლეგენდა: ფლორენციის ბატონები არიან ამ დიდი და ავტონომიური ცივილიზაციის მემკვიდრეები.
აღორძინების ხანისათვის დამახასიათებელი წარსულის აღმოჩენასა და პროპაგანდის დიდ მოძრაობაში ხსოვნამ ეტრუსკების შესახებ მიიპყრო ტოსკანის ჰუმანისტთა ყურადღება.
აღორძინების ხანის დასაწყისშივე ფილოლოგიური და ისტორიული დაინტერესება ამ იდუმალი ხალხით დაუკავშირდა ეტრუსკთა პრესტიჟის პოლიტიკური მიზნებით გამოყენების სურვილს.
ფლორენციელი ქრონისტი ჯოვანი ვილანის წყალობით მე-14 საუკუნის შუა ხანებში გაჩნდა რომაულ-იმპერიულლი მითისადმი დაპირისპირებული ეტრუსკთა მითი.
1348 წლისთვის დაწერილ Nuova Cronica-ში ჩანს ამ მითის მთავარი ელემენტები: განდიდება ავტონომიური და რომისგან დამოუკიდებელი წარსულისა, ისევე როგორც ეტრურიის რეგიონალური განზომილების თანდათანობითი აღქმა,რაც ამართლებს ფლორენციის რესპუბლიკის პრეტენზიებს მეზობელ ქალაქებზე.
ძვ. წ. პირველ საუკუნეში დიონისე ჰალიკარნასელის მიერ აღწერილი ეტრურია-12 თავისუფალი ქალაქი სახელმწიფოს კონფედერაცია,რაც ტოსკანას აქცევს რესპუბლიკური თავისუფლების აკვნად.
მაგრამ მე-15 საუკუნეში მედიჩითა თანდათანობითმა გაძლიერებამ ბიძგი მისცა ასე განსაზღვრული ეტრუსკული პლიტიკური მოდელის გადასინჯვას.
გამოყვეს ეტრუსკი მეფე პორსენა, შიუსის მეფე,რომელისაც ტიტუს ლივიუსის ცნობით უზომოდ ეშინოდა რომის სენატს.
მონარქიული ეტრურიის ამ ხატის გაძლიერებას მე-15 საუკუნის ბოლოს ხელი შეუწყო ერთმა უცნაურმა პერსონაჟმა,ჯოვანი ნანიმ,რომელიც წერდა სახელით ანიუს დე ვიტერბე.
 |
| ლეონარდო და ვინჩი, ეტრუსკული მავზოლეუმის პროექტი. |
ეტრუსკები იქ ჩანან როგორც წარღვნის შემდგომი მსოფლიოს პირველი მცხოვრებლები, ნოეს მიერ ტოსკანაში ჩაყვანილი იანუს-ჰერკულესის მემკვიდრეები. ისინი უნდა განდობილ-ინიციირებული ყოფილიყვნენ ძველ ებრაულ რიტუალებში და დოქტრინაში.
დაბოლოს ეტრუსკებს უნდა შეეკრათ ერთად ძველი, წარმართული და ქრისტიანული სამყარო.
დებულება რომლის თანახმადაც ეტრუსკების პირველობა რელიგიურ სფეროში უეჭველი იყო და რომაელები მათ ჩამორჩებოდნენ დიდ გავლენას მოახდენს სწავლულებზე.
ფლორენციელების დამოკიდებულება ეტრუსკული წარსულისადმი გარდაქმნა მე-15 საუკუნის ბოლოდან ეტრუსკული ნაშთების თანდათანობითმა აღმოჩენამაც.
ფლორენციელმა პატრიციებმა მაშინ დაიწყეს ეტრუსკული ობიექტების, ლარნაკების, ღვთაებებისადმი მიძღვნილი პატარა ქანდაკებების ძიება.
ძმები პოლაიოლოების მსგავსი მხატვრები იმეორებენ ეტრუსკული მხატვრობის მოტივებს //გირლანდები, ლომებისა და დრაკონების ბრძოლები, ნადირობის სცენები//. ჯორჯო ვაზარის პაპამ, არეცოს მეთუნემ. ლოკალურ სიძველეთა მოყვარული პატრიციების წინაშე თავის მოსაწონად განაცხადა რომ აღმოაჩინა ეტრუსკული წითელ- თუ შავფიგურიანი კერამიკის ტექნიკა.
 |
| მედიჩების წინაპარი ეტრუსკების ქიმერა |
ტოსკანაში გათხრების გეოგრაფია:
თვითონ გათხრების გეოგრაფიამ შექმნა იმ დროისთვის ძლივს მოხაზული პოლიტიკურად ტოსკანა. ინოკენტი მერვის პონტიფიკატის დროს//1484-1492// გაითხარა ტარკვინიის აკლდამები. 1493 წელს ვიტერბთან აღმოაჩინეს დიდი სარკოფაგები,1494 წელს კი იპოვეს აკლდამა სესტო ფიორენტინოსთან,და ა.შ. თითქმის მუდამ პოულობდნენ ლარნაკებს.
შემდეგ საუკუნეში, როდესაც მედიჩები კიდევ ერთხელ გარეკეს ფლორენციიდან და აღადგინეს რესპუბლიკა არეცოს გათხრებში პირადად მიიღო მონაწილეობა ეტრუსკული არქეოლოგიით გატაცებულმა რომის პაპმა ლეონ მეათემ,ლორენცო ბრწყინვალე მედიჩის შვილმა. მან ეტრუსკები გადააქცია თავისი გვარის, მედიჩების, ფლორენციაში დაბრუნების მოკავშირეებად.
1513 წელს რომში მოეწყო იულიანე და ლორენცო მედიჩებისთვის რომის მოქალაქეობის წოდების მინიჭების ცერემონია და მათ იქადაგეს რომის ეტრუსკი მეფეები ტარკვინიუსებით განსახიერებული მონარქიული იდეალის სამსახურში რომაელი და ეტრუსკი ხალხების თანამშრომლობის შესახებ.
კოზიმოს ქიმერა:
1530 წელს ესპანური და რომის პაპის ჯარების მიერ ალყაში მოქცეულმა ფლორენციის რესპუბლიკამ ისევ გამოაცხადა კაპიტულაცია.
 |
ეტრუსკი მეცენას, პირველი
მეცენატი კაცობრიობის
ისტორიაში
|
ამაზე მოწმობს ეტრუსკული წარსულის არქეოლოგიური გამოვლენის მასშტაბური პროპაგანდა.
არეცოს ახალი სიმაგრეების მშენებელმა მუშებმა აღმოაჩინეს ბრინჯაოს ქანდაკების სამი შედევრი: 1552 წელს მინერვა,1553 წელს ქიმერა და 1566 წელს ორატორი. მინერვა სინამდვილეში ძნელად დასათარიღებელი//ძვ.წ.მე-3 ს. თუ ა.წ. პირველი საუკუნის დასაწყისი// ელინისტური ქანდაკებაა.
სამაგიეროდ ორატორი , მოკლეტოგიანი, ფეხზე მდგომი, ხელაწეული და მოსაუბრე კაცის ფიგურა
//ძვ.წ.პირველი ს.// ნამდვილად ეტრუსკულია რასაც ადასტურებს ტუნიკაზე გამოყვანილი ეტრუსკული წარწერა //აღნიშნულია გამოსახული პიროვნების სახელი ავლ მეტელი...//,
.
ეტრუსკული წარწერა აქვს ძვ.წ. მე-4 საუკუნის დასაწყისის ქიმერასაც.
კოზიმო პირველმა ის დაუყოვნებლივ მოითხოვა და გამოფინა პალაცო ვეკიოს ლეონ მეათის დარბაზში. ეს ზღაპრული ცხოველი გადაიქცა მისი ძალაუფლების წარმატების მჭერმეტყველ წინასწარმეტყველად და ფლორენციელები იქცნენ სამთავროს მფარველობით მითიური ეტრურიის აღორძინების მოწმეებად სწორედ იმ დროს როდესაც კოზიმო იქცა სიენას სახელმწიფოს ბატონად.
ცხოველის არაჩვეულებრივმა მეტყველმა ძალამ გაიტაცა,მოხიბლა საზოგადოება და მოქსოვა მის ირგვლივ უცნაური ლეგენდები.
იქ ჩავლილმა მონტენმა თავის დღიურში ყოველგვარი ეჭვის გარეშე ჩაინიშნა: "ფლორენციელების თქმით ეს ქიმერა იპოვეს ამ ქვეყნის მთების ერთ-ერთ გამოქვაბულში და რამოდენიმე წლის წინ ჩამოიყვანეს ცოცხალი."
კოზიმოს ძალაუფლების უეჭველად ყველაზე მოხერხებულმა პროპაგანდისტმა ჯორჯო ვაზარიმ კი ეტრუსკულ ქანდაკებას მისცა პოლიტიკური მნიშვნელობა.
1567 წელს მან კოზიმო მედიჩი შეადარა ბერძნული მითოლოგიის გმირ ბელერეფონს. მის შთამომავალ კოზიმოსაც თავისი წინაპრის მსგავსად უნდა დაემარცხებინა ქიმერები რომლებშიც იგულსხმებოდა სამოქალაქო დაპირისპირებათა გამომწვევი ოცნებებები რესპუბლიკურ რეჟიმზე.
ვაზარი ამ ქანდაკებას უბრუნდება თავისი მთავარი ნაშრომის //საუკეთესო მხატვრების, ხუროთმოძღვართა და მოქანდაკეთა ცხოვრებების// მეორე გამოცემაში //1568//.
ეტრუსკული ქიმერის წყალობით ვაზარიმ განსაზღვრა "ტოსკანური სტილის" დამახასიათებელი ნიშნები: დაფჩენილმა ხახამ და აბურძგნულმა ფაფარმა, აგონიის სპაზმში დაკრუნჩხულმა სხეულმა, რთულმა პოზამ განსაზღვრა ტოსკანური სტილის დამახასიათებელი სიუჟეტის ერთდროულად რეალისტურად და დრამატულად გადმოცემის მანერა.
მედიჩები არ არიან, ხოლოდ მეცენატები რომელთაც შესაძლებელი გახადეს ფლორენციის მხატვრულ-შემოქმედებითი გაბრწყინება //სხვათაშორის კაცობრიობის ისტორიაში ცნობილი პირველი მეცენატი იყო ეტრუსკი მეცენასი, რომლის სახელიდანაც მომდინარეობს ამ მოვლენის სახელი,მთარგმნელი//. მედიჩები არიან სუვერენები სახელმწიფოსი რომლის ღრმად იდიოსინკრაზული ესთეტიკური და პოლიტიკური ნიშნები ეწაფებიან იგივე წყაროს, ეტრუსკული მითის გაშლა არ ჩერდება ამაზე. კოზიმოს მიერ 1541 წელს დაარსებულ ფლორენციის აკადემიას უნდა გაემდიდრებინა მოთხრობა ეტრუსკული საწყისების შესახებ.
პიერ ფრანჩესკო ჯიამბულარიმ 1546 წელს გამოაქვეყნა კოზიმოსადმი მიძღვნილი ნაშრომი Il Gello რომელიც ოფიციალურად მოიწონა აკადემიამ და რომელიც მსუბუქი ცვლილებებით იმეორებს ანიუს დე ვიტერბის ქარგას.
დიდი ეტრუსკი ჰერცოგი კოზიმო პირველი //Dux Magnus Hetruskus//:
მაგრამ ის ყველაფერზე მეტად დაინტერესებულია ფლორენციული ენის წარმოშობით. მისი აზრით ფლორენციული ენა მომდინარეობს ეტრუსკულიდან და არა ლათინურიდან. ეტრუსკული ენის საწყისები კი უნდა უახლოვდებოდეს იესო ქრისტეს სალაპარაკო ენა არამეულს. სახელი ფლორენცია,მაშ უნდა მომდინარეობდეს არა მდინარეები არნოსა და მუნონის შენაკადზე მიმნიშნებელი ლათინური სიტყვა ფლუენტია-დან არამედ ეტრუსკული სიტყვებიდან ფირ ჰენ //არამეულად ყვავილი და მადლი// და სახელი ნიშნავს მადლის ყვავილს ან კეკლუც ყვავილს.
მითის ჩამოყალიბების შემდეგი ეტაპია ფრანგი ჰუმანისტი გიომ პოსტელის
//Guillaume Postel// მიერ ეტრურიის შესახებ ყველა ცნობის შემკრები პირველი სინთეზის გამოცემა 1551 წელს ფლორენციაში // ეტრურიის რეგიონის საწყისები, ინსტიტუტები და ზნე-ჩვეულებები//, ავტორმა ეს ნაშრომი მიუძღნა კოზიმოს.
1550-ანი წლები იყო ეტრუსკული წარსულის სწავლული და არქეოლოგიური შესწავლისა და მედიჩების მიერ გამოყენებული პოლიტიკური მითის თანხვედრის წლები. ერთის მხრივ, როდესაც ვაზარი მუშაობს რომში რეჟიმთან დაკავშირებული სხვა სწავლული ვინჩენციო ბორგინი ფილოლოგიური სიმკაცრის სახელით ზედიზედ ამსხვრევს ანიუსის და პოსტელის ეტრუსკულ თეორიებს.
მეორეს მხრივ ბედნიერმა კონიუნქტურამ კოზიმო მედიჩის მისცა 15 წელიწადში სამი არაჩვეულებრივი ქანდაკების შეძენის საშუალება.
მედიჩები დაუღალავად აგრძელებენ ეტრუსკული მითის გამოყენებას.
1569 წელს რომის პაპმა აღიარა კოზიმო მედიჩის როგორც დიდი ჰერცოგის სტატუსი და კოზიმომ თავის ტიტულატურაში ჩაწერა თავისი ეტრუსკული წარმომავლობა. პიუს მეხუთე ახსენებს dilecto filio nobili viro Cosmo Medices Ethruriae provinciale sibi subactae Magno Duci-ს. ტოსკანას ძველი სახელი ტუსკიას ნაცვლად სახელი ეტრურიის გამოყენება მრავლის მთქმელია.
პიუს მეხუთის კარის ფრანგი ჰუმანისტი მარკ-ანტუან მიურე მაშინ კოზიმოს განადიდებს სახელით Dux Magnus Hetruscus, დიდი ეტრუსკი ჰერცოგი,
მესამე წოდება იანუსის და პორსენას შემდეგ.
ეტრუსკული წარსულის განდიდება შევიდა მთავართა განდიდების ლექსიკონში.
რომის ვილა მედიჩის ბოლოდროინდელმა გამოკვლევამ გააჩინა აზრი რომ მედიჩების "პარნასი ჩაფიქრებული უნდა ყოფილიყო როგორც ეტრუსკული ტუმულუსი. მისი კავშირი მიწისქვეშა გალერეების რთულ ქსელთან გვაფიქრებინებს რომ ესაა მინიშნება ეტრუსკი მეფე პორსენას ლაბირინთულ აკლდამაზე.
ვილა მედიჩის მშენებელმა //1576// კარდინალმა ფერდინანდ დე მედიჩიმ განაცხადა თავისი მითიური ეტრუსკული წარმომავლობა.
20-ოდე წლის შემდეგ ფერდინანდმა უარი თქვა კარდინალობაზე,დაიდგა ტოსკანას დიდ ჰერცოგთა გვირგვინი და თავი გამოაცხადა ეტრუსკი მეფე პორსენას მემკვიდრედ...
გვიანი აღორძინების ხანის ფლორენციაში ეტრუსკები არიან წარმომადგენლები გაწყვეტილი დიადი წარსულისა რომელსაც გამოსყიდვითა და პროფეტული განსრულებით თავის მნიშვნელობას უბრუნებენ დიდი მთავარი მედიჩები.
მომდევნო საუკუნეთა მედცნიერული გამოკვლევები არ დაადასტურებენ ამ დღესაც დიდად მომხიბლავი მითის სინამდვილეს.
არ გაგიკვირდეთ,მგრამ ეტრუსკ-მედიჩები დაკავშირებული არიან კავკასიასთან ანუ საქართველოსთან.
ვალერი იაკოვის ძე ბრიუსოვი,"სფინქსები და ვიშაპები (უძველესი კავკასიის კულტურის ზოგი ნიშანი)", 1916.
"ეგვიპტე,ეგეოსის სამყარო, შუამდინარეთის სამეფოები, ხეთების სახელმწიფო, ეტრუსკები იტალიაში, კავკასია, ყველა ეს სამყარო განუწყვეტლად ურთიერთობდა ერთმანეთთან, ამყარებდა კავშირს ერთმანეთთან ან ომობდა. ისინი ვაჭრობდნენ ერთმანეთთან და ერთი ქვეყნის ნაწარმი ვრცელდებოდა დანარჩენ ქვეყნებში.
ისინი ერთმანეთს უგზავნიდნენ საელჩოებს,დაინტერესებულები იყვნენ ერთმანეთით რაც იწვევდა პოლიტიკური, რელიგიური, მეცნიერული,
მხატვრული იდეების გაცვლას, წარმოების ტექნიკის გადაღებას,მიბაძვას ხელოსნობაში და ხელოვნებაში,ენათა შერევას, საზოგადოების სულ მცირე უმაღლეს ფენებში ყოფითი თავისებურებების ნიველირებას და ა.შ.
ამ წრეში შედიოდა კავკასიაც მისი მრავალფეროვანი მოსახლეობით. ამაზე მეტყველებს არქეოლოგების მიერ აღმოჩენილი ძვ.წ.მეორე ათასწლეულის ძეგლები. ისინი ტექნიკით და სტილით გვანან სხვა ქვეყნების,უწინარეს ყოვლისა ეგვიპტის,ეგეოსის სამყაროს და ხეთების,მაგრამ აგრეთვე ეტრუსკების,ორმდინარეთის და,მეტიც,ნაწილობრივ ჩინეთისა და მექსიკის ძეგლებს..."
 |
«დიპლომატიური ჩანთა», კოლექცია რომელსაც ხელმძღვანელობს ფრანგი სწავლული კლერ მურადიანი, პარიზი, 2000 წ.
«ხიდი გადაჭიმული ევროპასა და აზიას შორის,და გზაჯვარედინი მრავალ ცივილიზაციათა შორის, საქართველო იყო სავალდებულო გზა აღმოსავლეთისაკენ თუ პირიქით მიმავალი ყველა თავდამსხმელისა და დამპყრობელისათვის ალექსანდრე დიდიდან თემურ ლენგამდე, ბიზანტიელებიდან თურქ-სელჩუკებამდე, სპარსელებიდან რუსებამდე თუ ინგლისელებამდე ( ხიდი, რომელზეც, როგორც ამბობდა მასარიკი ჩეხოსოვაკიის თაობაზე, «მეტისმეტად ბევრმა ხალხმა გაიარა»).
კავკასია დასახლებულია მრავალი ერთმანეთისგან განსხვავებული და ძალიან ძველ ენებზე მოლაპარაკე ხალხებით. ზოგიერთი ამ ენათაგანი მდიდარია ლიტერატურული ძეგლებით და მათ აქვთ სრულებით ავტონომიური ანბანი, მორფოლოგია და სინტაქსი, რომლებიც მუდამ იწვევს ეთნოგრაფთა და ლინგვისტთა ინტერესს.
ასე პროფესორმა ტრომბეტიმ განაცხადა რომ ქართული ენა ენათესავება მრავალ სხვა ენას, რომელთა (ქართულის ნათესავ ენათა) შორისაა ეტრუსკული და ბასკური.
სხვები კი ფიქრობენ რომ ხევსურეთის (შორიახლოს თბილისიდან) მკვიდრნი არიან ჯვაროსანთა შუა საუკუნეების ექსპედიციის მთებში დარჩენილი და იზოლირებული შთამომავალნი» (გვ.23-24).
Одной из самых колоритных личностей в истории является Лоренцо Медичи, прозванный Великолепным. Его роль в мировой культуре так же огромна, как и роль Ньютона в физике и математике. Жил этот человек в эпоху Кватроченто, 1400-е годы, во время расцвета Флоренции. Уникальный город-республика известен древней историей и жителями, которые мыслили нестандартно, ценили независимость и свободу. Во Флоренции процветали банковское дело и искусство, торговля, ремесла, здесь работали великие архитекторы, поэты, скульпторы и художники. Именно «Цветущая» (так переводится название этого итальянского города с латинского) стала родиной гуманизма - течения, которое главной ценностью называлочеловека.
 |
 |
Лоренцо Медичи блестяще выполнял задачу, которую на него возложили
горожане: он обеспечил Флоренцию миром, красотой и благосостоянием.
Разумно правя городом, он способствовал его процветанию и популяризации.
По долгу службы юноша часто посещал дворы правителей Милана, Неаполя,
Венеции, Болоньи. В поездках он познакомился с людьми, что вершили
судьбы мира. От них он научился жестко подавлять заговоры против себя и
даже отлучил Папу Римского от церкви в ответ на собственную анафему.
Лоренцо сумел избежать войны с Римом, приложив колоссальные усилия.
 |
Смерть вырвала великого флорентинца из окружения его верных друзей и людей, которые искренне его любили. В трауре была не только Флоренция, но и весь мир высокого искусства. Его оплакивали как самого родного человека. После кончины мецената, Джорджио Вазари нарисовал его портрет. Насколько точно художник сумел передать образ героя, мы уже не узнаем. Но главное, что мы, потомки великого Лоренцо, помним то, что он для нас сделал.
http://www.e-reading.mobi/chapter.php/104434/37/Musskiii_-_100_velikih_diplomatov.html
Итальянский правитель Флоренции. Выступал за единство Италии. Меценат, способствовал развитию культуры Возрождения. Получил прозвище Великолепный.
Лоренцо родился 1 января 1449 года в семье Пьетро Медичи. Дед его, владетель Флоренции Козимо Медичи, с ранних лет готовил мальчика к роли правителя. Лоренцо не исполнилось и шести лет, когда он стал участником дипломатического приема, на котором приветствовал официального гостя Флорентийской республики, принца Жана д'Анжу.Одаренный мальчик получил разностороннее образование. Он играл на нескольких инструментах и прекрасно пел. Воспитание Лоренцо включало в себя также празднества, балы и дипломатические визиты. Десятилетний Лоренцо и его младший брат участвовали в торжествах по случаю пребывания во Флоренции миланского герцога Сфорца и Римского Папы.
После смерти Козимо Медичи главой клана стал отец Лоренцо Пьетро. Его право на власть во Флоренции никто не оспаривал. Людовик XI назначил Пьетро членом своего Совета. Французский король надеялся поправить свое финансовые дела за счет банкирского дома Медичи.
Но и для Пьетро союз с Людовиком был очень выгоден: он укрепил его репутацию в глазах всей Европы. Однако для нового главы клана Медичи еще важнее было заручиться поддержкой внутри Италии, с этой целью Пьетр отправил шестнадцатилетнего Лоренцо с визитом вежливости к основным союзникам и клиентам дома Медичи. Самый главный из них — миланский герцог Сфорца. Миссия Лоренцо в Милане была успешной, столь же плодотворным оказался его визит в Рим, ко двору папы.
В то время Папа Римский обладал монополией на добычу в районе Толфи квасцов, необходимых для окраски тканей, а дом Медичи имел исключительное право на продажу квасцов от имени папы. Но папа ограничивал общий объем производства квасцов, хотя спрос на них был очень высок. Лоренцо же удалось договориться с папской курией о том, что Медичи сам будут определять объем добычи и продажи этого ценного минерального сырья. Их роль как банкиров папского двора еще более возросла. «Сделка века», заключенная Медичи, вызвала ревность конкурентов.
В этот момент в Рим пришла весть о смерти миланского герцога Франческо Сфорца, с которым совсем недавно встречался Лоренцо, и Пьет направил находившемуся в Риме сыну новое поручение, на сей раз политическое, — добиться от папы признания прав на Милан сына покойного, ралеаццо Мария. Удача и в этом сопутствует Лоренцо. Ему удалось, оказав услугу Сфорца, еще прочнее связать союзническими узами Милан и Флоренцию. При этом банкиров Медичи отнюдь не смущало, что молодой Сфорца имеет садистские наклонности.
Но на этом миссия юноши не закончилась: Лоренцо отправился в Неаполь, где он еще раз скрепил союз Милана, Флоренции и Неаполя. Искусная дипломатия Медичи вновь дала свои плоды — позиции Флоренции на Аппенинском полуострове оказались сильны как никогда, хотя сам город-государство не имело ни сильной армии, ни талантливых военачальников. Оружием Флоренции был политический маневр, дипломатическая интрига, умелый выбор союзников.
Именно в средневековой Италии образующие ее государства впервые в европейской истории начинали осваивать тонкое искусство поддержания равновесия сил, создания коалиций, дружественных союзов.
Ни одно из них не могло в одиночку противостоять врагам, будь то внешние или внутренние, все нуждались в партнерах, которых требовалось чем-либо — обещанием ли политической поддержки, денег или военной помощи — привлечь на свою сторону.
Искусство политического равновесия первыми освоили итальянские государи, и у них будет учиться позднее вся Европа, правители которой также поймут, что самый сильный из них не может достичь своих целей в одиночку, без надежных союзников…
Следуя обычаям того времени, родители Лоренцо стремились выгодно женить его. Восемнадцатилетний наследник прекрасно понимал политическую важность этого шага. Родители выбрали ему в жены Клариссу Орсини, из знатного римского рода, имевшего тесные связи с папским престолом. Кларисса родила трех сыновей и четырех дочерей. Но она не отличалась крепким здоровьем — в 37 лет ее унес в могилу туберкулез.
После смерти отца в 1469 году Лоренцо стал главой клана Медичи. Делегация флорентийцев коленопреклоненно просила Лоренцо принять на себя заботу о благе государства. «Я согласился без энтузиазма, — писал он в своих мемуарах. — Эти обязанности казались мне не соответствующими моему возрасту и слишком опасными. Я согласился только затем, чтобы сохранить друзей и наше богатство, потому что в нашей Флоренции, если вы богаты, вам сложно жить, если вас не защищает государство».
Лоренцо отдавал себе отчет, что впереди его ждут интриги, козни, ссоры. И потому, следуя традициям семьи, он начал свою деятельность с укрепления традиционного альянса с Миланом и Неаполем. И ему это удается. Юный Сфорца, поддержанный в свое время семьей Медичи, возвращает политический долг и приветствует Лоренцо как законного правителя Флоренции. Столь же успешно и обращение к неаполитанскому двору.
Но власть Лоренцо неожиданно начинают оспаривать сами жители Тосканы. Граждане небольшого городка Прато, подстрекаемые противниками Медичи, организовали заговор. Лоренцо жестоко покарал бунтовщиков. Главный заговорщик и восемнадцать его сообщников были повешены за ноги. Теперь у флорентийцев не оставалось сомнений в том, кто их истинный правитель. Юный поэт и любитель искусств оказался и твердым политиком, беспощадным к врагам.
Лоренцо начали беспокоить финансовые проблемы. Некогда процветавший дом Медичи терпел огромные убытки. Крупнейшими его заемщиками являлись европейские монархи, вечно нуждавшиеся в деньгах. Должники не отличались надежностью, но Медичи искали их покровительства.
С восхождением нового папы Сикста IV начали портиться столь ценные для Медичи отношения с Римом. Сикст IV решил создать небольшое светское владение в центре Италии для своего племянника (или даже незаконного сына). Неожиданно он встретил сопротивление Лоренцо, справедливо опасавшегося, что это нарушит итальянское равновесие в пользу Рима.
Сикст IV попытался заменить неугодного ему правителя. Приближенные папы подстрекали его навсегда разделаться с Медичи. Сикст IV передал привилегию распоряжаться папской казной богатому флорентийскому роду Пацци, еще более древнему, чем Медичи. Опасаясь чрезмерного возвышения конкурентов, Лоренцо принял закон, по которому Пацци лишались наследства дальнего родственника. После этого папе не составило труда спровоцировать Пацци на мятеж против Медичи.
Для того чтобы контролировать ситуацию во Флоренции, папа, несмотря на протесты Лоренцо, назначил своего племянника кардиналом городи Имола, расположенного недалеко от Флоренции. Затем понтифик сделал Франческо Сальвиати архиепископом Флоренции. Более того, он отозвал монопольное право Медичи на торговлю квасцами. Таким образом, была объявлена война дому Медичи. В поисках союзников папа сблизился с королем Неаполя.
Оставалось только поставить у власти во Флоренции представителей клана Пацци. Однако законными методами это сделать не удавалось. В 1477 году на Лоренцо и его младшего брата Джулиано было организовано покушение. Джулиано Медичи погиб, а его брату Лоренцо несмотря на ранение, удалось спастись. Непосредственный вдохновитель преступления архиепископ Сальвиати и его сообщники были схвачены сторонниками Медичи. Возмущенные флорентийцы на месте расправились с заговорщиками.
Лоренцо безжалостно казнил без суда и следствия двести шестьдесят человека из окружения Пацци. Авторитет Медичи поднялся на небывалую высоту.
Лоренцо приступил к политической реформе. Сохранив республиканские формы, он в 1480 году создал Совет 70, от которого целиком зависели все высшие должности. Затем выдвинулись две новых коллегии — одна, из 8 членов, ведала политическими и военными делами, другая, коллегия 12, распоряжалась государственным кредитом и юрисдикцией. Старые органы синьории были сохранены, но по существу стали фикцией.
Лоренцо сам руководил внешней политикой, принимал послов, в качестве личных секретарей часто привлекал нефлорентийцев простого происхождения. Опирался он на личную гвардию и, если того требовали обстоятельства, жестоко подавлял восстания (в Вольтерре в 1472 году и др.).
Триумф Медичи и поражение Пацци были восприняты Папой Римским как личное оскорбление. Особенно возмущало Сикста IV казнь архиепископа и то, что другой вдохновитель заговора — его племянник, по-прежнему находился в руках Лоренцо, который отказывался даровать ему свободу. Не сумев разделаться с Медичи с помощью наемных убийц, папа отлучил от церкви Лоренцо и всю правящую элиту Флоренции. Более того, папа стал угрожать интердиктом всему тосканскому государству, если в течение месяца Медичи и их сторонники не будут выданы папскому суду.
Несмотря на страшную угрозу, Синьория взяла сторону Лоренцо, разрешив ему даже создать личную охрану. Тем не менее все понимали необходимость примирения с папой. Племянник папы получил свободу. Но только этим умилостивить понтифика было невозможно. Флоренция начинает готовиться к войне и обращается за помощью к союзникам. Те готовы оказать прежде всего политическую помощь. Германский император, Король Франции, миланский герцог, другие европейские правители известили папу о своем недовольстве занятой им позицией. Но Рим, заручившись поддержкой Неаполя, все-таки начал боевые действия.
Война папы и Флоренции длилась полтора года с переменным успехом, но в конце концов искусному дипломату Лоренцо удалось разрушить альянс папы с королем Неаполя и привлечь последнего на свою сторону. Ради этого Медичи отправляется в Неаполь на встречу с королем, справедливо почитаемым одним из наиболее жестоких и коварных владык Европы. Лоренцо демонстрирует незаурядное личное мужество и гениальное политическое чутье. Ему удалось убедить неаполитанца в том, что Флоренция под властью Медичи — более надежный союзник, чем Рим, где власть меняется с каждым новым папой.
Лоренцо переживал настоящий триумф. Однако он не стремился занять официальные должности. Медичи ни разу не избирался членом Синьории, то есть правительства, и если между ветвями флорентийской власти возникал конфликт, то вел себя как независимый арбитр. Но на самом деле во всех республиканских институтах у него имелись свои ставленники.
Современников поражала интеллектуальная сила Лоренцо. В одиночку, без армии, без официального ранга он умудрялся поддерживать политическое равновесие в Италии только за счет своих гениальных дипломатических способностей и широкой шпионской сети.
Медичи вмешивался в личную жизнь граждан. Он стремился контролировать процессы сращивания флорентийских родов и запретил всем состоятельным гражданам жениться без его разрешения. Он боялся, что объединение сильных семейств приведет к рождению новых конкурентов Медичи.
Во Флоренции практически не было нищих или бездомных. О всех немощных заботилось государство. Даже крестьяне, в отличие от других регионов Италии, процветали. Люди низкого звания, но талантливые, пользовались поддержкой Лоренцо, который ставил их на высшие государственные должности.
Флоренция переживала свой золотой век. Враг Лоренцо, папа Сикст IV, умер, новый папа, напротив, благоволил к Медичи. Лоренцо использовал расположение папы в дипломатических целях. В 1488 году побочный сын папы, сорокалетний Франческо Чибо, женился на шестнадцатилетней дочери Лоренцо Магдалине. Союз для Медичи по понятиям того времени был исключительно лестный. Папа даже выполняет настойчивую просьбу Великоленного и дарует его тринадцатилетнему сыну шапку кардинала. Это будущий папа Лев X.
No comments:
Post a Comment